Gbò Ketõ̀ò E Bà Kólí Nyòòmà Dùm Nè Kpá Bõ̀ònaló Sìtóm Kọ̀ Kpẹ̀a
NOVEMBER 4-10
GYỌ́-GYỌ́ LÓ NU EA DI MM̀ MOǸ BEL BÀRÌ | 1 JỌ́Ọ̀N 1-5
“Ó Gá Vùlè Bàlà Boo Àbèè Gbò Nu Bàlà Boo”
(1 Jọ́ọ̀n 2:15, 16) Ó gá vulei bàlà boo à bè nu bàlà boo. Tọ́ọ̀ nen e a vulè bàlà boo náa vulè Tẹ̀, 16 boo bée kọ dénè nu bàlà boo, e a dì belí tàn nom kpá ló, nè pẹ̀lẹ̀ súú dẽe, nè ẽ́éga e a di m dùm, náa aa bá Tẹ̀ sõò à aa bàlà booí.
w05 1/1 10 ¶13
Tõó Boo Nu Dòòmà Bá E Jíízọ̀s Beè Sẹlẹ́ Kẽ
13 Sìgà gbò é láá bugi togó kọọ̀ níì kọ̀láá nu ea di bàlà booí ní ea dú pọ́lọ́ é nì. Kọbè à dì naa vó, bàlà booí nè gbò a lee léé é láá maanái bùlà lọl ló gè fã̀ Jìhóvà. Vaá tọ́ọ̀ kà nu e bàlà booí náa náa gé láá dũ̀ùnài nvee kpàn Bàrì. Sõò, be è vulè gbò nu bàlà boo, bã̀àna ló gbò nu e náa dú pọ́lọ́ boo ba lóó, bẹẹ dìtõ̀ò dú kà gẹẹ-gẹẹ ló. (1 Tímotì 6:9, 10) Nagé, gã́bug nu ea di bàlà booí dú pọ́lọ́ vaá àé láá kyọ̀i. Be à gá náa vaá è ẹ̀b gbò nu ea di boo TV ea zógè dùm èèlà mii, dùm ge gbó gyọ́, àbèè dùm kúna gã̀, é láá naa kọọ̀ gbò nuí á leemái—vaá gbóó dú ẹ̀bmà nèi. Be è zọ gbò e áá ba lèèma dú gè tõó dùm kpéè ló nè ge gbĩ́ kpègè naaá nu, gbò nuí é gbóó láá du nágé nú ea é palàge bọọ́ ló beele.—Máátìù 6:24; 1 Kọ́rìnt 15:33.
(1 Jọ́ọ̀n 2:17) Bàlà booí nè dénè a kpéè é téní tà, sõò nen e a náa bùlà Bàrì é di dọ̀ dèdè.
w13 8/15 27 ¶18
Bugi Togó Boo Íb Nen Ea Bọ́ló Kọ Ó Dù
18 Dõòna kà nu ea é láá nvèè bá nèi kọ é bé èl bá tàn ge ié “nu bàlà boo” dú gè tú bẹẹ bùlà sẹlẹ́ boo gbò moǹ bel e nyómá káí Bàrì beè tõó ló Jọ́ọ̀n kọ á emí kọọ̀: “Bàlà booí nè dénè a kpéè é téní tà, sõò nen e a náa bùlà Bàrì é di dọ̀ dèdè.” (1 Jọ́ọ̀n 2:17) Bàlà boò Sétàn sẹlẹ ló belí kọ à dú kà kà vaá àé di lee. Náa kal ló béè vó, àé íná kùbmà enè dee. Tọ́ọ̀ nu e nen é láá ié lọl mm̀ bàlà boò Sétàní náa é di lee. Ge olòó kẽ̀èa boo níí é nveè bá nèi kọ Pọ́lọ́ Nyómá á gá láá kẹlẹ́i.
Kpó Tẽ́ Gbò Lé-lé Nu Ea Di Mm̀ Kpá Káí
(1 Jọ́ọ̀n 2:7, 8) Pá nà lé kóò, ním̄ gé émí ãa lẹ̀ẹ̀là mái, sõò níì nómá lẹ̀ẹ̀là e a beè dìí bá aa kà dàà togó, e a náámá mon bel e o beè dãiá. 8 Sõò m ene sĩ́ deè, lẹ̀ẹ̀là e m gé émí máií dú ãa, boo bée kọ gín gé téní àà vaá kà lèlà bá ẹ́ẹ́ dee a dalà togó e a gé mo. Níí dọ́ bàlà kẽ m bọọ dùm, belí bé e a di m Kráìst naa.
w13 9/15 10 ¶14
Gbò Nu Kẽ̀èa Boo Níì Jìhóvà Bọ́ló Gè Dẹlẹ Nyíé Boo
14 Kpá Káí e ba beè emí mm̀ moǹ bel Gríìk kilsĩ́ gè kẽéí nyíe kọ é vùlè ene. Jíízọ̀s beè kọọ̀ ní ea égè bàà kà log ea palàge bọọ dú gè “vulè o nen dì belí bé e o vulè o ló naa.” (Máát. 22:39) Mm̀ tẽ̀ènè sĩ́deèá, Jém̀z e Jíízọ̀s nè ẹ̀ẹ̀ dúá gbàà tẽ̀ènè kà kà beè kolí vulè kolíe “log e Bari beè tenmá.” (Jém̀z 2:8) Neǹ tóm Jọ́ọ̀n beè emí kọọ̀: “Pá nà lé kóò, ním̄ gé émí ãa lẹ̀ẹ̀là mái, sõò níì nómá lẹ̀ẹ̀là e a beè dìí bá aa kà dàà togó.” (1 Jọ́ọ̀n 2:7, 8) Éé ní e Jọ́ọ̀n géè kolíe “nómá lẹ̀ẹ̀là” ẹ? À géè ló bel kilma ló lẹ̀ẹ̀là ea kọ é vùlè nen. A beè dú “nómá” mm̀ bug ge kọọ̀ Jíízọ̀s beè zẹ́ẹ́ nè lẹ̀ẹ̀làí mm̀ sìgà gbò gbáá ea kil nvéeá, “aa kà dàà togó.” Sõò a beè dú nágé “ãa” mm̀ bug ge kọọ̀ à dú íb vulè ea bĩ́íná kọ nen á tú a lóó vaamá gyọ́ọ boo, ea dú íb vulè e be à sẹlẹ à bọ́ló kọ gbò e bà gé nyoone nvéè Jíízòs á ié nyòòmà íb gbò dìtõ̀ò ea dú ãa e bàé gé kpeesĩ́ ló. Dì belí gbò nyòòne nvéè Kráìst, é kọ née zaàvà ló gbò ã̀àne ea nveè bá nèi kọ é kùà dẽe ló ea kil ló gè ié dùm kùlù kúlù ea tọla kẽ mm̀ nakà bàlà booí, ea é láá naa kọ é gá vùlè gbò nen?
