“Kam Na Korakora Iroun Te Uea”
“Kam na korakora iroun te Uea, ao ni korakorani mwakana.”—I-EBETO 6:10.
1. (a) Tera te bo-ni-buaka ae kamimi ae riki tao 3,000 te ririki n nako? (b) Bukin tera bwa e tokanikai iai Tawita?
TAO 3,000 te ririki n nako, ao uoman taan aitara ni bo aika tei man taanga ni buaka aika uoua. Teuare e ataei riki bon te tia kawakin-tiibu ae arana Tawita. E tei i matana Koria, ae te mwaane ae kamimi korakorana ao abwakina. Tinebun kunnikaina ni buaka tao 57 te kirokuraem ao e uota te kai n ewa ae tinebu ma n totoa ao ai te kabaang ae bubura. Akea kunnikain Tawita ni buaka ao bon tii te bana ana bwai ni buaka. E taku i nanona te I-Biritia are totoa ae Koria bwa e kamaamaeaki ngke e otinako aiana ae te rorobuaka n ataei mai buakoia I-Iteraera. (1 Tamuera 17:42-44) E taraa n ae e a kaman tia aia reke taani mataku mairouia itera aika uoua aikai. Ma tiaki nanona bwa a nang taataua naba te tokanikai n taai nako aomata aika korakora. (Te Minita 9:11) E tokanikai Tawita ibukina bwa e buaka ni korakoran Iehova. E taku ana taeka: “Ana bwai Iehova te bo ni buaka.” E taekinaki n te Baibara bwa “Tawita e kataea ana kai te I-Biritia n te bana ma te atibu.”—1 Tamuera 17:47, 50.
2. Te buaka raa ae a irekereke iai Kristian?
2 A aki ira te buaka n rabwata Kristian. E ngae ngke a inanoi ma aomata nako ma a kaaina te buaka ibukin te onimaki, ni kaaitaraia aiaia aika korakora. (I-Rom 12:18) Ni kabanean mwakoron ana reta Bauro nakoia I-Ebeto, ao e kabwarabwaraa iai taekan te buaka are a irekereke iai Kristian n tatabemania nako. E korea ae kangai: “Ti aki kaunrabata ma te raraa ma te iriko, ma ti kaunrabata ma taian uea, ma ake a korakora, ma taan tauu taekan aonaba aika taan taua aron te ro aei, ma taanga n tamnei aika buakaka ake i aani karawa.”—I-Ebeto 6:12.
3. Tera ae ti kainnanoia bwa ti aonga ni bon tokanikai, n aron are e taekinaki n I-Ebeto 6:10?
3 “Taanga n tamnei aika buakaka” bon Tatan ma ana taimonio, ake a tangiria ni kamauna ara iraorao ma Iehova ae te Atua. Kioina ngke a korakora riki nakoira, ao ai aron naba Tawita ngaira ae ti aki kona n tokanikai iai ma tii ngkana ti onimakina te Atua ibukin kakorakorakira. Mangaia are, e kaumakira Bauro bwa ti na “korakora iroun te Uea, ao ni korakorani mwakana.” (I-Ebeto 6:10) Imwin tiana n anga te reirei anne, ao e kabwarabwarai taekan bwaai n ibuobuoki ibukin te onimaki ma anua ni Kristian ake a kona ni buokira bwa ti na tokanikai iai.—I-Ebeto 6:11-17.
4. Baikara bwaai aika uoua aika ti na maroroakin n te kaongora aei?
4 Ti na rinanon ngkai are e taekinna te Baibara ibukin korakoran ara kairiribai ao ana bwai ni kamwane. Imwina ti na maroroakin bwaai ni kamanomano ake ti riai ni kabonganai ni kamanoira iai. Ngkana ti kakairi n ana kaetieti Iehova ao ti na kakoauaa raoi bwa a na aki tokanikai i aora ara kairiribai.
Te Kaunrabwata ma Taanga n Taamnei Aika Bubuaka
5. E a kanga ni buokira kabonganan te taeka ae “kaunrabata” n I-Ebeto 6:12 bwa ti na ota n te bwai ae e waakinna Tatan?
5 E kabwarabwaraa Bauro bwa ‘ti kaunrabwata ma taanga n taamnei aika bubuaka aika i aani karawa.’ Karotoia taamnei aika buakaka aikai, bon Tatan te Riaboro are “aia uea taimonio.” (Mataio 12:24-26) E kateretereaki n te Baibara bwa ara buaka ai aron te “kaunrabata” ke te bommwaane. N ai aron ngkoa aia kaunrabwata kaain Kuriiti, ao taani boo iai, a kataia ni kaburea ana baeranti aiaia bwa e aonga ni bwaka nako aontano. N aron naba anne, e tangiria te Riaboro n tineira nako man ara onimaki. E na kanga ni karaoa aei?
