Gbò Ketõ̀ò E Bà Kólí Nyòòmà Dùm nè Kpá Bõ̀ònaló Sìtóm Kọ̀ Kpẹ̀a

MARCH 6-​12

GYỌ́-GYỌ́ LÓ NU EA DI MM̀ MOǸ BEL BÀRÌ | JÈRÈMÁÍÀ 1-4

“Nda Dì Ní Ló Boo Béè Ge Kpènà Ni”

(Jèrèmáíà 1:6) Sõò nda beè aalá kọọ̀: “Gbẹẹ vó, E Jìhóvà nà Tẹ̀ Íe eo Bọọ Lọ̀l Vaá À Lee! Nda ním nyímà tẽ́ gè láá ló bel, boo béè kọọ̀ m̀ di-dí pá nvín.”

w11 3/15 29 ¶4

Di Zìle, Belí Bé e Jèrèmáíà Beè Naaá

⁴ Be à sẹlẹ Jèrèmáíà a dũuà iná kuló a 25 gbáá tṍó e Jìhóvà beè íe bá ló kọ á dú neǹ kùdẽe ló. (Jèr. 1:1, 2) Sõò a beè tõóé ló belí kọọ̀ à di diè pá nvín, vaá náa simìè tulàẹ̀ dẽe ge ló bel nè gbò kànen e ba beè di mm̀ dóá, é gbò e baa ni dú kànen mm̀ dee vaá ié kpóó lẹ̀ẹ̀là bel. (Jèr. 1:6) A beè ié kpẹ̀a gè vee ea é dómà kyọ̀à sĩ́ nè bèèla bel ea é man síìa pọ̀ nè gbò vààla gyọ́ọ, gbò kyáá kọ́ọ̀ bùlà Bàrì, nè gbò e bà gé bẹl, nè nàgé gbò e ba beè “labví láb e gbò nen ólò bọọgẹ̀ lábví” vaá toní “dùm nán bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo.” (Jèr. 6:13; 8:5, 6) Gbele tọọ̀ káí e ka di ló e Méné Sólomoòn beè tib, ea beè dú kpò kúm kà kà fã̀ mm̀ nu ea é láá toolá 400 gbáá, àé dú gè kumí uú kẽ. Jèrúsalẹ̀m nè Júdà é dú bon kiẽ́e e tọ́ọ̀ nen náa gé tõona, vaá bàé fáálá gbò e bà ólò tõó mm̀ gbò boní kilma ól síí sii. Mm̀ kà kà, tóm e ba beè nè Jèrèmáíà kọ á sìí beè palàge gbalá!

(Jèrèmáíà 1:7-10) Jìhóvà beè gbóó kọ́ nèm kọọ̀: “Ó gá kọọ̀, ‘M̀ di-dí pá nvín.’ Boo béè kọọ̀ olo é íè ge sí ló kọ̀láá nen e nda lẹ̀ẹ̀là ni siimá ló, Vaá olo é kọ́ kọ̀láá kà nu e nda beè nèni gã́ kọ ó kọ̀. ⁸ Jìhóvà kọ́ kpàá kọ́ naaí kọọ̀ ó gá siiá pọ̀ ló bé e bà meà naa, Boo béè kọọ̀ ‘Nda dì ní ló boo béè ge kpènà ni.’” ⁹ Tṍóá, Jìhóvà beè gboó nììnà báẹ vaá daáḿ ló gã́. Jìhóvà à gbóó kọ́ nèm kọọ̀: “Ndaa tú nà moǹ bel nvèè ní gã́. ¹⁰ Ẹ̀b, ndaa íbá ló olo nieí kọ ó di togó gbò dó àla nè boo gbò boǹ méné, ge bùùlà nè ge kṹúná uú kẽ, ge kyọ̀sĩ́ nè ge kumí zaali, ge tìb nè ge fó.”

(Jèrèmáíà 1:17-19) Jìhóvà kọ́ọ̀: Sõò òó kpóógá dee lóó ni nyòòmà ge labví láb, Olo é íè ge elá èla vaá ò kọ́ nèva kọ̀láá kà nu e nda beè nèni gã́ kọ ó kọ̀a. Pọ̀ á gá sií ni lóó va, Kọbé nda ním náa kọọ̀ lóó ni á kení gbẹá va kèsĩ́. ¹⁸ Boo béè kọọ̀ nieí ndaa tú olo naamá pọ̀b boǹ kpènà, Kpóó bã̀ e bà tú kpọ́gọ́lọ́ naamá, nè gbò gbọọ e bà tú kọ́pà naamá ea é dú nu kpègà nèà dénè kunukẽ̀á, Kilma ló gbò méné Júdà nè ba gbò nvín méné, Kilma ló pá a gbò vààla gyọ́ọ nè gbò e bà tõó boo kunukẽ̀a. ¹⁹ Vaá baala é bé ni, Sõò bà náa gé láá bé ni èlbá, Boo béè kọọ̀ ‘Nda dì ní ló boo béè ge kpènà ni.’”

w05 12/15 23 ¶18

Mée Ní E Olo É Gbantṍ Ló É—Bàrì sẹ̀ Gbò Nené?

¹⁸ Bàrì beè kọ́ nè a neǹ kọ́ọ̀ bùlà ea dú Jèrèmáíà kọọ̀: “Nda dì ní ló boo béè ge dùùlà ni.” (Jèrèmáíà 1:8) Mósĩ́ deè ní e Jìhóvà é láá dùùlài lọl bá bíígá ló deè nieí é? Àé láá naa kọ é ié neǹ dóm bèèla ea íe lé bùlà belí Gàmélìẹ̀l. Àbèè kọọ̀ àé naa kọọ̀ bàá tú dõona nèn ea nyímá nu nyaamá ló nen ea di mm̀ kpóó bẹ̀l bàlà boo ea dú pọ́lọ́ àbèè nen ea ólò bé uuí boo mm̀ bùló. Sìgà tṍó, Jìhóvà é láá sọ̀tọ́ deè kọ bàá biigè ló pá a gbò. (2 Tímotì 3:12) Beè Bàrì sọ́i bá kọ bàá biìgèi ló, àé olòó nèi kói eé ĩìmà tõ̀òma bá. (1 Kọ́rìnt 10:13) Kọ̀láá kà nu e Bàrì sọtọ́ deè kọ á naaá, beéle née gé íe tọ́ọ̀ kà bàà bàà bùlà kilma ló nu ea é silà aa m e dee deè nvée kọọ̀: Gbò e bà gé bé uú boo pá gbò níí Bàrì dì e bà gé bé Bàrì, vaá gbò e bà gé bé Bàrì náa gé láá bé èlbá.

jr 88 ¶14-15

“Nda É Síè Kpóó Ló Gbò E Lóó Va Ni Ọọ”

É KỌỌ̀ ÒÓ NE DĨ̀ÌNÈ LÓ GBÒ E LÓÓ VA NI ỌỌ?

¹⁴ Èé náa leevè ge dã́tẽ́ ló bé e baẹ̀ siè kpóó ló Jèrèmáíà naa nè bé e ẹlẹ beè siè kpóó ló dõona gbò e ‘lóó va ni ọọ’ naa. (Jèr. 31:25) Neǹ kọ́ọ̀ bùlà Bàrìí beè aa deè ié sìà kpóó ló ea aa bá Jìhóvà. Zẹ́ẹ́ ni bugi togó boo bé e kpóó gáẹ̀ beè kpáá siá ni ló naa ge dã́ tṍó e Jìhóvà kọ́ nè ni kọọ̀: “Kilma ló nda, nieí ndaa tú olo naamá pọ̀b boǹ kpènà. . . Baala é bé ni, Sõò bà náa gé láá bé ni èlbá, Boo béè kọọ̀ ‘Nda dì ní ló boo béè ge ge kpènà ni.’” (Jèr. 1:18, 19) Dẹ̀ẹ̀a boo kà lé bug, Jèrèmáíà beè kọ́ kilma ló Jìhóvà kọ à dúè “a kói nè a nu kpènà, vaá dú nà ketõ̀ò ge teá bã̀ mm̀ deè tã̀àgã̀.”—Jèr. 16:19.

¹⁵ À bọ́ló ge nveè kpíí ló kọọ̀ Jìhóvà beè kọ́ nè Jèrèmáíà kọọ̀: “Nda dì ní ló.” É kọọ̀ olo monì níá belí nvèè bá kilma ló nu eo é láá naa tṍó íe bíí ló sìà kpóó ló? Ge láá nyimá kọọ̀ vígà págbálà àbèè pábia àbèè o neǹ dúà ló ea gé nyoone nvéè Kráìst íe nakà bíi níà ene kà; ge gbóó labví láb nyòòmà bíiá níà dõona kà. Mm̀ kọ̀láá kà dìtõ̀ò, kàà lèlà nu ea bọ́ló ge naa belí bé e Bàrì beè naa kilma ló Jèrèmáíà naaá—dú gè kọọ̀ ó olòó di kuló nen e tã̀àgã̀ bã́é ló. Sìgà tṍó, ló bel sìà kpóó ló nèe, sõò ó gá bọọgẹ̀ ló gbele tõ̀ò bel. Pọ́ì ńkem̀ bel eo lóò é láá siá lé tóm be à gá náa ò tú ọ̀ẹ̀ dẽe sààmà gbò moǹ bel ea é nveèe nyíé gbàà vaá à síèe kpóó ló. Bel eo é ló á gá dú kpóó kpóó ló. Ló gbò moǹ bel ea válí bá, ea zógè lèèma, tọa ló, nè vulè dì belí neǹ Kráìst. Gbò moǹ bel ea bélí vóá gé láá siá tóm leevè.—Bugi Próvẹẹ̀b 25:11.

