Vakatotomuria na Vakabauta i Mosese

1, 2. (a) Na cava a vakatulewataka o Mosese ni sa yabaki 40? (Raica na imatai ni iyaloyalo.) (b) Na cava a vinakata kina o Mosese me vakalolomataki kei ira na tamata ni Kalou?

E KILA o Mosese na ka e dulaka tu mai o Ijipita. E vakasamataka tu na nodra vale lelevu kei na nodra vale totoka na vutuniyau. E lewe ni vuvale vakatui. A “vakavulici o Mosese ena ka ni vuli titobu kece kei Ijipita,” kena irairai ni okati kina na dikevi ni maliwalala, veika me baleta na fika, veika vakasaenisi, cakacaka ni liga me vaka na tara vale kei na so tale. (Caka. 7:22) A rawa sara ga ni vutuniyau, me veiliutaki, me rawata tale ga na ka vinaka era tatadrataka tu na kai Ijipita tauvanua!

² Ia ni sa yabaki 40 o Mosese, a cakava na vakatulewa eratou rairai kidroataka sara ga na vuvale vakatui eratou a susugi koya. A sega mada ga ni vinakata na ivakarau ni nodra bula na kai Ijipita tauvanua, a vinakata ga me vakataki ira na bobula! Na vuna? A tu vei Mosese na vakabauta. (Wilika Iperiu 11:​24-26.) Ni tu vua na vakabauta, a rawa ni raica kina na ka e tu mai liu. Ni matua vakayalo, a vakabauti Jiova me dua ‘e tiko tawarairai,’ e vakabauta tale ga na vakayacori ni nona yalayala.​—Iper. 11:27.

3. Na tolu na taro cava ena saumi ena ulutaga qo?

³ E vinakati tale ga meda raica na ka e tu mai liu. E bibi kina me tiko vei keda na “vakabauta.” (Iper. 10:​38, 39) Meda dikeva mada na ka e volai me baleti Mosese ena Iperiu 11:​24-26 me rawa ni vakaukauataka noda vakabauta. Nida cakava qori, meda vaqara na isau ni taro qo: E uqeti Mosese vakacava na vakabauta me cata kina na gagadre vakayago? Ni vakamadualaki, e uqeti koya vakacava na vakabauta me raica vakabibi nona veiqaravi? Na cava e rai “vakanamata” kina o Mosese “ena soli ni nona icovi”?

E CATA NA GAGADRE VAKAYAGO

4. Na cava e raica o Mosese me baleta na kena ‘marautaki na ivalavala ca’?

⁴ Ni tu vei Mosese na vakabauta, a raica ni lekaleka wale na kena ‘marautaki na ivalavala ca.’ Ia eso era na rairai sega ni duavata kei na nona rai. Baleta? Nira raica na kena takalevu e Ijipita na qaravi matakau kei na vakatevoro, sa yaco tale ga o Ijipita me dua na matanitu kaukaua kei vuravura. Kuria qori, era vakararawataki tu mera bobula na tamata i Jiova! Ia e kila o Mosese ni rawa ni veisautaka na ituvaki na Kalou. De dua era na rawaka tiko ga o ira na daunanumi ira, ia e vakabauta o Mosese nira na takali yani na daucaka ca. Qori na vuna a sega kina ni bacani o Mosese ena “ivalavala ca e lekaleka wale na kena kamica.”

5. Na cava ena vukei keda meda vorata na “ivalavala ca e lekaleka wale na kena kamica”?

⁵ O na vorata vakacava na “ivalavala ca e lekaleka wale na kena kamica”? Nanuma tiko ni na lekaleka ga na kena marautaki na veika tawakilikili. Ni tiko vei iko na vakabauta, o na raica ni sa “takali tiko yani na vuravura kei na kena gagadre.” (1 Joni 2:​15-17) Vakasamataka na ka ena yacovi ira na tamata ca era sega ni veivutuni ena gauna se bera mai. Era tu ena ‘sala titidara qai vakadomobula nodra takali yani!’ (Same 73:​18, 19) Ni o temaki ena ivalavala vakasisila, e vinaka mo taroga, ‘Na cava au vinakata me yacovi au ena gauna se bera mai?’