(1 Jọ́ọ̀n 5:16, 17) Be nen mon a vígà e a sí pọ́lọ́ vaá náa dú íb ní e a é man ú, à é ban vaá Bàrì nè dùm nen e a dì belí vó. Níí kuu áá gbò e pọ́lọ́ e bà sí níì íb ní e a é man ú nì. À íe pọ́lọ́ e a é man ú. Ním̄ gé kọ́ á bàn Bàrì boo níé. 17 Kọ̀láá kà lọ̀ nu kọlà pọ́lọ́, sõò à íe pọ́lọ́ e bè náa ólò màn ú.
it-1 862 ¶5
Ia Ló Pọ́lọ́
À bọ́ló kọ é bàn ia ló ea aa bá Bàrì boo dõòna gbò, nè boo zivèkà bõ̀ònatõ̀ò. Mózìs beè naa vó kilma ló dó Ízràẹ̀l, kọ́ pọ́lọ́ dóá vaá bàn va ia ló boo, vaá Jìhóvà beè dã́e mon. (Nóm. 14:19, 20) Nagé, tṍó e bà géè tú tọọ̀ káí nvee bá Jìhóvà, Sólomòn beè tã̀àgã ló Jìhóvà kọ á ia ló nè pá a gbò tṍó e bà sí pọ́lọ́ vaá bà ọgá aa ló. (1 Kíǹg 8:30, 33-40, 46-52) Ẹ́zrà beè elá dọ̀ gã́bug pá Júù e ba beè òòa kẽ kil ba boná mm̀ ge kọ́ ba pọ́lọ́ tẹlẹ bàlà kẽ. A tã̀àgã ló ea aàẹ́ mm̀ nyíe nè a bel sìà kpóó ló beè naa kọọ̀ gbòa á labví láb ea náa kọọ̀ Jìhóvà á ia ló nè va. (Ẹ́zrà 9:13–10:4, 10-19, 44) Jém̀z beè siè kpóó ló gbò e bà ọọ́ mm̀ ge fã̀ Bàrì kọ bàá kolí gbò tulè bõ̀òna ló e bàé tãagã̀e ló Bàrì boo, vaá “be à íe pọ́lọ́ e a bee sì, Bàrì é ia ló nèe.” (Jém̀z 5:14-16) Kọ̀láá bé ea dì naa, à íe íb pọ́lọ́ e bè nen sí àé “man ú,” níà ge sí pọ́lọ́ uú boo nyómá káí, ge sẹlẹ pọ́lọ́ sì e ia ló á gé nè nen ea náa vó. Nen ea gé nyoone nvéè Kráìst á gá tã̀àgã ló Bàrì boo íb gbò e bà sí nakà pọ́lọ́í.—1 Jọ́ọ̀n 5:16; Máát. 12:31; Híb. 10:26, 27; ẹ̀b SIN, I; SPIRIT.
Bugì Kpá Káí
(1 Jọ́ọ̀n 1:1–2:6) Nu e e gé émí máií kil ló Mon Bel dùm. Mon Belí beè dì be sĩ́ bàlà boo à kalá dàà togó. Beele beè dã́e mon vaá è mònmàe dẽe. E beè ẹ̀vie vaá è daáe bá ló. 2 Dùmi beè tú a ló zogè gbò nen. Beele beè mònmàe dẽe, vaá kátogóí è gé élá nen di tõ̀ò ló dùm e bè náa tá e a beè di ló Tẹ̀ vaá à tú a ló zogèi. 3 Nu e beele beè dã̀ vaá mòn ní e e gé vee nè boolo é, kọ bé boolo nè beele láá ié gbaa ló, belí bé e beele nè Tẹ̀ nè a Sã́áná, Jíìzọ̀s Kráìst, íè gbaa ló naa. 4 È gé émí nuí mái kọ bé beéle ṍ kààgà ḿmá. 5 Kpẹa e beele beè dã́ gã́ Jíìzọ̀s Kráìst vaá beele gé vee nè boolo kọlà kọ Bàrì dú ẹ́ẹ́ dee vaá mè tọ́ọ̀ kà gín á géé m. 6 Be è kọ́ à íe gbaa ló e a di zẹ̀ẹ̀ beele nè ẹ̀ẹ̀ boo tṍó e e gé kyãa m gín, è gé kpọ́ kyáá bel vaá née gé náa nu e a lelà. 7 Sõò be è kyãa m ẹ́ẹ́ dee, belí bé e ẹlẹ di m ẹ́ẹ́ dee naa, è gé zọ ene gbaá ló, vaá mii a Sã́áná, Jíìzọ̀s, gé lógíi lọl m dénè pọ́lọ́. 8 Be è kọ́ pọ́lọ́ á géí bá, è gé kẹlẹ bẹẹ bá, vaá kà kà bel á géí m. 9 Sõò be è kọ́ bẹẹ pọ́lọ́ tẹlẹ bàlà kẽ, Bàrì ólò naa nu e a lelà vaá náa ólò lọẹ a zìgà nu. Vóá à é ia ló bẹẹ pọ́lọ́ nèi vaá logíi lọl m dénè nu e bè náa lèlà. 10 Be è kọ́ mè è gáà siè tọ́ọ̀ kà pọ́lọ́, è gé tú Bàrì kolmá nen kyáá bel, e a náa kọ a mon bel á géí m.
2 Pá nà nvín e m vulè, m̀ gé émí nuí mái kọ bé nóo síì pọ́lọ́. Sõò be à íe nen e a sí pọ́lọ́, è íè ene nen e a ólò lói bel boo nè Tẹ̀—vaá níá nen lé lab dògò, e a kọlà Jíìzọ̀s Kráìst. 2 Ẹlẹ ní e a vááá gyọ́ọ boo bẹẹ pọ́lọ́ é, vaá níì boo áá beéle pọ́lọ́ nì, sõò boo pọ́lọ́ bõ̀ònà bàlà boo. 3 È nyímà kọ è nyímàe ló, é be è sẹlẹ a lẹ̀ẹ̀là. 4 Nen e a kọ́ à nyímàèe ló vaá náa sẹlẹ a lẹ̀ẹ̀là gé kpọ́ kyáá bel, vaá tọ́ọ̀ kà kà kà bel á géé m. 5 Sõò kọ̀láá nen e a sẹlẹ a mon bel ní e vulà Bàrì palà ge gbõoma m é. Nee bé e è é náa vaá nyimá kọ è dièé mí: 6 Kọ̀láá nen e a kọ́ à dièé m á tõo dùm e ẹlẹ, Jíìzọ̀s Kráìst, beè tõo.
NOVEMBER 11-17
GYỌ́-GYỌ́ LÓ NU EA DI MM̀ MOǸ BEL BÀRÌ | 2 JỌ́Ọ̀N 1–JÚÙD
“È Íè Ge Bé Bé Ló Ge Gbẹá Mm̀ Kà Kàí”
(Júùd 3) Pá vígà e m vulè, boo tṍó e a géè palà ge tànim̄ ge emí nu e a kil ló dùùà e Bàrì nè dénè bẹ̀ì mái, m beè gboó mòn bíi e a dì ge nvèèi kpóó ló kọ ó kpenai zìgà bel e Bàrì beè nè pá a gbò, e kóló tẽ̀ènè tóm e a è nèa beè gbõoma lọ̀l.
w04 9/15 11-12 ¶8-9
“Nveai Kpóó Ló Tení Dú Ló Gè Gbaa Ló Dõò”
8 È nyímà ló nu e dénè nòònù Sétàn kọlà boo béè kọọ̀ Kpá Káí tú gbò bá ea ólò kẹ̀ẹ̀mà nen tẹlẹ bàlà kẽ. (2 Kọ́rìnt 2:11) Kilma ló Jóòb ea beè dú neǹ lé lab dògò, Sétàn beè tú agẹbá kíi, ú gbò ea beè vùlè, nàà uú boo ea aa bá pá tọ, mòn tã̀àgã̀, nè gbò kyáá kóò e bà géè kọ́ẹ kyọ̀ naamá uué boo. Nyíè Jóòb beè palàge tã̀àgã̀ naa ní ea beè bugi togó kọọ̀ Bàrì a sọẹ̀ẹ bá gbẹẹ́ kẽ. (Jóòb 10:1, 2) Náa kal ló béè kọọ̀ Sétàn náa aa deè tú kà lèlà íb gbò tã̀àgã̀í tẹlẹ̀í boo deè nieí, gã́bug gbò níí Kráìst gé téní bá íb gbò tàvàlà dìtõ̀òá, vaá Pọ́lọ́ Nyómá é láá iéi tení dú ló íb gbò tàvàlà dìtõ̀òí.
