Gbò Ketõ̀ò E Bà Kólí Nyòòmà Dùm Nè Kpá Bõ̀ònaló Sìtóm Kọ̀ Kpẹ̀a

MARCH 5-11

(Máátìù 20:3) Tṍó e a íná boo sĩ́ìna òb tóm lọ̀ọ̀le à kpáá àànà gé gé kolí gbò e a beè di élá kè ki e bà náa è ié tọ́ọ̀ kà tóm ge sì.

nwtsty tã́à nu

Kè Ki

Sìgà kè ki, dì belí ní e bà kọ́ kĩí, beè olòó di gã́ èèlè. Gbò ùlà ki beè olòó tú bà gbò nu gè ùlà kpẽ́ gã́ èèlè naa ní ea é biile boo èèlè. Gbò e bà tõó boná ólò láá zalí gbò nu gè siimá tóm tọ, bã́, nè gbò ńdọ̀ ù kọ́ọ̀p ea ólò palàge sí kpègè, nè sìgà tọ́ọ-tọ́ọ̀ nu gè bùlmà nu. Ba beè olòó sí kè ki buù dee gé zalí nu boo béè kọọ̀ bà náa beè ié fríìg e bàé kumà nu sẹlẹ́ m. Níí ólò naa kọọ̀ nen ea gé zálí nu á dã́ bel lọl gã́ gbò ùlà ki, gbò pá nvín ólò láá tõo bìlà bil, gbò e bà náa ié tọ́ọ̀ kà tóm gè sì ólò elá kè kií gbĩ́ nen ea é tú va ló tóm kpègè. Jíízọ̀s beè bó gbò zọ̀ló gbẹá kè ki vaá Pọ́ọ̀l à tõo kọ́ kpẹ̀a. (Tóm 17:17) Mm̀ sĩ́deè ea aa deè dú kele, à ólò leemá gbò nóòmà log nè pá Fárèsíì e bà dú gbò dàlà kpáló booí kọ bàá kanàè va mon gbẹá kiẽ́e e gbò ḿ-má naaí.

(Máátìù 20:​20, 21) Va Zẹ́bìdì beè faalá pá a nvín pá gbálà domá ló Jíìzọ̀s, vaá tṍó e a ni kúmíe dúnú ke gbàà lọ̀l, à gboó kọ, “M̀ gá è bànni nu bá.” ²¹ Jíìzọ̀s à gboó bĩináe kọ, “Éé dúni bíí ló é?” Pá biaá à aalá kọ, “Zìgà nèm̄ kọ, tṍó e o é lẹẹlàè bel, mè pálàa kà nà nvíní é dièni kpàn, naa ní e ene ọ̀và é ĩìni tẽ́ boo bá lè vaá ńna ọ̀vàa ĩìni tẽ́ boo bá kìe.”

nwtsty gbò nu gè nò ea dẹẹ̀a boo Máát. 20:​20, 21

vaà Zẹ́bìdì: Níà kà neǹ tóm Jém̀z nè Jọ́ọ̀n ẽ. Nyòòmà bé e Máàk ne kpẹ̀a naa, Jém̀z nè Jọ́ọ̀n ní e ba beè sí ló Jíízọ̀s e. À dú kà kà kọọ̀ baala ní e bà géè bàn núí ẽ́, sõò ba beè bàn tenmá bá ba kà, ea kọlà Sàlómì, ea beè láá dú vígà kà Jíízọ̀s.​—Máát. 27:​55, 56; Máàk 15:​40, 41; Jọ́ọ̀n 19:25.

naa ní e ene ọ̀và é ĩ́ìni tẽ́ boo bá lè vaá ńna ọ̀vàa ĩ́ìni tẽ́ boo bá kìe: Pálàa ketõ̀òí doà bá ka nè lẹ̀ẹ̀là bel, sõò pọ̀b kà dọ̀ ka ólò di boo bálè.​—Ps. 110:1; Tóm 7:​55, 56; Róm̀ 8:34.

(Máátìù 20:​25-28) Jíìzọ̀s beè gboó kolíva bõonè vaá kọ́ nèva kọ, “Ò nyímàì kọ gbò e a gé bẹl gbò e bà náa nyímá ló Bàrì ólò lẹ̀ẹ̀là bel ló dénè nu e bà íe, vaá ba gbò tùle ólò tú dénè kpóó nveea bá. ²⁶ Sõò boolo ó gá naanii vó. Tãa vó, nen e a dìí zẹ̀ẹ̀ e a gbĩ́ ge bọọ á sí tóm nè na gbòa, ²⁷ vaá nen e a gbĩ́ ge dú nen dee sĩ́ á dú gyóòlo nè dénè nen​— ²⁸ dì belí nda, Sã́áná Nen, e bè ním̄ beè dú ló ge kọ gbò nen á sí tóm nèm̄. Tãa vó, m beè dú ló ge sí tóm nè gbò nen nè ge tú nà dùm aamá gbele tõ̀ò nen.”

nwtsty gbò nu gè nò ea dẹẹ̀a boo Máát. 20:​26, 28

Neǹ tóm: Àbèè “gyóòlo.” Kpá Káí ólò bọ̀ọ̀gẹ̀ tú moǹ bel Gríìk ea kọlà di·aʹko·nos loomá bel nyòòmà nen e bè náa ooà aa ló gè tú kìlmà kpáló kẽ siimá tóm nè dõòna gbò. Bà tú moǹ belí loomá bel nyòòmà Kráìst (Róm̀ 15:8), gbò tóm àbèè gbò gyóòloò Kráìst (1 Kọ́r. 3:​5-7; Kọ́l. 1:23), gbò gyóòlo nvèè bá sìtóm (Fíl.1:1; 1Ti 3:8), bií nágé ló gbò nvín tọ (Jọ́ọ̀n 2:​5, 9) nè gbò e bà gé bẹl (Róm̀ 13:4).

ním̄ beè dú ló ge kọ gbò nen á sí tóm nèm̄. Tãa vó, m beè dú ló ge sí tóm nè gbò nen: Àbèè ge kọọ̀ “bàá gá sí tóm nèm, tãa vó nda é sí tóm nè va.”

(Máátìù 21:9) Gbò e a kyãà gyàé sĩ́ nè gbò e a kyãà dúé nvée beè olòó vulí kọ, “Lèèlà á dì nè Nvín Dévìd! Bàrì á tãanè dee bá nen e a dú boo bée Dõò! Lèèlà á dì nè Bàrì e a di káála!”

nwtsty nu gè nò ea dẹẹ̀a boo Máát. 21:9

Lèèlà á dì nè Nvín Dévìd: Àbèè “Hòzánà.” Bà tú nakà moǹ bel Gríìkí lọl mm̀ tã́á bel Híbrù ea tõó dọ̀ ‘Lèèlà á dì nè ni’ àbèè “lèèlàẹ.” Bà ólò tú nakà moǹ belí loomá bel mm̀ ge bànmà dùùà lọl bá Bàrì; àbèè ge kọọ̀: “sóo sóo, dùùlà.” Tṍó e tṍó téní, a beè gbóó dú tã́á bel e bà ólò loomá bel mm̀ tã̀àgã ló nè lèèlà. Tã́á bel Híbrù ea ẽ́á mm̀ Ps 118:​25, beè dũunà ketõ̀ò ea di mm̀ Sọ́l pá Júù e bà kólíe Hallel e ba beè olòó ọlí buù tṍó sẹ̀lẹ̀ nù Ténì Zelí. Boo béè vó, níí náa kọọ̀ nakà gbò moǹ belí á kẽ̀èa nyíè nen kèbá nakà dìtõ̀òí. Enè sĩ́deè e Bàrì beè aalá nakà tã̀àgã ló, ge dùùlà Nvín Dévìdí beè dú gè kẽee Jíízọ̀s lọl kèmà ú. Mm̀ kpá Máát. 21:​42, Jíízọ̀s boo a lóó beè kolí nú ea di mm̀ kpá Ps. 118:​22, 23 vaá tú loomá bel nyòòmà Mèsáíà.