Kpó tẽ́ Gbò Lé lé Nu Ea Di Mm̀ Kpá Káí

(Jèrèmáíà 2:13) ‘Boo béè kọọ̀ pá ńdáà gbò a lábví bàà kà pọ́lọ́ láb: Baa kin nda, ea dú kpò kúm múú di dùm, Vaá naa nèà ba lóó káná múú, Gbóò káná múú, e múú náa gé láá tõó m.’

(Jèrèmáíà 2:18) Kátogóí, éé ní ea náa vaá à tànii ge maí sĩ́ Íjẹ̀pt Boo béè ge ṍ múú ea dú Sháíhọ̀ ẹ? Éé ní ea náa vaá à tànii ge mai sĩ́ Àsìríà Boo béè ge ṍ múú ea dú mm̀ ba pène ẽ́?

w07 3/15 9 ¶8

Ge Kọ́ Kà Ea Di Mm̀ Kpá Jèrèmáíà

2:13, 18. Pá Ízràẹ̀l e bà náa beè bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé booá beè labví bàà kà pọ́lọ́ láb. Ba beè aa ló Jìhóvà ea dú kpò kúm tã́áná dee bá, tùle, nè kpènàa. Vaá baala beè naa nèà ba lóó káná múú ea tõó dọ̀ ge gbĩ́ gè ié gbaa ló kilma kiẽ́e e gbò bé pá Íjẹ̀pt nè Àsìríà dì. Mm̀ beélè tṍóí, ge kìn ẹẹ kà kà Bàrìa boo béè nyìmànù gbò nen nè ba gbò nòòmà nù nè bẹ̀l nakà bàlà booí dú gè tú “Gbóò káná múú, e múú náa gé láá tõó má” nyaamá ló “kpò kúm múú di dùm.”

(Jèrèmáíà 4:10) Tṍóá, nda beè gbóó aalá kọọ̀: “Gbẹẹ vó, E Jìhóvà nà Tẹ̀ Íe eo Bọọ Lọ̀l Vaá À Lee! Mm̀ kà kà olo o ló bel mm̀ ge kẹlẹ gbòí nè Jèrúsalẹ̀m, kọọ̀, ‘Òó íei fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló,’ boo tṍó e gẹ̀ ni ínaí òò.”

w07 3/15 9 ¶4

Ge Kọ́ Kà Ea Di Mm̀ Kpá Jèrèmáíà

4:10; 15:18—Mm̀ mókà bug ní e Jìhóvà “kẹlẹ” pá a gbò e bà dú gbò lọ̀l togó kèbá ẹ́?

Mm̀ deè Jèrèmáíàa, a beè ié gbò e bà géè kọgági ‘kyáá kọ́ọ̀ bùlà Bàrì.’ (Jèrèmáíà 5:31; 20:6; 23:16, 17, 25-28, 32) Jìhóvà náa beè kpèg va lọl ló gè veegi gbò bel lẹ̀ẹ̀la tóm ea dagẹ̀gì pá a gbò.

Bugì Kpá Káí

(Jèrèmáíà 4:1-10) Jìhóvà kọ́ọ̀ “Be à gá náa òó kiiaí kẽ, E booló Ízràẹ̀l, be à gá náa òó kiiaí kẽ duḿ mí ló Vaá be à gá náa òó túi bọọ ńneǹ té ea dú nu zílá ló lọlíí kèsĩ́ nda, Nóó kpáá dunai gbò eo é téai. ² Vaá be à gá náa ò zilai zíl, ‘Tã́gíní bé e Jìhóvà dì gé dùma!’ mm̀ kà kà, lé bèèla, nè lé lab dògò, Gbò dó àla é gbóó ié tã́áná dee bá ea aàẹ́ bá nèà ba lóó, Vaá bàé gbóó ẽegã́ boo béè ẹlẹ.” ³ Boo béè kọọ̀ níì nú e Jìhóvà kọ́ nè gbò gbálà e bà dú Júdà nè Jèrúsalẹ̀me: “Kabvii neai bọọ lóó ól e nu é palàge dum boo, Vaá ó gá fonai nu èèlè nyíè zẹ̀ẹ̀ suu suù té. ⁴ Koolii bọọ lóó nei Jìhóvà, Vaá ò túi bàà bàà bùlà lọaí nyíe, É booló pá Júdà nè gbò eo tõonìì Jèrúsalẹ̀m, Kọbé nà súng náa gẹl belí sã́ Vaá taái e tọ́ọ̀ nen ea é gímè á gé, Boo béè bọọ pọ́lọ́ láb.” ⁵ Vee níí mm̀ Júdà, vaá ò kọ́ zaalí mm̀ Jèrúsalẹ̀m. Kòòlà kpã́ vaá ò uuli koò beeá ló zivèkà boo kunukẽ̀a. Kolí kól mm̀ agẹ mon kọọ̀: “bõonai ló, Vaá ò náanii èé téá kil gbò pọ̀b boǹ kpènàa. ⁶ Dàlà kpíi nè boo kpee deè Záíòn. Gbĩi ketõ̀ò kpènà, vaá ó gá elaí tẽ̀ènè dọ̀,” Boo béè kọọ̀ nda é tú gbele kyọ̀à sĩ́ lọl deè boo gù domá. ⁷ Ẹlẹ a bõ aa kẽ belí kpẹẹ̀ aa kiẽ́e ea ólò tõo; Nen ea é kyọsĩ́ gbò dó àla dì ea gé dú. Ẹlẹ a aa kiẽ́e ea ólò tõo ge naa kọọ̀ bọọ kunukẽ̀ a dú nu pọ̀. Bàé kyọgàlà sĩ́ bọọ gbò pọ̀b bon, naa ní e tọ́ọ̀ nen náa gé láá tõoná m. ⁸ Vóá à naa, nveai kọ̀là ló nyèn, Bãagãi vaá ò tói, Boo béè kọọ̀ bẹ̀à sã́ súng Jìhóvà gáà ààí ló. ⁹ Jìhóvà kọ́ọ̀ “Kà lèlà deeá, nyíè gbò méné é kẹlẹ́ va, Bii nágé ló nyíè gbò nvín méné; Pọ̀ é síi gbò vààla gyọ́ọ, vaá àé dú nu bọ̀ọ̀ ló nèà gbò kọ́ọ̀ bùlà Bàrì.” ¹⁰ Tṍóá, nda beè gbóó aalá kọọ̀: “Gbẹẹ vó, E Jìhóvà nà Tẹ̀ Íe eo Bọọ Lọ̀l Vaá À Lee! Mm̀ kà kà olo o ló bel mm̀ ge kẹlẹ gbòí nè Jèrúsalẹ̀m, kọọ̀, ‘Òó iei fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló,’ boo tṍó e gẹ̀ ni ínai òò.”

MARCH 13-​19

GYỌ́-GYỌ́ LÓ NU EA DI MM̀ MOǸ BEL BÀRÌ | JÈRÈMÁÍÀ 5-7

“Ba Beè Òòà Aa Ló Gè Naa Bùlà Bàrì”

(Jèrèmáíà 6:13-15) Jìhóvà kọ́ọ̀: “Lọl ló ńkem̀ tẹlẹ ló ńpọ̀b, buu buù nen dì e bà gé náa nu boo béè ge ié bélè nèà ba lóó; Lọl ló neǹ kọ́ọ̀ bùlà Bàrì tẹlẹ ló neǹ vààla gyọ́ọ, buu buù ọ̀và gé lábví láb kẹ̀lẹ̀. ¹⁴ Vaá baála a piigà ge bó kom pá ńdáà gbò ńkem kem̀, tṍó e bà kọ́ọ̀, ‘Fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló dì! Fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló dì!’ Boo tṍó e tọ́ọ̀ kà fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló á gé. ¹⁵ É kọọ̀ kẹ́ẹ sííva ló gbò nu kyọ̀à lóó e bà gé náa? Tọ́ọ̀ kà kẹ́ẹ náa sííva! Bà náa nyímá sĩ́deè ge ié tọa ló nvèèà lẹ́! Boo béè vó, bàé dí gbàà gbò e bàé fẹ́. Tṍó e nda é tú kpọ̀té tẹlẹ̀ vá boo bàé dọ.”

w88 4/1 11-12 ¶7-8

Jèrèmáíà—Neǹ Kọ́ọ̀ Bùlà Bàrì Ea Beè Vee Bèèla Bel Bàrì E Bè Náa Beè Leemá Gbò Nen

⁷ Jìhóvà ã́ánée kọọ̀: “Baala mm̀ kà kà é bé ni, sõò bà náa gé láá bé ni èlbá.” (Jèrèmáíà 1:19) Kátogóí, éé ní ea náa vaá pá Júù nè gbò e bà géè bẹ̀l gbĩ́ gè bé uú boo nakà neǹ kọ́ọ̀ bùlà Bàrìí é? Boo béè kọọ̀ a lẹ̀ẹ̀la tóm beè bé uú boo ba dùm kọ bà dúè lé nè ba sĩ́deè fã̀ ea dẹẹ̀a boo nàànù kunukẽ̀. Jèrèmáíà náa beè dìbva: “Ẹ́bvé! Kà lèlà moǹ bel Jìhóvà beè dú nuù gbẹ́a kìlmà vá ló, moǹ bel e bà náa beè ié lèèmá m. Lọl ló ńkem̀ tẹlẹ ló ńpọ̀b, buu buù nen dì e bà gé náa nu boo béè ge ié bélè nèà ba lóó; Lọl ló neǹ kọ́ọ̀ bùlà Bàrì tẹlẹ ló neǹ vààla gyọ́ọ [é gbò e bà gáẹ̀ beè zogè lé láb tẹlẹ bàlà kẽ vaá siè kpóó ló gbò nen kọ bàá fã̀ Bàrì], buu buù ọ̀và gé lábvígi láb kẹ̀lẹ̀.”—Jèrèmáíà 6:10, 13.