9 Gbò nú ea tú ge fã̀ Bàrì nvee kèbá gẹẹ-gẹẹ ló dì ea gé kpáá zoogá mm̀ nakà dee-deè nvéè tṍóí. È di mm̀ bàlà boó e gè gbó gyọ́ bọọ́ ló gbò nen èlmà ge fã̀ Bàrì. Gbò nu e bà gé olòó zogegi boo TV nè dẽè kpá náa kọọ̀ gbò nen á ẹ̀b kọọ̀ gbaa ló kúna gã̀ ólò domà ẹ́ẹ́-ẹẹ̀ nyíe tãa vó ea dómà zọ̀ nyíe. Vaá gã́bug nen a “vulè dẽe ló kpéè ló èlmà Bàrì.” (2 Tímotì 3:1-5) Ge bugi togó naa vóí é láá tãagẽ bẹẹ gè fã̀ Bàrì áá bèè kọọ̀ è kpenà bẹẹ “zìgà bel.”—Júùd 3.
Kpó Tẽ́ Gbò Lé-lé Nu Ea Di Mm̀ Kpá Káí
(Júùd 4) Boo bée kọ sìgà gbò e bà náa fã Bàrì gṹá bã̀í zẹ̀ẹ̀. Gbòi tab sàn nyíe Bàrì kììlà vaá belí bé e a néva deè kọ bà á naa kọ̀láá íb pọ́lọ́ e a léémáva. Bà kin áá kà bẹẹ Dõò nè bẹẹ Tẹ̀ Íe Jíìzọ̀s Kráìst. Tã́gíní kpã́á dee e mon bel Bàrì beè kọ́ bẽge bel e a kuúva gbẹẹ́ kẽ.
(Júùd 12) Boo tṍó e o lọlàì gyã́á vaá kọ ó bõonai ló dei nu m vulà súú dẽe ló, baala ólò dú dà e a tọ́á ló. Bà ólò tõó kĩé dé gyã́á mmá gbàà vaá ṍ míí lọ̀à dẽe ló. Bà ólò bùlà áá baála gbàà. Bà bélí gín boo e bè náa é láá dọọvẹ boo vaá fọ́ọ́lọ́ gé dalà kyã̀àmà. Bà bélí té e a è kànè pà sã vaá náa láá sagẹna vaá mumí. Tãa vó, à gboó bùùà aa kẽ vaá ú áá tóm.
it-2 279
Ge Bõoná Ló Dé Nu Mm̀ Vulà Súú Dẽe Ló
Kpá Káí náa baatẽ́ bé e dè nù vulà súú dẽe lóí beè mèà naa àbèè ge kọ́ gã́bug tṍó e ba bee olòó sẹlẹ. (Júùd 12) Nen Ea Íéi ea dú Jíízọ̀s Kráìst àbèè pá a gbò tóm náa beè olòó sẹlẹ, vaá à dọa bàlà kẽ kọ náa beè dú nú e bàé íè ge naa àbèè nú ea é di lee. Sìgà gbò kọ́ọ̀ níà sẹ̀lẹ̀nù dè nù e gbò níí Kráìst e bà íe kpègè beè olòó sẹlẹ vaá bà kólí gbò tãa e bà gé gbá fã̀ Bàrì kọ bàá dù gé dé nu. Bà ólò kolí gbò nvín tãa, gbò vaà tãa, gbò méné, nè gbò e dìtõ̀ò náa bọọ̀gẹ̀ leé vá ló vaá bà gbóó gbá bõoná dé nu mm̀ vulà.
it-2 816
Dem
Dõòna kà moǹ bel Gríìk ea kọlà, spi·lasʹ, lóá bel kilma ló dem àbèè gbò sọ́gọ́-sọ́gọ́ dem ea gṹá kètẽ́ múú. Júùd beè tú níí loomá bel kilma ló sìgà gbò nen e bà dú gé bã mm̀ bõ̀ònatõ̀ò Kráìst boo béè pọ́lọ́ bùlà. Dì belí bé e kpò dem ea di kètẽ́ múú ólò dú gẹẹ-gẹẹ ló nè mìàlo naaá, níà bé e gbòí dú gẹẹ-gẹẹ ló kilma ló dõòna gbò e bà di mm̀ bõ̀ònatõ̀ò naaé. A beè kọ́ kilma ló íb gbòí kọọ̀: “Boo tṍó e o lọlàì gyã́á vaá kọ ó bõonai ló dei nu m vulà súú dẽe ló, baala ólò dú dà e a tọ́á ló.”—Júùd 12.
(Júùd 14, 15) Baala ní e Ínọ̀k, e a dú nvín ní e a égè ọ̀ọ̀lè kà tẹ̀ aa ló Ádàm, beè kọ́ nu e a é lẹẹa ló gbẹẹ́ kẽ é, kọ, “Bàrì é beè faalá bóó bóó pá a gbò nyómá tóm e a di káí domá 15 ló gè beemá bel ló dénè nen nè ge bẽgè bel gbò e bà náa nyímá ló Bàrì, boo bée kọ bà sí pọ́lọ́ tóm vaá ló gbóò gã́ bel bĩ̀ìmà ló Bàrì.”
wp17.1 12 ¶1
“A Beè Naa Nu E a Léémá Bàrì”
Ínọ̀k beè kọ́ bùlà Bàrì ea kil ló éé? À géè kọọ̀: “Bàrì é beè faalá bóó bóó pá a gbò nyómá tóm e a di káí domá ló gè beemá bel ló dénè nen nè ge bẽgè bel gbò e bà náa nyímá ló Bàrì, boo bée kọ bà sí pọ́lọ́ tóm vaá ló gbóò gã́ bel bĩ̀ìmà ló Bàrì.” (Júùd 14, 15) Kátogóí, túá kà nu eo é láá nvèè kpíí ló dú gè kọọ̀ Ínọ̀k ló gbò belá belí nu ea beè naaá, dì belí ge kọọ̀ Bàrì a ḿm̀-mè nu e kọ́ọ̀ bùlà Bàrìí gé kọ́á lọ̀l. Níà nu dòòmà bá e dõòna kà gbò kọ́ọ̀ bùlà Bàrì ea bẽene beè gbóó loomá. Bug ea di nvée dú gè kọọ̀: Neǹ kọ́ọ̀ bùlà Bàrìí gé ló bel kilma ló nú ea é íè ge naaá naa ní ea láá baatẽ́ belí kọ é nuá a nááá lọ̀l!—Àìzáíà 46:10.
wp17.1 12 ¶3
“A Beè Naa Nu E a Léémá Bàrì”
Bé e Ínọ̀k beè dẹlẹ nyíé boo Bàrì naa é láá náa kọ é bĩià bẹẹ bá be è mon bàlà booí belí bé e Bàrì mon naa. Bèèla bel e Ínọ̀k beè tú agẹ ló vèèmàa di dí kẽ; à lóá bel nyòòmà bàlà booí deè nieí dì belí bé ea beè dì naá deè Ínọ̀k a. Mm̀ gbaa ló kilma ló ã̀àneè Ínọ̀k, Jìhóvà beè tú kà agẹbá Tù Múú tẹlẹ boo gbò e bà náa géè fã̀ Bàrì e ba beè di deè Nóàa. Sõò nakà kyọ̀à sĩ́á dú nu dòòmà bá kilma ló pọ̀bkà kyòà sĩ́ ea gé dú sĩ́. (Máátìù 24:38, 39; 2 Pítà 2:4-6) Deè nieí, dì belí bé ea beè dì naá tṍóá, Bàrì bií ló pá a gbò nyómá tóm a kpóógá dee ló lọ̀l gè tú lé bèèla bel tẹlẹ boo gbò e bà náa fã Bàrì deè nieí. À dú bíi kọ buù bẹ̀ì é tú ã̀àneè Ínọ̀k nvea bùlà vaá è kọ́ nè dõòna gbò. Pá bẹẹ tọ nè gbò kóò é láá kìnii. Àé láá dú áá bẹ̀ì sìgà tṍó. Sõò Jìhóvà náa beè sọ̀bá Ínọ̀k gbẹẹ́ kẽ; náa gé sọ nàgé bá pá a gyóòlo e bà bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo gbẹẹ́ kẽ!
