Gbò Ketõ̀ò E Bà Kólí Nyòòmà Dùm Nè Kpá Bõ̀ònaló Sìtóm Kọ̀ Kpẹ̀a
© 2023 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
MARCH 4-10
GBÒ GYỌ́ EA DI MM̀ MOǸ BEL BÀRÌ | PSALM 16-17
“Jìhóvà Ní Ea Dú Nen Ea Ólò Naa Lé Nu Nèm Ẽ́”
w18.12 26 ¶11
Gbò Nvín Ãa, Òó Láá Iei Dĩ̀ìnè Ló Dùm
BÃAI LÉ KÓÒ
11 Bugi Psalm 16:3. Dévìd beè nyimá sĩ́deè ge láá bã̀àà lé kóò. A beè “palàge ié lèèmá” mm̀ ge bã̀àà kóò gbò e bà vulè Jìhóvà. À dú gè baá va tẽ́ naamá “gbò e bà di káí,” níà ge kọọ̀ ba beè di õ̀òa mm̀ ba bug vaá tõo lèlà. Níà bùlà e dõona kà neǹ ọ́lì sọ́l beè ié nágé kilma ló íb gbò ea sa gè bã̀àà kóò e. A beè emí kọọ̀: “Nda dúù kóò kọ̀láá gbò e bà sííá ni pọ̀ ló nè gbò e bà sẹlẹ gbò o log.” (Ps. 119:63) Dì belí bé e beè mòn naa mm̀ togó bel e níí bẽeneá, olo é láá mòn nàgé gã́bug lé kóò zẹ̀ẹ̀ gbò e bà sííá pọ̀ ló Jìhóvà vaá gbànie tṍ ló. Kọ̀láá bé ea dì naa, níá bãàa mm̀ ge bã̀àà kóò gbò e ba ni tóólá kele-kele gbáá.
w14 2/15 29 ¶4
“Ge Ẹ̀b Bé E Jìhóvà Dú Lé Naa”
Dévìd beè ọlí sọ́l kọọ̀: “Jìhóvà dú nà ìènù, nà dõ̀ònù, nè nà gbàág. Ò kpenà nà ìènù. Ò neèm gbò kĩée ea palàge dú lé.” (Ps. 16:5, 6) Dévìd beè õá Bàrì zaa ló a “ìènù,” ea dú gè ié lé gbaa ló kilma kĩée e Jìhóvà dì nè ge ié nèà deè ge fã̀e. Dì belí Dévìd, gã́bug bẹ̀ì é láá di kèbá tàvàlà dìtõ̀ò, sõò è íè gã́bug tã́áná dee bá ea aa bá Bàrì! Vóà naa, naanii mè é kilsĩ́ gè ié lèèmá mm̀ kà-kà fã̀ vaá olòó gbĩ́ sĩ́deè ge “zààva ló” bé e tọọ̀ káí Jìhóvà dú lé naa.
w08 2/15 3 ¶2-3
Tú Jìhóvà Sẹ̀ẹ̀a Sĩ́ Lee
2 Dénè bẹ̀ì é láá nó gã́bug nu lọl ló nú ea beè naaá ló gbò e palàge nyimá ló e Kpá Káí kọ́ nú ea kil vá ló, e bà dú Ébràhàm, Sérà, Mózìs, Rúùt, Dévìd, Ẹ́stà, neǹ tóm Pọ́ọ̀l, nè dõona gbò. Náa kal ló béè vó, èé láá ié nágé bélè lọl ló gbò e Kpá Káí náa kọ́ gã́bug nú ea kil vá ló. Ge bugi togó boo gbò nòòtẽ́ ea di mm̀ Kpá Káí é nveè bá nèi kọ é láá labví láb ea gbááá ló gbò moǹ bel neǹ ọ́lì sọ́l ea kọ́ọ̀: “M tú Jìhóvà sẹ̀ẹ̀a sĩ́ lee. Boo béè kọọ̀ ẹlẹ dì ḿ boo bálè, tọ́ọ̀ nu náa é sívèm.” (Ps. 16:8) Èé dã́ ból ló nagbò moǹ belí naa vàẹ?
3 Neǹ bé ólò tú a gẹ̀ bé sẹ̀ẹ̀a boo bálè, vaá tú gbọ sẹ̀ẹ̀a boo bákie kĩée e gẹ̀ bé á géá. Sõò à ólò gbóó ié kpènà ea aa bá a kóò ea dìé boo bálè. Be à gá náa è tú Jìhóvà sẹ̀ẹ̀a sĩ́ vaá naa a bùlà, àé kpenài. Vóà naa, naanii mè é nó nú ea kil ló gbò nòòtẽ́ ea di mm̀ Kpá Káí ea é láá sièi kpóó ló kọ “é kilsĩ́ gè tú Jìhóvà sẹ̀ẹ̀a sĩ́.”—Byington.
Gbò Lé Nu Ea Di Mm̀ Kpá Káí
it-2 714
Nvín Dẽe
Tṍó e bà tú moǹ bel Híbrù ea kọlà ʼi·shohnʹ (Dìt. 32:10; Pró. 7:2) loomá bel gbá ló ʽaʹyin (dẽe), à ólò gbóó gbá tõó dọ̀ “ńkem̀ págbálà ea di mm̀ dẽè nen”; mm̀ tẽ̀ènè sĩ́deèá, mm̀ kpá Làmèntésìòn 2:18, à dú gè tú bath (nvín pábia) loomá bel nyòòmà “nvín pábia ea di mm̀ dẽè nen.” Pálàa kà tã́á belá gbá loá bel nyòòmà nvín dẽe. Bà gbá tú pálàa kà belá loomá bel mm̀ kpá Psalm 17:8 (ʼi·shohnʹ bath-ʽaʹyin) naamá gè nvèèmà kà m. “Ńkem̀ págbálà, nvín pábia ea di mm̀ dẽè nen” tõó dọ̀ (“nvín dẽè nen,” NW). Níí gé lóá bel nyòòmà o mèà eo é láá mòn tṍó eo ẹb mm̀ nvín dẽè dõona nèn.
Dẽè nen dú bọ̀l-bọ̀l vaá dú gẹẹ-gẹẹ ló; nen é láá vàlẹ̀ bá nyimá tṍó e pọ́ì ńkem̀ gyáà dẽe àbèè kpã́gã́ sãa dọ́ dẽè nen. À bọ́ló kọọ̀ nen á iè ge kpènà vaá ẹ̀b nú ea kil ló kĩée ea dú bìla ea di mm̀ dẽè nen (ea kọlà cornea) ea kọla ló nvín dẽe, boo béè kọọ̀ dẽè nen é láá kọ̀ọ̀gà àbèè à gímí beè nu dọgàgi m àbèè kọọ̀ kom bã́ ló na ketõ̀ò ea di ló dẽè není. Kpá Káí ólò tú moǹ bel e kà di m vaá bọ́ló loomá bel kilma ló “o nvín dẽe” tṍó ea gé ló bel kilma ló bé ea bọ́ló gè palàge kpènàe naa. (Pró. 7:2) Kpá Dìtolónomì 32:10 kọ́ nú ea kil ló bé e Jìhóvà ẹb nú ea kil ló pá Ízràẹ̀l belí tẹ̀ naa kọọ̀, a beè kpènà dóá ‘dì belí a nvín dẽe.’ Dévìd beè bàn Bàrì kọọ̀ á kpenàèe vaá ẹ̀b nú ea kilìèé ló belí “a nvín dẽe.” (Ps. 17:8) A beè gbĩ́ kọọ̀ Jìhóvà á vàlẹ̀ bá duulàẹ̀ẹ tṍó e pá a gbò ọ́b géè naa uué boo. (Doolé ló Zèk. 2:8; kĩée e bà tú moǹ bel Híbrù ea kọlà ba·vathʹ ʽaʹyin, “nvín dẽe,” loomá bel.)—Ẹ̀b EYE.
MARCH 11-17
GBÒ GYỌ́ EA DI MM̀ MOǸ BEL BÀRÌ | PSALM 18
“Jìhóvà . . . Ní Ea Dú Nen Ea Ólò Dùùlàm’ Ẽ́”
w09 5/1 14 ¶4-5
Zààvà Ea Aa Bá Jìhóvà Ní Ea Dú Bẹẹ Kói É
Kpá Káí ólò tu nágé Jìhóvà doolé ló gbò nú e bè á gé dùm. Bà baáẹtẽ́ naamá “Dem̀ Pá Ízràẹ̀l,” “báà dem,” nè “ketõ̀ò kpènà.” (2 Sámuẹ̀l 23:3; Psalm 18:2; Dìtolónomì 32:4) Éé ní ea dú bèla ea di zẹ̀ẹ̀ ẹ? Dì belí bé e náa ólò valí gè láá kpòònà pọ̀b báà dem lọl kẽ naaá, níà bé e Jìhóvà Bàrì é láá dú kà lé Ketõ̀ò kpènà nèà ni naa ẽ́.