⁸ Mm̀ kà kà, baala ní e bà géè tulè dóá mm̀ ge nè vààla gyọ́ọ ẹ́. Ba beè di boo nàànù kà kà fã̀, sõò ba nyíe náa beè di boo. Ge tẹlẹ̀gì nènu vààla gyọ́ọ beè palàge bọọ́ vá ló èlmà ge tõó dùm ea lelà. Tẽ̀ènè tṍóá, gbò tùle bõ̀ònaló fã̀ pá Júù géè dàgẹ̀ dóá kọ bàá bugi togó kọọ̀ bà íèè kpènà, tṍó e bà kọ́ọ̀, ‘Fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló dì! Fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló dì!’ Boo tṍó e tọ́ọ̀ kà fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló á gé. (Jèrèmáíà 6:14; 8:11) Ẽei, bà géè kẹlẹ gbò nen kọ bàá zìgà kọọ̀ baala nè Bàrì diàẹ̀ mm̀ fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló. A beè tõó vá ló belí kọọ̀ náa íe nú e bàé íèè tã̀àgã̀ bùlà ea kil ló, boo béè kọọ̀ baála dúè gbò e Jìhóvà beè dùùlà, vaá ièè pọ̀b bon ea di káí nè a tọọ̀ káí. Sõò é kọọ̀ níà bé e Jìhóvà beè ẹ̀b nakà dìtõ̀òí naa ẽ́?

(Jèrèmáíà 7:1-7) Níì moǹ bel e Jìhóvà beè kọ́ nè Jèrèmáíàẹ, kọọ̀: ² “Elá kà lèlà gbàn sĩ́ ea téní bã mm̀ tọọ̀ Jìhóvà vaá ò vee nakà kpẹ̀a lẹ̀ẹ̀la tómí, ‘Dãi moǹ bel Jìhóvà, e dénè boolo pá Júdà eo gé ténií nakà gbàn sĩ́í boo béè ge nè fã̀ Jìhóvà. ³ Nee nú e Jìhóvà ea dú Bàrì gbò bé, Bàrì pá Ízràẹ̀l, kọ́í: “Nyaanai bá ló bọọ sĩ́deè èèlè nè bọọ láb, mè nda é sọ́i bá kọ ó kilíi sĩ́ ge tõoníí kĩí. ⁴ Ó gá dẹlẹ nyíéi boo kyáá kyáá moǹ bel vaá ò kọ́i kọ́ọ̀, ‘Níì tọọ̀ káí Jìhóvà, tọọ̀ káí Jìhóvà, tọọ̀ káí Jìhóvà!’ ⁵ Be à gá náa mm̀ kà kà ò nyaanai bá ló bọọ sĩ́deè èèlè nè bọọ láb; be à gá náa ò beelai lé bèèla bel èèlè nyíè zẹ̀ẹ̀ nen nè a neǹ kè gyṍó; ⁶ Be à gá náa nóo bíìgèì ló gbò kyáà e bà dìí zẹ̀ẹ̀, gbò nvín tãa, nè gbò vaà tãa; be à gá náa nóo eelàì miì neǹ sàn gbẹá kĩí; vaá be à gá náa nóo nyoonèì dõona kà gbò ńbàlì ea é man bọọ kyọ̀à sĩ́; ⁷ tṍóá nda é gbóó sọ̀i bá kọ ó kilíí sĩ́ ge tõoníí kĩí, ea dú boo kunukẽ̀ e nda beè nè bọọ gbò nómá tẹ̀a dọ̀ọ̀mà dè-dè.”’”

w88 4/1 12 ¶9-10

Jèrèmáíà—Neǹ Kọ́ọ̀ Bùlà Bàrì Ea Beè Vee Bèèla Bel Bàrì E Bè Náa Beè Leemá Gbò Nen

⁹ Jìhóvà beè kọ́ nè Jèrèmáíà kọ á elá kà lèlà gbàn sĩ́ ea téní bã mm̀ tọọ̀ káíá kiẽ́e e dẽè dénè nen é moàé vaá vee Ńlẹ́ẹ̀ lẹ̀ẹ̀la tóm nè gbò e bàé bã́ kĩá ló ge nè fã̀. Ẹlẹ é kọ́ nè va kọọ̀: “Ó gá dẹlẹ nyíé boo kyáá kyáá mon bel vaá ò kọ́i kọ́ọ̀, ‘Tọọ̀ káí Jìhóvà, tọọ̀ káí Jìhóvà, tọọ̀ káí Jìhóvà!’ . . . Mm̀ kà kà náa gé dọ tọ́ọ̀ kà bélè.” Pá Júù géè labví láb boo nu e bà monmà dẽe, níì boo ba zìgà nì, boo tṍó e bà gé ẽ́égã́ gbẹá mm̀ ba tọọ̀ káí. Moǹ bel ã̀àné e Jìhóvà beè lòa tává nyíe kọọ̀: “Gbàn deè káála ní ea dú nà kpò té ménéé, vaá boo kunukẽ̀í ní em dẹlẹ̀ tọ́ boo é. Ãàe ní e tọ e boolo é láá tibvii nei nda dì e?” Jìhóvà bẹẹ Tẹ̀ Íe, Nen ea Bọọ Lọ̀l Vaá À Lee boo zivèkà bàlà booí, mm̀ kà kà náa beè dú nen ea é láá tõó mm̀ ba ńkpílí tọọ̀ káíá, kọ̀láá bé ea bélí kọ à kpé dẽe naa!—Jèrèmáíà 7:1-8; Àìzáíà 66:1.

¹⁰ Jèrèmáíà beè kilsĩ́ ló ge vee kọ̀bèl e náa beè leemá gbò není kọọ̀: “É kọọ̀ òó láá dì eo gé zìb nu, fẹ́ nen, kuná gã̀, zilá zíl kpọọmá kyáá bel ,ò ne vààla gyọ́ọ̀ tàà sã́ nè Béèl vaá ò nyoonei dõona kà gbò ńbàlì e bè nóò nyímàì ló, . . . vaá ò gbóó kọọ̀, ‘Beéle mm̀ kà kà é duuà,’ boo tṍó eo gé náa níí dénè gbò nu kyọ̀à lóóí?” Pá Júù dì belí ‘gbò e Bàrì beè sà,’ beè ié bùlà kọọ̀ àé sọẹ̀ va bá kọ bàá labví kọ̀láá íb láb, tã́gíní bé e bà gé kilèè sĩ́ gè tuè ba gbò vààla gyọ́ọ domá tọọ̀ káíá. Kọ̀láá bé ea dì naa, be à gá náa ba beè ẹ̀bvẹẹ belí dagi bá tẹ̀ ea ólò ié tọa ló vaá tú gbọ́ọ́-gbọọ̀ bá fáámá a nvín ea dú gbóò togó, à gáẹ̀ beè tàvàlà vá ló ge nyimá kọọ̀ bà gé náa nèe lọ̀ nu.—Jèrèmáíà 7:9, 10; Ẹ́xọdọ̀s 19:5, 6.