Nvín Dévìd: Tã́á bel ea di kĩí tẹ́lẹ bàlà kẽ kọọ̀ bà nyímá tã́á mana-manaà Jíízọ̀s nè a dọ̀ dì belí Mèsáíà e ba beè zìgà kọ àé dúá.

(Máátìù 21:​18, 19) Ààmà lọ̀ọ̀le e Jíìzọ̀s gé oòa kẽ kil boná, tá kói beè gboó táé ló. ¹⁹ À gboó mon ene kà té fíìg e a di kpàn èèlè vaá kyã̀à sì gé ẹ̀b boo. Sõò náa beè gboó mon tọ́ọ̀ ból boo. Áá kóló pa sã ní e a mon boo é. À gboó kọ́ nè téá kọ, “Ó gá muminá ból lee!” Téá à gboó gbẹá boo sọọ.

jy 244 ¶4-6

À Tú Té Fíìg Dòòmà Bá Nu E Nen É Láá Nò Ea Kil Ló Zìgà

Éé ní ea beè naa vaá Jíízọ̀s à naa kọọ̀ té fíìga á sọọ ẹ́? À kọ́ nú ea dú boo mm̀ a ààla tṍó ea kọ́ọ̀: “M̀ palà ge ló kà kà bel nèi kọ, be ò dẹlẹi nyíe boo Bàrì vaá nyíei náa dú bàà bàà kà kilmá ló nu e Bàrì é láá naa, mè níì áá ge kọ ò é láá naanii nu e nda náa ló téí nì, sõò ò é láá kọnai gé nei bã̀ànà gùa ela kọ, ‘Kyã̀à aa dọ̀ vaá ò gé dọ pene,’ vaá à é náá naa vó. Be o dẹlẹi nyíe boo Bàrì, à é néi kọ̀láá nu e o banììé bá.” (Máátìù 21:​21, 22) À géè òòa boo gá ea beè zẹ́ẹ́ ló bel boo kilma ló gè kọọ̀ zìgà ólò kpõ̀ònà gùa.​—Máátìù 17:20.

Ge kọ Jíízọ̀s náa kọọ̀ téí á sọọ, à géè noòmà va mm̀ sĩ́deè e bà monmà dẽe bé ea bọ́ló kọ bàá ié zìgà mm̀ Bàrì naa. A beè kọọ̀: “Kọ̀láá nu e o banìì bá Bàrì, zìgài kọ o íei nuá, mè à é néi.” (Máàk 11:24) Ẹ̀b bé ea bọ́ló kọọ̀ dénè gbò nyòòne nvéè Kráìst á nó nu lọl ló níí naaà! A beè palàge dú lé kilma kiẽ́e gbò tóm Jíízọ̀s dì boo béè agẹbá ẹ̀bmà e bàé gé kpee sĩ́ ló. À íe nagé dõòna kà gbaa ló ea di zẹ̀ẹ̀ té fíìg ea ọọá nè ge ié zìgà.

Dì belí nakà té fíìgí, dó Ízrẹ̀àl íe mèà ea dú kẹ̀lẹ̀-kẹ̀lẹ̀. Pá dó Ízràẹ̀lí beè zọ̀ Bàrì bã̀àa mm̀ zíl, vaá sẹlẹ ló belí kọọ̀ bà gé sẹlẹ̀ẹ̀ a log. Kọ̀láá bé ea dì naa, dóí beè naní zìgà vaá bà náa beè mumí lé ból súú. Naa ní e bà kin Sã́áná Bàrì! Vóà naa, ge kọọ̀ Jíízọ̀s náa kọọ̀ té fíìg e náa beè mumí ból súúá á sọọ, zógè bé e kùbmà dó e bà náa múmí lé ból súú vaá naní zìgàí é meà naa.

(Máátìù 20:​1-​19)“[Boǹ Méné gbàn deè káála] dì belí vóí. Ene kà gbálà beè nùmà àà gé kolí gbò tóm e bà é sí tóm m a ól. ² A beè zọ̀va bilá ló kọ à é kpẽ́e kpègè tóm dee neèva, à gboó lẹ̀ẹ̀làva tẹlẹ ólá. ³ “Tṍó e a íná boo sĩ́ìna òb tóm lọ̀ọ̀le à kpáá àànà gé gé kolí gbò e a beè di élá kè ki e bà náa è ié tọ́ọ̀ kà tóm ge sì. ⁴ À gboó kọ́ nèva kọ, ‘Boolo manai gé sĩ́ m nà ól gé sii tóm, mè m̀ é kpẽ́ kpègè e a bọ́ ló nèi.’ Bà gboó àà. ⁵ “A beè zìlàna gé boo lèlà nàànì nè boo taa tóm fèèbe vaá àà gé kolí gbò tóm tãamànà gé ólá. ⁶ A beè sigè ńkem à dú vòò tóm ló èlà tṍó e a íná kè ki vaá mònnà gé dõòna gbò e bà di di élá kĩé. À gboó bĩináva kọ, ‘Éé náa ò peelii zivè deè nieí kĩí e bè nóo gé síi tọ́ọ̀ kà tóm é?’ ⁷ “Bà gboó aalá nèe kọ, ‘Tọ́ọ̀ nen gáà kolii ló tóm.’ “Ẹlẹ à gboó kọ́ nèva kọ, ‘Be vó, ò tã́ánei nà ól gé sii tóm. ‘ ⁸ “Tṍó e ba dee ni dọ, tẹ̀ íè ólá beè gboó kọ́ nè nen e a è sẹlẹ́ togó tómá kọ, ‘Kolí gbò tómá vaá ò kpẽ́ ba kpègè nèva. Dàlà togó gè kpẽ́ lọl ló gbò e a ã́àa íná ólá dọ̀ tṍó e o é íná ló gbò e a è zẹẹ́ iná.’ ⁹ “Bã̀ànà gbò e ba è iná ólá boo vòò tóm ló èlàa beè dena gé kpègè tóm dee. ¹⁰ Vóá, tṍó e gbò e ba è nùmà iná ólá é gé tú baála kpègè, ba beè gboó ẹ̀bmà dẽe kọ à é el ní na gbòa. Sõò à gboó kpena gé kpègè tóm dee nèva.¹¹ Bà tú kpègèa lọ̀l vaá gboó dàlà togó nuumi bel ló tẹ̀ íè ólá. ¹² Bà gboó kọ, ‘Gbò e bà ã́àa dùi tú gbálà ńkem tṍó tõ̀òma ólí, boo tṍó e beele tú zivè dee nieí tõ̀òma kè gbei simá tóm. Éé náa ò kpẽ́ kpègè kune nèi é?’ ¹³ “Tẹ̀ íè ólá à gboó aalá nè ene ọ̀và kọ, ‘Ẹ̀b, e kóò, mè ním̄ gĩ́imàni. Kpègè ene deè tóm ní e m beè zìgà nèni é. ¹⁴ Boo bée vó, tú o kpègè vaá ò aà. À taním̄ gè kpẽ́ kpègè kune nè nen e a ã́àa dùi nè ọ̀ọ̀. ¹⁵ É kọ níì bé e a léémám̄ naa, ní e m̀ é ténmà nà kpègè naa é nì? Sẹ̀ ò gé bẹ́ nyíe ló kpègè e nda lọa bá nè dõòna nen?’ ” ¹⁶ Tṍó e Jíìzọ̀s gé tú a lóg inmá kùbmà à gboó kọ, “Vó à naa kọ, gbò e bà dú gbò deè nvée kátogóí é beè dú gbò deè sĩ́, vaá gbò e bà dú gbò deè sĩ́ kátogóí é beè dú gbò deè nvée.” ¹⁷ Boo tṍó e Jíìzọ̀s gé má sĩ́ Jerúsàlẹ̀m, a beè gboó tú òb nè bàà nen e a ólò nyoonée nvéeá kilma kpògà kẽ, vaá boo èèlè e bà gé aà, à gboó kọ́ nèva kọ, ¹⁸ “Ẹvii, mè è gé má sĩ́ Jerúsàlẹ̀m, kĩ e bà é síi nda, Sã́áná Nen, nvèè bá gbò togó vààla gyọ́ọ nè gbò nóòmà Log pá Júù. Bà é béélá ú nèm̄ ¹⁹ vaá túm̄ nvèè bá gbò e bè níì pá Júù nì kọ bà á nvèèmàm̄ lẹ́, kpọ́m̄ té ló vaá kám̄ kú té. Sõò ní e a égè taa dee, Bàrì é kẽeém̄ lọl ke mà ú.”