Bugì Kpá Káí
(2 Jọ́ọ̀n 1-13) Kpáí aa bá nda, Nen Kà Nen, maá pá bia e Bàrì beè sà, nè pá a nvín, e m vulè m kà kà belí. Níì áá nda ní e m vulèi é nì, sõò dénè gbò e bà nyímá ló kà kà bel vulènai gé, 2 boo bée kọ kà kà bel tõo m beele vaá à é dií ló dọ̀ dèdè. 3 Bàrì, e a dú bẹẹ Tẹ̀, nè Jíìzọ̀s Kráìst, e a dú a Sã́áná, é naái sàn vaá íéi sàn nyíe ló vaá néi fẹ́ẹ́ fẹẹ̀ ló tení dú ló kà kà bel nè vulà súú dẽe ló. 4 A beè palà ge ẹẹlẹ̀m̄ nyíe ge mòn kọ sìgà bọọ gbò nvín gé kyãà nyoone nvée kà kà bel, dì belí bé e Tẹ̀ beè lẹ̀ẹ̀lài naa. 5 Vaá kátogóí m̀ gé gboó bàn, e pá bia, kọ á gá belí bé e m gé émí aa lẹ̀ẹ̀là mái, sõò níí nómá lẹ̀ẹ̀là e e beè ié lọl kà dàà togóá, e a kọ́ é vùlè ene. 6 Vaá nu e vulà dú kọlà ge kyãa boo lẹ̀ẹ̀là Bàrì. Níí tẽ̀ènè kà lẹ̀ẹ̀là e o beè dãi lọlii kà dàà togóá: kọ ó tõonií m vulà. 7 Gbele tõ̀ò gbò kẹ̀lẹ̀, e a dú gbò e bà náa zigà kọ Jíìzọ̀s beè mèà dú nen, a zaala bàlà booí. Nen e a dì belí vó dú nen kẹ̀lẹ̀ vaá ẹlẹ ní Nen Ọ́b Kráìst e. 8 Ọẹi dẽe kọ bé ò láá iei kpẽ́ e a ḿmá vaá nu e o ni síi tóm ló náa peèi. 9 Kọ̀láá nen e a ful zelí kúu vaá náa tõo kè kẽ dò bá nu Kráìst, Bàrì á géé m. Kọ̀láá nen e a biia boo dò bá nuí dú kọ Tẹ̀ nè Sã́áná gbá dìé ló. 10 Be à íe nen e a dú vaá náa nóomài naa vó, ó gá tuíe nveenií tọ; bã̀ànà gè zààvàé ló, ó gá naanii. 11 Nen e a zaavàé ló zọ́e dõ̀ònà a pọ́lọ́ bá tóm. 12 M̀ íe gbele tõ̀ò nu gè kọ́ nèi, sõò náa taním̄ ge emí mái. Tãa vó, m̀ íè bùlà ge kãái, naa ní e e é gbá mònà sĩ́ nè sĩ́ vaá loá bel. Na tóm, nyíe dénè bẹ̀ì é gboó aa deè ẹẹ. 13 Pá nvín o vígà pá bia e Bàrì beè sà kanàni mon.
NOVEMBER 18-24
GYỌ́-GYỌ́ LÓ NU EA DI MM̀ MOǸ BEL BÀRÌ | KÙÙA NÙ 1-3
“M̀ Nyímà Dénè Nu E O Gé Náa”
(Kùùà Nù 1:20) Nu ke gũa e a kuu àlàbà kà gyã́à káála e o monìm̄ bá lè, nè àlàbà kà nu ge mùn sã́ sẹlẹ́ boo e bà tú nóò kpé dèmmàa kọlà vóí: Àlàbà kà gyã́à káálaá doga di tõ̀ò gbò nyómá tóm e bà gé ku dẽe ló àlàbà kà bõ̀òna lóá, vaá àlàbà kà nu ge mùn sã́ sẹlẹ́ booá à doga di tõ̀ò àlàbà kà bõ̀òna lóá.
w12 10/15 14 ¶8
Mó Íb Nyómá Ní Ea Dì Ní M-mé?
8 Kọbé è kin nakà nyómá, èé láá kẽ̀èa boo kọọ̀ bà ló bel kilma ló Jíízọ̀s mm̀ Kpá Káí kọọ̀ “àlàbà kà gyã́à káála dìé boo bá lè.” Gbò “gyã́à káála” á doà bá gbò tùle e ba bee tṍ nóo ból vaá à lóá nágé bel nyòòmà dénè gbò tùle e bà di mm̀ bõ̀ònatõ̀ò. Jíízọ̀s é láá lẹ̀ẹ̀là bel ló gbò “gyã́à káála” ea dìé kèká báá mm̀ sĩ́deè e ẹlẹ mon kọ à bọ́ló. (Kùùà 1:16, 20) Jíízọ̀s ea dú Togó boo bõ̀ònatõ̀ò íe gbõ̀òme lẹ̀ẹ̀la bel boo gbò kànen e bà di m. Be à gá náa vaá nen ea dṹùnà va à bĩiná lè-lè dee bá, Nen e “súú dẽée sẹlẹ dẽe sã́ e a gé bẹ́” é mon ko à nááá kà lèlà Ńlẹ́ẹ̀ tṍó nè sĩ́deè ea léémáe. (Kùùà 1:14) Sõò kátogóí, è ólò tú fã̀ ea bọ́ló gbò e ba beè tú nyómá káí tõomá va nóo ból nè va, boo béè kọọ̀ Pọ́ọ̀l beè emí kọọ̀: “Gbanii tṍ ló gbò e bà gé túlèi vaá ò tõoniivá kè kẽ. Boo bée kọ bà ólò kalí dáá boo bọọ ból nyíe, dì belí gbò e bà é tú kpẹa bé e ba è sí ba tóm naa nè Bàrì. Be ò gbaniíva tṍ ló, bà é tú ẹ́ẹ́ nyíe simá ba tóm. Be níì vó nì bà é tú bììla nyíe sima, vaá níé náa é bã̀ tọ́ọ̀ kà úlù nèi.”—Híb. 13:17.
(Kùùà Nù 2:1, 2) “Emí má nyómá tóm e a gé ku dẽe ló nà bõ̀òna ló e a di Ẹ́fẹ̀sọ̀s kọ: Nen e a síi bá ló àlàbà kà gyã́à káála sẹ̀ẹ̀a bá lèe vaá à gé kyãa gbàà àlàbà kà nu ge mùn sã́ sẹlẹ́ boo e bà tú nóo kpé dèmmàa, kọ́: 2 M̀ nyímà dénè nu e o gé náa, o õ̀ònà kyẹ̀ẹ̀lẹ̀ pĩ̀, nè bé e o agẹ̀lẹ̀ ló ĩimà dénè nu naa. M̀ nyímà kọ nóo ólò nè deè gbò pọ́lọ́. O beè dò gbò e bà kpọ́á kyáá bel ló kọ baala gbò e nda beè lẹ̀ẹ̀là, vaá ò mòn kọ bà kpọ́ kyáá bel.