(Jèrèmáíà 7:8-15) Jìhóvà kọ́ọ̀ “Sõò boolo gé dẹlẹi nyíé boo kyáá kyáá moǹ bel—Mm̀ kà kà náa gé dọ tọ́ọ̀ kà bélè. ⁹ É kọọ̀ òó láá dì eo gé zìb nu, fẹ́ nen, kuná gã̀, zilá zíl kpọọmá kyáá bel, ò ne vààla gyọ́ọ̀ tàà sã́ nè Béèl vaá ò nyoonei dõona kà gbò ńbàlì e bè nóò nyímàì ló, ¹⁰ vaá ò gbóó duí mm̀ ge elámí kèsĩ́ gbẹá mm̀ tọ e nà bée kólá lóí kọọ̀, ‘Beéle é duuà,’ boo tṍó eo gé náa nii dénè gbò nu kyọ̀à lóóí? ¹¹ É kọọ̀ boolo ẹbvìì tọ e nà bée kólá lóí belí ketõ̀ò kiẽ́e e gbò zib ólò tõó? Ndaa tú nà dẽe mònmà.” ¹² Jìhóvà kọ́ọ̀: “‘Kọ̀láá bé ea dì naa, aalii kilíí ńdáà ketõ̀ò ea di Sháílò, ea dú túá kiẽ́e e nda beè tú nà bée kolí lóá, kọbé ò monii nu e nda beè naá kĩá boo béè pọ́lọ́ pá ńdáà gbò e bà dú Ízràẹ̀l. ¹³ Sõò ò kilìì sĩ́ gè olòó naanii dénè gbò nuí, vaá kalìbèè nda kilsĩ́ gè olòó ló òòa boo nèi, nóo gbanìì tṍ. Nda kilsĩ́ gè kolí boolo, sõò nóo áàlàì. ¹⁴ Boo béè vó, nda é kyọgàlà sĩ́ tọ e nà bée kólá lóí é ní e boólo gé dẹlẹi nyíé booí, bií ló kiẽ́e e nda beè nè bọọ gbò nómá tẹ̀a, belí bé em beè náa ló Sháílò naaá. ¹⁵ Nda gé túi lọa kèsĩ́, dì belí bé e nda beè tú bọọ gbò vígà lọa kèsĩ́ naaá, dénè gbò nvín ea aa mm̀ Ephraim.’

jr 21 ¶12

Ge Sí Tóm Mm̀ “Gbò Dee Deè Nvéè Dee”

¹² Dààmà togó tṍó e Jèhóakìm géè bẹ̀l, Jìhóvà beè kọ́ nè Jèrèmáíà kọ á àà sí mm̀ tọọ̀ káíá gé kọ́ mm̀ agẹ mon ge gbẹ́ pá Júdà boo béè ba pọ́lọ́ láb. Ba beè ẹ̀b tọọ̀ káí Jìhóvà belí ńkpò biè ea é kpenàè va. Be bà náa ooà aa ló ba dùm ge olòó “zìb nu, fẹ́ nen, kuná gã̀, zilá zíl kpọọmá kyáá bel nè ge vaalá gyọ́ọ̀ tàà sã́ nè Béèl vaá nyoone dõona kà gbò ńbàlì,” Jìhóvà é sãanà bá ló a tọọ̀ káí. Vaá àé náa nagé tẽ̀ènè áá kà vó kilma ló gbò bàà sĩ́ e bà ólò tõó m nè fã̀a, dì belí bé ea beè sã̀ànà bá a tọọ̀ káí gbẹá Sháílò mm̀ deé e Pọ̀b Neǹ Vààla Gyọ́ọ̀ Élaì beè dìa. Kunukẽ̀ pá Júdà é “dú ketõ̀ò kyọ̀à.” (Jèr. 7:1-15, 34; 26:1-6) Zẹ́ẹ́ ni bugi togó boo íb gbò sìà kpóó ló ea beè dì bíi ló Jèrèmáíà kọbé à láá vee nakà lẹ̀ẹ̀la tómí naaà! Mm̀ kà kà, a beè naa vó gbẹá kiẽ́e e dẽè gbò nen é moàe, gbẹá kèsĩ́ gbò méné, nè gbò e ba beè ié gã́. Sìgà gbò vígà págbálà nè pábià deè nieí íe bíi ló tẽ̀ènè áá kà íb gbò sìà kpóó lóá kọbé bà láá koẹ̀ kpẹ̀a gbẹá kọ̀láá ketõ̀ò àbèè ge kọ́ nè gbò e bà ié kpègè àbèè gbò e gbò nen ólò palàge nvèè ka ló. Beéle é láá palàge àgala boo níí kọọ̀: Bàrì é nveè bá nèi, dì belí bé ea beè nvèè bá nè Jèrèmáíà naaá.—Híb. 10:39; 13:6.

Kpó tẽ́ Gbò Lé lé Nu Ea Di Mm̀ Kpá Káí

(Jèrèmáíà 6:16) Nee nu e Jìhóvà kóí: “Elai táàa tẽ́ èèlè vaá ò monii. Bĩinai nu ea kil ló nómá èèlèa, Bĩinai kiẽ́e e lé èèlèa dì, vaá ò kyãaníí boo, Vaá ò iei dĩ̀ìnè ló.” Sõò bà kọ́ọ̀: “Beéle née gé kyãa boo.”

w05 11/1 23 ¶11

É Kọọ̀ Òó Lábví Gé Láb Ea É Léémá Bàrì?

¹¹ É kọọ̀ beele gé sọgé tọ́ deè kọọ̀ Moǹ Bel Bàrì á palàge tulèi gé? Àé palàge bọ́ló kọ é sẹ̀ẹ̀a sìgà tṍó vaá è ẹà bẹẹ lóó mm̀ bá ea lelà. Zẹ́ẹ́ ni bugi togó boo ene kà gã́bel ea é nveè bá nèi kọ é naa vó: “Nee nu e Jìhóvà kóí: ‘Elai táàa tẽ́ èèlè, e booló gbò nen, vaá ò monii, bĩiná nu ea kil ló nómá èèlèa, bĩiná kiẽ́e e lé èèlèa dì; vaá ò kyãaníí boo, vaá ò íei dĩ̀ìnè ló.’” (Jèrèmáíà 6:16) Nakà gbò moǹ belí é láá kolíi bug nyòòmà nen ea di boo kyẽè ea élé táàa tẽ́ èèlè ló gè bĩiná kiẽ́e ea é téní. Dì belí bé e Bàrì ólò ẹ̀b nu naa, gbò níí Jìhóvà e bà dú Ízràẹ̀l beè ié bíi ló ge naa tẽ̀ènè vó. Ba beè ié bíi ló ge òòa kẽ gé gbĩ́ “nómá èèlèa.” Nakà “lé èèlèa” beè dú níí e ba gbò nómá tẹ̀ e baẹ̀ bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé booá beè kyãa boo, èèlèí ní e dóí ni dagi bá dagí aa booé. À dú kà nu bììla nyíe kọọ̀ pá Ízràẹ̀l mm̀ agẹ togó beè kìn nakà nu kẽ̀èa boo ea aa bá Jìhóvàí. Tẽ̀ènè áá kà gã́belá kilsĩ́ kọọ̀: “Sõò bà kọ́ọ̀: ‘Beéle née gé kyãa boo.’” Mm̀ beéle deeí, gbò e bà gé fã Bàrì a lábví láb nyòòmà íb gbò dùùlà bá deè tṍá mm̀ kele kele bá.

(Jèrèmáíà 6:22, 23) Nee nu e Jìhóvà kóí: “Ẹ̀bvé! Gbò nen dì e bà gé aa boo kpò kunukẽ̀ ea di deè boo gù dù, Vaá gbele dó ea di kà kpã́á deè boo kunukẽ̀í é aa boo. ²³ Bàé síi bá ló bò díìla nè sòbà. Bà dú gbò bàg vaá bà náa gé tó sàn nen. Ba mon é silà belí kòòla múú, Vaá bàé bã́ boo nom̀ tee. Bà di kpènà ló belí neǹ bé ea di ól bé ge bé uú boo olo, E pábià Záíòn.”

w88 4/1 13 ¶15

Jèrèmáíà—Neǹ Kọ́ọ̀ Bùlà Bàrì Ea Beè Vee Bèèla Bel Bàrì E Bè Náa Beè Leemá Gbò Nen

Júdà Beè Ié Kpẽ́ Ea Bọ́ló

¹⁵ Mm̀ nú e be à sẹlẹ àé láá dú 632 B.C.E., ní e pá Chaldea nè pá Mídìà beè bé pá Ásìríà èlbáẹ́, vaá bà lọ̀l kpóó bá pá Íjẹ̀pt ea beè di deè boo gù ló Júdàẹ. Kàà gbò ea é síìmà pọ̀ pá Júdà é láá tení áá deè boo gù bã̀àmà vá ló. Boo béè vó, Jèrèmáíà íe pọ́lọ́ kpẹ̀a ea é kọ́ nè pá a vígà e bà dú Júùí! “Ẹ̀bvé! Gbò nen dì e bà gé aa boo kpò kunukẽ̀ ea di deè boo gù dù . . . Bà dú gbò bàg vaá bà náa gé tó sàn nen. . . . Bà di kpènà ló belí neǹ bé ea di ól bé ge bé uú boo olo, E pábià Záíòn.” Dó e kpóó bẹbẹ̀l bàlà boo beè di bá tṍóá beè dú Bábilọ̀n. Nakà dóí ní ea é dú nu e Bàrì é tú siimá tóm mm̀ ge nèèmà kpọ̀té pá Júdà e bà náa íe zìgàí é.—Jèrèmáíà 6:22, 23; 25:8, 9.