MARCH 12-18

(Máátìù 22:​36-38) “Nen Dò Bá, mó kà log ní e a palà ge bọọ e a di gbàà dénè Log e Bàrì beè nè e?” ³⁷ Jíìzòs à aalá nèe kọ, “ ‘Tú dénè o nyíe nè dénè o nyómá nè dénè o bùlà vulma Dõò e a dú o Bàrì.’ ³⁸ Na kà log ní e a bọọ èl dénè é.

nwtsty nu gè nò ea dẹẹ̀a boo Máát. 22:37

nyíe: Boo tṍó e bà túe loomá bel dòòle ló nu, nakà moǹ belí ólò bọ̀ọ̀gẹ̀ loá bel nyòòmà nú e nen dú m-mée. Tṍó e bà gbá tú “nyómá” nè “bùlà” lóómá bel, ní ea ólò palàge tú kà ea di mm̀ bel e bà gé ló tẹlẹ bàlà kẽé, vaá à ólò bọọgẹ̀ loá bel nyòòmà tọa ló, nè tàn e nen íe. Taà kà moǹ bel e bà lóómá bel kĩí ea dú (nyíe, nyómá, nè bùlà) náa kil kpã́á aa ló ene; bà ólò láá gbá loomá bel sìgà tṍó mm̀ ge nvèèmà kà mm̀ bíi ea di kẽ kọ é vùlè Bàrì lọl mm̀ dénè bẹẹ nyíe.

nyómá: Àbèè “zivèkà bé e nen meà naa.”

bùlà: Níí dú kpóó bug. Nen é íè ge tú kpóó bug ea dìé m siimá tóm kọbé à láá nyimá ló Bàrì vaá vùlèe. (Jọ́ọ̀n 17:3; Róm̀ 12:1) Mm̀ kiẽ́e bà kólí lọl mm̀ Dìt. 6:​5, kà lèlà moǹ bel Híbrù e bà lóómá bel kĩá dú ‘nyíe, nyómá, nè kói.’ Kọ̀láá bé ea dì naa, nyòòmà kpẹ̀a e Máátìù ne dì belí bé ea sila mm̀ moǹ bel Gríìk naa, bà tú mòn bel ea kọlà “bùlà” nyaamá ló “kói.” Àé láá ié zivètõ̀ò bug ea náa bà tú kele-kele íb moǹ bel loomá bel. Túá kà, náa kal ló béè kọọ̀ pá Híbrù deè kéléá náa beè ié kà lèlà moǹ bel ge kolmá “bùlà,” nakà bugí beè di mm̀ moǹ bel Híbrù ea kọlà “nyíe.” Nakà moǹ belí gé lóá bel nyòòmà zivèkà nú e nen dú m-mée, à bãàa mm̀ bé e nen bugi togó naa, a tọa ló, a dùm, nè a tàn. (Dìt. 29:4; Ps. 26:2; 64:6; ẹ̀b nu gè nò ea kil ló nyíe ea di mm̀ nakà gã́belí.) Boo béè vóí, kiẽ́e e bà tú “nyíe” loomá bel mm̀ Kpá Káí e ba beè emí mm̀ moǹ bel Híbrù, Kpá Káí e bà tab lọl ló dém bel Híbrù kilma mm̀ Gríìk tú “bùlà” ea dú dõòna kà moǹ bel ea bélí nyíe tṍó e bà gé lóómá bel nyaamá ló. (Jén. 8:21; 17:17; Pró. 2:10; Àìz. 14:13) Dõòna kà nú ea náa vaá Máátìù beè láá tú moǹ bel ea kọlà “bùlà” tãa vó ea tú “kói” loomá bel tṍó ea géè kolí Dìt. 6:5 dú gè kọọ̀ moǹ bel Híbrù e bà kólíe “kói” [àbèè “kpóó,” ftn.] gé láá bã̀àa mm̀ kói nè bug àbèè kpóó bug e nen íe. Kọ̀láá bé ea dì naa, nakà gbò moǹ bel e bè náa téní kpã́á aa ló ene mm̀ Híbrù nè Gríìkí é láá nvèè bá ge bààmà tẽ́ nu ea náa vaá gbò e ba beè emí nu ea kil ló Dùm Jíízọ̀s náa tú áá kà moǹ bel ea di mm̀ Dìtolónomìá loomá bel.

(Máátìù 22:39) Ní e a égè bàà kà Log e a palà ge bọọ vaá belíná gé ńtúá kàa kọlà vóí: ‘Vulè o nen dì belí bé e o vulè o ló naa.’

nwtsty nu gè nò ea dẹẹ̀a boo Máát. 22:39

Ní ea égè bàà kà: Bel e Jíízọ̀s beè aalá nè neǹ Fàrìsíì ea beè bĩináe bíbvá ẽ́á mm̀ Máát. 22:​37, sõò kátogóí, Jíízọ̀s gé ló bel zelmá boo áá bíb ea beè zẹ́ẹ́ bĩináá vaá kolí ní ea égè bàà kà log (Lìv. 19:18), nè ge noòmà kọọ̀ pálàa kà logá gbáá ló ene naa ní e bà náa gé láá daalá lọl ló ene nè ge kọọ̀ dénè Log Mózìs nè nòòmà nu Gbò Kọ́ Bùlà Bàrì dẹẹa boo pálàa kà logí.​—Máát. 22:40

o nen: Nakà moǹ bel Gríìk ea kọ́ọ̀ “o nen” (àbèè, “nen ea dì ní kuló”) é láá bã̀àa mm̀ zivètõ̀ò nu èlmà áá gbò e bà dì ní kuló. À gé láá loá bel nyòòmà kọ̀láá nen e nen zọ naaá nu.​—Lúùk 10:​29-37; Róm̀ 13:​8-10.