w12 4/15 29 ¶11
Jìhóvà Ólò Kpènài Nyòòmà Dùùà
11 Mm̀ mòà nù dẽe e bà émí mm̀ kpá Kùùà Nù 2 nè 3 togóá, Jíízọ̀s Kráìst e ka di lóá géè dọ̀ ẹ̀b bé e àlàbà kà bõ̀òna ló Kráìst ea di Ésìà Máínò dì naa. Mòà nuù dẽeá zógè kọọ̀ Kráìst mon níì áá nú ea dú ba tã̀àgã̀ nì sõò à nyímá kà lèlà ba dìtõ̀ò. Sìgà tṍó, à kòl béè buù ọ̀và, vaá lèèlà va àbèè ge nè va dùùlà bá deè tṍ mm̀ sĩ́deè ea bọ́ló. Éé ní e níí zògé e? Mm̀ ge mm-mè mòà nù dẽeá, àlàbà kà bõ̀òna ló Kráìstá tõó dọ̀ gbò níí Kráìst e bà beè tṍ nóo ból tṍó e gbáá 1914 ní téní tà, vaá dùùlà bá deè tṍó e bà ne àlàbà kà bõ̀òna lóí lóá bel nyòòmà nòòkúu ea neà dénè bõ̀ònaló gbò níí Bàrì e bà di boo kunukẽ̀í deè nieí. Èé gbóó láá nvèè kùbmà ló kọọ̀, Jìhóvà dì ea gé túlè pá a gbò tení dú ló a Sã́ã́ná. Mósĩ́ deè ní e beele é láá ié bélè lọl ló nakà tùleí é?
w01 1/15 20-21 ¶20
Zọ̀ Bõ̀ònatõ̀ò Jìhóvà Gbá Tọ
20 À bọ́ló kọ é nyimá kọọ̀ Bàrì beè tú Jíízọ̀s naamá “togó ló a bõ̀òna ló” kọbé è láá zọ̀ bõ̀ònatõ̀ò Jìhóvà ea gé kilsĩ́á gbá tọ. (Ẹ́fẹsọ̀s 5:22, 23) À bọ́ló kọ é nvèè nàgé kpíí ló nú ea di mm̀ kpá Àìzáíà 55:4, ea kọ́ nèi kọọ̀: “Ẹbvii! Mè ndá [Jìhóvà] a túe naamá neǹ dìtõ̀ò nè gbò dó ala, naamá neǹ tùle nè neǹ gyààma sĩ́ gbò dó.” Jíízọ̀s aa deè nyimá sĩ́deè ge tulè gbò nen. À nyímá nágé ló pá a gbò naanà ból nè ba láb. Kàsĩ́, tṍó ea géè dò àlàbà kà bõ̀òna ló Kráìst ea beè di Ésìà Máínòa ẹ̀b, vòò tóm ea beè kọọ̀: “M̀ nyíma dénè nu e o gé náa.” (Kùùà Nù 2:2, 19; 3:1, 8, 15) Jíízọ̀s nyímá nágé bẹẹ gbò bíi, belí bé ea Tẹ̀, Jìhóvà nyimá naaá. Besĩ́ à kálá dòbá Bé Eé Tãàgã Ló Bàrì Naa, Jíízọ̀s beè kọọ̀: “Bọọ Tẹ̀, Bàrì, nyímá nu e a dii bíi ló bé ò kalá kọi neíe.”—Máátìù 6:8-13.
Kpó Tẽ́ Gbò Lé-lé Nu Ea Di Mm̀ Kpá Káí
(Kùùà Nù 1:7) Ẹvii, mè à é baa gbàà bù dee dù. Dẽe dénè nen é moàe, bã̀ànà gbò e ba è tú kṍò tìbmàeá. Dénè gbò e bà di bàlà boo é gboó bã̀àgàé boo. Vóá bé e a é di naa é! Á dì naa vó.”
kr 226 ¶10
Boǹ Méné Bàrì É Kyọsĩ́ Pá A Gbò Ọ́b
10 Ge kọ́ bèèla bel. Àé dú gè tú bá kpóó siimá dénè gbò ọ́b Bàrì kọ bàá mònmà dẽè nú ea é zóòlè ba nyaa ló. Jíízọ̀s beè kọọ̀: “Bà é mon nda, Sã́áná Nen, e m gé bã boo bù dee vaá dú m gbele kpóó nè dũ̀ùnè.” (Máàk 13:26) Na sĩ́deè ge zogè kpóó ea el boo níí gbò nen ní ea é zógè kọọ̀ Jíízọs a dú gé beelá bel. Mm̀ dõòna ketõ̀ò ea di ló áá kà kọ́ọ̀ bùlà Bàrì ea kil ló dee deè nvéè deeí, Jíízọ̀s kpáá palàge baatẽ́ nu ea kil ló íb bèèla bel ea é dú íb gbò tṍóá. È mon na gbò belá mm̀ lóg ea kil ló naanà ból nè gbò kà bólá. (Bugi Máátiù 25:31-33, 46.) Àé dú gè beelá bel ló gbò e bà nveè sãa kúm Boǹ Méné Bàrì mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo naamá gbò “naanà ból” vaá bàé ‘dalà dẽé boo,’ vaá gbóó nyimá kọọ̀ ba “dùùà a íná ku ló.” (Lúùk 21:28) Sõò, àé dú gè beelá bel ló gbò e bà bé uú boo Boǹ Ménéá naamá gbò “kà ból” vaá bàé gbóó “tó tṍó e bà é mon,” boo béè kọ bà nyímá kọọ̀ bàé íèè “kpọ̀ té e bè náa é íé kùbmà.—Máát. 24:30; Kùùà 1:7.
(Kùùà Nù 2:7) Nen e a íe tṍ á dã́ nu e Nyómá Káí gé kọ́ nè bõ̀òna ló Kráìst! M̀ é nè kpóó nen e a bé èl bá kọ á dé ból e a dú boo té dùm e a di m gba be Bàrì.
w09 1/15 31 ¶1
Ge Kọ́ Kà Ea Di Mm̀ Kpá Kùùà Nù—I
2:7—Éé ní ea dú “gba be Bàrì” e? Tã́gíní bé e bà ló gbò belí kilma ló gbò níí Kráìst e ba beè tṍ nóo bólá, gba be Bàrìí é íè ge dú gba be ea di káála—ea di kà lèlà kiẽ́e e Barì ólò tõo. Gbò e bà bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo e ba beè tṍ nóo bólá é íe kpẽ́ ge kọ bàé dé “ból e a dú boo té dùm.” Bàé gbóó ié nom̀ kpá ló e bè náa é kpáá u ná.—1 Kọ́r. 15:53.