6. Kaotia man te Baibara bwa tera aron te Riaboro ni kabonganai aanga ni kamwane aika kakaokoro ni kamamaaraa iai ara onimaki.
6 E kona ni mwakuri te Riaboro n ai aron te naeta, te raian ae bekorara, ke te anera ae raonaki n te ota. (2 I-Korinto 11:3, 14; 1 Betero 5:8) E kona ni kabonganaia aomata bwa a na bwainikirinira ke ni kabwarai nanora. (Te Kaotioti 2:10) Kioina ngke a mena kaain te aonnaba i nanon bain Tatan, ao e kona ni kabongana kaibwabwarun te aonnaba ma bwaai aika anainano, ni mwamwanaira iai. (2 Timoteo 2:26; 1 Ioane 2:16; 5:19) E kona ni mwamwanaira ni karin i nanora iango n aonnaba ke iango ni kani kitana ma ni kabwaoua te koaua, n aron are e mwamwana ngkoa iai Nei Ewa.—1 Timoteo 2:14.
7. Tera tian aia konabwai taimonio ao baikara kakabwaia aika reke iroura?
7 E ngae ngke a taraa n anai nano aia bwai ni buaka ma korakoraia Tatan ao ana taimonio, ma bon iai naba tian mwaakaia. A aki kona ni kairoroira bwa ti na karaoi bwaai aika buakaka ake e aki kukurei iai Tamara are i karawa. Ti karikaki ma ara konabwai n rinea ae raoiroi ao ae kairua, ao iai inaaomatara i aon baika ti iangoi ao bwaai aika ti karaoi. Irarikin naba anne, ti aki buaka n tii ngaira. Aei te bwai ae koaua rikina n ana tai Eritai ao n ara tai aei: “A maiti riki aika mena i roura nakoia ake a mena i rouia.” (2 Uea 6:16) E karau nanora te Baibara bwa ngkana ti aantaeka nakon te Atua ao n rawa nakon te Riaboro, ao e na birinako mairoura iai.—Iakobo 4:7.
Mwaatai n Ana Kunemwaan Tatan
8, 9. Baikara kataaki ake e karokoi Tatan nakon Iobi ibukin uruan ana kakaonimaki, ao baikara kangaanga ni kaineti ma ara onimaki ae ti a kaaitara ma ngaai ni boong aikai?
8 Ti aki babanga n ana kunemwaan nako Tatan ibukina bwa a kaotaki raoi ana anga ni kamwane n te Baibara. (2 I-Korinto 2:11) E kabonganai kangaanga aika kakaiaki nakon Iobi ni kaineti ma te mwane, mateia ana koraki aika e rangi n tangiriia, te kakaitara mairouia kaain ana utu, korakain rabwatana, ao ai te kabuakaka mairouia raoraona ni kewe. E a moanna n rawawata nanon Iobi ao n taku n ana iango bwa e a tia ni kitanna te Atua. (Iobi 10:1, 2) A kona n rotaki buaka Kristian ni boong aikai ni kangaanga aika ai aron aikai, ao e ngae ngke a aki bane ni karikaki iroun Tatan ma e kona ni kabonganai kataaki aikai ni kamamaaraia iai Kristian.
9 A a rikirake riki ni boong aika kaitira aikai bwaai aika a kona n urua ara onimaki. Ti maeka n te aonnaba ae e a korakora riki iai tangiran bwaikorakin te maiu aei nakon uaiakinan tiia ni kaineti ma te onimaki. A aki toki waaki ni kanako-rongorongo ni kaota te wene ni bure bwa te bwai ae karika te kakukurei ao tiaki te bwai ae karika te kananokawaki. Angiia aomata aika a riki bwa “taan tangira riki te maie nakon te Atua.” (2 Timoteo 3:1-5) Te aeka n iango aei, e kona ni karuanikai nakon ara onimaki ngkana ti aki ‘kakorakoraira ibukin te onimaki.’—Iuta 3.