Bugì Kpá Káí

(Jèrèmáíà 5:26-6:5) Boo béè kọọ̀ gbò pọ́lọ́ láb dògò di gbàà pá ńdáà gbò. Bà kilsĩ́ ge olòó tòòlà dẽe, belí bé e neǹ síì ńnóm ólò sọ̀là vaá tòòlà dẽe naaá. Bà élí gyã̀ì ea é fẹ́ nen. À dú gbò nen ní e bà síí dáaẹ́. ²⁷ Belí ńgànà e gbò ńnóm ḿmá m, níà bé e kẹ̀lẹ̀ ḿḿ-má mm̀ ba tọ naaé. Níà nú ea náa vaá bà ié kpóó vaá bã̀ ménéé. ²⁸ Bà gbol vaá ié õ̀òa sĩ́; Pọ́lọ́ láb a dí va ló m. Bà náa ólò tú lé bá fáámá bel gbò nvín tãa, Kọbé bà íèè kpègè; Vaá bà kin ge beelá bel leè gbò tãa.’” ²⁹ Jìhóvà kọ́ọ̀: “É kọọ̀ nda ním gé béélá va bel ló boo béè gbò nuí? É kọọ̀ nda ním gé tú nà kpẽ́ tẹlẹ boo íb gbò dóá? ³⁰ À íe nu bọ̀ọ̀ ló nè nu pọ̀ ea beè naaá boo kunukẽ̀á: ³¹ Gbò kọ́ọ̀ bùlà Bàrì gé kpọ́gági kyáá bel, Vaá gbò nvín méné gé tú baálà kpóó lẹ̀ẹ̀là bel bẹ̀lmà. Vaá níí à leemá pá ńdáà gbò. Sõò éé ní eo é náa tṍó eo ni mon kpẽ́ ea dú lóé?”

6 Gbĩ́ ketõ̀ò kpènà, E booló gbò nvín Bénjamìn, aalíí èèlè nyíè zẹ̀ẹ̀ Jèrúsalẹ̀m. Uulii koò gbẹá Tẹ̀kóà; Munii sã́ naamá kpíi boo Beth-hac·cheʹrem! Boo béè gbele kyọ̀à sĩ́ é aa deè boo gù. ² Pábià Záíòn bélí nvín pábia ea dú lé bia vaá dú gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló. ³ Gbò kùdẽe ló naanà ból é fáálá ba gbò gònò naanà ból domá. Bàé tib ba pẹ́ẹ̀ beemá tenmáé ló, Buu buù ọ̀và é fáálá naanà ból e ẹlẹ ólò ẹ̀b nu ea kil ló gé deemá kpá. ⁴ “Kpoogai dee ló ge béi uulíí é boo! Aalíí boo, naanii èé bée boo fèèbe!” “Kọ̀bèl á di ló beele, boo béè kọọ̀ dee é gé bilá, Boo béè kọọ̀ dee a dú kà ló èlà!” ⁵ “Aalíí boo, naanii èé bée bílá dee Vaá è kyọgàlà sĩ́ a gbele gbele gbọọ́ ea bééá teníé lóá.”

MARCH 20-​26

GYỌ́-GYỌ́ LÓ NU EA DI MM̀ MOǸ BEL BÀRÌ | JÈRÈMÁÍÀ 8-​11

“Gbò Nen É Láá Sìm Kilsĩ́ É Be Jìhóvà Dì Vá Ló”

(Jèrèmáíà 10:2-5) Nee nu e Jìhóvà kóí: “Ó gá noi láb gbò dó àla, Vaá pọ̀ á gá sií ló gbò kpíi ea sila sĩ́ káála Boo béè kọọ̀ pọ̀ gé síi gbò dó àla ló gbò nuí. ³ Boo béè kọọ̀ nàànù gbò není dú zọ̀là pọ́ì. À dì belí té ea di kọ̀l e bà kẽ́e tẹlẹ kẽ, Ba tóm e gbò e bà íe kalì beè tú ba nuù tóm siimá. ⁴ Bà tú ẹ́ẹ́ kpé nè nóò kpé tõomá kọbé à kpé dẽe Bà gbóó tú hámà kaamá túlú bií é ló bíií kẽ kọbé náa dọ. ⁵ Dì belí ńneǹ té zẹ̀ẹ̀ tógò ea di mm̀ ól kúkuḿbà, bà náa gé láá ló bel; Bàé zẹ́ẹ́ dàlà va, boo béè kọọ̀ bà náa gé láá kyã̀à. Ó gá siiá va pọ̀ ló, boo béè kọọ̀ bà náa gé láá nvèè ni kom ló, Àbèè kọọ̀ bàé láá naá ni lé.”

(Jèrèmáíà 10:14, 15) Kọ̀láá nen lábví láb ból e nyìmànù á gé m. Kọ̀láá nen ea ólò dèm ńneǹ té, kẹ́ẹ é beè siíe boo béè ba ńneǹ te; Boo béè kọọ̀ a ńneǹ té ea ọ́í dú kyáá, Vaá tọ́ọ̀ kà nyómá á gé vá m. ¹⁵ Bà dú zọ̀là pọ́ì, tóm kẹ̀lẹ̀. Mm̀ deé e bàé kiìlà sĩ́ kpeé va, bàé pe tà.

it-1 555

Kúkuḿbà

Bã̀, kpóó té, àbèè dõona kà gbò nu beè dú nu e bà ólò sẹlẹ́ mm̀ ól kọbé à síìmà pọ̀ gbò nom, vaá dì belí nu e bè náa gé láá ló bel belí “ńneǹ té zẹ̀ẹ̀ tógò ea di mm̀ ól kúkuḿbà” ní e neǹ kọ́ọ̀ bùlà Bàrì Jèrèmáíà beè tú ńbàlì e gbò dóá beè naamà bá doolé ló é.—Jèr. 10:5.

(Jèrèmáíà 10:6, 7) Tọ́ọ̀ nen náa bélí ni, E Jìhóvà. Olo bọọlì, ńlóò bée bọọ vaá ié kpóó. ⁷ Mée ní e bè náa gé sííá ni pọ̀ ló é, E Méné gbò dó, à bọ́ ni ló; Boo béè kọọ̀ èèlè nyíè zẹ̀ẹ̀ dénè gbò e bà nyímá nu mm̀ gbò dó àla, nè èèlè nyíè zẹ̀ẹ̀ ba gbò boǹ méné, Náa íe nen ea bélí ni.

(Jèrèmáíà 10:10-13) Sõò, Jìhóvà ní ea dú kà kà Bàrìe. Ẹlẹ ní ea dú Bàrì ea di dùm vaá dú Méné ea dì leeé. Zivèkà boo kunukẽ̀í é zugà boo béè a súng, Vaá tọ́ọ̀ kà dó náa é láá ié ĩ̀ìmà kèbá a kyọ̀à sĩ́. ¹¹ Níì nu e olo é kọ́ nè va ẹ́: “Gbò ńbàlì e bà náa beè dèm gbàn deè káála nè boo kunukẽ̀í É kyọa sĩ́ aa boo kunukẽ̀í nè kè kẽè nàànìí.” ¹² Ẹlẹ ní ea beè tú a kpóó Dèmmà boo kunukẽ̀íé, Nen ea beè tú a nyìmànù naamá boo kunukẽ̀ ea dómà muménu Vaá tú a dã̀ból ló nu dèmmà gbàn deè káála. ¹³ Tṍó ea sẹlẹ mon, gbò múú ea di káála ólò bũ̀ùgã̀, À ólò naa kọọ̀ gbò múú ea di zivèkà boo kunukẽ̀í á kãa vaá ii kil sĩ́dee. Ẹlẹ ólò naa kọọ̀ éném dee á mò tṍó e boo gbĩ́ gè dọọ, vaá à ólò naa kọọ̀ fọ́ọ́lọ́ á ùlà aa mm̀ a tọ kiẽ́e ea ólò kpoogè dee ló nu sẹlẹ.

w04 10/1 11 ¶10

Bà Mée Ní E Bà Gé Ne Kaà Bàrì Deè Nieí É?

¹⁰ Kalìbèè ò ẹb sĩ́dee àbèè ò tú ọ̀ẹ̀dẽe ẹ̀bmà gbò dèmnù ea di boo kunukẽ̀í, òó gbóó palàge mòn gbò nú ea zógè kọọ̀ Neǹ Dèmnù dì. (Jèrèmáíà 10:12) À bọ́ló kọọ̀ beele é zìgà vaá gbaá dẽe gbò dèmnù ea di káála kòòlà kpã́ kọọ̀: “Lèèlà nè ka nè kpóó bọ́ni ló, e Jìhóvà ea dúù beélè Bàrì, boo béè kọọ̀ olo ní eo beè dèm dénè nu ẽ́, vaá o bùlà ní eo beè dèmmà va vaá naa kọ bàá dì e.” (Kùùà Nù 4:11) Sõò, gã́bug gbò sã́ìns náa tú ‘ba bug tààmà’ gbò nú ea zógè kọọ̀ neǹ dèmnù dìí, bã̀àna tṍó e bà tú ba dẽe mònmà gbò nú e Bàrì beè dèm vaá à bọọ́ vá ló. (Ẹ́fẹsọ̀s 1:18) Èé láá baatẽ́ naaí: Ge kọọ̀ gbò nú e Bàrì beè dèm kpéní ló vaá leemáni vaá ò àmà sàn kọọ̀ Nen Ea Palàge Bọọ Ea Beè Dèm Nuí dì, à dì belí kọọ̀ ò monì kà lé tã́à nu e bà tã́ vaá à palàge leemá ni, sõò tẽ̀ènè tṍóá ò gbóó àmà sàn kọọ̀ neǹ tã́à nu eo beè mòn vaá à kpèní lóá á gé. Boo tṍó e tọ́ọ̀ kà bàà bàà bùlà á gé ló, kọ̀láá gbò e bà náa zigà kọọ̀ Bàrì dì “náa íe tọ́ọ̀ nu gè gbá ból”?