6. (a) Na cava a sega ni via ‘vakatokai kina o Mosese me luvena na raluve ni Ijipita’? (b) Na cava o nanuma kina ni donu na vakatulewa i Mosese?

⁶ Na vakabauta i Mosese e vukei koya me vakatulewataka na cakacaka me na digia. “Ena vakabauta i Mosese, a sega kina ni taleitaka me vakatokai me luvena na raluve ni Ijipita ena gauna e sa tamatabula kina.” (Iper. 11:24) A sega ni vakaiulubaletaka o Mosese ni rawa ni qarava na Kalou, ena gauna vata qori me lewena na vuvale vakatui qai vakayagataka nona iyau kei na nona kaukaua me vukei ira kina na Isireli. A vakadeitaka ga o Mosese ni na lomani Jiova ena lomana, yalona kei na nona kaukaua taucoko. (Vkru. 6:5) E vukei koya na vakatulewa qori me levea kina na ka mosimosi. E levu mada ga na iyau maroroi ni Ijipita a vakanadakuya o Mosese, era qai yauta na Isireli! (Lako 12:​35, 36) A vakamadualaki o Fero qai vakamatei. (Same 136:15) Ia a sega ni yacovi Mosese qori, ni a qai vakayagataki koya na Kalou me liutaka e dua na matanitu taucoko ina bula galala. A vakainaki dina na nona bula.

7. (a) Me vaka e volai ena Maciu 6:​19-21, na cava meda lalawataka kina na veika me baleta na gauna se bera mai? (b) Tukuna e dua na ivakaraitaki e laurai kina na duidui ni kena lalawataki na iyau vakayago kei na iyau vakayalo.

⁷ Ke o dua na itabagone o qaravi Jiova, ena yaga vakacava na vakabauta mo vakatulewataka kina na cakacaka o na digia? E ka vakavuku ke o lalawataka rawa qo na veika me baleta na gauna se bera mai. Ia ni o vakabauta na veika e yalataka tu na Kalou, vakacava ena uqeti iko qori mo “kumuna” na ka e lekaleka wale na kena yaga ena gauna se bera mai se kumuna na ka ena yaga tawamudu? (Wilika Maciu 6:​19-21.) Qori sara ga na ituvaki a sotava o Sophie, e kenadau ena danisi e vakatokai na ballet. A soli vua e vica na sikolasivi, e vakaitutu tale ga ena kabani e dau caka kina na danisi qori ena veivanua kei Merika. E tukuna: “E ka marautaki nida qoroi. Au vakila niu uasivi cake vei ira na noqu icaba. Ia au sega ni marau.” A qai sarava o Sophie na vidio na Young People Ask​—What Will I Do With My Life? E mani tukuna: “Au liaca ni sa mai sosomitaka na noqu sokaloutaki Jiova mai vu ni lomaqu na veika e dulaka tu o vuravura, oya na rogo kei na nodra taleitaki au na lewenivanua. Au masuti Jiova vagumatua. Au mani biuta na noqu cakacaka.” Na cava e nanuma o Sophie me baleta na nona vakatulewa? “Au sega ni qai diva tale na noqu bula makawa. Nikua, au sa qai vakila na marau dina. Au sa painia tiko kei watiqu. Keirau sega ni rogo, e sega ni levu tale ga na iyau keirau taukena. Ia keirau volekati Jiova, era tiko na neirau vuli iVolatabu, e tiko tale ga na neirau isausau vakayalo. Au sega ni veivutunitaka e dua na ka.”

8. Na ivakasala vakaivolatabu cava ena vukea e dua na itabagone me vakatulewataka na ka me cakava ena nona bula?

⁸ E kila o Jiova na ka e vinaka vei keda. E tukuna o Mosese: “A cava na ka sa taroga vei kemuni ko Jiova na nomuni Kalou, mo ni rerevaki Jiova ga na nomuni Kalou, ka mo ni lako e na nona sala kecega ka lomani koya, ka qaravi Jiova na nomuni Kalou, e na lomamuni taucoko kei na yalomuni taucoko, mo ni vakabauta nai vakaro i Jiova, kei na ka sa lesia ko koya, ka’u sa vakarota vei kemuni e na siga oqo, me yaco vei kemuni na ka vinaka?” (Vkru. 10:​12, 13) Ke o dua na itabagone, digia na cakacaka o na rawa ni vakaraitaka kina ni o lomani Jiova, o na rawa ni qaravi koya tale ga ‘ena lomamu taucoko kei na yalomu taucoko.’ Mo nuidei ni na ‘yaco vei iko na ka vinaka.’