(Máátìù 22:40) Dénè Log Mózìs nè nòòmà nu Gbò Kọ́ Bùlà Bàrì dẹẹa boo pálàa kà logí.”

nwtsty nu gè nò ea dẹẹ̀a boo Máát. 22:40

Log . . . Gbò Kọ́ Bùlà Bàrì: ‘Logí’ gé lóá bel nyòòmà lọl Jénesìs tẹlẹ Dìtolónomì. “Gbò Kọ́ Bùlà Bàrì” gé lóá bel nyòòmà gbò kọ́ọ̀ bùlà Bàrì ea di mm̀ Kpá Káí e ba beè emí mm̀ moǹ Híbrù. Kọ̀láá bé ea dì naa, tṍó e bà gbá tú nagbò moǹ belí loomá bel, èé láá dã́tẽ́ ló kọ bà gé lóómá bel nyòòmà zivèkà Kpá Káí e ba beè emí lọl Jénesìs tẹlẹ Màlákaì.​—Máát. 7:12; 22:40; Lúùk 16:16.

dẹẹa boo: Moǹ bel Gríìk ea kọlà ge “dẹẹa boo” e bà lóómá bel kĩí dú bel dòòle ló nu ea tõó dọ̀ ge “dọ̀ bẹ̀là; ge dẹ̀ẹ̀a boo.” Jíízọ̀s géè tẹlẹ bàlà kẽ kọọ̀ níì áá Logí nè Òb Togó Logá nì sõò zivèkà Kpá Káí e ba beè emí mm̀ moǹ bel Híbrù dẹẹ̀a boo vulè.​—Róm̀ 13:9.

(Máátìù 22:21) Bà aalá kọ, Ní Méné Róm. Jíìzọ̀s à gboó kọ́ nèva kọ, Be vó, ò kpẽ́i nu e a kuu Méné Róm̀ nèi Méné Róm̀ vaá ò kpẽ́i nu e a kuu Bàrì nèi Bàrì.”

nwtsty nu gè nò ea dẹẹ̀a boo Máát. 22:21

kpẽi nu e a kuu Méné Róm̀ nèi Méné Róm̀: Ààlá e Jíízọ̀s né kĩí nè ní ea di mm̀ kpá Máàk 12:17 nè Lúùk 20:​25, ní ea dú áá bel e Jíízọ̀s ló nyòòmà Méné Róm̀ e bà émí ẽ́. “Nu e a kuu Méné Róm̀” bãàa mm̀ ge kpẽ́ nu ló tóm e kpóó ea gé lẹẹlà bel gé sí bií ló ka nè kìlmà kpáló kẽ ea dú bíi gè nè va.​—Róm̀ 13:​1-7.

kpẽi nu e a kuu Bàrì nèi Bàrì: Níí bãàa mm̀ ge fã̀ Bàrì lọa mm̀ dénè o bùlà, ge ié vulè ea aa mm̀ dénè o nyíe, nè ge kìlmà kpá ló kẽ vaá gbàntṍ ló tùle.​—Máát. 4:10; 22:​37, 38; Tóm 5:29; Róm̀ 14:8.

(Máátìù 23:24) Boolo gímá dẽe gbò tule! O nyímàì ge peelii tṍó vaá kolei múm lọlii m bọọ míí, sõò nóo nyímàì tṍó e o sọọlàì mèn láo!

nwtsty nu gè nò ea dẹẹ̀a boo Máát. 23:24

O nyímàì ge peelii tṍó vaá kolei múm lọlii m bọọ míí, sõò nóo nyímàì tṍó e o sọọlàì mèn láo: Múm nè láo beè di zẹ̀ẹ̀ kà ńkem nè kà pọ̀b kà dèmnù e pá Ízràẹ̀l beè nyimá ló kọ náa õoà. (Lìv. 11:​4, 21-24) Jíízọ̀s beè tú kìna bel nè ge tẹlẹ̀ pẹ̀lẹ ló bel gbá loomá bel boo tṍó ea kọ́ọ̀ gbò tẹ̀sĩ́ bõ̀ònaló fã̀ kolè múm lọl mm̀ míí kọbé bà náa gbáẹ̀ múm nè ẹ̀ẹ̀ õ̀, boo tṍó e bà aa deè gbẹmà nvéè gbò nu ea palàge dú bíi ea di mm̀ Logá, ea bélí kọọ̀ bà sọọlà mèn láo.

(Máátìù 22:​1-​22)Jíìzọs kpáá tú lóg lomá bel nè gbòa kọ, ² “[Boǹ Méné gbàn deè káála] dì belí vóí: Ene kà méné beè noo bõ̀òna tõ̀ò ílà dóm nè va boo bée a nvín pá gbálà. ³ Tṍó e ménéá lẹ̀ẹ̀là pá a gbò tómá simá ló gbò e a beè kolí vaá kọ bà á gboó dù, bà náa beè gbĩ́ ge dù. ⁴ A kpáá lẹ̀ẹ̀lànà gé dõòna gbò tóm simává ló kọ, M sẹlẹ nu ge dè, m beè kèl ból nè láo e dṍò di gbàà, vaá dénè nu égá kẽ. Duí ke bõòna tõ̀ò ílà dóm nè vaí.’ ⁵ Kólá beè nyàvá ló, naa ní e bà gbẹ́ẹ àà vaá sí ba kyẽè. Ní e a é sí ól beè sì, ní e a é sí ló dõòna kà bíi à sì, ⁶ ene gbò à sii gbò e a beè lẹ̀ẹ̀là tómá vaá bòmva fẹ̀. ⁷ “Sṹg beè gboó palà ge bã̀ ménéá, naa ní e a lẹẹlà pá a gbò bé kọ bà á gé fẹ́ gbò e a beè fẹ́ pá a gbò tómá vaá bà tẹ́lẹ̀nà gé sã́ ló ba bon. ⁸ À gboó kọ́ nè gbò tóm e a sígáá kọ, M sẹlẹ nu ge dè e a kuu ílà dóm nè vaí, sõò gbò e m beè kolíá náa bọ́ ló gbò e m gá è kolí. ⁹ Aalii bãí boo taa tẽ́ èèlè gé kolii kọ̀láá nen e o monìì domáí kè ílà dóm nè vaí.’ ¹⁰ Gbò tómá beè gboó àà gé kolí kọ̀láá nen e bà mon, ńlé nè ńpọ́lọ́. Nen beè gboó mmá m tọ e bà é tõo ilá dóm nè vaá. ¹¹ “Ménéá gá bã́ tọ kọ á ẹvìè gbò kyáàa, à gboó mòn ene kà gbálà e bè náa nveà nu e a kil ló di tõ̀ò ílà dóm nè vaá. ¹² Ménéá à gboó bĩináe kọ, Kóò, nóo nveà nu e a kil ló di tõ̀ò ílà dóm nè vaí. O ténì naa và di kĩí é? Gbálàa náa gboó láá ló tọ́ọ̀ bel. ¹³ Ménéá à gboó kọ́ nè pá a gbò tóm kọ, Bọvííe bá nè tọ, vaá ò tóviíé lọlií tọí tẹlẹí ke dẹi, m kùkùù gín. Tó nè táà dáa ní e a é di kĩé é.’ ¹⁴ “Boo bée kọ gbele tõ̀ò nen e ba è kólí, sõò gbò e Bàrì síi bá ló lọl gbàà gbálà ńkem.” ¹⁵ Sìgà pá Fárèsì beè àà gé bilá ló bé e bà gá túè kyèèlè bĩimàè bel Jíìzọ̀s vaá bà íèèe naa. ¹⁶ Ba beè gboó lẹ̀ẹ̀là sigà gbò e bà ólò nyoone nvée baala nè sìgà gbò e bà ólò di nvée Hẹ́rọ̀d simáé ló kọ, Nen Dò Bá, è nyímà kọ ò ólò ló kà kà bel vaá nóomà kà lèlà bé e Bàrì beè kọ nen á tõo naa. Bùlà tọ́ọ̀ nen náa tãagéni, boo bée kọ nóo ólò ẹ̀b sĩ́ nen. ¹⁷ Tã́gíní bé e a dì naa vóá, ni gboó zẹẹ́ kọ́ bé e olo bulà naa nèi. É kọ à lelà kọ é kpẽ́ kpègè gbáá má Méné Róm̀, sẹ̀ náa lelà e?” ¹⁸ Sõò bé e Jíìzọ̀s nyimá pọ́lọ́ bùlà e a dìvá má, à gboó bĩináva kọ, Boolo gbò bàà sĩ́! Ò ẹbmàm̄i ló éé? ¹⁹ Ni zógem̄i kpègè e o ólò kpẽmai kpègè gbááá! Bà gboó tú sọ́gọ́ kpègèa máe. ²⁰ À gboó bĩináva kọ, Sĩ́ mée nè bée mée ní e a di booí é?” ²¹ Bà aalá kọ, Ní Méné Róm. Jíìzọ̀s à gboó kọ́ nèva kọ, Be vó, ò kpẽ́i nu e a kuu Méné Róm̀ nèi Méné Róm̀ vaá ò kpẽ́i nu e a kuu Bàrì nèi Bàrì.” ²² Bá e a áámá belá beè bọọvá ló. Bà gboó ààé ló àà.