10-12. (a) Tera te kauring teuana are e anga Iesu n ana kabotau ibukin te tia ununiki? (b) Kabwarabwaraa te kabotau ibukin karibwakin ara onimaki.
10 Teuana mai buakon ana bwai ni kamwane Tatan aika e rangi n totokanikai iai, bon kareketatiara ma ana waaki te aonnaba aei ao bwaikorakina nako. N ana kabotau ibukin te tia ununiki, ao e kauring iai Iesu bwa n taai tabetai “e karibwa te taeka [ibukin te Tautaeka n Uea] raraomaeakinani bwain aon te aba, ma te mamanaki n te kaubwai.” (Mataio 13:18, 22) Te taeka n Erene ae rairaki ikai bwa “karibwa,” e nanona “taona, ke n totokoa te rikirake.”
11 Ni buakonikain aaba aika kabuebue, ao e kona ni kuneaki te aroka ae te aeka ni biku teuana ae aranaki bwa te strangler fig. Teutana imwin teutana e ririkirake te aroka aei n nimta boton te kai are e maiu i aona. A rikirake ni matoatoa wakaana iai ni karokoa ae e a rabuna te kai anne. N tokina, ao wakaan te aroka aei, a a toom man te tano angiin kanan te kai ae e nimtia aei, ao a tuuka rokon te ota nakon te kai anne. N tokina ao e a mate te kai are e nimtia.
12 N te aro naba anne, raraomaeakinan bwain te maiu aei ao uaiakinan te kaubwai ma te maiu ae kamwengaraoi, e kona n anaa ara tai ma korakorara, teutana imwin teutana. Ngkana e a kabwaouaki ara iango nakon bwaikorakin te aonnaba aei, ao ti a kona ngkanne ni katinanikua ara ukeuke n reirei n te Baibara i bon iroura, ao ni karekea kateira ae te aki-roroko ni bobotaki ni Kristian. Man aei are ti a kararoaki iai man te amwarake ae e na kateimatoaa ara onimaki. Tangiran te kanibwaibwai e a kona ngkai n onea mwin uaiakinan mwakuri n onimaki, ao ti nang kaireke ngkanne bwa konan Tatan.
Ti Riai n Tei n Nene
13, 14. Tera arora ae riai ngkana ti kaaitara ma Tatan?
13 E kaumakiia raona n onimaki Bauro bwa a na “teimatoa n eki nako ana bwai n nanowanawana te riaboro.” (I-Ebeto 6:11) Ni koauana, ti aki kona ni kamauna te Riaboro ao ana taimonio. Ma e a tia te Atua ni mwiokoa Iesu Kristo bwa e na karaoa anne. (Te Kaotioti 20:1, 2) Ngkai e tuai moa kamaunaki Tatan, ao ti riai n “teimatoa” n ekia nako bwa e aonga n aki tokanikai i aora.
14 E katereterea naba te abotoro Betero riain te teimatoa ni kaitaraa Tatan. E korea ae kangai Betero: “Tauu baangimi, kam na kamarurungingkami. Ba e nakonako ami kairiribai are te riaboro n ai aron te raian ae bekorara, n ukoukora ae e na oongnga. Kam na rarawa nako ina, n teimatoa n te onimaki, ngkai kam ataia ba a kumeaki ni kakoroaki maraki aika ti te bo ma marakimi i nanoia tarimi aika mena i aon te aba.” (1 Betero 5:8, 9) E boni kakawaki aia boutoka tarira ao mwanera n te onimaki bwa ti aonga n teimatoa ngkana e kaaitaraira te Riaboro n ai aron te raian ae bekorara.
15, 16. Anga te katoto man te Baibara ni kaotia iai bwa e a kanga aia boutoka raora n onimaki ni kona ni buokira bwa ti na tei n nene n te onimaki.
15 Ngke e bekorara te raian ae e mena n te marenaua i Aberika, ao a a kabanei naba biriia maan aika kaanga riia, ni kararoaia nako ma te kangaanga. Ma a kaota te aro ni katoto ibukin te uaia n ibuobuoki taian erebwanti. E kabwarabwaraa te boki ae Elephants—Gentle Giants of Africa and Asia ni kangai: “Aia anga ni kamanoia erebwanti bon karaoan te mronron, ao ake a ikawai riki a kaitaraa tinaniku nakon te kangaanga ao ake a uarereke a kamanoia i nanon te mronron.” A aki kona n aitara ma te korakora ao te uaia n ibuobuoki aei taian raian, ai ngaia are e a kangaanga irouia reken taian erebwanti aika uarereke ao aika ikawai naba.