Bugi Kpá Káí
(Kùùa Nù 1:1-11) Níí gbò nu e Jíìzọ̀s Kráìst beè kùùlà, e a dú gbò nu e a é gé íè ge naaá, vaá Bàrì à nvèèé bá kọ á gé zogè pá a gbò tóm. Jíìzọ̀s beè gboó lẹ̀ẹ̀là a nyómá tóm kọ á naa kọ a nen tóm, Jọ́ọ̀n, á nyimá gbò nuí. 2 Jọ́ọ̀n beè gboó elá nen di tõ̀ò ló dénè nu e ẹlẹ beè mòn. Nu e a émíí kọlà mon bel Bàrì nè kà kà bel e Jíìzọ̀s Kráìst beè tẹlẹ bàlà kẽ. 3 Léé sĩ́ di ból nen e a bugi bùlà Bàrì e a émíí, vaá léé sĩ́ à di ból gbò e bà dã́ vaá naa nu e a kọ́! Boo bée kọ tṍó e dénè nuí é nááá a íná ku ló. 4 Kpáí aa bá nda, Jọ́ọ̀n, maá àlàbà kà bõ̀òna ló Kráìst e a di Ésìà: Sàn nyíe nè fẹ́ẹ́ fẹẹ̀ ló e a aa bá Bàrì e a dì, vaá a è dì, vaá à é dú, á zọ̀i tõ̀òà, gbana gé ló ní e a aa bá àlàbà kà nyómá e a di kè sĩ́ a kpò té méné, 5 nè ní e a aa bá Jíìzọ̀s Kráìst, e a dú nen di tõ̀ò e a bọ́ ló dẹ̀lẹ̀ nyíe boo vaá dú túá nen e a è kẽ̀èà aa ke mà ú. Ẹlẹ ní e a gé lẹẹlà bel ló dénè gbò méné e và gé bẹl bàlà boo é. Ẹlẹ e a vulèi vaá tú a mii aamái lọl bá bẹẹ pọ́lọ́, 6 vaá naa kọ é zọ̀ẹ lẹ̀ẹ̀là bel vaá dú gbò vààla gyọ́ọ e e gé sí tóm nè Bàrì, e a dú a Tẹ̀, á tú ka vaá à lẹ̀ẹ̀là bel dọ̀ dee e bè náa tá! Á dì naa vó. 7 Ẹvii, mè à é baa gbàà bù dee dù. Dẽe dénè nen é moàe, bã̀ànà gbò e ba è tú kṍò tìbmàeá. Dénè gbò e bà di bàlà boo é gboó bã̀àgàé boo. Vóá bé e a é di naa é! Á dì naa vó. 8 Dõò Bàrì e a dì, vaá a è dì, vaá à é dú, vaá à ié dénè lẹ̀ẹ̀là bel, kọ́, “Nda ní dàlà togó nè ke kùbmà e.” 9 Nda Jọ́ọ̀n, bọọ vígà m Kráìst, e bọ̀ì nè m̀m̀ gé gbá mòn tã̀àgà vaá gbá di kè kẽ lẹ̀ẹ̀là bel Bàrì, vaá è gé gbá agẹlẹna gé ló ĩ̀ìmà dénè nu, beè di boo ge ló mon bel Bàrì nè ge elá nen di tõ̀ò nè Jíìzọ̀s vaá bà túm̄ tẹlẹ boo kpò e múú bééá tení ló, e a kọlà Pátmọ̀s. 10 Kà lèlà Dee Dõò Bàrì, Nyómá Bàrì beè kọ̀lím̄ vaá m̀ gboó dã́ gbele mon e a silà dúm̄ nvée belí mon kpã́ koò, 11 kọ, “Tú kọ̀láá kà nu e o monì emí m kpá vaá ò lẹẹlà má bõ̀òna ló Kráìst e a di àlàbà kà boní: Ẹ́fẹ̀sọ̀s, Smáánà, Páágàmàm, Taiatáírà, Sádès, Feladẹ́lfìà nè Leodesíà.”
NOVEMBER 25–DECEMBER 1
GYỌ́-GYỌ́ LÓ NU EA DI MM̀ MOǸ BEL BÀRÌ | KÙÙA NÙ 4-6
“Ténì Nen E Bà Gé Téélá Nom̀ Teeá”
(Kùùà Nù 6:2) M beè ẹ̀b, vaá gboó mòn ene kà ẹ́ẹ́ nom tee. Bò díìla beè di bá nen e a di boo nomí, vaá ba è nèe pẹ̀gẹ̀lẹ̀ bé èl bá. A beè gboó bã boo nomá dọ̀ma dẹi, dì belí nen bé èl bá e a é gé bé èl bá.
wp17.3 4 ¶3
Ténì Nen Ea Di Boo Nom̀ Teeá—Níà Bà Mée Ẽ́?
Mée ní ea di boo ẹ́ẹ́ nom̀ teeá ea gé téelá ẹ́? Kpòkúm nu ea é náa kọ é nyimáe ló di mm̀ áá kà kpá Kùùà Nùí, e fẹ́gẹ̀ ló à bààtẽ́ nen ea tõó káála teelá nom̀ teeí naamá “Mon Bel Bàrì.” (Kùùà Nù 19:11-13) Sò bée ea kọlà Moǹ Belá, lóá bel kilma ló Jíízọ̀s Kráìst, boo béè kọọ̀ ẹlẹ ní e Bàrì beè olòó ló bel tenmá gã́é. (Jọ́ọ̀n 1:1, 14) Nagé, bà kólíe “Méné gbò méné nè Dõò gbò dõò” vaá bà baatẽ́ kọ à dú “Nen Kà Kà Bel e a Bọ́ Ló Dẹ̀lẹ̀ Nyíe Boo.” (Kùùà Nù 19:16) Mm̀ kà kà, à íe kpóó gè labví láb dì belí pòb neǹ bé, vaá náa ólò tú a kpóó siimá tóm mm̀ pọ́lọ́ sĩ́deè. Sõò, à íe sìgà bíb ea bã́ kẽ.
wp17.3 4 ¶5
Ténì Nen Ea Di Boo Nom̀ Teeá—Níà Bà Mée Ẽ́?
Mó tṍó ní e gbò e bà di boo nom̀ teeá beè dààmà togó gè teelá ẹ́? Nvèè kpíí ló kọọ̀ túá nen ea gé téélá, ea dú Jíízọ̀s beè dààmà togó gè teelá tṍó e bà úúe pẹ̀gẹ̀lẹ̀ ból. (Kùùà Nù 6:2) Mó tṍó ní e ba beè uu pẹ̀gẹ̀lẹ̀ ból Jíízọ̀s naamá Méné gbẹá gbàn deè káála ẹ́? Níì beè tṍó ea ni ú lọ̀l vaá òòà kil káála nì. Kpá Káí zógè kọọ̀ a tṍó gè elá beè dààmà togó aa tṍóá. (Híbrù 10:12, 13) Jíízọ̀s beè kọ́ nu ea é náa kọọ̀ pá a gbò nyòòne nvée á nyimá tṍó e tṍó gè eláá ni íná kùbmà nè dààmà togó a gè bẹ̀l mm̀ káála. A beè kọọ̀ dààmà togó ńlẹ́ẹ̀ ge bẹ̀l, dìtõ̀ò bàlà booí é kpáá kilsĩ́ gè olòó bẽe fẹà a bá. Bé gím, kíì gyã́á, nè pọ́lọ́ kom é di. (Máátìù 24:3, 7; Lúùk 21:10, 11) Gbálà ńkem̀ tṍó aa ló tṍó e Túá Tóm Bé Bàlà Boo daamà togó mm̀ gbáá 1914, a beè gbóó palàge dọ̀ bàlà kẽ kọọ̀ gbò nen a íná mm̀ tṍóá, ea dú tṍó e tã̀àgã̀ é dí boo kunukẽ̀í e Kpá Káí kólíe “gbò dee e tṍó é gé tà.”—2 Tímotì 3:1-5.
(Kùùà Nù 6:4-6) Dõòna kà nom tee, e a dú mii mii, beè gboó dù. Ba beè nè kpóó nen e a dìé boo kọ á tẹlẹ̀ kana boo bàlà boo, naa ní e gbò nen é béá fẹá. Ba beè tú gbele beg kpóó gẹ̀ nvèèé bá. 5 Nvín Naanà Bólá káálá ní e a égè taa kà kpĩ́iá, vaá m̀ gboó dã́ mon ní e a ége taa kà nu e a di dùma, e a kọ́, “Dù!” M beè ẹ̀b, vaá gboó mòn ene kà bila nom tee. Nu ge dòmà bé e nu nyèè naa beè di bá nen e a dìé boo. 6 M beè dã́ nu e a bélí mon e a silà aa èèlè nyíe zẹ̀ẹ̀ ténì kà nu e a di dùma vaá kọ, “Kpègè tóm dee á tá ló tẽ̀ènè do ọ̀lọ́s, vaá kpègè tóm dee á tá ló kóló taa do kpá kyàlà, sõò ó gá kyọ̀ sĩ́ nóo nè míí!”
wp17.3 5 ¶2
Ténì Nen Ea Di Boo Nom̀ Teeá—Níà Bà Mée Ẽ́?