MARCH 19-25

(Máátìù 24:12) Pọ́lọ́ é el ló kẽ, naa ní e vulà é ú tá m gbele tõ̀ò nen.

it-2 279 ¶6

vulà

Vulà É Láá Ú Tá Mm̀ Nen. Ge kọọ̀ Jíízọ̀s Kráìst beè gbẹẹ́ sĩ́ ló belí nè pá a gbò nyòòne nvée, tẹ́lẹ bàlà kẽ kọọ̀ vulà (a·gaʹpe) é beè ú tá mm̀ gã́bug gbò e bà géè ziga ló Bàrì. (Máát. 24:​3, 12) Neǹ tóm Pọ́ọ̀l beè kọọ̀ níà ene kà kpíi ea zógè kọ e íná mm̀ gbò dee e tṍó é gé tà, tṍó ea kọ́ọ̀ gbò nen é “vulè kpègè.” (2 Tím. 3:​1, 2) Nagé, à dọa bàlà kẽ kọọ̀ nen é láá gbẹmà nvéè nòòkúu ea lelà naa ní e vulè ea beè ié é láá ú táẹ́ m. Níí baatẽ́ kà ea di mm̀ ge olòó ẹ̀à bẹẹ bá vaá toní vulè tení dú ló gè bugi togó boo Moǹ Bel Bàrì nè ge tõó dùm ea gbáá ló nòòkúù Bàrì.​—Ẹ́fẹ. 4:​15, 22-24.

(Máátìù 24:39) Bà náa beè nè dẽe kọ à íe nu e a é nááá, dọ̀ tṍó e múú ḿmá dénè kẽ vaá gboó tú dénè ọ̀và.Bé e a é náááná gé naa dee e nda, Sã́áná Nen, é dú é.

w99 11/15 19 ¶5

É Kọọ̀ Ò Gé Sí Gé Tóm E Bàrì Beè Nèni Lọl Dẽe?

⁵ Jíízọ̀s beè ló bel nyòòmà dee deè nvéè deeí kọọ̀: “Nu e a é nááá tṍó e nda, Sã́áná Nen, é dú é bélíná gé nu e a beè naaá dee Nóàa. Boo bée kọ múú gá kọ́ á dú gé tú bàlà boo, gbò nen beè dìnà gé e bà géè dè vaá õ̀, bia nè gbálà géè ilána gé, dọ̀ dee e Nóà bã́ faàa. Bà náa beè nè dẽe kọ à íe nu e a é nááá, dọ̀ tṍó e múú ḿmá dénè kẽ vaá gboó tú dénè ọ̀và. Bé e a é náááná gé naa dee e nda, Sã́áná Nen, é dú é.” (Máátìù 24:​37-39) Tọ́ọ̀ kà pọ́lọ́ á ge ló gè dé nu nè ge ṍ nu mm̀ kuna-kuna bá, Bàrì boo a lóó ní ea beè tú nòònù ílà dóm nè va nvee kẽé. (Jénesìs 2:​20-24) Sõò, be à gá náa vaá è nyimá kọọ̀ dúm kpéè ló a ọọlàí ló, éé ní ea náa vaá née túù nvee mm̀ tã̀àgã ló Bàrì e? Jìhóvà é láá nvèè bá nèi naa ní eé tú a Boǹ Méné naamá túá kà nu mm̀ bẹẹ dùm, ge naa nú ea dú lé, nè ge sí tóm ea beè nèi lọl dẽe.​—Máátìù 6:33; Róm̀ 12:12; 2 Kọ́rìnt 13:7.

(Máátìù 24:44) Boo bée vó, boolo íè gè dinai gé kpènà ló, mè nda, Sã́áná Nen, é dú boo tṍó e bè nóo géè ẹbmaí dẽe.

jy 259 ¶5

Gbò Tóm Jíízọ̀s Beè Bĩiná Kpíi Ea Zógè Tṍó Ea É Dú

A beè kọọ̀ àé dú bíi kọọ̀ pá a gbò nyòòne nvée á kùà dẽe ló, vaá di kpènà ló. Jíízọ̀s beè kọ́ kà ea di mm̀ nakà ã̀àneí tṍó ea lógí dõòna kà lóg kọọ̀: “Sõò nyimai kọ, be tẹ̀ íè tọ beè nyimá tṍó e nen zib é dómá, mè à gá è kalí dáá vaá náa gá è sọ̀ bá kọ á baalìè a tọ. Boo bée vó, boolo íè gè dinai gé kpènà ló, mè nda, Sã́áná Nen, é dú boo tṍó e bè nóo géè ẹbmaí dẽe.”​—Máátìù 24:​43, 44.

(Máátìù 24:8) Dénè gbò nuí dì belí dààà togó tṍó e gbàà nvín zọ pá bia.

nwtsty nu gè nò ea dẹẹ̀a boo Máát. 24:8

tṍó e gbàà nvín zọ pá bia: Moǹ bel Gríìk e bà lóómá bel kĩí tõó dọ̀ kà agẹbá nyaaló, belí be e nu ólò zọ̀ pá bia ea gé man nvín naaá. Boo tṍó bà tú loomá bel kĩí nyòòmà zọ̀ nù, nyaaló, nè mòn tã̀àgã̀, àé láá dú gè kọọ̀ dì belí bé e gbòò nvín ólò zọ̀ pá bia naaá, tã̀àgã̀ e ba beè kọ́ gbẹẹ́ sĩ́í é palàge agabá besĩ́ì pọ̀b kpo tã̀àgã̀ e bà kọ́ nú ea kil ló mm̀ Máát. 24:21 kálá naaá.