16 Ngkana e kaaitaraira Tatan ma ana taimonio, ti riai naba n ikoikotaki n uaia n ibuobuoki ma tarira ao mwanera ake a nene n te onimaki. E kaotia Bauro bwa iai tabeman raona ni Kristian aika a kaotiia bwa taani ‘kaungaa nanona’ n ana tai ni kabureaki i Rom. (I-Korote 4:10, 11, BK) Te taeka n Erene ae rairaki bwa ‘kaungan nanou’ e kaotaki tii teuana te tai n te Baibara n Erene ni Kristian. Ni kaineti ma te Vine’s Expository Dictionary of New Testament Words, “nanon te taeka aei ngkana e kabonganaki bwa te weabe, e kaineti nakon taian bwainnaoraki aika kabebetea te maraki.” N ai aron te kabira ibukin te maneka ae buoka kabebetean marakina, aia boutoka naba taan taromauria Iehova aika ikawai n te onimaki, e kona ni kabebetea te maraki are e reke man te rawawatannano ao te korakai.
17. Tera ae e kona ni buokira ni kakaonimaki nakon te Atua?
17 Te kaunganano mairouia raao ni Kristian ni boong aikai, e kona ni kakorakoraa nanomatoara ni beku ma te kakaonimaki ibukin te Atua. A ingainga riki unimwaane aika Kristian ni katauraoa te ibuobuoki ni kaineti ma te onimaki. (Iakobo 5:13-15) Bwaai n ibuobuoki tabeua ibukin te teimatoa ni kakaonimaki, bon te ukeuke n reirei ae katoatai n te Baibara ao te roroko ni bobotaki ni Kristian, ruunga ao bwabwaro. Ara iraorao ae kaan ma te Atua, e buokira n teimatoa ni kakaonimaki nakoina. Ni koauana, e ngae ngkana ti amwarake, ti mooi, ke ni karaoi bwaai tabeua riki, ma ti riai n tangiria ni karaoi bwaai ni kabane ibukin neboan te Atua. (1 I-Korinto 10:31) E kakawaki onimakinan Iehova ibukin buokara rinanon te tataro bwa ti aonga ni kona n teimatoa ni karaoi mwakuri ake e na kukurei iai.—Taian Areru 37:5.
18. Bukin tera bwa ti aki riai ni kerikaki e ngae ngkana a anaaki korakorara n aroaro aika karawawata?
18 N taai tabetai ao e kona n roko iroura ana buaka Tatan ngkana e aki rangi ni korakora ara onimaki. E waekoa ni kuriia te man ae mamaara te raian. A kona n anaa korakoran ara onimaki kangaanga i nanon te utu, karawawata ma te mwane ke te aoraki. Ma ti bia aki kerikaki man karaoan ae e na kukurei iai te Atua, bwa e taku Bauro: “Ngkana I mamara, ao I a korakora iai.” (2 I-Korinto 12:10; I-Karatia 6:9; 2 I-Tetaronike 3:13) Tera ae e nanonna? E nanonna bwa korakoran te Atua e kona n onea mwin mamaaraia aomata, ngkana ti ukoukora Iehova ibukin kakorakorakira. Ana totokanikai Tawita i aon Koria e kaotaki iai bwa e kakorakoraia ana aomata te Atua. Taani Kakoaua ibukin Iehova ni boong aikai, a kona ni kakoauaa bwa n taai aika karuanikai, ao a bon namakina iai bain te Atua ni kakorakoraia.—Taniera 10:19.
19. Anga te katoto ni kaota iai aron Iehova ni kona ni kakorakoraia ana toro.
19 A korea ae kangai te taanga teuana ni kaineti ma boutokaia mairoun te Atua: “Ti a tia ni beku ibukin Iehova i nanon ririki aika bati, ao ni karekei kakabwaia aika bati, ao ni kinaia naba aomata aika bati aika kakukurei aroaroia. Ti a tia ni kataneiaki ao ni kakorakoraki iroun Iehova bwa ti aonga ni kona n tokanikai n nanomwaaka i aan taiani kataaki. N aron Iobi ti aki ataia n taai nako bwa bukin tera ngkai a riki bwaai n aroia are a riki iai, ma ti bon ataia bwa e aki toki n tatauraoi ni buokira Iehova.”
