Nachajaain tü oʼunirajatkat nakuwaʼipa

Shiʼrawalin María jimatüin naaʼin otta talatüin naaʼin Ramón sümaa Carmen, tü nuʼwayuusekat. Sümaka nümüin Juan süsakirüinjatüin Carmen kasain saaʼinrüin süpüla müinjatüin sukuwaʼipa. Süsakiraka shia.

«María, alatüsü kasa mojusü wamüin otta shapaasü waaʼin», sümaka Carmen. «Shiasaʼa müin tantaka sünain wanee karaloukta akaaliinjaka waya. Süküjüin wamüin tü waaʼinrajatkat süpüla jimatüinjatüin waaʼin otta talatüinjatüin waaʼin. Sükaaliinjain waya süpüla talatüin waaʼin mayaainjeʼe eein tü kasa shapaakalü atuma waaʼin».

Sütüjaweeka aaʼu María jaralüin tia karalouktakat. «Mayaainjeʼe kakaliairüin süshajünüin tia karalouktakat, chajatü shia ashajünüin chaa Israel. Süpülajatü wayuu süpüshuaʼa, jaʼitairü kasain sunoujain anain. Ashajünüirü shia suluʼu wainma anüikii süpüla saashajeʼerüin shia wayuu maʼleekalia. Wainma na eʼikülii aashajaakana süchiki suluʼu nakaraloukse. Otta aapaanüsü shia süpüla shiyuʼnnüin wanee ley yala suluʼujee», sümaka Carmen.

Shiʼreein maʼin María tia karalouktakat makalaka suʼunüin aliika shipialuʼumüin Carmen. Saashajeʼeraka Carmen waneeirua pütchi suluʼuka süchiki tüü:

Sukuwaʼipa shipijia tepichi

• 

  «Pikiraja püchon wanaajiraa sümaa tü wopu kaluʼuinjachikalü nia; laülaapa nia nnojoleechi ojunujaain suulia».

• «Jiakana kachonshiikana, anainjatü jünüiki namüin na jüchonniikana suulia naashichijaain jooʼomüin».

Aʼyatawaa otta nneerü

• 

  «Chi eekai kaʼruwaralin, anakaja müleka nuuʼulaale jooluʼu suulia aʼluwajaa. Anashi müleka niʼyataale süpüla tü niküinjatkat aaʼu je süpüla tü nümüliajiainjatkat wayuu eekai müliain».

• «Chi eekai [sukuʼlajaain] naaʼin sünain aʼyatawaa, nnojoleechi ekinnüin».

Akaijaa otta asaa yootshi

• 

  «Anakaja wooʼulaale suulia tü yarüttakat atüma waaʼin, tü mojukat atüma wakuaippa».

• «Malashi wayuu sutuma tü wiinokot. Mamainnasü naaʼin wayuu sutuma tü asüüshikat. Chi eekai naapüin naaʼin sünain asawaa, nnojoishi kekiin».

Wulein sukuwaʼipa wayuu

• 

  «Anakaja müleka kojutule jütüma jüpüshua sukuaippa kaʼwayuusee. Je jia kaʼwayuusekana, kojut jütüma na juʼwayuusekana».

• «[Nnojo] juʼluwajiraain jukuaippa sümaa wayuu jierü otta wane jierü nümaa wane toolo».

• «Chi eekai niirakaain sümüin wane jierü sümaa keeʼireein naaʼin amaʼüjirawaa sümaa, shiimüin sünain kaainjalain nia wanaa nümaa eekai nümaʼüjaain sümaa wayuu nnojotkat nuʼwayuusein».

Sukuwaʼipa wayuu sümaa süpüshi

• 

  «Kojut pütüma püshi otta püi».

• «Poonoo sümaa nünüiki püshi süka niain kachoin pia. Nnojo mojutüin pümüin sünüiki püi saaʼujee laülaaitpain shia».

• «Jia tooloyuukana waneʼewaʼire jukua, anakaja müleka aire jüpüla juʼwayuuse maa aka alin jia jüpülajiraa. Akaʼaya jiakana jieyuukana, anakaja müleka kojutule jütüma juʼwayuuse».