(Máátìù 24:20) Banii Bàrì kọ tṍó e o é téai teeí á gá dú tṍó boo à bè dee bò séi!

nwtsty nu gè nò ea dẹẹ̀a boo Máát. 24:20

tṍó boo: Agẹbá boo, bã̀ múú, nè fọ́ọ́lọ́ tọ́ọ ea ólò di tṍóí é náa kọ á tàvàlà ge àà kil dõòna ke tõ̀ò, ge mòn gyã́á gè dè, nè tọ gè tõó m.​—Ẹ́zrà 10:​9, 13.

dee bò séi: Bálá sĩ́ kiẽ́e ea dì belí dó Júdà, gbò nú ea kpega deè kyẽè nen, ea dú ló log ea bẹl deè bõ̀ séi é náa kọ á tàvàla ló nen gè kyã̀à begè dẽè kyẽè nè ge faalá tò; nagé, deè bõ̀ séi, bà ólò kùb gbò gbànsĩ́ ea di ló pọ̀b boná.​—Ẹ̀b Tóm 1:12 nè App. B12.

(Máátìù 24:​1-​22)Jíìzọ̀s beè aa Tọ Káíá e a gé aà tṍó e gbò e bà ólò nyoonée nvée gboó dúé ló vaá dògà bá gã́ bug bé e bà tib Tọ Káíá naa nèe. ² À gboó aalá nèva kọ, Kọ́ ò monìì dénè gbò nuíá? M̀ ló kà kà bel nèi kọ tọ́ọ̀ kpò demí náa é sigá ela, e be bà náa é kúmí èèla kẽ.” ³ Boo tṍó e áá Jíìzọ̀s di ĩ́ì tẽ́ boo Gù Ọ́lìv, gbò e bà ólò nyoonée nvée beè gboó gẹẹlẹ ló bã̀é ló vaá kọ, “Ni kọ́ tṍó e nuí é nááá nèi, vaá ò kọ́ná gé nu e a é zógè tṍó e o é dú nè kùbmà nvée tṍó nèi?” ⁴ Jíìzọ̀s à aalá nèva kọ, Ọẹi dẽe, mè á di vó, bà dagẹ̀i. ⁵ Boo bée kọ gbele tõ̀ò nen é dú boo nà bée kọ baála ní e bà dúè Méné e Bàrì Sa é, vaá bà é dagẹ̀ gbele tõ̀ò nen. ⁶ Ò é dã́i kòvà bé gím e a aa ku ló nè kpẹa bé gím e a aa kpã́á, sõò níí á gá tãagéi nyíe. Mè íb gbò nuí íe ge lẹ̀ẹ̀à, sõò níé níì kùbmà nvée tṍó nì. ⁷ Bon é bé bon vaá kpá dó é bé kpá dó. Kíi nè zùgà kunu kẽ é di kele kele ke tõ̀ò. ⁸ Dénè gbò nuí dì belí dààà togó tṍó e gbàà nvín zọ pá bia. ⁹ “Bà é gboó siíi nvee bá gbò e bà é kpọ́i té ló vaá fẹ́i. Dénè nen é ọ́víì boo bée kọ ò gé nyoonei nvée nda. ¹⁰ Tṍóá gbele tõ̀ò nen é dọ ààm̄ nvée. Ene é ọ́ví ene vaá ene óo ene. ¹¹ Gbele tõ̀ò gbò e bà é kpọ́ kyáá kọ baála gbò kọ́ bùlà Bàrì é dú gé dàgẹ̀ gbele tõ̀ò nen. ¹² Pọ́lọ́ é el ló kẽ, naa ní e vulà é ú tá m gbele tõ̀ò nen. ¹³ Sõò Bàrì é duulà kọ̀láá nen e a ĩimà tẹlẹ kùbmà. ¹⁴ Bà é vee Lé Kpẹa e a kil ló [Boǹ Méné] Bàrìi nvee dénè ke tõ̀ò e a di bàlà booí, naa ní e dénè nen é dã́. Na tóm ní e kùbmà nvée tṍó é gboó lee é. ¹⁵ “Ò é monii Gbele Nu Kẹ́ẹ e a Kyọ Tọ Káí e nen kọ́ bùlà Bàrì e a kọlà Dányẹ̀l beè kọ̀a. À é tõo ke tõ̀ò káí. (Nen e a gé bugi á palà ge tavẹ nuí!) ¹⁶ Tṍóá, gbò e a di Judíà á teelá gé gũá gbàà gù. ¹⁷ Nen e a di boo bọ̀b á gá kọ à é bãe a tọ túe nu, ¹⁸ vaá nen e a di ól á gá siná tọ gé tú a pọ̀b kọ̀là ló. ¹⁹ Ẹ̀b bé e gbò deeá é tavàlà ló gbò e nvín di gbàà nè gbò e nvín dìvá nu má naa à! ²⁰ Banii Bàrì kọ tṍó e o é téai teeí á gá dú tṍó boo à bè dee bò séi! ²¹ Boo bée kọ tã̀àgà e a é di tṍóá é el kọ̀láá íb tã̀àgà e gbò nen ni mon lọl dàà togó bàlà booí tẹlẹ nieí, vaá tṍó e níí ni téní àà, tọ́ọ̀ kà tã̀àgà e a tõo vó náa é kpáá dinà. ²² Vaá be Bàrì náa è fùl gã́ bug dee tã̀àgài lọl ló, tọ́ọ̀ nen náa gá è fùl zelí bá. Sõò boo bée pá ńlẹ gbò e a beè sà, à é ful gã́ bug deeá lọl ló.

MARCH 26–APRIL 1

(Máátìù 25:​1-6) “[Boǹ Méné gbàn deè káála] é di belí bé e òb kà nvín pá nyáá, e ba è kolí ke nàà nu ílà dóm nè va, fáálá ba té sã́, vaá gé elá ló ba kóò bànà a dóm, e a gé dú gé ilíe. ² Vòò ọ̀và beè dú ból, vaá vòò ọ̀và à nyimá nu. ³ Gbò e ba è dú bólá beè faalá gé ba té sã́, sõò bà náa beè faalá múú sã́ bẽ̀èà ló, ⁴ boo tṍó e gbò e ba è nyímá nuá beè tú múú sã́ tṍ m dõòna kà nu bẽ̀èà ló. ⁵ Boo bée kọ nen e a é ílí vaá náa beè vàlẹ̀ bá dù, dáá beè gboó bọ̀ọ̀ gè bã dẽe gbò nvín pá nyááá, naa ní e dénè ọ̀và dáa. ⁶ Kà lèlà boo taa tóm dáá, bà gboó dã́ nen e a koolà kpã́, kọ, Dọí ke dẹi gé zọí nen e a é ílí vaá nyoonai, mè à gé dú!