E RAICA VAKABIBI NONA VEIQARAVI TABU

9. Vakamacalataka na vuna ena rairai dredre kina vei Mosese me qarava na nona ilesilesi.

⁹ E raica o Mosese “ni ka dokai sara vua na nona vakamadualaki me vaka ni o koya na Lumuti, qai okata ya me iyau e talei cake sara mai na iyau kei Ijipita.” (Iper. 11:26) Ena tikinivolatabu qori e vakamacalataki o Mosese me vaka “na Karisito” se “Lumuti,” oya ni digitaki koya o Jiova me sereki ira na Isireli mai Ijipita. E kila o Mosese ni sega ni rawarawa na itavi qori, ena “vakamadualaki” mada ga kina. A beci koya mada ga e dua na Isireli, qai kaya: “Ko cei sa lesi iko mo turaga mo mai lewai keimami?” (Lako 2:​13, 14) A qai tarogi Jiova e muri o Mosese: “[Ena] rogoci au vakacava ko Fero?” (Lako 6:12) Me rawa ni vakarautaki koya o Mosese, me vosota tale ga na nona vakarau vakamadualaki, a talaucaka kina vei Jiova na nona lomaleqa kei na ka e kauaitaka. A vukei Mosese vakacava o Jiova me qarava na nona ilesilesi dredre?

10. A vukei Mosese vakacava o Jiova me qarava nona ilesilesi?

¹⁰ Kena imatai, a vakadeitaka o Jiova vei Mosese: “Au na tiko vakaidina kei iko.” (Lako 3:12) Kena ikarua, e vakanuideitaki koya o Jiova ena nona vakamacalataka vua na ibalebale ni yacana: ‘Au na Yaco Meu ka ga au Vinakata.’a (Lako 3:14) Kena ikatolu, e solia vei Mosese na kaukaua ni cakamana me vakadinadinataka kina ni talai koya dina na Kalou. (Lako 4:​2-5) Kena ikava, a lesi Eroni me tomani Mosese, me vosa ena vukuna, me vukei koya tale ga ena vakayacori ni nona ilesilesi. (Lako 4:​14-16) Ni sa voleka ni cava nona bula, e vakadeitaka o Mosese ni dau vukei ira na nona dauveiqaravi na Kalou mera qarava kina na nodra ilesilesi, qori na vuna e tukuna kina vei Josua, na kena isosomi: “Ko Jiova ga, sa liutaki iko, ena tiko vata [ga] kei iko ko koya, ena sega ni weletaki iko, se biuti iko mo kakua ni rere, se yalolailai.”​—Vkru. 31:8.

11. A rawa vakacava ni raica vakabibi o Mosese na nona ilesilesi?

¹¹ Ena veitokoni i Jiova, a raica kina vakabibi o Mosese na nona ilesilesi dredre, qai “talei cake sara mai na iyau kei Ijipita.” E sega ni dua na ka e rawa ni tautauvata kei na nona qarava na Kalou Kaukaua Duadua. Ke mani raluve sara ni Ijipita o Mosese, ena sega ga ni tautauvata kei na nona lumuti koya na Kalou me liutaki ira na Isireli. A vakalougatataki o Mosese ni tiko vua na rai donu. E marautaka nona veiwekani voleka kei Jiova, ni o koya ga e solia vua na ‘kaukaua vakadomobula’ me liutaki ira na Isireli ina Vanua Yalataki.​—Vkru. 34:​10-12.