5 Gã́bug nú e nen é láá dòòmà dẽe ló ea baatẽ́ kele-kele kpãá e Jìhóvà íe di ḿ-má mm̀ kpá Psalm. Dì belí nu dòòmà bá, kpá Psalm 84:11 ló bel kilma ló Jìhóvà dì belí “gbei nè gbọ” boo béè kọọ̀ ẹlẹ ní ea ólò naa kọ é ié ẹ́ẹ́ dee, dùm, kói, nè kpènà ẽ. Boo dõona bá, kpá Psalm 121:5 kọ́ọ̀: “Jìhóvà ní ea dú ùù-úù ea dì ní boo bálè e.” Dì belí bé e ùù-úù ólò kpènà nen lọl bá agẹ bá gbei naaá, Jìhóvà é láá kpènà gbò e bà fã́e lọl bá agẹ bá tã̀àgã̀, vaá nè va kpènà ea é bélí kọọ̀ à tú a “bá” àbèè “gbò a pó” uú vá boo—Àìzáíà 51:16; Psalm 17:8; 36:7.
it-2 1161 ¶7
Mon
Bàrì ólò dã́ moǹ pá a gyóòlo. Gbò e bà fã Bàrì mm̀ nyómá nè kà-kà é láá àgala boo kọọ̀ Bàrì é dã́è va mon, e náa dẹẹ̀a boo dém bel e bà lóómá bel nèe. Bọọ èlmà tõ̀ò, kọ̀bè à gá náa bà tã̀àgã ló Bàrì gbẹá mm̀ ba nyíe, Bàrì ea ólò nyimá nú ea di mm̀ nyíè nen “ólò dã̀” àbèè ge pãané va tṍ ló. (Ps. 66:19; 86:6; 116:1; 1 Sám. 1:13; Nìh. 2:4) Bàrì ólò dã́ tã̀àgã ló gbò e bà gé mon tã̀àgã̀ vaá tó bĩiná a nvèè bá, vaá à ólò dã nágé vaá nyimá bùlà gbò e bà náa uúé boo vaá noo pọ́lọ́ uú boo pá a gyóòlo.— Jén. 21:17; Ps. 55:18, 19; 69:33; 94:9-11; Jèr. 23:25.
Bé Eo É Láá Bé Èlbá Tã̀àgã̀ Bùlà Naa
2. Bugi togó boo. Tṍó eo bugì togó boo nú ea beè naaá ní ló, é kọọ̀ ò láà kẽ̀èa boo tã̀àgã̀ e áá nvèè bá ea aa bá Jìhóvà ní ea beè naa kọ ó láá bé èlbá ẹ́? È ólò ié dĩ̀ìnè ló vaá kpáá palàge dẹlẹ nyíé boo Jìhóvà tṍó e kẽèa boo bé ea beè nvèè bá nè beele bií ló pá a gyóòlo tṍó ea kil nvéeá naa. (Ps. 18:17-19) Enè neǹ kànen ea bée kọlà Joshua beè kọọ̀: “M beè emí gbò nà tã̀àgã ló e Bàrì beè aalá. Níí a nveè bá kọ ḿ kẽ̀èa boo gbò tṍó em beè bĩiná nu bá Jìhóvà vaá à aalá nèm.” Mm̀ kà-kà, è ólò kpáá ié kói vaá bé èlbá tã̀àgã̀ bùlà tṍó e bugì togó boo bé e Jìhóvà beè nvèè bá nèi naa.
Gbò Lé Nu Ea Di Mm̀ Kpá Káí
it-1 432 ¶2
Cherub
Níí náa dú gbò pọ́lọ́ mèà nú e ba beè dèm e pó di ló e gbò e bà náa ólò fã̀ kà-kà Bàrì beè olòó nèèmà fã̀, dì belí bé e sìgà gbò ziga ló naa. Dẹ̀ẹ̀a boo nú e gbò e bà ólò ziga ló nàànù kunukẽ̀ pá Júù deè kéléá ténmá (Kpá Káí náa ló tọ́ọ̀ kà bel ea kil ló níí), gbò cherubí íe mèà nen. Ba beè palàge dèm va leevè, vaá bà doà bá gbò nyómá tóm e bà palàge kpe dẽe e bà di káála, vaá ba beè dèm kà lèlà bé e Jìhóvà beè kọ́ nè Mózìs “kọ bàá dèm naa.” (Ẹ́xọ. 25:9) Neǹ tóm Pọ́ọ̀l beè baáva tẽ́ dì belí “gbò nú e bà dem vaá nvèè pó ló, e bà élá dọ̀ dũ̀ùnè Bàrì, [e ba] beè di boo Kpóá.” (Híb. 9:5) Bà tú gbò cherubí loomá bel nyòòmà kĩée e Jìhóvà dì. Kpá Káí kọ́ọ̀: “Nda é tú ńdáà lóó tẹlẹ bàlà kẽ nè ni gbẹá kĩá, vaá tõó boo kpà nè èèlè nyíè zẹ̀ẹ̀ bàà kà cherub ea di boo kpó zílá zọ̀ ni loá bel.” (Ẹ́xọ. 25:22; Nóm. 7:89) Vóà naa, bà ló bel kilma ló Jìhóvà kĩá kọọ̀ à di “ĩ́ìtẽ́ boo [àbèè, èèlè nyíè zẹ̀ẹ̀] gbò cherub.” (1 Sám. 4:4; 2 Sám. 6:2; 2 Kíǹ. 19:15; 1 Kró. 13:6; Ps. 80:1; 99:1; Àìz. 37:16) Mm̀ nu dòòle ló, gbò cheruba géè loá bel nyòòmà “nú ea tõó dọ̀ faà bé” Jìhóvà e ẹlẹ ní ea téá ẹ́ (1 Kró. 28:18), vaá gbò pó ea di ló gbò cheruba beè nè kpènà vaá naa kọ á teá gbalá. Vóà naa, mm̀ sọ́l e Dévìd beè emí, a beè baatẽ́ bé e Jìhóvà gbálá mm̀ ge dù gé nveenìè bá neèe naa dì belí nen ea “téá cherub vaá pẹẹ dù,” kàsĩ́ à bélí nen ea “bã́ boo pó nyómá tóm.”—2 Sám. 22:11; Ps. 18:10.
MARCH 18-24
GBÒ GYỌ́ EA DI MM̀ MOǸ BEL BÀRÌ | PSALMS 19-21
“Gbò Nú Ea Di Káála Gé Leelà Bàrì”
w04 1/1 8 ¶1-2
Dénè Dèmnù Á Lèèlà Jìhóvà
DÉVÌD, ea dú nvín Jésì beè bọọ dú nvín ãa gbálà ea ólò kùdẽe ló naanà ból gbẹá deè bálásĩ́ Bẹ́tlìhém. A beè iè ge láá tú gã́bug tṍó ẹ̀bmà gbò gyã́à káála ea di sĩ́dee bílá dee tṍó ea gé kudẽe ló naanà ból a tẹ̀! Tọ́ọ̀ kà bàà-bàà bùlà á gé ló kọọ̀, nyíée beè dọ boo gbò nú ea beè mòna tṍó e nyómá káí Bàrì beè dìé boo naaní ea émí gbò lé-lé mòn bel ea di mm̀ kpá Psalm 19 ea kọ́ọ̀: “Gbò nú ea di káála gé leelà Bàrì; vaá sĩ́ káála gé kọ́ nú ea kil ló a tóm. A dú gè dã́ va mon gbẹá zìvèkà boo kunukẽ̀í, vaá gbò nú e bà gé kọ́ a íná dénè boo kunukẽ̀í.”—Psalm 19:1, 4.
