¿Katsüinsüche naaʼin wanee wayuu naʼatapajüle wanee kasa anasü?

POLOO juya nuuyase Daniel wanaa sümaa ayuulin nia sutuma kanset. Mepisat tia ayuulii nünainkat naashin na nüpüshikana otta na tottootkana. Akaisaʼa niakai «laülaweeshi taya» müshi. «Ekirajaweeshi taya süpüla tantüin sünain shipi tia ayuuliikat, takaalinjeein na wayuu ayuuikana sutuma kanset». Naʼatapajashaatain maʼin nüntajachin wanee tottoot atüjaka eiyajaa tü kanset nünainkat. Akatsaʼa isain nüchiki nüntüin chia tottootkai sutuma juyapoʼuluin shia. Mojuka maʼin naaʼin Daniel, nnojoluichipa kaʼatapalain nia kasa anasü. Maʼaka jeʼra kaʼi süchikijee tia, outushi nia.

Tü alatakat nümüin Daniel nüküjala shia wanee tottoot ekirajaai sünain jamüin katsüinka naaʼin wanee wayuu naʼatapajüle wanee kasa anasü. Eesüjaʼa paapüirüle süchiki sülatüin sümüin wayuu tü alatakat nümüin Daniel. Jamüshijaʼa wanee wayuu laülaaichi alüʼütkai süpüla anaajawaa, naʼatapajüle maʼin wanee kasa kojutuka nümüin, maʼaka saaʼin nüpüshi jee naʼatapajüle wanee kaʼi kojutuka nümüin, outalaa müshi nia sülatapa tia kaʼikat. ¿Kasache tü katakalü atuma noʼu? ¿Shiache sutuma kaʼatapalain nia wanee kasa anasü?

Watta naalii na tottoot ekirajaakana sünain jamüin katsüinka naaʼin wanee wayuu sutuma naʼatapajüin wanee kasa anasü. Eepajaʼa na nnojoliikana anoujain sünain tia. «Sünüikaʼala wayuu süpaʼa mma», müshii süchiki tia. Ayuuire wanee wayuu naashin ayuuijaʼalaashi neʼe nia, nnojotsü katsüin naaʼin sutuma tü kasa naʼatapajakat naashin.

Nnojotsü jeketüin tia namakat, kakaliairü shia. Eeirü maʼaka 2.000 juya süchikijee nüsakinnüin chi filosofokai Aristóteles süchiki jamaluʼuluin tü kaʼatapalaakat wanee kasa anasü «Süʼlapüinraa neʼe wayuu tia», müshi nia. Anuutaa joo nünüiki jekenainka Benjamin Franklin: «Outaʼaleechi wanee wayuu sünain aʼatapajaa wanee kasa».

¿Kasache wayuu tia kaʼatapalaakat wanee kasa anasü? ¿Süʼlapüinraache neʼe wayuu? ¿Nnojotsüche kasain anain apüla tia? ¿Eesüche wanee kasa anasü kaʼatapalainjachika anainjee wanee wayuu, katsüinjatka atuma naaʼin jee anainjatka atuma nukuwaʼipa?

¿Jamüsü choʼujaaka kaʼatapalain waya kasa anasü?

DANIEL, chi jintüi waashajaakai achiki suluʼu tü palajatkat pütchi, ¿katüsüjeʼe noʼu nnojoire yüülain nia? Nnojotsü natüjaain aaʼu na tottootkana kasaje alatüin nümüin. Jamüshijaʼa wanee wayuu nnojoishi analaa müin sutuma naʼatapajüin wanee kasa anasü.

Nnojotsü shipin ayuulii tia, müsüinka nünüiki chi tottootkai Nathan Cherney wanaa sümaa nüsakinnüin sutuma CBC News: «Nnojoluinjatü weʼitaain waaʼin sünain naawalaajeechin wanee wayuu sutuma naʼatapajüin wanee kasa». Eeshii na wayuu makana anüiki sümüin naʼwayuuse nnojoleenain naawalaain sutuma nnojoluin jülüjain naaʼin kasa anasü. «Püsirüjaʼa neʼe nnojoluin paawalaain», müshi nümünakai aaʼin sutuma jülüjain naaʼin tia.

Shiimainpajaʼa müliain maʼin naaʼin wanee wayuu kanainka wanee ayuulii eekai mepin, nnojotpejeʼe nacheküin na nüpüshikana mojuinjatüin naaʼin sutuma nanüiki. ¿Nnojotsüche kasain saamüin wamüin kaʼatapalain waya wanee kasa anasü?