12. Na itavi dokai cava e vakarautaka o Jiova e dodonu meda raica vakabibi?

¹² E tiko tale ga na noda ilesilesi. E vakayagataki Luvena o Jiova me lesia vei keda na cakacaka vakaitalatala, me vaka ga a cakava vua na yapositolo o Paula kei na so tale. (Wilika 1 Timoci 1:​12-14.) E noda itavi dokai kece meda vunautaka na itukutuku vinaka. (Maciu 24:14; 28:​19, 20) Eso era cakacaka vakaitalatala vakatabakidua. O ira na tagane matua era lesi ena ivavakoso mera dauveiqaravi, mera qase tale ga ni ivavakoso. Ia era na rairai lomatarotarotaka na wekamu era sega ni vakabauta kei na so tale na yaga ni itavi dokai qori se ra na vakalewa na nomu vakuai iko. (Maciu 10:​34-37) Ke ra vakayalolailaitaki iko, o na rawa ni nanuma ni sega ni yaga na nomu vakuai iko se o na sega ni vakayacora na nomu ilesilesi. Ke yaco qori, ena vukei iko vakacava na vakabauta mo vosota?

13. E vukei keda vakacava o Jiova meda qarava na noda ilesilesi vakalou?

¹³ Ni tiko vei iko na vakabauta, cikevi Jiova me tokoni iko. Talaucaka vua na nomu lomaleqa kei na ka o kauaitaka. Kuria qori ni o Jiova e lesi iko, ena vukei iko tale ga mo qarava vinaka na nomu ilesilesi. Ena sala cava? Me vaka ga a cakava vei Mosese. Kena imatai, e yalataka vei iko o Jiova: “Ka’u na vakaukauwataki iko; io, ka’u na vukei iko; io, ka’u na tokoni iko e na ligaqu i matau sa daudina.” (Aisea 41:10) Kena ikarua, e vakadeitaka ni nuitaki na nona yalayala: “Ka’u sa cavuta, ka’u na vakayacora talega: ka’u sa nakita, ka’u na cakava talega.” (Aisea 46:11) Kena ikatolu, o Jiova ena solia vei iko na “kaukaua e uasivia na kaukaua ni tamata” mo qarava vinaka kina na nomu cakacaka vakaitalatala. (2 Kor. 4:7) Kena ikava, mo rawa ni qarava nomu ilesilesi ena vosota, e vakarautaka na Tamada dauloloma na mataveitacini e vuravura raraba era dausokalou dina mera ‘veivakayaloqaqataki ra qai veiuqeti.’ (1 Ces. 5:11) Ni vukei iko o Jiova mo qarava na nomu ilesilesi, o sa na qai vakabauti koya vakalevu, o na raica tale ga vakabibi na nomu veiqaravi vua me talei cake mai na iyau ni vuravura.

“NI VAKANAMATA TU ENA SOLI NI NONA ICOVI”

14. Na cava a vakadeitaka kina o Mosese ni na vakaicovitaki?

¹⁴ O Mosese e “vakanamata tu ena soli ni nona icovi.” (Iper. 11:26) Ena gauna ya, e sega ni levu na ka e kila o Mosese me baleta na gauna se bera mai, ia e vakayagataka na ka lailai sa kila qori me yavutaka kina nona vakatulewa. Me vakataki Eparama ga na tukana, e nuidei o Mosese ni na rawa ni vakaturi ira na mate o Jiova. (Luke 20:​37, 38; Iper. 11:​17-19) Na nona nuitaka o Mosese na veivakalougatataki e se bera mai, a sega kina ni raica me ka wale na nona dro tu me 40 na yabaki kei na nona bula tu ena vanualiwa me 40 na yabaki. A sega ni kila na itukutuku matailalai kece me baleta na vakayacori ni yalayala ni Kalou, ia ena vuku ni nona vakabauta a raica rawa kina na icovi e se bera mai.

15, 16. (a) Na cava e bibi kina meda vakasamataka dei na noda icovi? (b) Na veivakalougatataki cava ni Matanitu ni Kalou o vakanamata tu kina?

¹⁵ O “vakanamata tu ena soli ni” nomu icovi? Me vakataki Mosese ga, eda sega ni kila na itukutuku matailalai kece me baleta na nona yalayala na Kalou. Kena ivakaraitaki, eda “sega ni kila na gauna lokuci” ena yaco kina na veivakararawataki levu. (Mari. 13:​32, 33) Ia ni vakatauvatani kei Mosese, e levu sara na ka eda kila me baleta na Parataisi e se bera mai. Dina nida sega ni kila na itukutuku matailalai kece, ia e veirauti na ka eda kila me baleta na bula e yalataka na Kalou ena veiliutaki ni nona matanitu eda “vakanamata” tu kina. Ni dei tiko ena noda vakasama na vuravura vou, ena uqeti keda meda vakaliuca na Matanitu ni Kalou. Ena sala cava? Vakasamataka mada: O na sega ni volia e dua na vale ke o sega ni kila e levu na ka me baleta na vale qori. Eda na sega tale ga ni vakayagataka na noda bula meda tadolova kina na inuinui e sega ni dei. Ni tiko vei keda na vakabauta, ena matata tiko vei keda na bula ena veiliutaki ni Matanitu ni Kalou.