(Jèrèmáíà 10:21-23) Boo béè kọọ̀ gbò kùdẽe ló naanà ból a lábví láb e nyìmànù á gé m, vaá bà náa bĩ́íná bel gã́ Jìhóvà. Níà nu ea náa bà labví láb e nyìmànù ágé mmé, Vaá dénè ba gbò naanà ból é zaalà.” ²² Pãanei tṍ! À íe kpẹ̀a ea gé dú! Gbele agẹ bá kòvà ea é silà aa deè boo gù, Ge naa kọọ̀ bàá gá láá tõó ná mm̀ gbò pọ̀b boǹ Júdà, naa ní ea é dú kiẽ́e e gbò pọ́lọ́ pọ́lọ́ nom̀ kọ̀l é tõo. ²³ Nda palàge nyimá, E Jìhóvà, kọọ̀ sĩ́deè èèlè gbò nen náa kuú va. Náa kuu gbò nen e bà gé kyãà kọ bàá le-le ba ká tọọ̀ kyẽè.

w15 9/1 15 ¶1

É Kọọ̀ Nyíé Ni Náa Ẹ́ẹ́ Ná Ló Bàrì?

Gbò tàvàlà dìtõ̀ò ea di boo kunukẽ̀í deè nieí palàge tẹlẹ bàlà kẽ kọọ̀ bẹbẹ̀l gbò nen a aa deè dọ̀. Níì áá kóló ge kọọ̀ bẹbẹ̀l pá bàlà boo a dọ mm̀ ge domà fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló, kpènà, nè ẹ́ẹ́-ẹẹ̀ nyíe nì, sõò baa náa kọọ̀ boo kunukẽ̀í á kyọ̀à. Níí kpáá nvèè kà mm̀ ẹẹ kà kà bel ea di mm̀ Kpá Káí ea kọ́ọ̀: “Náa kuu gbò nen e bà gé kyãà kọ bàá le-le ba ká tọọ̀ kyẽè.” (Jèrèmáíà 10:23) Áá kóló sĩ́deè e Bàrì é bẹlmà ní ea láá naa kọ é àgala boo kọọ̀ fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló, ẹ́ẹ́-ẹẹ̀, nè sìm kilsĩ́ ea é di lee, boo béè kọọ̀ níí ní ea dú tóm̀ bùlà Bàrì e.—Àìzáíà 45:18.

Kpó tẽ́ Gbò Lé lé Nu Ea Di Mm̀ Kpá Káí

(Jèrèmáíà 9:24) Jìhóvà kọ́ọ̀ “Nen ea gé gáává á gaavá boo níí: Kọọ̀ à íèè nyìmànù nè tàvẹ̀nù ea kilíḿ ló, Kọọ̀ nda ní em dúù Jìhóvàẹ, Nen ea ólò ié vulè ea kyãa mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo, lé bèèla nè lé lab dògò kilma ló boo kunukẽ̀í, Boo béè kọọ̀ gbò nuí ní ea ólò leemám mé.”

w13 1/15 20 ¶16

Kilsĩ́ Ge Dũ̀ùà Bã Kpàn Jìhóvà

¹⁶ Ge gaavá boo lèlà nu é láá dú lé. Dì belí nu dòòmà bá, à bọ́ló kọọ̀ é olòó gaavá boo gè dú enè Neǹ Ditõ̀ò Jìhóvà. (Jèr. 9:24) Ge àgala boo bẹẹ bá boo lèlà nu ólò nvèè bá nèi kọ é nè lé béèlafùl nè ge òòà aaló ge ẹ̀b bẹẹ bá dì belí gbò e gé fã Bàrì tẹlẹ kẽ. Sõò ge bọọgè ẹ̀b bẹẹ bá àbèè bẹẹ dọ̀ dala boo é láá túi kilma kpã́á lọl ló Jìhóvà.—Ps. 138:6; Róm̀ 12:3.

(Jèrèmáíà 11:10) Baa ooà kẽ gé labví gbò pọ́lọ́ e ba gbò nómá tẹ̀ beè labvíá, é gbò e ba beè kĩi ge gbàntṍ ló o moǹ bel. Baala nagé a aà gé fã̀ dõona kà gbò ńbàlì. Pá tọọ̀ Ízràẹ̀l nè pá tọọ̀ Júdà a gbáálá log em beè nè ba gbò nómá tẹ̀.

w07 3/15 9 ¶2

Ge Kọ́ Kà Ea Di Mm̀ Kpá Jèrèmáíà

3:11-22; 11:10-12, 17—Éé ní ea náa Jèrèmáíà à tú òb tẽ́gã ea aa deè boo gù nvee mm̀ bel kyọ̀à sĩ́ ea géè lò, náa kal ló béè kọọ̀ ba beè kyọ̀sĩ́ Sàmérià mm̀ gbáá 740 B.C.E. e? Níí beè dú boo béè kọọ̀ kyọ̀à sĩ́ ea beè dọ boo Jèrúsalẹ̀m mm̀ 607 B.C.E. a beè dú bèèla bel ea aa bá Jìhóvà dọ boo zivèkà dó Ízràẹ̀l, e bè níì áá pá Júdà nì. (Èzíkiẹ̀l 9:9, 10) Bọọ èlmà vó, tṍó ea ni dọ lọ̀l, nakà òb tẽ́gãí beè kilsĩ́ ge tú nu doà bá gbẹá kẽ mm̀ Jèrúsalẹ̀m, tã́gíní bé e bel lẹ̀ẹ̀la tóm ea aa bá gbò kọ́ọ̀ bùlà Bàrì ólòó ló bel nyòòmà pá Ízràẹ̀la.

Bugì Kpá Káí

(Jèrèmáíà 11:6-16) Jìhóvà beè gbóó kọ́ nèm kọọ̀: “Vee dénè gbò belí mm̀ gbò pọ̀b boǹ Júdà nè boo kọ̀láá kà gbò èèlè ea di Jèrúsalẹ̀m kọọ̀: ‘Dãi nakà gbò logí, vaá ò sẹlẹi gbò nú ea kọ́. ⁷ Boo béè kọọ̀ nda beè palàge ãane bọọ gbò nómá tẹ̀ kà lèlà deé em beè tú va lọl Íjẹ̀pt tẹlè nàgé kátogóí, m beè tú tṍó gbẹẹ́ sĩ́ olòó ãané va kọọ̀: “Gbanii tṍ ló nà mon.” ⁸ Sõò bà náa beè gbàntṍ àbèè ge pãane tṍ; tãavó, aa mm̀ gbóò togó buu buù ọ̀và beè kilsĩ́ gè naa nú ea di mm̀ ba pọ́lọ́ bùlà. Vó beè naa kọ ḿ nè va dénè log em beè nè va kọ bàá sẹlẹá, sõò bà náa beè sẹlẹ.’” ⁹ Jìhóvà beè gbóó kọ́ nèm kọọ̀: “À íe nòònù ea di gbàà pá Júdà nè gbò e bà di Jèrúsalẹ̀m. ¹⁰ Baa ooà àà gé labví gbò pọ́lọ́ láb e ba gbò nómá tẹ̀ beè labví deè kéléá, é gbò e ba beè kĩi gè gbàntṍ ló nà gbò moǹ belá. Baala a aà gé fã̀ nàgé dõona kà gbò ńbàlì. Pá tọọ̀ Ízràẹ̀l nè pá tọọ̀ Júdà a gbáálá log e nda beè nè ba gbò nómá tẹ̀a. ¹¹ Boo béè vó, níì nú e Jìhóvà kọ́ẹ́, ‘Nda é tú kyọ̀à sĩ́ e bà náa gé láá aa bá tẹlẹ̀ váa boo. Tṍó e bà kólí kól nvèè bá, nda ním gé pãané va tṍ ló. ¹² Tṍóá gbò e bà di mm̀ gbò pọ̀b boǹ Júdà nè Jèrúsalẹ̀m é gbóó àà sí ló ba gbò ńbàlì e bà ólò vaalági gyọ́ọ nèa kọ á nveenèè báa neè va, sõò mm̀ tọ́ọ̀ sĩ́deè níí náa gé láa dùùlà vá mm̀ ba gbò tṍó tã̀àgã̀. ¹³ Bọọ gbò ńbàlì a bọọ́ tõ̀ò belí bọọ gbò pọ̀b pọ̀b bon, E booló pá Júdà, vaá gã́bug gbàni vààla gyọ́ọ eo ni noonii nei gbò nu sììà kẹ́ẹí bọọ́ tõ̀ò belí gbò èèlè ea di Jèrúsalẹ̀m, gbò gbãni eo é váalai gyọ́ọ́ boo nei Baʹal.’ ¹⁴ “Kilma kiẽ́e boolo dii, ó gá tãagãi ló Bàrì boo béè gbòí. Ó gá bãagãí vá boo àbèè ge tãagãi ló Bàrì maí va, boo béè kọọ̀ nda ním gé pãané va tṍ ló kọ̀láá tṍó e bà kólím boo béè tã̀àgã̀ ea dì vá ló. ¹⁵ Mókà neà deè ní e nen em vulè íe ge di mm̀ nà tọ, tṍó ea ni sí gã́bug agẹbá pọ́lọ́ẹ́? É kọọ̀ bàé láá kpèg tã̀àgã̀ ea dú dọ boo boólo boo béè kọọ̀ bà di káí? Tṍóá nyíé ni é gbóó ẹẹ. ¹⁶ À íe tṍó e Jìhóvà beè kolíi tẹ̀gè-tẹ̀gẹ̀ té óliìv ea múmí kà lé ból súú. Tení dú ló gbele agẹbá ìlì sẽ́á ní ea beè tú sã́ taamá booloé, Vaá baa fulgi gbò a gbónó lọ̀l.