2 Boo tṍó e bà náa gé ló bel vaá náa dú gè dã nágé tọ́ọ̀ kà mon, gbò nú e Jìhóvà beè dèm ea di káála dì e bà gé leelàẹ aa ẹ́ẹ́ èlà dọ ẹ́ẹ́ èlà, nè lọl bílá dee dọ bílá dee. Gbò nú e Bàrì beè dèm ólò lèèlàẹ lee, vaá à zógè kọ è kilmà kpá ló kẽ tṍó e bugì togó boo bé e gbò nú e bà náa ólò ló belí gé leelà Bàrì inmá “dénè ketõ̀ò ea di boo kunukẽ̀í” naa, kọbé dénè nen mon. Kọ̀láá bé ea dì naa, ge sí neǹ ditõ̀ò e gbò nú e bà náa ólò ló belí gé sí kilma ló gbò nú e Bàrì beè dèm gáà gbõoma. À dú gè siè kpóó ló gbò e bà bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo kọ bàá zọ̀ va tú gã́ lèèmàe. Enè neǹ ọ́lì sọ́l e bà náa kólíe bée, beè ló bel kilma ló gbò e bà fã Bàrì mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo kọọ̀: “Kọi kọọ̀ ka nè kpóó kuu bá Jìhóvà. Tui ka ea bọ́ló béè Jìhóvà neí ẽ.” (Psalm 96:7, 8) Nyíè gbò e bà íe lé gbaa ló kilma ló Jìhóvà ólò ẹẹ gè gbàn tṍ ló nakà bel sìà kpóó lóá. Sõò éé ní e gè tú ka nè Bàrì bã̀àa m ẽ́?
w04 6/1 11 ¶8-10
Gbò Nú E Bàrì Beè Dèm Ólò Lèèlàẹ!
8 Dévìd beè kpáá baatẽ́ dõona kà nú ea dú dũ̀ùnè ea di ló nú e Jìhóvà beè dèm tṍó ea kọ́ọ̀: “A tib tọ kàn fẽ́é nè nàànì mm̀ [gbò káála kĩée e dẽè nen moà], vaá à bélí dóm va ea ã́àa naa nàànù ílà dóm nè va lọ̀l; nyíée ólò ẹẹ belí gbele neǹ tee ea íe ṍò kààgà mm̀ ge teá tee. À ólò baa aa nasĩ́ káálaá fùl dọ nasĩ́á, vaá tọ́ọ̀ nu náa é láá teá aa bá a bẹ̀à sã́.”—Psalm 19:4-6.
9 Kọ̀láá bé e gyã́à káála tõoí dẽe dú ńkem naa, à bọọ́ kà èl nàànì. Sõò nàànì dú enè íb gyã́à káála ea bọ́ló gè nvèè kpíí ló, ea ólò kọ̀l boo gbò ból bàlà boo ea ólò kpọlá teníé ló. Ene kà gbĩ̀tẽ́ ló nu tẹ́lẹ bàlà kẽ kọọ̀ a nyèè tóólá “gã́bug dẹ̀”—sigè ńkem à gáẹ̀ tõ̀ò nyèè solar system! Kói ea di ló ólò naa kọọ̀ boo kunukẽ̀í á gbẹá begè dẽé ea é tóólá 93 gãà mile [150 gãà km] kpọlá e bè náa é kpõoà kil kpã́á àbèè ge kpõ̀òà kil kuló. Áá nú ea é dú báàsĩ́ dẹ̀ kói ea aa ló nàànì ní ea ólò iná boo kunukẽ̀í ẽ́, sõò níà áá ní ea dú bíi kọ á íná boo kunukẽ̀í kọbé gbò nú ea di boo láá tõó dùm ẽ.
10 Neǹ ọ́lì sọ́l beè ló bel kilma ló nàànì mm̀ bel dòòle ló, a beè baáẹtẽ́ dì belí “gbele neǹ tee” ea ólò teelá aa na gáá dọ na gáá ẹ́ẹ́ èlà, vaá tṍó e dee ni bílá à gbóó kil mm̀ “kàn fẹ́ẹ́.” Tṍó e gyã́à káála náa silà nà kĩée e gbò nen é láá tõó boo kunukẽ̀í mòn, à ólò gbóó belí kọọ̀ à kil mm̀ “kàn fẹ́ẹ́,” gé bṍ séi. Tṍó ea ni dú boo lọ̀ọ̀le, à ólò gbóó belí kọ à kpáá dọ bàlà kẽ vaá mò nyagĩ́ “belí dóm va ea ã́àa naa nàànù ílà dóm nè va lọ̀l.” Dì belí neǹ kùdẽe ló naanà ból, Dévìd beè nyimá íb agẹ bá tọ́ọ̀ ea ólò di bílá dee. (Jénesìs 31:40) A beè nyimá bé e kói ea aa ló nàànì ólò láá vàlẹ̀ bá naa kọọ̀ kpá lóe nè kĩée ea dì á bẹ̀à sã́ naa. Mm̀ kà-kà, lóóe náa beè ọọ boo béè a begè dẽè “kyẽè” ge aa deè báà nàànì kil dọ̀ọ̀mà tẽ́ nàànì, sõò a beè belí “gbele neǹ tee” ea di kpènà ló gè kpáá bã boo kyẽè.
g95 11/8 7 ¶3
Nen Ea Íe Kalì Ge Tú Bá Naamá Nu E Bà Ẹbvíe Tẹlẹ Kẽ Lọ̀l Vaá À Lee Deè Nieí
Ge kpáá palàge zogè kọọ̀ nyíéi ẹ́ẹ́ ló gbò nú e Bàrì beè dèm é nveè bá nèi kọ é kpáá palàge nyimá ló Neǹ Dèmnù, ea bá tóm bééá teníí ló. À íe tṍó e Jíízọ̀s beè kọ́ nè pá a gbò nyòòne nvée kọ bàá palàge tẹlẹ̀ dẽé kẽ ẹ̀b gbò víl ea di boo bàlà ól bálásĩ́ Gálilì. A beè kọọ̀, “Éé ní ea náa ò tãagẽi bọọ bùlà ea kil ló nu gè nvèà ẽ? Ni ẹbvii bé e gbò víl ea di boo bàlà ól dum naa. Bà náa sí tọ́ọ̀ kà pííla, àbèè ge kọ bà láá lò kàn simá. Sõò m̀ kọ́ọ̀ nèi kọọ̀ bã̀àna Méné Sólomòn, ea beè palàge ié gyọ́, náa beè láá nvèà nú ea dú lé sĩ́ belí ene kà gbò vílí.” (Máátìù 6:28, 29) Bé e víl ea di boo bàlà ól e gbò nen náa ólò ẹ̀b kolmá tọ́ọ̀ nu kpé dẽe naa é láá kẽeéí nyíe kọọ̀ Bàrì ólò ẹ̀b nú ea kil ló bíì gbò nen.
Gbò Lé Nu Ea Di Mm̀ Kpá Káí
it-1 1073
Híbrù, II
À íe gbò émì nu e bà émí mm̀ sĩ́deè ea bélá (àbèè, bà émí boo bá ea bọ́ló, palàge noó mm̀ sĩ́deè ea kpé dẽe) sõò ní ea égè bàà kpò náa ló tẽ̀ènè íb bel e túá kpò beè lò àbèè kọọ̀ à kọ́ nú ea dú kele. Tãa vó à nveè kà m àbèè ge tú ãa bug tẹlẹ ló. Kpá Psalm 19:7-9 dú ene kà nu dòòmà bá. Kĩá kọ́ọ̀:
Log Jìhóvà gbõoma,
à ólò nè kóì nen.
Nu kẽ̀èá boo Jìhóvà bọ́ló gè dẹlẹ nyíé boo,
à ólò naa kọọ̀ nen e bè náa nyímá nu á nyimá nu.
Gbò nègã́ ea aa bá Jìhóvà dú lé lab dògò,
à ólò naa kọọ̀ nyíè nen á ẹẹ;
Log Jìhóvà õoà,
à ólò naa kọọ̀ dẽè nen á mò.
Síìà pọ̀ ló Jìhóvà õoà,
àé di dọ̀ dè-dè.
Gbò bèèla bel Jìhóvà dú kà-kà;
déne dú lé lab dògò.
Nvèè kpíí ló kọọ̀ ní ea égè bàà tã́á ea di ló buù kà tã́á belá àbèè bel e bà ló nvee dẽe ḿm̀-mè túá tã́á belá; bà noo zivèkà gã́belá mm̀ sĩ́deè ea gbá pálàa kà bug ea di m naamá tẽ̀ènè kà. Áá gbò ní ea égè bàà tã́á ea di ló gbò tã́á belá, dì belí ní ea kọ́ọ̀ “à ólò nè kóì nen” nè “à ólò naa kọọ̀ nen e bè náa nyímá nu á nyimá nu,” ní ea é náa kọọ̀ nen ea gé bugi á nyimá bé e ‘log Jìhóvà gbõoma’ vaá a ‘nu kẽ̀èa boo à bọ́ló gè dẹlẹ nyíé boo’ naa ẽ́. Mm̀ na íb émì nu e bà émí mm̀ sĩ́deè ea béláí, túá tã́á bel nè ní e bà ful kilma kèkẽ náa ólò kùnà. Kọbèè à íe dõona kà gbò bel e bàé kpáá lò, bà ólò noóe mm̀ tẽ̀ènè sĩ́deè. Níà nú ea náa vaá bà ólò kọ́ sìgà tṍó kọọ̀ bà émí boo bá ea bọ́ló àbèè ge palàge noó mm̀ sĩ́deè ea kpé dẽe ẽ́.