(Máátìù 25:​7-10) Òb kà nvín pá nyááá beè gboó aa boo vaá dàlà dẽe ba sã́ nè boo. ⁸ Gbò e ba è dú bólá à gboó bàn gbò e ba è nyímá nuá kọ bà á dõonìè sìgà múú sã́ neèva, mè baála sã́ é gé gimiè. ⁹ Gbò e ba è nyímá nuá à gboó kọ, Née bulà kọ múú sã́ e a dì é gbõoma be è néi. Lele bá sii gé zalii múú sã́ áá tóm.’ ¹⁰ Gbò nvín pá nyáá e ba è dú bólá à gboó àà gé zalí múú sã́, vaá boo tṍó e bà di dí deèa, nen e a é ílí vaá beè gboó dù. Gbò e ba è kpènà ló vaá elá bànàeá beè gboó zọe má sĩ́ tọ e bà é tõo ílá dóm nè vaá. Ba beè gboó kùb nu tọá.

(Matthew 25:​11, 12) Tṍó téní vaá na gbò nvín pá nyááá à gboó dù gé elá nvée nu tọá vaá kolí kól kọ, Tẹ́ẹ̀, tẹ́ẹ̀! Kùùlà nèi!’ ¹² Nen e a gé ílí vaá beè gboó aalá nèva kọ, M̀ ló kà kà bel nèi kọ ním̄ nyímài ló.’

(Máátìù 25:​31-33) “Tṍó e nda, Sã́áná Nen, é fáálá nà dũ̀ùnè domá, vaá bii ló dénè gbò nyómá tóm, m̀ é gboó ĩì tẽ́ boo nà kpò té méné e ka di ló, ³² vaá gbò nen e bà aa dénè kpá dó é bṍónám̄ kè sĩ́. M̀ é gboó túva dõ̀òmà bàà gbò belí bé e nen e a gé ku dẽe ló naanà ból ólò kpòòlà kà ból lọl ló naanà ból naaá. ³³ M̀ é tú gbò lé lab dògò sẹ̀ẹ̀a boo bá lè vaá m tú na gbòa sẹ̀ẹ̀a boo bá kìe.

w15 3/15 27 ¶7

Nvèè Sãa Kúm Pá Vígà Kráìst Mm̀ Kìlmà Kpá Ló Kẽ

⁷ Deè nieí, e íe gbõ̀òme dã̀tẽ́ ló nú ea kil ló naanà ból nè kà ból. Nyòòmà dọ̀ e gbò e bà kol béeá é bilà, Jíízọ̀s ní ea dú “Sã́áná Nen” nè Ménéá ẽ́. Gbò ea ló bel nyòòmà dì belí pá a vígà, dú gbò gbálà nè gbò bia e Bàrì beè tú a nyómá tõomá va nóo ból, e bàé zọ Kráìst bẹ̀l gbẹá káála. (Róm̀ 8:​16, 17) “Naanà ból” nè ‘kà bólí’ tõó dọ̀ buù nen e bà aa mm̀ dénè dó. Bàrì náa tú a nyómá tõomá nóo ból na gbòí. Vaá èé kọ́ vàẹ kilma ló tṍó e bèèla belí é nááá ẽ́? Bèèla belí é nááá nyòòmà dee deè nvéè pọ̀b kpo tã̀àgã̀ ea gé dú àla. Vaá èé kọ́ vàẹ kilma ló nú e bàé élá boo beemá bel ló nen naamá naanà ból àbèè kà bólé? Bèèla belí é dẹẹ̀a boo bá e ba beè sẹ̀ẹ̀mà gbò e Bàrì beè tṍ va nóo ból e bà sígá boo kunukẽ̀í ã́. Boo tṍó e kùbmà nakà nòòkúù nuí a íná kà kulóá, ẹ̀b bé e nyíéi ẹ́ẹ kọọ̀ Jìhóvà náa kọ é palàge dã́tẽ́ ló lógí nè dõòna kà gbò lóg ea di mm̀ Máátìù 24 nè 25 naaà!

(Matthew 25:40) “Nda, Méné, é gboó aalá nèva kọ, M̀ ló kà kà bel nèi kọ kọ̀láá tṍó e o láá naanii ene kà gbò nuí nei ene kà pá nà gbò vígà e a kil kẽí, mè ò náànàì gé nei nda.’

w09 10/15 16 ¶16-18

“Boolo Dúì Pá Nà Kóò”

¹⁶ Be ò ẹb dẽesĩ́ gè tõó boo kunukẽ̀í mm̀ Boǹ Méné Bàrì, mósĩ́ deè ní eo é láá tẹlẹ bàlà kẽ kọ ò bãa ã̀è kóò pá vígà Kráìst e? Naanii mèé bugi togó boo kóló taà sĩ́deè. Ńtúá kà, tení dú ló gè sí ól tóm kọ̀ kpẹ̀a lọa mm̀ dénè o bùlà. Kráìst beè lẹ̀ẹ̀là pá a vígà kọ bàá kọ́ kpẹ̀a beemá ló zivèkà bàlà booí. (Máát. 24:14) Kọ̀láá bé ea dì naa, àé tavala ló kùmà pá vígà Kráìst e bà sígá boo kunukẽ̀í kọ bàá sí nakà tómí mm-mè be gbò e bà dṹùnà gbò pọ̀b gònò naanà bólá náa nveè bá nè va. Kà kà, kọ̀láá tṍó e gbò e bà dṹùnà na gònò naanà bólá dõonà dìtõ̀ò ló sìtóm kọ̀ kpẹ̀aí, bà nveè bá nè pá vígà Kráìst kọ bàá láá sí ba tóm ea di káí iná kùbmà. Nyíè gyóòlo ea bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo vaá nyimá nuá palàge ẹẹ ló na íb bã̀à kóòí, belí bé e nyíè Kráìst ẹ́ẹ nagé naaá.

¹⁷ Ní ea égè bàà sĩ́deè e gbò e bà dṹùnà na gònò naanà bólá é láá nvèèmà bá nè pá vígà Kráìst dú gè tú kpègè nvèèmà sãa kúm sìtóm kọ̀ kpẹ̀aí. Jíízọ̀s beè siè kpóó ló pá a gbò nyòòne nvée kọ bàá tuá kóò gbò nen lọl ló gyọ́ e bà gé gbó “m pọ́lọ́ bàlà booí.” (Lúùk 16:9) Níì ge kọ èé láá tú kpègè zalmá gè bã̀àà kóò Jíízọ̀s nè Jìhóvà nì. Tãa vó, níí dú gè tú nú e íè nvèèmà sãa kúm kpẹ̀a ea kil ló Boǹ Ménéí Bàrì, è tẹ́lẹ bàlà kẽè bẹẹ vulà nè kóò, níì mm̀ gã́ nì, sõò “á dú kà kà vulè e a é dọ́ bàlà kẽ m láb dògò.” (1 Jọ́ọ̀n 3:​16-18) È túù kpègè nvèèmà sãa kúm naa vó tṍó e aà sì gé kọ́ kpẹ̀a, tṍó e neè lọ̀là nyòòmà ge tìb àbèè ge siimá tóm ló gbò tọ e ólò sẹlẹ nònù m, nè tṍó e lọlà kpègè nyòòmà nvéè sìtóm kọ̀ kpẹ̀a ea gé nááá beeá ló zivèkà bàlà booí. Kọbèè kpègè e lọà bá dú ńkem àbèè à bọọ́ tõ̀ò, nyíè Jìhóvà nè Jíízọ̀s palàge ẹẹ ló nú e neè lọa bùlà.​—2 Kọ́r. 9:7.