MARCH 27–​APRIL 2

GYỌ́-GYỌ́ LÓ NU EA DI MM̀ MOǸ BEL BÀRÌ | JÈRÈMÁÍÀ 12-​16

“Jìhóvà Beè Tá Nyíè Pá Nvín Ízràẹ̀l”

(Jèrèmáíà 13:1-5) Nee nú e Jìhóvà beè kọ́ nèm mí: “Àà gé zalí o báà kàn ge bọá tõ̀òtẽ́ vaá ò bọ́á tõ̀òtẽ́ ni, sõò ó gá tú diilé mm̀ múú.” ² M beè gbóó zalí báà kàní nyòòmà bé e Jìhóvà beè kọ́ naa, vaá tú bọá tõ̀òtẽ́. ³ Jìhóvà beè gbóó kọ́ nèm ní ea égà bàà tóm kọọ̀: ⁴ “Tú báà kàn eo beè zalí bọá tõ̀òtẽ́í vaá ò aa boo, àà sí gã́ pène Úfrétìz vaá ò tú báà kàn ge bọá tõ̀òtẽ́í gṍ mm̀ kolo kolo kẽ kiẽ́e ea di gbàà gù.” ⁵ M beè gbóó àà gé gṍ nuí kpàn Ufrétìz, gbõ̀ònà bé e Jìhóvà beè kọ́ nèm naa.

jr 51 ¶17

Kpènà O Bá Lọl Ló Gbò Nú Ea Dú Kẹ̀lẹ̀ Kẹ̀lẹ̀

¹⁷ Tóm Jèrèmáíà bãà mm̀ ge gbàntõ̀ ló tùle ea aa bá Bàrì. Be olo è bèè Jèrèmáíà, é kọọ̀ ò gáẹ̀ beè tu gé kọ̀láá kà ã̀àne ea néni? À íná kiẽ́e e Jìhóvà beè gbóó kọ́ nè Jèrèmáíà kọ á ié ene kà báà kàn ge bọá tõ̀òtẽ́ vá à bọ́á. Ní ea bẽene, Jìhóvà beè kọ́ nèe kọ á àà sí gã́ pène Ufrétìz. Sí dẽè máàp gé ẹ̀b bé ea meà naa, òó mon kọọ̀ níí tõó dọ̀ kọ aẹ̀ tú nú ea tóólá 300 kà mile ea dú (500 km) kyã̀àmà. Log ea beè nèàe dúgè kọọ̀, áá bé ea é íná gé kiẽ́á, á gbóó gṍ báà kàní mm̀ kolo kolo kẽ kiẽ́e ea di gbàà gùá vaá à ooà kil Jèrúsalẹ̀m. Tṍó e tṍó téní, Bàrì beè kọ́ nèe kọ á òòa kẽ sí kĩé gé tú báà kàná. (Bugi Jèrèmáíà 13:1-9.) Ge gbá bugi, Jèrèmáíà beè láá kyã̀à nú ea é tóólá 1,200 kà mile ea dú (1,900 km). Gbò e bà ólò bé uú boo Kpá Káí náa zigà kọọ̀ a beè láá kyã̀à íb gbò begè dẽè kyẽèá, ge tú gã́bug ẽ́ kyã̀àmà. (Ẹ́zrà 7:9) Kọ̀láá bé ea dì naa, níà nú e Bàrì beè kọ̀ẹ vaá níà nú e Jèrèmáíà naa nagéé.

(Jèrèmáíà 13:6, 7) Sõò gã́bug dee lọl ló deeá, Jìhóvà beè gbóó kọ́ nèm kọọ̀: “Aa boo, àà sí gã́ pène Ufrétìz vaá ò tú báà kàn ge bọá tõ̀òtẽ́ em beè kọ́ nèni kọ ó gṍ mm̀ kolo kolo kẽ kiẽ́e ea di gbàà gùa òòma kẽ lọl kĩé.” ⁷ Tṍóá, m beè gbóó àà sí gã́ pène Úfrétìzí gé bùùlà báà kàní lọl kiẽ́e em beè gõ̀a, vaá mòn kọọ̀ báà kàn ge bọá tõ̀òtẽ́á a savà; tọ́ọ̀ kà nú eo é láá naamá á géná.

jr 52 ¶18

Kpènà O Bá Lọl Ló Gbò Nú Ea Dú Kẹ̀lẹ̀ Kẹ̀lẹ̀

¹⁸ Dòòmà dẽe ló belí kọọ̀ ò gé monèè neǹ kọ́ọ̀ bùlà Bàrìí ea gé kyãamà tọ tení gbàà gbò gù ea di Jùdíà nè boo kpáà bàlà ól ea gé kpee sĩ́ deè Úfrétìz dẹ̀ẹ̀a boo bé e èèlè kĩé meà naa. Dénè nuá beè dú boo béè áá kóló ge sì gé gṍ báà kàn ge bọá tõ̀òtẽ́. Begè dẽè tṍó ea dììma èèlèí beè láá iège naa kọọ̀ pá a kè gyṍó á nvèè kpíí ló kyẽèí. Tṍó ea oòa kẽ, báà kàní náa beè dìnàé bá. Tṍóá Bàrì beè gbóó kọ́ nèe kọ á kpáá kyã̀à nakà begè dẽè kẽèí gé tú báà kàna òòma kẽ, à gá íná a savà e “nóó láá naamá ná tọ́ọ̀ kà nu.” Dòòmà dẽe ló bé ea gáẹ̀ beè valí gè bugi togó boo naa: ‘Kátogóí níá palàge bọọ èlmà bé e gáẹ̀ ẹ̀bmà dẽe naa. Ním monì tọ́ọ̀ nú ea náa.’ Sõò, ge kọ à sọtó deè kọọ̀ Bàrì á lelèè e dee bá, náa beè kĩi. Tãá ea nuumi bel, a beè naa gbõ̀ònà nú e Bàrì beè kọ á naa!

(Jèrèmáíà 13:8-11) Tṍóá, Jìhóvà beè gbóó kọ́ nèm kọọ̀: ⁹ “Nee nú e Jìhóvà kọ́í, ‘Tẽ̀ènè sĩ́deèá ní e nda é kyọọmà sĩ́ dùm gááva ea di mm̀ pá Júdà nè kà agẹbá dùm dàlà kpáló boo ea di mm̀ pá Jèrúsalẹ̀m me. ¹⁰ Nakà gbò pọ́lọ́ e bà kĩi gè gbàntṍ ló nà gbò moǹ belí, aa mm̀ gbóò togó bà kilsĩ́ gè naa nú ea dì vá bùlà, bà gé fã vaá kumísĩ́ kẽ nè dõona kà gbò ńbàlì, è gbóò dì belí báà kàn ge bọá tõ̀òtẽ́ e bà náa gé láá naamá ná tọ́ọ̀ nuí.’ ¹¹ Jìhóvà kọ́ọ̀: ‘Boo béè kọọ̀ bé e báà kàn ge bọá tõ̀òtẽ́ ólò bììa ló nen naaá, níà bé e nda beè tú zivèkà pá tọọ̀ Ízràẹ̀ nè pá tọọ̀ Júdà bììa ló naa ẽ́, kọ bàá dú pá nà gbò, bée, ka, nè nú ea palàge kpe dẽe. Sõò bà náa beè gbàntṍ.’

it-1 1121 ¶2

Tõ̀òtẽ́

Jìhóvà beè ló bel nyòòmà pá tọọ̀ Ízràẹ̀l nè pá tọọ̀ Júdà kọ bà dì belí báà kàn ea diè tõ̀òtẽ́ ẹlẹ, a beè palàge tú va nvea kuló naa ní e baala é gbóó dú nuù ka nè nú ea palàge kpe dẽe nèà ẹlẹ. (Jèr. 13:11) Ba beè kọ́ bùlà Bàrì nyòòmà Jíízọ̀s kọọ̀ à dú méné ea gé bel mm̀ lé lab dògò dì belí báà kàn ea dì é tõ̀òtẽ́ vaá belí báà kàn ea bọ́ví boo a kọ̀là ló. Boo tṍó e tọ́ọ̀ kà bàà bàà bùlà á gé ló, níí é láá loá bel nyòòmà ge kọọ̀ kọ̀láá kà gbò kpóó ea di bá Jíízọ̀s Kráìst dẹẹ̀a boo lé lab dògò nè bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo. Dì belí bé e báà kàn ge bọá tõ̀òtẽ́ ólò nvèè bá nè nen naaá, níà bé e gbò a kpãà lé lab dògò nveè bá nèe kọ á sí tóm dì belí neǹ bèèla e Jìhóvà beè íbá ló naa ẽ́.—Àìz. 11:1, 5.