MARCH 25-31
GBÒ GYỌ́ EA DI MM̀ MOǸ BEL BÀRÌ | PSALM 22
Gbò Nú E Kpá Káí Beè Gbẹẹ́ Sĩ́ Kọ̀ Ea Kil Ló Ú Jíízọ̀s
w11 8/15 15 ¶16
Ba Beè Mòn Mèsáíàa!
16 Àé tõó ló gbò nen belí kọọ̀ Bàrì a sọbá Mèsáíà gbẹẹ́ kẽ. (Bugi Psalm 22:1.) Mm̀ sĩ́deè ea gbááá ló kọ́ọ̀ bùlà Bàrì ea di mm̀ Kpá Káí, “tṍó ea ni dú boo taà tóm, Jíízọ̀s à gbóó kòòlà gbele kpã́ tó kọọ̀, ‘Ẹ̀lọ́ì, ẹ̀lọ́ì, lẹma sabátanì?’ ea gè tàb kọlà: ‘Nà Bàrì, nà Bàrì, éé ní ea náa vaá ò ìà ḿ ló é?’” (Máàk 15:34) Jíízọ̀s náa beè ló belá boo béè kọọ̀ náa íe na zìgà mm̀ a Tẹ̀ ea di káála. Bàrì beè sọ̀bá Jíízọ̀s gbẹẹ́ bá pá a gbò ọ́b tení dú ló gè tú a kpènà lọ̀líé boo kọbé bà láá palàge dò a bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo ẹ̀b. Vaá gè kọọ̀ Jíízọ̀s koolà kpã́ naa vó ḿm̀-mè nú ea di mm̀ kpá Psalm 22:1.
w11 8/15 15 ¶13
Ba Beè Mòn Mèsáíàa!
13 Dévìd beè kọ́ bùlà Bàrì kọọ̀ bàé nveemà lẹ́ Mèsáíà. (Bugi Psalm 22:7, 8.) Ba beè nvèèmà lẹ́ Jíízọ̀s tṍó ea géè mòn tã̀àgã̀ gbẹá boo té tã̀àgã̀. Máátìù ne kpẹ̀a kọọ̀: “Gbò nen ea téní kĩé vaá mònie beè toogè ból vaá ònie nvèèmà lẹ́ kọọ̀: ‘Olo géè kọ òé kṍònàè tọọ̀ káí vaá ò kpáá tuèe ele èla mm̀ taà dee, ni duulà o bá! Be kà-kà e ọ̀ọ̀ Sã́áná Bàrì, ò aa boo té tã̀àgã̀á dù!’” Tẽ̀ènè báá bé e gbò togó vààla gyọ́ọ nè gbò nóòmà Log pá Júù nè gbò kànen beè nvèèmà nàe gé lẹ́ naa ẽ́ kọọ̀: “A beè olòó dùùlà dõona gbò, sõò náa láá dùùlà a bá! Be ẹ̀ẹ̀ Méné pá Ízràẹ̀l, á gbóó aa boo té tã̀àgã̀a boo dù, mè beéle é zigàẹ́ ló! À ólò kọ à bẽàè Bàrì. É ni ẹb, kátogóí, be àé léémá Bàrì ge dùùlàe, mè à ólò kọọ̀ ẹlẹẹ̀ Sã́áná Bàrì.” (Máát. 27:39-43) Náa kal ló béè kọọ̀ Jíízọ̀s beè tení bá dénè gbò dìtõ̀òí, náa beè naa nú ea nveè fàà ló a bée. Níì kà lé nu dòòmà bá ea gbẹ́ẹ́ kẽ sẹ̀ẹ̀i!
w11 8/15 15 ¶14
Ba Beè Mòn Mèsáíàa!
14 Bàé úúá ńnóm boo kọ̀là ló Mèsáíà. Neǹ ọ́lì sọ́l beè emí kọọ̀ “Bà dõonà nà kọ̀là ló, vaá uuá ńnóm boo nà kọ̀là ló.” (Ps. 22:18) Níà nú ea beè naaá “tṍó e [gbò bé pá Róm̀] ká [Jíízọ̀s] kú té vaá gbóó uuá ńnóm boo béè ge dõ̀ònà a kọ̀là ló” é.—Máát. 27:35; bugi Jọ́ọ̀n 19:23, 24.
Gbò Lé Nu Ea Di Mm̀ Kpá Káí
w06 11/1 29 ¶7
Ge Zogè Kọ È Nveè Ka Ló Bẹẹ Gè Bõoná Fã̀ Bàrì
7 À íe gbò sĩ́deè e nen monmà dẽe eé láá zogè kọ è nveè ka ló bẹẹ gè bõoná fã̀ Bàrì. Enè sĩ́deè dú gè di tṍó e bà gé ọ́lí sọ́l gbẹá nònù. Bà ólò emí gã́bug sọ́lí mm̀ sĩ́deè ea é bélí tã̀àgã ló Bàrì, vóà naa à bọ́ló kọ é ọlí mm̀ sĩ́deè ea é zógè kọ è nveè ka ló. Neǹ tóm Pọ́ọ̀l beè kolí nú ea di mm̀ kpá Psalm 22 tṍó ea géè kọ́ nú ea kil ló Jíízọ̀s kọọ̀: “Nda é vee o bée nè pá nà vígà; nda é leelà ni gbẹá mm̀ o bõ̀ònatõ̀ò.” (Híbrù 2:12) Vóà naa, à bọ́ló kọ é olòó ĩìtẽ́ kẽ besĩ́ì neǹ togó té kálá kolí sọ́l e bàé ọ́lí, vaá è ká bùlà gbẹẹ́ boo nú e gbò moǹ bel ea di mm̀ sọ́lá tõó dọ̀ tṍó e gé ọ́lí. À bọ́ló kọọ̀ tṍó e gé ọ́lí sọ́l, á tọáí ló belí bé ea beè tọá ló neǹ ọ́lì sọ́l naaá, vaá à emí kọọ̀: “Nda é leelà Jìhóvà lọa mm̀ dénè nà nyíe gbẹá zẹ̀ẹ̀ gbò e bà tõo lèlà nè gbẹá mm̀ bõ̀ònatõ̀ò.” (Psalm 111:1) Mm̀ kà-kà, ge olòó ọlí sọ́l lèèmà Jìhóvà dú ene kà pọ̀bkà bug ea náa vaá èé ólòó iná nònù boo tṍó vaá dì dọ̀ tṍó e bàé zaalà.
w03 9/1 20 ¶1
Leelai Jìhóvà “Gbẹá Mm̀ Bõ̀ònatõ̀ò”
Deè nieí, buù nen ea gé fã Bàrì íe nèà deè ge kọ́ nú ea kil ló a zìgà “gbẹá mm̀ bõ̀ònatõ̀ò,” belí bé ea beè dì nàgé naa deè kéléá. Ene kà nèà deè e íè ge naamá vó dú gè aalá bel gbẹá nònù. Ógá ẹ̀b lé nu ea é láá sìlà aa m tẹlẹ kẽ. Dì belí nu dòòmà bá, gbò ààla bel ea kọ́ bé e nen é láá bé èlbá àbèè ge kpèg tã̀àgã̀ naa é láá siè kpóó ló béèlàfùl pá vígà ge tõó boo gbò nòòkúu ea di mm̀ Kpá Káí. Gbò ààla bel ea baatẽ́ gbò dọ̀ Kpá Káí e bà kólí sõò bà náa émí nú e kĩá kọ́ àbèè nú e nen beè mòn lọl mm̀ a gè gbĩ́tẽ́ ló nu, é láá siè kpóó ló dõona gbò kọ bàá kpáá palàge nó nu boo ba lóó.