20. Tera te kakoaua man te Baibara ae e kaotia bwa e boutokaia ana aomata Iehova n taai nako?
20 E aki kona ni kakimototoaki bain Iehova ni boutokaia ao ni kakorakoraia ana aomata aika kakaonimaki. (Itaia 59:1) E anene ni kangai te tia areru are Tawita: “E kabaneia akana bwaka ni kateimatoaia Iehova, Ao E kabaneia akana bobaraki ni kateirakeia.” (Taian Areru 145:14) Ni koauana, Tamara are i karawa e na “uouoti uotara n te bong ae koraki” ao ni karekei baike ti boni kainnanoi.—Taian Areru 68:19.
Ti Kainnanoi “Bwai ni Buaka Nako Ake Mairoun te Atua”
21. E a kanga Bauro ni katereterea kainnanoakin bwaai ni buaka ake mairoun te Atua?
21 Ti a tia n rinanon tabeua ana anga Tatan ao n nora riain te teimatoa n nene ni kaaitarai ana buaka nako. Ti a riai riki ngkai n rinanon teuana te babaire ae kakawaki ibukin tokanikaira ni kataea ara onimaki. Uoua ana tai te abotoro Bauro n ana reta nakoia I-Ebeto n taekina te bwai ae kakawaki ibukin te teimatoa n nene ni kaaitarai ana kunemwaan nako Tatan ao n tokanikai i aon arora ni kaunrabwata ma taamnei aika bubuaka. E korea ae kangai Bauro: “Karin ami bwai ni buaka nako ake mairoun te Atua, ba kam aonga ni kona n teimatoa n eki nako ana bwai n nanowanawana te riaboro . . . Uouoti bwaai ni buaka ni kabane ake mairoun te Atua, ba kam aonga ni kona n tei n ekiia nako n te bong ae buakaka, ao ngkana kam a tia ni karaoi bwaai ni kabane ao kam na tei matoa.”—I-Ebeto 6:11, 13.
22, 23. (a) Tera ae e nanonaki n ara bwai ni buaka ake mairoun te Atua? (b) Tera ae ti na rinanona n te kaongora ae imwina?
22 Eng, ti riai ni karin “bwaai ni buaka ni kabane ake mairoun te Atua.” Ngke e korea ana reta Bauro nakoia I-Ebeto, ao e tararuaki iroun tautian Rom temanna, are e aki toki ni karin bwaai ni buaka ni kabane. Mangaia are bon taamnein te Atua are e a kaira te abotoro bwa e na maroroakina taekan bwaai ni buaka ake mairoun te Atua, are e kainnanoaki irouia ana toro Iehova n tatabemania nako.
23 Bwaai ni buaka mairoun te Atua aikai, a irekereke naba ma anua ake e riai ni karikirakei te Kristian, n ikotaki naba ma bwaai n ibuobuoki aika kakorakoraa te onimaki, ake mairoun Iehova. N te kaongora ae imwina, ao ti na neneri bwaai ni buaka mairoun te Atua aikai, teuana imwin teuana. Aei are e na buokira n iango ngkana ti a bon tauraoi ni buaka ibukin ara onimaki. N te tai naba anne, ti na nora aron ana katoto ae kamimi Iesu Kristo, ni buokira n tokanikai n rawa nakon Tatan te Riaboro.
Tera Am ni Kaeka?
• Tera te bo-ni-buaka ae a iria Kristian?
• Kabwarabwarai tabeua ana anga Tatan ni kamwane.
• E na kanga ni kaungai nanora aia boutoka raora n onimaki?
• Antai ae ti na onimakinna ibukin korakorara ao bukin tera?
[Taamnei n iteraniba 9]
Kristian a ‘kaunrabwata ma taanga n taamnei aika bubuaka’
[Taamnei n iteraniba 10]
Raraomaeakinan bwain te maiu aei, e kona ni karibwaa taekan te Tautaeka n Uea
[Taamnei n iteraniba11]
A kona raao ni Kristian n riki bwa taani ‘kaunga nano’
[Taamnei n iteraniba12]
Ko tataro nakon te Atua ibukin kakorakoram?