¹⁸ Ní ea égè taà sĩ́deè ge zogè kọ è bãaà kóò pá vígà Kráìst dú gè tõó boo tùle ea aa bá gbò kànen e bà di mm̀ bõ̀ònatõ̀ò. Bàrì beè tú a nyómá káí iimá báló gbòí e kèbá tùle Kráìst. (Ẹ́fẹ. 5:23) Neǹ tóm Pọ́ọ̀l beè emí kọọ̀ “Gbanii tṍ ló gbò e bà gé túlèi vaá ò tõoniivá kè kẽ.” (Híb. 13:17) Sìgà tṍó, àé láá tàvàlàí ló gè gbàntṍ ló tùle e gbò kànen ea di mm̀ bẹẹ bõ̀ònatõ̀ò néi lọl mm̀ Kpá Káí. Àé láá dú gè kọọ̀ è monì sìgà ba lọ̀ nù, vaá níí é tãagẽ bá e túùmà ba dùùlà bá deè tṍ. Sõò à léémá Kráìst ea dú Togó ló bõ̀ònatõ̀ò ge tú va siimá tóm. Boo béè vó, bé e lábvì láb nyòòmà ba tùle naa é láá tọ́á ló bẹẹ gbaa ló e íè kilma ló Kráìst. Boo tṍó e ẹbvì lọ̀ nù gbò kà nen ea di mm̀ bõ̀ònatõ̀ò tẹlẹ̀ vaá tú zààvà tõ̀òma kèbá ba tùle, è zógè kọ è vulè Kráìst.

(Máátìù 25:​1-​23)“[Boǹ Méné gbàn deè káála] é di belí bé e òb kà nvín pá nyáá, e ba è kolí ke nàà nu ílà dóm nè va, fáálá ba té sã́, vaá gé elá ló ba kóò bànà a dóm, e a gé dú gé ilíe. ² Vòò ọ̀và beè dú ból, vaá vòò ọ̀và à nyimá nu. ³ Gbò e ba è dú bólá beè faalá gé ba té sã́, sõò bà náa beè faalá múú sã́ bẽ̀èà ló, ⁴ boo tṍó e gbò e ba è nyímá nuá beè tú múú sã́ tṍ m dõòna kà nu bẽ̀èà ló. ⁵ Boo bée kọ nen e a é ílí vaá náa beè vàlẹ̀ bá dù, dáá beè gboó bọ̀ọ̀ gè bã dẽe gbò nvín pá nyááá, naa ní e dénè ọ̀và dáa. ⁶ Kà lèlà boo taa tóm dáá, bà gboó dã́ nen e a koolà kpã́, kọ, Dọí ke dẹi gé zọí nen e a é ílí vaá nyoonai, mè à gé dú! ⁷ Òb kà nvín pá nyááá beè gboó aa boo vaá dàlà dẽe ba sã́ nè boo. ⁸ Gbò e ba è dú bólá à gboó bàn gbò e ba è nyímá nuá kọ bà á dõonìè sìgà múú sã́ neèva, mè baála sã́ é gé gimiè. ⁹ Gbò e ba è nyímá nuá à gboó kọ, Née bulà kọ múú sã́ e a dì é gbõoma be è néi. Lele bá sii gé zalii múú sã́ áá tóm.’ ¹⁰ Gbò nvín pá nyáá e ba è dú bólá à gboó àà gé zalí múú sã́, vaá boo tṍó e bà di dí deèa, nen e a é ílí vaá beè gboó dù. Gbò e ba è kpènà ló vaá elá bànàeá beè gboó zọe má sĩ́ tọ e bà é tõo ílá dóm nè vaá. Ba beè gboó kùb nu tọá. ¹¹ Tṍó téní vaá na gbò nvín pá nyááá à gboó dù gé elá nvée nu tọá vaá kolí kól kọ, Tẹ́ẹ̀, tẹ́ẹ̀! Kùùlà nèi!’ ¹² Nen e a gé ílí vaá beè gboó aalá nèva kọ, M̀ ló kà kà bel nèi kọ ním̄ nyímài ló. ¹³ “Boo bée vó, kuai dẽe ló, mè nóo nyímàì dee à bè tṍó e nda, Sã́áná Nen, é dú. ¹⁴ “Tṍóá, [Boǹ Méné gbàn deè káála] é belí bé e ene kà gbálà e a gé aa be sí kyẽè, vaá à gboó kolí pá a gbò tóm vaá tú a gyọ́ dõ̀òmàva kọ bà á kù dẽe ló. ¹⁵ À tú gã́ bug e a nyímá kọ bu ọ̀và é láá simá tóm nèva: À tú vòò bẹ̀lẹ̀ kpègè nè ene ọ̀và, à tú bàà bẹ̀lẹ̀ kpègè nè ene ọ̀và, à tú ene bẹ̀lẹ̀ kpègè nè ene ọ̀và. À gboó aa be sí a kyẽè. ¹⁶ Nen tóm e a beè ié vòò bẹ̀lẹ̀ kpègèa beè gboó gbẹá boo gé tú a kpègè ùlmà ki e a née úlù dõòna kà vòò bẹ̀lẹ̀ kpègè. ¹⁷ Nen e a beè ié bàà bẹ̀lẹ̀ kpègèa à ùlmànà gé ki e a née úlù dõòna kà bàà bẹ̀lẹ̀ kpègè. ¹⁸ Sõò nen e a beè ié ene bẹ̀lẹ̀ kpègèa beè gboó àà gé ùb kunu kẽ vaá lì kpègè e a tẹ̀ tọ beè nvèèé báá. ¹⁹ “Gbele begè dẽe tṍó téní, ba tẹ̀ tọ à gboó òòa kẽ dù vaá kọ bu ọ̀và á nè kpẹa bé e a beè tú kpègèa simá tóm naa. ²⁰ Nen tóm e a beè ié vòò bẹ̀lẹ̀ kpègèa beè faalá dõòna kà vòò bẹ̀lẹ̀ kpègè bii ló máe, vaá kọ, Tẹ́ẹ̀, o beè nèm̄ vòò bẹ̀lẹ̀ kpègè. Nee dõòna kà vòò bẹ̀lẹ̀ kpègè, e a dú gbàà, e m bii ló domáí. ²¹ A tẹ̀ tọ à gboó kọ́ nèe kọ, Ọ̀ọ̀ lé nen tóm e o bọ́ ló dẹ̀lẹ̀ nyíe boo! Ò palà ge naa. Ò bọ́ ló dẹ̀lẹ̀ nyíe boo ló ńkem nu; boo bée vó, m̀ é kọ́ ó lẹ̀ẹ̀là bel ló gbele tõ̀ò nu. Dù gé zọ̀m̄ dõ̀ònà nà ṍ kààgà! ²² Nen tóm e a beè ié bàà bẹ̀lẹ̀ kpègèa dú vaá kọna gé kọ, Tẹ́ẹ̀, o beè nèm̄ bàà bẹ̀lẹ̀ kpègè. Nee dõòna kà bàà bẹ̀lẹ̀ kpègè, e a dú gbàà, e m bii ló domáí. ²³ A tẹ̀ tọ à gboó kọ́ nèe kọ, Ọ̀ọ̀ lé nen tóm e o bọ́ ló dẹ̀lẹ̀ nyíe boo! Ò palà ge naa. Ò bọ́ ló dẹ̀lẹ̀ nyíe boo ló ńkem nu; boo bée vó, m̀ é kọ́ ó lẹ̀ẹ̀là bel ló gbele tõ̀ò nu. Dù gé zọ̀m̄ dõ̀ònà nà ṍ kààgà!