APRIL 1-7
GBÒ GYỌ́ EA DI MM̀ MOǸ BEL BÀRÌ | PSALMS 23-25
“Jìhóvà Ní Ea Dú Nà Neǹ Kùdẽe Ló É”
w11 5/1 31 ¶3
“Jìhóvà Ní Ea Dú Nà Neǹ Kùdẽe Ló É”
Jìhóvà ólò tulè a naanà ból. À ólò valí ló naanà ból e náa íe neǹ tùle gè pè. Mm̀ tẽ̀ènè sĩ́deèá, è íè bíi ló nvèè bá kọbé è láá nyimá ló lèlà nu gè naá mm̀ dùm. (Jèrèmáíà 10:23) Dévìd baatẽ́ kọọ̀, Jìhóvà ólò tulè pá a gbò nvee gbàà “bṹú-bṹú sĩ́ víl” nè “gbò ketõ̀ò bõ̀séi e múú dì.” À ólò tulè va “boo èèlè lé lab dògò.” (2, 3 gã́bel) Ge kọọ̀ à tú Jìhóvà doolé ló neǹ kùdẽe ló naanà ból náa kọ é àgala boo kọ èé láá dẹlẹ nyíé boo Bàrì. Be è tõó boo gbò tùle ea gé néi tení dú ló a nyómá káí, èé láá tõó dùm ea é náa kọ nú e íè á gbõomáí ló, ié dĩ̀ìnè ló, vaá ié kpènà.
w11 5/1 31 ¶4
“Jìhóvà Ní Ea Dú Nà Neǹ Kùdẽe Ló É”
Jìhóvà ólò kpènà a naanà ból. Pọ̀ ólò sii naanà ból vaá náa ólò ié nvèè bá tṍó e neǹ kùdẽe ló á géé ló. Jìhóvà kọ́ nè pá a gbò kọọ̀ náa dú bíi kọ bàá siiá pọ̀ kọbè à gá náa bà kyã̀à “téní mm̀ kolo-kolo kẽ ea kuu gín,” ea dú tṍó ea bélí kọọ̀ bà di kèbá kà tàvàlà dìtõ̀ò mm̀ dùm. (4 gã́bel) Jìhóvà ólò kùva dẽe ló vaá di kpènà ló gè nvèè bá nè va. Àé láá nè nyìmànù nè kói e pá a gyóòlo íe bíi ló kọbé bà láá ĩ̀ìmà gbò tã̀àgã̀ e bà kpee sĩ́ ló.—Fílipaì 4:13; Jém̀z 1:2-5.
w11 5/1 31 ¶5
“Jìhóvà Ní Ea Dú Nà Neǹ Kùdẽe Ló É”
Jìhóvà ólò nè gyã́á a naanà ból. Neǹ kùdẽe ló naanà ból ní ea ólò gbĩ́ gyã́á e gbò a naanà ból é dé nè vaẹ́. È íè bíi nyòòmà ge fã̀ Bàrì e áá Bàrì ní ea é láá naa nèi ẽ́. (Máátìù 5:3) Nyíéi ẹ́ẹ kọọ̀, Jìhóvà dú Nen ea ólò dõo nu taalẹ bá, vaá tú nú ea é gbõomá ló pá a gyóòlo nè va. (5 gã́bel) Kpá Káí nè gbò kpá e ólò noomá Kpá Káí, dì belí ní eo gé bugií dú gbò sĩ́deè ea é nveè bá nèi kọ é nyimá nú e dùm kọlà nè tóm̀ bùlà e Bàrì íe kìlmàí ló.
Gbò Lé Nu Ea Di Mm̀ Kpá Káí
w11 2/15 24 ¶1-3
Vùlè Lé Lab Dògò Lọl Mm̀ Dénè O Nyíe
TENÍ DÚ LÓ Kpá Káí nè a nyómá káí, Jìhóvà dì ea gé túlè pá a gbò “boo èèlè lé lab dògò.” (Ps. 23:3) Sõò boo béè kọ née gbõomà, sìgà tṍó è ólò láá maaá aa boo a tùle. À ólò bĩiná sìà kpóó ló gè láá kpáá òòa kẽ gé naa nú ea dú lé. Éé ní ea é nveè bá nèi ẽ́? Dì belí Jíízọ̀s, èé íè ge vùlè ge naa nú ea dú lé.—Bugi Psalm 45:7.
2 Éé ní ea dú “boo èèlè lé lab dògò” e? À dú èèlè e náa bọọ́ gbàà. Gbò nòòkúù lé lab dògò ea aa bá Jìhóvà ní ea ólò kọ́ bé e ‘gbò èèlèí’ é meà naa ẽ́. Mm̀ dém bel Híbrù nè Gríìk, “lé lab dògò” ólò loá bel kilma ló “nú ea lelà,” ea tõó dọ̀ ge aa deè tõó boo gbò nòòkúu ea kọ́ bé e nen é tõó dùm ea lelà naa. Boo béè kọọ̀ Jìhóvà ní ea dú “kĩée e lé lab dògò ólò tõo” ẽ́, nyíè pá a gyóòlo ólò ẹẹ gè gbĩ́ tùle ea kil ló gè tõó dùm ea lelà lọ̀líé bá.—Jèr. 50:7.
3 Áá tṍó e piìga boo gè tõó boo gbò nòòkúù lé lab dògò ea aa bá Bàrì lọl mm̀ dénè bẹẹ nyíe, ní eé láá aa deè naa nú ea é léémáe ẽ́. (Dìt. 32:4) Kọbé è láá naa vó, èé zẹ́ẹ́ nó gã́bug nú eé láá nò ea kil ló Jìhóvà Bàrì lọl mm̀ Kpá Káí. Bé e gé nó nú ea kilíé ló naa, níà bé eé kpáá palàge dũ̀ùà bã̀é kpàn buù dee vaá vùlè a kpãà lé lab dògò naa ẽ́. (Jém̀z 4:8) Èé íè ge tõó boo tùle ea di mm̀ Kpá Káí tṍó e gé ne agẹ bá béèlàfùl mm̀ dùm.
APRIL 8-14
GBÒ GYỌ́ EA DI MM̀ MOǸ BEL BÀRÌ | PSALMS 26-28
Bé E Dévìd Beè Agẹlẹ Ló A Bọ́ọ̀ló Dẹ̀lẹ̀ Nyíé Boo Naa
w04 12/1 14 ¶8-9
Kilsĩ́ Gè Bọ́ló Dẹ̀lẹ̀ Nyíé Boo
8 Dévìd beè tã̀àgã ló Bàrì kọọ̀: “Ẹ̀bvim m, E Jìhóvà, vaá ò dóm ẹ̀b; õ̀ònà gbò nà ból kóm nè nà bùlà.” (Psalm 26:2) Gbò ból kóm ólò di kà mm̀ nen. Mm̀ nu dòòle ló, à dú gè tú ból kóm bààmàtẽ́ kà sogo-sogo kètẽ́ bug togó nè tọa ló e nen íe. Vaá nú ea doà bá nyíè nen tõó dọ̀ nú e nen dú m-mée, ea dú a bẹ̀à sã́ bùlà, gbò a tọa ló, nè a nyìmànù. Tṍó e Méné Dévìd beè bàn Jìhóvà kọ á ẹbvìèe m, à géè bàn kọ á palàge gbĩ́tẽ́ ló bé ea bugìè togó naa nè bé e nu tọ́àẹ̀ ẹ́ ló naa.
9 Dévìd beè bàn kọọ̀ Bàrì á õonàè a ból kóm nè a nyíe. Mósĩ́ deè ní e Jìhóvà ólò õ̀ònà íb nen e dúù m-míi ẽ́? Dévìd beè ọlí sọ́l kọọ̀: “Nda é leelà Jìhóvà, ea ólò dùùlàm bá deè tṍ. Bã̀àna bílá dee, nà ból kóm a lelém dee bá.” (Psalm 16:7) Éé ní e níá tõó dọ̀ ẹ? À tõó dọ̀ kọọ̀ dùùlà bá deè tṍ ea aa bá Bàrì beè bã kọ̀láá kà sogo-sogo ketõ̀ò ea di ló Dévìd vaá tõó kĩá le-le dee bá gbò a sogo-sogo kètẽ́ bug togó nè a tọa ló. Níà bé ea é di nàgé naa kilma ló beele be à gá náa è tú zààvà bùgmà togó boo dùùlà bá deè tṍ e íè lọl mm̀ Kpá Káí, gbò ea gé tú siimá tóm, nè a bõ̀ònatõ̀ò vaá sọ̀tọ́ deè kọ á tõoí m-mé. Gè olòó tã̀àgã ló Jìhóvà lee kọ á õ̀ònài mm̀ nasĩ́ deèí é nveè bá nèi kọ é kilsĩ́ gè bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo.
w04 12/1 15 ¶12-13
Kilsĩ́ Gè Bọ́ló Dẹ̀lẹ̀ Nyíé Boo
12 Dévìd beè ló bel kilma ló dõona kà nú ea beè agẹlẹ ló a bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo kọọ̀: “Ním ólò zọ̀ gbò kẹ̀lẹ̀ naaá nu; vaá m̀ ólò kpòòlà lóó lọl ló gbò e bà gṍ nú e bà dú. Nda ọ́bvì bõ̀ònaló gbò pọ́lọ́ lab dògò, vaá ním ólò ĩitẽ́ zẹ̀ẹ̀ gbò pọ́lọ́.” (Psalm 26:4, 5) Dévìd náa beè olòó zọ̀ gbò pọ́lọ́ ĩiátẽ́ kẽ. A beè ọbví gè zọ̀ gbò pọ́lọ́ naaá nu.