Kpó tẽ́ Gbò Lé lé Nu Ea Di Mm̀ Kpá Káí

(Jèrèmáíà 12:1, 2) Oló Jìhóvà, ò dúù lé, Ló kọ̀láá tṍó em kpẹ́à bel nèni, Tṍó em gé ló bel nyòòmà lé bèèla bel. Éé ní ea náa vá à sĩ́deè nàànù gbò gbóò togó à ié togóé? Vaá éé ní ea náa kọọ̀ gbò kẹ̀lẹ̀ á gá ié tã̀àgã̀ bùlà ẹ? ² O beè fò, vaá baa síi ní kẽ. Baa ni bọọ vaá mumí ból súú. Ò dì vá bũunu, sõò ò kilì kà kpã́á aa ló gbò nu e bà bugi togó boo.

(Jèrèmáíà 12:14) Nee nú e Jìhóvà kọ́ uú boo dénè pá nà kè gyṍó e bà dú gbóò togóí, é gbò e bà gé dagi bá ló gbò ìènù em beè naa kọọ̀ pá nà gbò ea dú Ízràẹ̀l á iéá kọọ̀: “Kátogóí nda é gbóó tú va lọl boo ba kunukẽ̀ vaá tú tọọ̀ pá Júdà lọ̀l gì vá bá.

jr 118 ¶11

É Kọọ̀ Ò Ólò Bĩiná Gé Kọ̀láá Deeí Kọọ̀: “Ãàe Ní E Jìhóvà Dì E?”

¹¹ Jèrèmáíà beè ié bíb ea beè palàge biilée nyíe tṍó ea mon kọọ̀ gbò gbóò togó gé sim kilsĩ́. (Bugi Jèrèmáíà 12:1, 3.) Náa kal ló béè kọọ̀ náa géè bĩiná bel nyòòmà bé e Jìhóvà ólò beelá bel naa, neǹ kọ́ọ̀ bùlà Bàrìí géè gbĩ́ ààla nyòòmà a “kpẹ̀a bel.” A dùm ge ló kà kà bel náa kọ á palàge dọa bàlà kẽ kọọ̀ a beè ié kàà lé gbaaló kilma ló Bàrì, dì belí bé e tẹ̀ nè a nvín ea vulè ólò dì naaá. Aẹ̀ bèè kóló gè kọọ̀ Jèrèmáíà náa beè dã́tẽ́ ló gã́bug nu ea náa vaá gbò gbóò togó e bà dú Júù géè sìm kilsĩ́. É kọọ̀ Jèrèmáíà beè ié ààla ea dĩinée ló? Jìhóvà beè naá ẽ kọ á àgala boo kọọ̀ àé kyọẹ̀ sĩ́ gbò gbóò togó lọ̀l. (Jèr. 12:14) Tṍó e Jèrèmáíà mon bé e belí gé kilsĩ́ naa, a beè gbóó bã ló Bàrì mm̀ tã̀àgã ló, ní beè iège láá agẹlẹ ló a dẹ̀lẹ̀ nyíé boo mm̀ bèèla bel ea aa bá Bàrì. Nú ea silà aa m, Jèrèmáíà beè iège kpáá dũ̀ùà bã ló Bàrì mm̀ tã̀àgã ló, ló gè kọ́ nú ea dì é bùlà nè a Tẹ̀.

(Jèrèmáíà 15:17) Nda ním ólò ĩìtẽ́ gbàà gbò nvèèmà lẹ́ vaá zààvà. Boo béè kọọ̀ o bá dìḿ boo, Áá m̀m̀ ní e ólò ĩitẽ́ kẽé, Boo béè bììla nyíe eo tẹ́lẹ̀ḿ boo.

w04 5/1 12 ¶16

Ié Agẹ Ló Belí Jèrèmáíà

Naa Nii Èé Palàge Sà Bẹẹ Gbò Kóò

¹⁶ Jèrèmáíà kọ́ nú ea beè nvèè bá nèe kọ á ié agẹló. A beè kọọ̀: “Nda ním ólò ĩìtẽ́ gbàà gbò nvèèmà lẹ́ vaá zààvà. Boo béè kọọ̀ o bá dìḿ boo, Áá m̀m̀ ní e ólò ĩitẽ́ kẽé, Boo béè bììla nyíe eo tẹ́lẹ̀ḿ boo.” (Jèrèmáíà 15:17) Jèrèmáíà beè beeláfùl kọọ̀ áá ẹ̀ẹ̀ é tõonèè èlmà ge kọọ̀ àé bãaàè kóò gbò e bàé láá kyọẹ̀ẹ. Beele nagé deè nieí ólò ẹ̀b nàgé nu mm̀ tẽ̀ènè sĩ́deèá. Ã̀àné e neǹ tóm Pọ́ọ̀l beè nè ea kọ́ọ̀ “pọ́lọ́ kóò e nen zọ gbá tọ ólò kyọ̀ẹ” gáà taí nyíe, kalìbèè kà gbò lé láb e beè olòó ié mm̀ gã́bug gbáá.—1 Kọ́rìnt 15:33.

Bugì Kpá Káí

(Jèrèmáíà 13:15-27) Boo béè kọọ̀ Jìhóvà kọ́ọ̀: Dã̀ vaá ò má tṍ. Ó gá dàlà kpá ló boo. ¹⁶ Tú ka nè Jìhóvà ea dú o Bàrì Besĩ́ à kálá tú gín tẹlẹ̀ ní boo Nè besĩ́ì kpóó tọ́ni kálá ọlí gbẹá boo gbò gù e ló èlà. Òó ẹbmà dẽè ẹ́ẹ́ dee, Sõò àé dómà kà kùù-kùù gín; Àé kiilà naamá kà agẹbá bììla nyíe. ¹⁷ Be ò kĩi gè pãane tṍ, Nda é gṹá àà gé tò boo béè o dàlà kpáló boo. Nda é kalẹ̀ gã́bug gĩ́i, vaá nà dẽe é gbóó kumí mii, Boo béè kọọ̀ baa síi zivèkà gònò naanà ból Jìhóvà nvee kèbá síí sii. ¹⁸ Kọ́ nè méné nè a kà va kọọ̀: ‘Ĩitẽ́ kiẽ́e ea kil kẽ, Boo béè kọọ̀ o pẹ̀gẹ̀lẹ̀ méné ea kpé dẽeá é aàní ból dọ̀.’ ¹⁹ Baa kubgi gbò gbabe ea di ló gbànsĩ́ gbò pọ̀b boná ea di deè boo kpọ̀lọ̀-kpọ̀lọ̀, e tọ́ọ̀ nen ea é kuulà á gé. Baa síi dénè pá Júdà kilma ól síí sii, tọ́ọ̀ ọ̀và náa sígá be. ²⁰ Dàlà dẽé boo vaá ò ẹb gbò e bà gé aa deè boo gù dùi la. Ãàe ní e kà gbò lé mèà gònà naanà ból e ba beè nè niá dìe? ²¹ Éé ní e olo é kọ́ tṍó eo kpọ̀té dú aa bá o díì díílá kóò eo beè ié lọl kà dààà togóá ẹ́? É kọọ̀ níì zọ̀ gbàà ní ea síí ni belí pábia ea gé num nvíné nì? ²² Vaá tṍó eo kọ́ọ̀ mm̀ o nyíe kọọ̀: ‘Éé ní ea náa vaá gbò nuí à dọ̀ḿ booé?’ Níà boo béè gbò o náàkyọ̀ ní ea náa kọ bàá uulá bọọ sìkẹ́ẹ̀t lọ̀líí kètẽ́é Vaá ò monii kà agẹbá tã̀àgàe. ²³ É kọọ̀ nen ea dú boǹ Cush é láá nyaaná a kpáló, sẹ̀ kpẹẹ̀ é láá nyaaná gbò dà-dà nu ea dìé kpálóé? Beè vó, òó láá naa nú ea dú lé, E boólo eo dúì gbò e ba beè bumái nyòòmà ge naa pọ́lọ́. ²⁴ Níà bé em é zaalíi belí bé e fọ́ọ́lọ́ ea di boo kpáà bàlà ól ólò ùl dúu zaali naaá. ²⁵ Jìhóvà kọ́ọ̀: Nee kiẽ́e ea kuu bá booloí, é ní e nda beè dò nè booloá, Boo béè kọọ̀ ndaa ni tá nyíè boolo vaá áá kyáá bel ní e boolo ólò dẹlẹi nyíé booé. ²⁶ Boo béè vó, nda é úúlá bọọ sìkẹ́ẹ̀t lọ̀líí kètẽ́é uúí sĩ́, Naa ní e bàé gbóó mònii kètẽ́, ²⁷ Ndaa ni mon bọọ dùm kúnàgã̀ nè bọọ tàn ge sẹlẹ moǹ nom̀ tee, nè bọọ pọ́lọ́ dùm kyãa ól. Ndaa mongi bọọ gbò pọ́lọ́ dùm, Gbẹá boo gbò gù nè boo bàlà ól. Pọ́lọ́ múú kyáá á dì ní ló e oló Jèrúsalẹ̀m! Begè dẽé ea tõò vàẹ ní e olo é gbẹ́á dĩ́ naaí ẽ́?”