Nakà nen ea gé téélá nom̀ teeí doà bá bé gím. Nvèè kpíí ó kọọ̀ à tú fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ lọl, níì mm̀ gbálà ńkem dó nì, sõò lọl boo zivèkà kunukẽ̀í. Mm̀ gbáá 1914, ní ea dú túá tṍó e bé beè beá zivèkà bàlà booí é. Ní ea ége bàà tóm bé bàlà boo beè nyoone, vaá a beè kyọ̀ sĩ́ nu èl túá tóm béá. Sìgà gbò bugi kọọ̀ gã́bug nen e bà ni ú dẽè gbò ńkem kem̀ bé nè pọ̀bkà bé gím lọl tã́gíní gbáá 1914 a, a sígá ló 100 gã gbò nen! Nagé, agẹbá kom a bã́ ló gã́bug nen.
wp17.3 5 ¶4-5
Ténì Nen Ea Di Boo Nom̀ Teeá—Níà Bà Mée Ẽ́?
“M̀ beè ẹ̀b, vaá gboó mòn ene kà bila nom tee. Nu ge dòmà bé e nu nyèè naa beè di bá nen e a dìé boo. M beè dã́ nu e a belí mon e a silà aa èèlè nyíe zẹ̀ẹ̀ ténì kà nu e a di dùma vaá kọ, ‘Kpègè tóm dee á tá ló tẽ̀ènè do ọ̀lọ́s, vaá kpègè tóm dee á tá ló kóló taa do kpá kyàlà, sõò ó gá kyọ̀ sĩ́ nóo nè míí!’ ”—Kùùà Nù 6:5, 6.
Nakà nen ea gé téélá nom̀ teeí doà bá kíì gyã́á. È moǹ bé e kíì gyã́áí agabá naa iná kiẽ́e enè doò kpá kyàlà (1.08 L), é gbóó sí ene kà denarius ea dú kpègè tóm dee mm̀ túá gbò gbááá! (Máátìù 20:2) Tẽ̀ènè kà áá kà kpègèá é láá zaá taà doò barley (3.24 L) ea dú íb kpá kyàlà e bà náa ólò bọ̀ọ̀gẹ̀ nvèè ka lóá. Níá é íná ãàe ló pá tọ e bà bọọ́ tõ̀ò ẽ? À dú gè ãane gbò nen kọ bàá tú ọ̀ẹ̀ dẽe sẹ̀ẹ̀mà gyã́á e bà íé buù dee, níí palàge dòà bá gyã́á ea beè tọla kẽ tṍó, ea dú nóo nè míí ea gbàà té ọ́lìv.
(Kùùà Nù 6:8) M beè ẹ̀b, vaá gboó mon ene kà nyene nyene ló nom tee. Nen e a dìé boo beè kọ̀là Ú, vaá Kunu Kẽ Nyómá beè di ĩ́ìe tẽ́ nvée. Ba beè tú gã́ bug nen e a di bàlà boo dõ̀òmà ténì gbò vaá tú ene gbò nvèèvá bá kọ bà á tú gẹ̀ bé, nè kíi, nè kom, nè nom kọ̀l fẹmáva.
wp17.3 5 ¶8-10
Ténì Nen Ea Di Boo Nom̀ Teeá—Níà Bà Mée Ẽ́?
Ní ea égè ténì kà nom̀ teeá doà bá ú ea silà aa ló pọ́lọ́ kom nè dõòna kà gbò nu. Gbálà nkem̀ tṍó aa ló gbáá 1914, kom ea kọlà Spanish flu beè fẹ́ gã́bug gãà gbò nen. Be à sẹlẹ nu ea é láá toolá 500 gãà gbò nen beè ié pọ́lọ́ komí, naamá gè kọọ̀ 1 nen aa gbàà 3 nen ní ea beè dùm tṍóá ẽ́!
Sõò Spanish fluí beè dú pọ́ì dààmà togó. Gbò e bà palàge nyimá nú ea kuu kọ́ọ̀ kom ea kọlà smallpox beè fẹ́ gã́bug gãà gbò nen mm̀ 20 gbò gbááá. Deè nieí, AIDS, bẹ̀ẹ̀ pyõ̀, nè ákòm á tú dùm gã́bug gãà nen naamá ńkpulu, náa kal ló béè bé e bà gé gbĩ́tẽ́ ló gbò biè ea kuu naa.
Nú ea silà aa m dú tẽ̀ènè kà, níà ú—kọbè à gá náa à dú bá bé gím, kíì gyã́á, àbèè pọ́lọ́ kom. Bànà Ú kilsĩ́ gè tú dénè ọ̀bvà sọ̀ọ̀là mèn, vaá náa né va tọ́ọ̀ kà ból dẽesĩ́.
Kpó Tẽ́ Gbò Lé-lé Nu Ea Di Mm̀ Kpá Káí
(Kùùà Nù 4:4) Tub nè ténì kà dõòna kà kpò té méné, e tub nè ténì kà pá kàbáàlì di ĩ́ì tẽ́ boo, beè kpẽá beeá ló kpò té ménéá. Ba beè nvèà ẹ́ẹ́ nu, vaá tú pẹ̀gẹ̀lẹ̀ bé èl bá e bà demmà nóò kpé uá ból.
(Kùùà Nù 4:6) Nu e a bélí pene ẹ̀à sĩ́, e a mo belí ẹ́ẹ́ múú, beè dìnà gé lèlà sĩ́ kpò té ménéá. Ténì kà nu e a di dùm, e dẽe ḿmavá sĩ́ nè nvée, beè di èèlè nyíe zẹ̀ẹ̀ kpò té ménéá vaá kpẽá beeá ló.
re 76-77 ¶8
Bé E Kpò Té Méné Jìhóvà Ea Di Gbàn Deè Káálaá Dú Dũ̀ùne Naa
8 Jọ́ọ̀n beè nyimá kọọ̀ ba beè íbá ló gbò vààla gyọ́ọ kọ bàá sí tóm mm̀ tọ kàn káí ea beè di deè kéléá. Vóá, nu ea beè kpáá gé mòn beè láá bọọ́ ẹ́ ló naa ní ea baatẽ́ kọọ̀: “Tub nè ténì kà dõòna kà kpò té méné, e tub nè ténì kà pá kàbáàlì di ĩ́ì tẽ́ boo, beè kpẽá beeá ló kpò té ménéá. Ba beè nvèà ẹ́ẹ́ nu, vaá tú pẹ̀gẹ̀lẹ̀ bé èl bá e bà demmà nóò kpé uá ból.” (Kùùà Nù 4:4) Ẽei, tãa vó ea mon gbò vààla gyọ́ọ, a beè mòn 24 gbò kànen, e bà di ĩ́ìtẽ́ boo kpòté ménéá vaá bà uú va pẹ̀gẹ̀lẹ̀ ból dì belí méné. Na gbò kànen níà bà mée ẽ́? Níà gbò e ba beè tṍ nóo ból e bà dṹùnà bõ̀ònatõ̀ò Kráìst, e ba beè kẽ̀èà aa kemà ú vaá gbóó tú ba dọ̀ e Jìhóvà beè zìgà nè va á. À naa và è nyimá naa vó é?