13 Èé kọ́ vàẹ kilma ló beele é? É kọọ̀ è ólò òòà gé aa ló gè zọ̀ gbò e bà náa ólò ló kà-kà bel ĩiátẽ́ kẽ tení dú ló gè kọ née é ẹb gbò nú e bà gé zógè boo TV, ba gbò vídiò, gbò nú e bà tã́, ge bã boo ba website, àbèè dõona kà gbò sĩ́deè? É kọọ̀ è ólò kpòòlà gé lóó lọl ló gbò e bà gṍ nú e bà dú? Sìgà gbò e bà di bẹẹ tọọ̀ kpá àbèè kĩée e ólò sí tóm é láá gbĩ́ gè bã̀ài kóò boo béè ge kẹlẹ́i nvee bá íb gbò nuí. É kọọ̀ à aa deè tànii gè gbĩ́ gè bã̀àà kóò gbò e bà náa tõó boo gbò kà-kà bel ea di mm̀ Kpá Káí? Boo tṍó e bà gé sẹlẹ ló kọọ̀ bà íèè õ̀òa bùlà, gbò e ba beè dọ̀ aa nvéè Kráìst é láá gṍ nú ea dì vá bùlà kọbé bà oomài lọl ló gè fã̀ Jìhóvà. Vaá èé kọ́ vàẹ be à gá náa à ié sìgà gbò e bà di mm̀ bõ̀ònatõ̀ò e bà tõó dùm bààsĩ́ ẽ́? Baala gṍ nágé nú e bà aa deè dù. Jayson, ea ni dú neǹ nvèè bá sìtóm kátogóí beè ié íb gbò kóòá tṍó ea beè di dí ãa. À kọ́ kìlmà vá ló kọọ̀: “Enè dee enè ọ̀và beè kọ́ nèm kọọ̀: ‘Nú e náà kátogóí náa íe bel boo béè kọọ̀ tṍó e ãa bàlà boo é dú, èé ú vaá née é nyímáná be à íe nú ea peèi.’ Bel ea lóá beè naa kọ ḿ kpáá palàge ọẹ̀ dẽe. Nda ním gbĩ́ gè ù tṍó e ãa bàlà boo é dú.” Jayson beè labví láb e nyìmànù di m, vaá òòà aa ló gè zọ̀ íb gbò e bà dì naa vó naaá nu. Pọ́ọ̀l beè ãanéi kọọ̀: “Tọ́ọ̀ nen á gá kẹlẹ́i, pọ́lọ́ kóò e nen zọ gbá tọ ólò kyọ̀ẹ.” (1 Kọ́rìnt 15:33) Ẹ̀b bé ea palàge dú bíi kọ é kpòòlà lóó lọl ló gè bã̀àà pọ́lọ́ kóò naaà!
w04 12/1 16 ¶17-18
Kilsĩ́ Gè Bọ́ló Dẹ̀lẹ̀ Nyíé Boo
17 Tọ kàn káíá nè a gbàni vààla gyọ́ọ ní ea beè dú kpòkúm kĩée e ba beè olòó tõo nè fã̀ Jìhòvà gbẹá Ízràẹ̀l ẹ. Dévìd beè kọ́ lèèmá ea íe kilma ló tọ kàn káí Jìhóvà tṍó ea kọ́ọ̀: “À léémám gè tõó mm̀ o tọ, e Jìhóvà, ea dú kĩée eo lèèlà dì.”—Psalm 26:8.
18 É kọ à ólò leemái gè bõoná gbò kĩée e ólò tõo nó nú ea kil ló Jìhóvà? Kọ̀láá kà Kíndòm Họ́ọ̀l e bà ólò tõó m nó nú ea kil ló Jìhóvà ní ea dú kpòkúm kà-kà fã̀ ea di buù kà bon ẽ́. Gbá ló vó, è íè bẹẹ gbò pọ̀bkà bõ̀ònaló, sẹ́kúít àsémblì, nè kele íb àsémblì. Bà ólò ló bel boo ‘gbò nu kẽ̀èa boo’ Jìhóvà gbẹá gbò bõ̀ònalóí. Be è nó gè “palàge vùlè” gbò bõ̀ònalóí, àé náa kọ á tànii gè sì vaá palàge pãane tṍ ló bel tṍó e ni íná. (Psalm 119:167) À ólò palàge dú nu dĩ̀ìnè ló gè di ló pá vígà e bà íéi lèèmá m vaá nvèè bá nèi kọ é kilsĩ́ gè bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo.—Híbrù 10:24, 25.
Gbò Lé Nu Ea Di Mm̀ Kpá Káí
w06 7/15 28 ¶15
Jìhóvà Ólò Dùùlà Nen Ea Gé Mon Tã̀àgã̀
15 Dévìd beè ọlí sọ́l kọọ̀: “Kọbèè à gá náa vaá ńdáà tẹ̀ nè ńdáà kà à kìnim, Jìhóvà é túm nvea ló.” (Psalm 27:10) À palàge dú nu nvèè nyíé gbàà ge nyimá kọọ̀ vulè e Jìhóvà íe kìlmàí ló el ní e tẹ̀ nè kà é láá ié kilma ló pá a nvín. Kọ̀láá bé e gè kọọ̀ o tẹ̀ àbèè o kà kin ni, tú pọ́lọ́ bá sẹ̀ẹ̀mà ni, àbèè ge sọ̀ ni bá gbẹẹ́ kẽ é láá zọ̀ ni naa, náa é náa kọọ̀ Jìhóvà á gá ẹ̀b nú ea kil ní ló. (Róm̀ 8:38, 39) Kẽ̀èa boo kọọ̀ Jìhóvà ólò dùùlà gbò ea vulè nvea ló. (Jọ́ọ̀n 3:16; 6:44) Kọ̀láá bé e gbò nen ni tú pọ́lọ́ bá sẹ̀ẹ̀mà ni naa, o Tẹ̀ ea di káála vulè ni!
APRIL 15-21
GBÒ GYỌ́ EA DI MM̀ MOǸ BEL BÀRÌ | PSALMS 29-31
Lè-lè Dee Bá Dú Nú Ea Zógè Kọọ̀ Bàrì Vulèi
it-1 802 ¶3
Sĩ́
Gè ‘gṍ sĩ́’ íe kele-kele nú ea tṍó dọ̀, dẹ̀ẹ̀a boo dìtõ̀ò ea di kẽ. Ge kọọ̀ Jìhóvà gṍ a sĩ́ ólò bọ̀ọ̀gẹ̀ loá bel nyòòmà ge kọọ̀ à tú a sàn nyíe àbèè a kpóó lọl boo nen. Níí é láá dú nú ea silà aa mm̀ lọ̀l togó kèbá enè nen, àbèè bõ̀ònaló gbò nen, dì belí dó Ízràẹ̀l. (Jóòb 34:29; Ps. 30:5-8; Àìz. 54:8; 59:2) Sìgà tṍó níí ólò láá zogè kọọ̀ Jìhóvà ooà aa ló gè tú a lóó tẹlẹ bàlà kẽ tení dú ló gè labví láb àbèè ge nè ààla, dọ̀ọ̀mà tṍó ea ẹb kọọ̀ à bọ́ló. (Ps. 13:1-3) Dévìd beè bàn kọọ̀, “Gṍ o sĩ́ lọl ló gbò nà pọ́lọ́,” ea tõó dọ̀ kọọ̀ à géè bàn Bàrì kọ á ia ló àbèè ge lọ̀l dẽe sĩ́ gbò pọ́lọ́ ea beè siè.—Ps. 51:9; doolé ló Ps. 10:11.