¹⁶ Me rawa ni matata ena nomu vakasama na veika e vauca na Matanitu ni Kalou, “vakanamata” se raitayaloyalotaka ni o sa bula tu ena Parataisi. Kena ivakaraitaki, ni o vulica ena iVolatabu na kedra italanoa na dausokalou yalodina, vakasamataka na ka o na rairai taroga vei ira ena Parataisi. Vakasamataka na taro era na rairai tarogi iko kina me baleta na nomu bula ena iotioti ni veisiga. Raitayaloyalotaka na marau o na vakila ni o sotavi ira na tukamu vakavica mai na vica vata na senitiuri sa oti, mo qai vakavulici ira ena veika kece sa cakava ena vukudra o Jiova. Raitayaloyalotaka na nomu marautaka nomu sa mai kilai ira vinaka e levu na manumanu kila ena vuravura e kune kina na vakacegu. Vakasamataka na nomu volekati Jiova ni sa voleka ni lai uasivi na bula.

17. Ena vukei keda vakacava nikua na noda vakasamataka tiko ga na icovi e se bera mai?

¹⁷ Nida vakasamataka tiko ga na icovi e se bera mai, ena rawa ni vukei keda meda toso tiko ga, meda marau, da qai cakava na vakatulewa ena rawati kina na bula tawamudu. E vola o Paula vei ira na lotu vaKarisito lumuti: ‘Ke da nuitaka na ka eda sega ni raica, eda na gumatua ni waraka ga ena vosota na ka eda nuitaka qori.’ (Roma 8:25) Qori e vakaibalebaletaki vei keda kece na lotu vaKarisito eda nuitaka na bula tawamudu. Eda se bera ni ciqoma na noda icovi, ia ni dei noda vakabauta eda na waraka kina ena vosota na ‘soli ni noda icovi.’ Me vakataki Mosese, eda na sega ni raica me vakalusi gauna na vica na yabaki eda qaravi Jiova tu kina. Ia eda vakadeitaka “ni lekaleka ga na ka e rairai, ia na ka e sega ni rairai e tawamudu.”​—Wilika 2 Korinica 4:​16-18.

18, 19. (a) Na cava e vinakati kina meda sasaga tiko ga me rawa ni dei noda vakabauta? (b) Na cava eda na dikeva ena ulutaga e tarava?

¹⁸ Ni tiko vei keda na vakabauta, eda na kila kina “na ivakadinadina e vakaraitaka ni tiko dina na ka e sega ni raica na matada.” (Iper. 11:1) Ni dua e tiko vua na rai vakatamata, ena sega ni raica na bibi ni nona qaravi o Jiova. Ena “ka sesewa” vua na iyau vakayalo. (1 Kor. 2:14) Ia eda nuitaka meda marautaka na bula tawamudu da qai vakadinadinataka na yaco ni veivakaturi, qori na veika e sega ni raica o vuravura. Me vakataki ira ga na vuku ena gauna i Paula era vakatokai koya me “karakivosa,” e levu tale ga nikua era nanuma ni sega ni dina na inuinui eda dau vunautaka.​—Caka. 17:18.

¹⁹ Nida bula tu ena vuravura tawavakabauta, e vinakati meda sasaga tiko ga me rawa ni dei noda vakabauta. Masuti Jiova “me kua ni malumalumu [noda] vakabauta.” (Luke 22:32) Vakasamataka na ka ca ena yaco nida caka cala, na kena ka dokai nida qaravi Jiova, kei na inuinui ni bula tawamudu. Ia ena vuku ni vakabauta, a sega ni raica tiko ga o Mosese na veika qori. Eda na veivosakitaka ena ulutaga e tarava na sala e vukei Mosese kina na vakabauta me raici ‘koya e tiko tawarairai.’​—Iper. 11:27.