re 80 ¶19
Bé E Kpò Té Méné Jìhóvà Ea Di Gbàn Deè Káálaá Dú Dũ̀ùne Naa
19 Éé ní e nà gbò dèmnùí doà bá ẹ́? Ene kà mòà nù dẽe e dõòna kà neǹ kọ́ọ̀ bùlà Bàrì ea kọlà Èzíkiẹ̀l beè mòà, nveè bá nèi kọ é nyimá a ààla. Èzíkiẹ̀l beè mòn Jìhóvà ea di ĩ́ìtẽ́ boo kpòté méné faà bé ea dú dũ̀ùnè ea di káála, e gbò dèmnù ea di dùm e bà meà belí ní e Jọ́ọ̀n beè mòna, di bééá teníé ló. (Èzíkiẹ̀l 1:5-11, 22-28) Fẹ́gẹ̀ ló, Èzíkiẹ̀l beè gbóó kpáá mòn kpòté méné faà béá e gbò nú ea di dùma bééá tení ló. Sõò, níí kátogóí, à ló bel kilma ló gbò dèmnù ea di dùma kọ bà dú gbò cherub. (Èzíkiẹ̀l 10:9-15) Ténì kà dèmnù ea di dùm e Jọ́ọ̀n moná íè ge dòà bá gã́bug gbò cherub e Bàrì íe—ea dú gbò dèmnù e bà palàge bọọ lọ̀l vaá à lee gbàà gbò nu ea beè dèm ea di mm̀ a bõ̀ònatõ̀ò ea di káála. Níí náa é dú ãa nu ló Jọ́ọ̀n kọ à mon gbò cherub e bà di kà kpàn Jìhóvà, boo béè kọọ̀ deè kéléá, ba beè tú nóò kpé dèmmà bàà kà cherub sẹlẹ́ boo kpà kpó zíl ea beè olòó di mm̀ tọ kàn káí, ea beè dòà bá kpòté méné Jìhóvàa. Moǹ Jìhóvà beè olòó sìlà aa èèlè nyíè zẹ̀ẹ̀ gbò cherubí, vaá nè log dó.—Éxọdọ̀s 25:22; Psalm 80:1.
(Kùùà Nù 5:5) Ene kà pá kàbáàlìa beè gboó kọ́ nèm̄ kọ, “Ó gá tò. Ẹ̀b mè Kpẹẹ̀ e a aa gã Júdà, e a dúná gé nen lẹ̀ẹ̀là bel e a aa mana mana Dévìd, beè bé èl bá, vaá ẹlẹ é láá kaalá àlàbà kà kpĩ́iá lọl ló kpáá vaá à ẹ̀ẹ̀là.”
cf 36 ¶5-6
“Ẹ̀b . . . Kpẹẹ̀ e a aa gã Júdà”
5 Bà ólò bọ̀ọ̀gẹ̀ tú kpẹẹ̀ loomá bel nyòòmà agẹló. É kọọ̀ a íe dee eo ni élá sĩ́ pọ̀bkà págbálà kpẹẹ̀? Be o beè naa, àé dú gè kọọ̀ o beè elá kpã́á ààẹ́ ló, kiẽ́e e nu kpèga deè pálàa bọ̀ì gbẹá kiẽ́e bà ólò sì gé ẹ̀b gbò nom. Sõò, kọbèè à dì naa vó, àé dú gè kọọ̀ pọ̀ beè sií ni. Boo tṍó eo ẹbvì sĩ́ nakà gbele pọ̀bkà dèmnù ea íe kpóóí vaá ẹlẹ à gọ̀l ní ló olòó ẹ̀b vaá sẹlẹ mon nyòòmà ni, òó mon kọ àé tavàlà kọọ̀ enè kà nu á láá siimà pọ̀ kpẹẹ̀ vaá à téá. Kpá Káí ló bel kilma ló “kpẹẹ̀, kọ à íe kpóó èl kọ̀láá kà nom vaá pọ̀ náa ólò siíe ló tọ́ọ̀ nen.” (Próvẹẹ̀b 30:30) Níà íb agẹló e Kráìst íé é.
6 Naanii mè é ló sọ́l boo bé e Jíízọ̀s beè íe agẹló belí kpẹẹ̀ naá mm̀ taà sĩ́deè: bé ea élá àgala naa kilma ló kà kà bel naa, bé ea kilsĩ́ ge zogè lé bèèla naa, nè bé ea kpeesĩ́ ló nàà uú boo naa. Èé mon nagé kọò dénè bẹ̀ì—kabèè è dúù gbò e ólò ié agẹló àbèè kọ née ólò ié—é láá nó Jíízọ̀s mm̀ ge ié agẹló.
Bugì Kpá Káí
(Kùùà Nù 4:1-11) Tṍó e níí ni téní, m beè gboó ẹ̀b vaá mòn ene kà nu tọ ea di sèèla m káála. M beè dã́ tẽ̀ènè kà mon e a beè sìlà belí koò vaá ló bel nèm̄ túá bólá, e a kọ́ nèm̄ kọ, “Dú gbàn deè kĩí, mè ḿ zógèni nu e a é gé íè ge naaá tṍó e níí ni téní.” 2 Nyómá Bàrì beè gbẹá boo áá tómá kọ̀lim̄, vaá m̀ gboó mòn ene kà kpò té méné e a di káála, e ene nen di ĩ́ì tẽ́ boo. 3 Sĩ́ nen e a di ĩ́ì tẽ́ boo kpò téá beè mò vaá sẹlẹ dẽe ene íb dem e ki di ló, e a kọlà jáspà, nè ene íb mii mii dem e ki di ló, e a kọlà kanílìàn. Gùnùgù, e a sẹlẹ dẽe ene íb dem e a ólò dú bṹú bṹú, e a kọlà ẹ́màràld, beè pììà tení ló kpò té ménéá. 4 Tub nè ténì kà dõòna kà kpò té méné, e tub nè ténì kà pá kàbáàlì di ĩ́ì tẽ́ boo, beè kpẽá beeá ló kpò té ménéá. Ba beè nvèà ẹ́ẹ́ nu, vaá tú pẹ̀gẹ̀lẹ̀ bé èl bá e bà demmà nóò kpé uá ból. 5 Éném dee, nè kòvà kpã́, nè kòvà náa káála beè dọọ aa ló kpò té ménéá. Àlàbà dũ sã́ géè bẹ́ lèlà sĩ́ kpò té ménéá, vaá níá àlàbà kà nyómá Bàrìa. 6 Nu e a bélí pene ẹ̀à sĩ́, e a mo belí ẹ́ẹ́ múú, beè dìnà gé lèlà sĩ́ kpò té ménéá. Ténì kà nu e a di dùm, e dẽe ḿmavá sĩ́ nè nvée, beè di èèlè nyíe zẹ̀ẹ̀ kpò té ménéá vaá kpẽá beeá ló. 7 Ńtúá kà beè belí kpẹẹ̀, ní e a égè bàà kà à belí dom láo, ní e a égè taà kà beè ié sĩ́ e a bélí sĩ́ nen, ní e a égè ténì kà à belí gò e a di boo pẹ̀ẹ̀. 8 Ténìva kà nu e a di dùmi beè ié ọ̀ọ̀lẹ̀ ọ̀ọ̀lẹ̀ kà pó, vaá dẽe beè ḿmavá ló bã̀vá kè pó. Kọ̀láá tṍó, bílá dee nè ẹ́ẹ́ èlà, bà dì e bà gé ọ́lí kọọ̀: Káí, Káí, Káí, ní e Dõò Bàrì e a íe dénè lẹ̀ẹ̀là bel dì e, Bàrì e a beè dì, vaá à dì, vaá à é dú. 9 Kọ̀láá tṍó e ténì kà nu e a di dùmi gé ọ́lí sọ́l vaá tú lèèlà nè ka nè ṍà zaa má nen e a di ĩ́ì tẽ́ boo kpò té ménéí, e a dú nen e a dì dùm leeí, 10 tub nè ténì kà pá kàbáàlìa géè gboó tooá dọ kè gbàà nen e a dì ĩ́ì tẽ́ boo kpò té ménéí, vaá gboó kumina gé sĩ́ kẽ nè tẽ̀ènè není, e a dú nen e a di dùm leeí. Ba beè lọ̀àgì ba pẹ̀gẹ̀lẹ̀ bé èl bá ból sẹlẹ́ lèlà sĩ́ kpò té ménéá, vaá kọ, 11 “Lèèlà nè ka nè kpóó bọ́ni ló, e beéle Dõò nè beéle Bàrì! Boo bée kọ olo ní e o beè dèm dénè nu é, vaá o bùlà ní e o beè dèmmàva vaá naa kọ bà á dì e.”