w07 3/1 19 ¶1
Ié Ẹ́ẹ́-ẹẹ̀ Nyíe Ló Gè Elá Bànà Jìhóvà
Àé láá dú gè tú bé e ólò ié bélè ea aa ló lè-lè dee bá ea aa bá Jìhóvà naa doolé ló bé e súú té ólò bọọ vaá kpono naa. Kpá Káí kọ́ kilma ló lè-lè dee bá ea aa bá Bàrì kọọ̀: “Gbò e ba ni lelé va dee bá naa vó ólò gbóó ié fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló ea dú ló gè naa nú ea lelà.” (Híbrù 12:11) Dì belí bé ea ólò tú tṍó besĩ́ súú té kálá kpono naaá, níà bé ea ólò tu nái gé tṍó bá besĩ́ è kálá láá nyaaná bẹẹ láb naa ní ea é gbááá ló gbò búma e Bàrì gé néi naa ẽ́. Dì belí nu dòòmà bá, beè láb e lábvì náa kọ bàá lọ̀lii dọ̀ tóm mm̀ bõ̀ònatõ̀ò bá, bẹẹ gè di kpènà ló gè elá bànà Bàrì é náa kọọ̀ lóói á gá ọọ naa ní eé ọọ dọ̀. Tṍó e íb nú ea meà naa vó nááá, gbò bel e Dévìd beè emí kèbá tùle nyómá káí Bàrì é láá sièi kpóó ló. A beè emí kọọ̀: Bàrì “náa ólò nvèè súng mm̀ begè dẽè tṍó, ge ié a sàn nyíe ólò dì mm̀ begè dẽè tṍó e nen tõoma dùm. Nen é láá tó bílá dee, sõò tṍó e dee ni zilà, à vúlí kpã́ zààvà.” (Psalm 30:5) Be à gá náa vaá è toní kpãà ge ié ĩ̀ìmà vaá tú gbò dùùlà bá deè tṍ e íè lọl mm̀ Moǹ Bel Bàrì nè a bõ̀ònatõ̀ò siimá tóm, bẹẹ tṍó “gè vulí kpã́ zààvà” é gbóó dù.
Éé Ní Ea Dú Kàà Ọ́ga Ẹ́?
18 Nen e ba beè kpó lọl mm̀ bõ̀ònatõ̀ò é zógè kọ à ọ́gàẹ̀ tení dú ló gè olòó sí nònù, nè ge tõó boo gbò tùle e gbò kànen née ea kil ló gè tã̀àgã ló Bàrì nè ge olòó nó Kpá Káí. Àé piiga boo gè aa ló gbò nú ea é náa kọ á kpáá sí pọ́lọ́. Be à piiga boo gè kpáá ié lé gbaa ló kilma ló Jìhóvà, àé láá àgala boo kọọ̀ Jìhóvà é iàẹ̀ ló neèe nè ge kọọ̀ gbò kànen é kpáá tuèe nvee mm̀ bõ̀ònatõ̀ò. Mm̀ kà-kà, tṍó e gbò kànen gé gbĩ́ gè nyimá beè nen ea beè sí kà agẹ bá pọ́lọ́ a aa deè ọgá, àé dú bíi kọ bàá kẽ̀èa boo kọọ̀ dìtõ̀ò buù nen dú kele-kele vaá bàá tú ọ̀ẹ̀ dẽe naamá.
Gbò Lé Nu Ea Di Mm̀ Kpá Káí
w06 5/15 19 ¶13
Ge Kọ́ Kà Ea Di Mm̀ Túá Kpo Ea Di Ló Kpá Psalm
31:23—Mósĩ́ deè ní e neǹ dàlà kpá ló boo ólò ié agẹ bá kpẽ́ ẽ́? Kpẽ́ e kĩí gé kọ́ nú ea kil ló dú kpọ̀té. Neǹ lé lab dògò ólò ié lè-lè deè bá ea aa bá Jìhóvà ló gbò pọ́lọ́ e náa sẹlẹ sì. Tã́gíní bé e neǹ dàlà kpá ló boo náa ólò òòà aa ló a pọ́lọ́á, à ólò ié agẹ bá kpọ̀té naamá kpẽ́ ea íe lọl ló.—Próvẹẹ̀b 11:31; 1 Pítà 4:18.
APRIL 22-28
GBÒ GYỌ́ EA DI MM̀ MOǸ BEL BÀRÌ | PSALMS 32-33
Éé Ní Ea Náa Èé Kọ́ Agẹ Bá Pọ́lọ́ E Síì E?
w93 3/15 9 ¶7
Sàn Nyíè Jìhóvà Ólò Dùùlài Lọl Bá Tã̀àgã̀ Bùlà
7 Be à gá náa nyíéi gé kọ́i bel boo béè agẹ bá pọ́lọ́ e beè sì, àé láá tàvàlàí ló gè kọ́ bẹẹ pọ́lọ́ nè dõona gbò, bã̀àna Jìhóvà. Éé ní ea é láá naaá kèbá gbò dìtõ̀òá ẽ́? Dévìd beè kọ́ mm̀ kpá Psalm 32 kọọ̀: “Tṍó em pĩ́ì [tãa vó em kọ́ọ̀ nà pọ́lọ́], nà kpóó kã́a tá kẽ boo béè zọ̀ em di bá kọ̀láá dee. Lọl ẹ́ẹ́ èlà tẹlẹ bílá dee, bá [Jìhóvà] beè tùlàm. Kpóó beè tám ló, belí bé e bẹ̀à sã́ gbei ólò fẹ́ kpóó lọl ló nen tṍó bẹ̀à sã́ gbei naaá.” (3, 4 Gã́bel) Ge gṍ pọ́lọ́ nè ge uu bá boo bug ea bẽ́gẽ̀e bel beè ọọvẹ ló Dévìd. Tã̀àgã̀ bùlà beè fẹ́ kpóó lọ̀líé ló belí kã́á-kãà té e bè náa íe na tọ́ọ̀ kà nú ea é náa kọ á dùm. Kàsĩ́, àé láá dú kọọ̀ a beè tọá ló bé ea bugi togó naa vaá sìlàẹ́ ló. Kọ̀láá bé ea beè mèà naa, náa beè ié ná zààvà. Beè íb nú ea dì naa vó náaí ló, éé ní eé náa ẽ́?
cl 262 ¶8
Bàrì Ea Di “Kpènà Ló Gè Ia Ló Pọ́lọ́”
8 Dévíd ea beè ọgá ló a pọ́lọ́ beè kọọ̀: “Dee-deè nvée, m beè gbóó kọ́ nà pọ́lọ́ nè ni; ním beè gṍ nà pọ́lọ́. . . . Vaá o beè gbóó ia ló nà pọ́lọ́ nèm.” (Psalm 32:5) Moǹ bel ea kọlà ge “ia ló” baatẽ́ moǹ bel Híbrù ea tõó dọ̀ “ge dàlà nú boo” àbèè “ge dàlà.” À dú gè tú loomá bel kĩí nyòòmà ge lọ̀l “bug ea bẽ́gẽ̀ bel nen, náàkyọ̀, nè pọ́lọ́.” Vóà naa, Jìhóvà beè dàlà gbò pọ́lọ́ e Dévìd beè sì lọ̀líé boo. Mm̀ kà-kà níí beè naa kọọ̀ Dévìd á gá ié ná bug ea bẽ́gẽ̀e bel. (Psalm 32:3) Beele é láá palàge dẹlẹ nagé nyíé boo Bàrì ea ólò lọ̀l pọ́lọ́ gbò e bà gbĩ́ ia ló lọ̀líé bá boo béè zìgà e bà íe mm̀ ú vààa gyọ́ọ̀ Jíízọ̀s.—Máátìù 20:28.
w01 6/1 30 ¶1
Ge Kọ́ Pọ́lọ́ Ea Náa Kọọ̀ Nen Á Ié Bóa
Tṍó e Dévìd ni kọ́ a pọ́lọ́ lọ̀l, náa beè kpáá tõoé ló belí kọọ̀ á géè ló tọ́ọ̀ nu. Gbò nú ea beè emí mm̀ sọ́l ea kil ló gè kọ́ pọ́lọ́ zógè kọọ̀ a beè ié dĩ̀ìnè ló vaá beeláfùl ge fã̀ Bàrì mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo. Ene kà nu dòòmà bá dú ní ea di mm̀ kpá Psalm 32. A 1 gã́bel kọ́ọ̀: “Ẹ́ẹ́ nyíe á di ló nen ea dú gè ia ló a náàkyọ̀, nen ea dú gè uu bá boo a pọ́lọ́.” Kọ̀láá bé e pọ́lọ́á beè aga bá naa, lé nu ólò sìlà aa m beè nená aa deè ọgá. Enè sĩ́deè ea é láá aa deè zogè kọ à ọ́gàẹ̀ dú gè zìgà kọọ̀ à lọẹ̀, dì belí bé e Dévìd beè naaá. (2 Sámuẹ̀l 12:13) Náa beè pììgà ge leevè bel a bá kèsĩ́ Jìhóvà àbèè ge gbĩ́ gè tú a lọ̀ gbá ból dõona gbò. A 5 gã́bel kọ́ọ̀: “Dee-deè nvée, m beè gbóó kọ́ nà pọ́lọ́ nè ni, ním beè gṍ nà pọ́lọ́. M beè kọọ̀: ‘Nda é kọ́ nà pọ́lọ́ nè Jìhóvà.’ Vaá o beè gbóó ia ló nà pọ́lọ́ nèm.” Ge kọ́ dénè nú ea kil ló pọ́lọ́ e beè sì ólò naa kọ nen á ié dĩ̀ìnè ló, kọbé pọ́lọ́ e nen beè sí tṍó ea kil nvéeá náa kpáá kpọnáe té ló.