Nnojorüleejaʼa shiain tia, naashin chi tottootkai Cherney, nnojotsü shiain naaʼinmaain maʼin niiyajüinjachin wanee wayuu suulia ayuulii, shia naaʼinmaaka anainjatüin naaʼin chi ayuuishikai soʼunnaa eejiraain nia sümaa tü ayuuliikat. Na tottoot ekirajaakana maʼin süchiirua tia shia keeʼireeka naaʼin anainjatüin naaʼin na wayuukana jaʼitaina mayein maʼin naya. Waapüirü nachiki watta naalii wayuu anakana aaʼin sutuma naʼatapajüin wanee kasa, nnojotpejeʼe shiain neʼe tia kasa anasü neʼrakat sünainjee.

Anasü naaʼin wanee wayuu naʼatapajüle wanee kasa anasü

Anasü maʼin tü kaʼatapalaakat wanee kasa anasü naashin chi tottootkai W.  Gifford-Jones. Ekirajaashi nia süchiirua tia süpüla sütüjaanüin aaʼu anain naaʼin wanee wayuu kanainkai wanee ayuulii outasiroʼu anale tü jülüjakat naaʼin. Na wayuu akatsüinraakana aaʼin, kaʼatapalashii jee anasü tü jülüjakat naaʼin. Soʼu tü juyakat 1989 atüjaana aaʼu nnojoleechin outamaatüin wanee wayuu kanainkai wanee ayuulii outasiroʼu nütütüleʼennüle aaʼin, mayaainjeʼe naatain tü aküjünakat jekenainka, ayatüsia atüjaanüin aaʼu anain naaʼin na wayuu akatsüinnakana aaʼin noulia na nnojoliikana akatsüinnüin aaʼin.

Wekirajaa sünain kasain saamüin nümüin wanee wayuu anale tü jülüjakat naaʼin otta ayuulin naaʼin nnojorüle anain tü jülüjakat naaʼin. Ekirajaana achiirua nakuwaʼipa 1.300 wayuu süpüla sütüjaanüin aaʼu anale jee mojule tü kasa jülüjakat naaʼin. Poloo juya süchikijee tia, ekirajaana achiirua nakuwaʼipa jee sütüjaanaka aaʼu ayuulin naaʼin noʼutku naya wayuukana sutuma mojuin tü jülüjakat naaʼin. Wainmaleʼeya na nnojoliikana anain tü jülüjakat naaʼin. Anuu sünüiki Laura Kubzansky, ekirajaalü nachiki na wayuu ayuuishiikana, ekirajüt suluʼu Facultad de Salud pública de Harvard: «Sünüikaʼala neʼe wayuu anain wanee wayuu sutuma tü jülüjakat naaʼin, akatsaʼa shiimain tü namakat na tottootkana ayuulin wanee wayuu sutuma mojuin tü jülüjakat naaʼin».

Jamüshijaʼa nuwaʼnnüle wanee wayuu jee mojule tü jülüjakat naaʼin nnojoishi aawalaamaatüin nia. Aluʼujasaʼa na anakana tü jülüjakat naaʼin aawalaamaatüshii. Ekirajaana achiiruat tü alatakat namüin na laülaayuukana müleka anale jee mojule tü jülüjakat naaʼin. Wanaa sümaa süküjünüin namüin na laülaayuukana natüjain maʼin jee kekiin maʼin naya, akatchinraasü naaʼin. Katsüinsü naaʼin sutuma maʼaka naaʼin wanee wayuu aainjakai ejercicio soʼu apünüin kashi.

¿Jamüshi nnojoika ayuulin maʼin wanee wayuu anale tü jülüjakat naaʼin jee naʼatapajüle wanee kasa anasü? Eesüjaʼa süpüla nnojoluin natüjaain saaʼu tia na tottootkana jee na ekirajaakana sünain jamüin sukuwaʼipa tü kasakalüirua otta jamüin katchinka naaʼin wanee wayuu anale tü jülüjakat naaʼin. Na ekirajaaliikana süchiirua tia, wainma nanüiki süchiki. Anuu nünüiki wanee ekirajaai sünain jamüin sukuwaʼipa shikiisholoin wayuu: «Anataʼaleesüjaʼa maʼin talataa aaʼin jee aʼatapajaa wanee kasa anasü. Talatüsü maʼin naaʼin wanee wayuu sutuma tia jee nnojoishi ayuuleein maʼin nia, anasü weʼitaale waaʼin sünain tia süpüla anainjanain waya».