Gbò Lé Nu Ea Di Mm̀ Kpá Káí
w06 5/15 20 ¶1
Ge Kọ́ Kà Ea Di Mm̀ Túá Kpo Ea Di Ló Kpá Psalm
33:6; émì nú ea di kè kẽ—Éé ní ea dú “nyómá” àbèè “séi” ea aa gã́ Jìhóvà ẹ? Nyómáí dú kpóó e Bàrì ólò siimá tóm, àbèè nyómá káí ea beè dèmà gbò káála e dẽè nen moà. (Jénesìs 1:1, 2) À dú gè kolíe nyómá ea aàẹ́ gã́ boo béè kọọ̀, à belí séi e nen sẹẹgẹ ea íe kpóó, àé láá lẹ̀ẹ̀làẹ ké á gé naa gbò nú ea di kpã́á.
APRIL 29–MAY 5
GBÒ GYỌ́ EA DI MM̀ MOǸ BEL BÀRÌ | PSALMS 34-35
“Lèèlà Jìhóvà Dénè Tṍó”
w07 3/1 22 ¶11
Naanii Mè Èé Gbá Lèèlà Béè Jìhóvà
11 “Nda é leelà Jìhóvà dénè tṍó; nda é tú nà gã́ lèèmàe lee.” (Psalm 34:1) Tṍó e Dévìd beè di ól tee, a beè iè gé ié tã̀àgã̀ bùlà ea kil ló nu gè tõ̀òma dùm, sõò dì belí bé e gbò moǹ belá zógè naa, gbò nú ea beè ié bíi ló buù dee náa beè ọọvẹ ló a béèlàfùl ge lèèlà Jìhóvà. Ẹ̀b bé e níá dú kà lé nu dòòmà bá nèài naaà! Kọ̀bè è di tọ́ọ̀ kpá, kè tóm, è di ló pá vígà, àbèè kọ è gé zọ pá vígà kọ́ kpẹ̀a, pọ̀bkà nú eé sẹẹ̀a bùlà dú gè lèèlà Jìhóvà. Ni bugi togó boo gã́bug nú ea náa vaá à bọ́ló kọ é naa vó! Dì belí nu dòòmà bá, è íè gã́bug nu gè nò vaá dé kpéè ló ea kil ló gbò nú e Jìhóvà beè dèm ea dú dũ̀ùnè. Bugi nagé togó boo gbò nú e Jìhóvà gé náa tení dú ló a bõ̀ònatõ̀ò ea di boo kunukẽ̀í! Náa kal ló béè kọọ̀ bà náa gbõoma, Jìhóvà dì ea gé tú gbò e bà bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo siimá tóm mm̀ beélè tṍóí. Mósĩ́ deè ní e tóm e Bàrì gé sí dú kele ló ní e gbò e bà di bàlà booí, e gbò nen ólò fã̀ va belí ńbàlì gé sí é? É kọ nóo zigà nú e Dévìd beè kọ̀ tṍó ea beè emí kọọ̀: “Náa íe nen ea bélí oló Jìhóvà, ea di zẹ̀ẹ̀ gbò ńbàlì, tọ́ọ̀ kà tóm náa bélí ńlo”?—Psalm 86:8.
w07 3/1 22 ¶13
Naanii Mè Èé Gbá Lèèlà Béè Jìhóvà
13 “Nda é tú Jìhóvà kààmà ka; gbò kìlmà bùlà kẽ é dã́ vaá ié zààvà.” (Psalm 34:2) Dévìd náa géè kaaga boo gbò nú ea ni láá naa. Dì belí nu dòòmà bá, náa beè pom mon ea kil ló bé ea beè láá kẹlẹ méné pá Gath naa. A beè nyimá kọọ̀ Jìhóvà beè kpenàèe tṍó ea beè diè boǹ Gath, vaá nvèè bá ea aa bá Jìhóvà ní ea beè naa kọ á láá fulìè zelí báẹ́. (Próvẹẹ̀b 21:1) Vóà naa, Dévìd náa beè kaaga boo a bá, sõò a beè kaaga mm̀ Jìhóvà. Níí beè naa kọọ̀ gbò kìlmà bùlà kẽ á dũ̀ùà bã kpàn Jìhóvà. Mm̀ tẽ̀ènè sĩ́deèá, Jíízọ̀s beè nvèè nàgé ka ló béè Jìhóvà, vaá níí beè naa kọọ̀ gbò e bà kilmà kpá ló kẽ vaá di kpènà ló gè nó nu á bã̀é kpàn. Deè nieí, gbò kìlmà bùlà kẽ e bà aa dénè dó a tú lóó gbá ló gbò e ba beè tṍ nóo ból, e Jíízọ̀s ní ea dú ba Neǹ Tùleé. (Kọ́lọsì 1:18) À ólò palàge tọá ló gbò kìlmà bùlà kẽ tṍó e bà mon bé e gbò gyóòlo Bàrì kilmà kpá ló kẽ vaá nvèèe ka ló naa, nè tṍó e bà dã́ lẹ̀ẹ̀la tóm ea di mm̀ Kpá Káí, e nyómá káí Bàrì nveè bá nè va kọ bàá láá dã́ ból ló.—Jọ́ọ̀n 6:44; Tóm 16:14.
w07 3/1 23 ¶15
Naanii Mè Èé Gbá Lèèlà Béè Jìhóvà
15 “Nda beè gbĩ́ Jìhóvà, vaá a beè aalám, vaá a beè dùùlàm lọl bá gbò nú ea síìmàm pọ̀.” (Psalm 34:4) Nú e Dévìd beè tení báí beè palàge bọọẹ́ ló. Vó beè naa kọ á kpáá kọọ̀: “Nakà gbálà e náa íe nvèè báí, beè tó kolí Jìhóvà, vaá a beè dùùlàẹ lọl bá dénè a tã̀àgã̀.” (Psalm 34:6) Tṍó e di zẹ̀ẹ̀ pá vígà, è íè gã́bug nèà deè ge kọ́ gbò lé nú ea ni náaí ló ea é síè kpóó ló nen, ea kil ló bé e Jìhóvà beè nvèè bá nèi kọ é láá ĩ̀ìmà gbò tàvàlà dìtõ̀ò e beè kpeesĩ́ ló naa. Níí ólò siè kpóó ló zìgà pá vígà, dì belí bé e gbò bel e Dévìd beè lò beè siè kpóó ló gbò e bà géè nvèèe sãa kúm naaá. Kilma kĩée e Dévìd dì, gbò e ba beè dìé ló beè “bol dẽesĩ́ [Jìhóvà] vaá mò, vaá kẹ́ẹ náa beè sií va.” (Psalm 34:5) Náa kal ló béè kọọ̀ bà géè teá aa bá Méné Sọ́ọ̀l, kẹ́ẹ náa beè sií va. Ba beè àgala boo kọọ̀ Bàrì di ló Dévìd, vaá sĩ́ va beè mò. Mm̀ tẽ̀ènè sĩ́deèá, gbò e bà ã́àa bã mm̀ bõ̀ònatõ̀ò nè gbò e ba beè di mm̀ bõ̀ònatõ̀ò kpã́á dee ólò gbĩ́ nvèè bá ea aa bá Jìhóvà. Boo béè kọọ̀ baa mon bé ea ni nveè bá nè va naa, sĩ́ va ólò kilsĩ́ gè mò ea zógè kọọ̀ baa bééláfùl ge kilsĩ́ gè bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo.
Gbò Lé Nu Ea Di Mm̀ Kpá Káí
w06 5/15 20 ¶2
Ge Kọ́ Kà Ea Di Mm̀ Túá Kpo Ea Di Ló Kpá Psalm
35:19—Éé ní e Dévìd géè bàn Jìhóvà tṍó ea kọ́ọ̀ á gá zìgà kọ pá a gbò ọ́b á bigi dẽe ẽ́? Gè kọ bà bigi dẽe é láá tõó dọ̀ kọọ̀ nyíè gbò ọ́b Dévìd gé ẹ́ẹ boo béè kọọ̀ pọ́lọ́ e ba beè noo nyòòmàe íe togó. Dévìd beè bàn kọọ̀ níá á gá naaá.