Müsü shiiwaʼatkai saaʼin natüjaain saaʼu tia na tottootkana, na psicólogokana otta na ekirajakana sünain jamüin sukuwaʼipa tü kasakalüirua, akanasaʼa na ekirajaaliikana sünain tü Bibliakat, nnojotsü shiiwaʼalüin namüin tia. Eetaairü maʼaka 3.000 juya alataka süchikijee müin nünüiki chi aluwataaikai Salomón mayaa: «Talatüle naaʼin wanee wayuu, aneechi nia, akatsaʼa mojule naaʼin ayuuijeechi» (Proverbios 17:22). Pansaataʼaleesüjaʼa maʼin tü sümakat tü Bibliakat yaa, nnojotsü süküjain naawalaain wanee wayuu sutuma talatüin naaʼin, anasü naaʼin sutuma.

Müleka shipirejeʼe ayuulii tü aʼatapajaakat wanee kasa anasü, nüküjainjeʼe shia chi tottootkai namüin na ayuuishiikana. Anaʼleesia saaʼin wayuu sutuma saʼatapajüin wanee kasa anasü.

Tü alatakat wamüin anale jee mojule tü jülüjakat waaʼin

Atüjaanüitpa aaʼu analeʼeinya maʼin nakuwaʼipa na wayuu jülüjakana aaʼin kasa anasü. Anasü maʼin tü nakuwaʼipakat sünain tü nekirajaakalü anain, sünain naʼyataain jee waneirua kasa naaʼinraka. Jamüsüjaʼa jekenainka, ekirajaana achiiruat nakuwaʼipa waneinnua jieyuu ayoujiraalii sünain aʼwaatawaa. Na wayuu ekirajakana naya, nekirajaa achiiruat süpüla natüjaain saaʼu müleka kainchoulejüle maʼin na jieyuu aʼatapajakana wanee kasa anasü. ¿Kasa atüjaanaka aaʼu süchikijee tia? Kainchoulejüshii maʼin na jieyuu aʼatapajakana wanee kasa anasü noulialeʼeya na waneinnua nnojoliikana kasain naʼatapajüin. ¿Jamüsü katchinka maʼin naaʼin wanee wayuu naʼatapajüle wanee kasa anasü?

Atüjaanüitpa maʼin aaʼu jamüin nakuwaʼipa na wayuu aʼatapajakana wanee kasa anasü noulia na nnojoliikana aʼatapajüin kasa anasü. Jamüsüjaʼa soʼutpünaa tü juyakat 1960, ekirajaana anainrü jamüin sukuwaʼipa tü mürütkalüirua, sütüjaanaka aaʼu yüülain saaʼin isale süchiki wanee kasa. Eesü süpüla müin nakuwaʼipa na wayuukana naashin na ekirajaakana sünain tia. Anuu wanee sukuwaʼipa: Achuwajaanüsü naʼütpaʼa waneinnua wayuu wanee kasa kaseesü maʼin shiiʼira, süküjünaka namüin eein süpüla nayokojooin shia sükajee waneirua woton, nountuin nayokojooin shia napüshuaʼa.

Suuʼulakünaka süchikuaʼa tüü naʼakajee waneinnua wayuuyaa. Shiasaʼa najüʼttapa tü wotonkat, ayatüsia kaseein maʼin shiiʼira, nooʼulaaka shia, nnojotsü nachajaain sukuwaʼipa süpüla nayokojooinjatüin shia. «Mepisat, nnojoleerü ayokojooin», müshii neʼe. Akanasaʼa na anakana tü jülüjakat naaʼin, nachajaain sukuwaʼipa süpüla noyokojooinjatüin shia.

Chi tottootkai Martin Seligman, ekirajaashi süchiki nakuwaʼipa na wayuu jülüjakana aaʼin aneerüin nakuwaʼipa otta nachiki na jülüjakana aaʼin mojeerüin nakuwaʼipa. Sünainjee tia, nnojotsü anain sukuwaʼipa tü naaʼinrakat otta isasü nachiki aaʼinraa wainma kasa. Anuu nünüiki Seligman süchiki tü jülüjakat naaʼin na wayuu jülüjakana aaʼin mojeerüin nakuwaʼipa jee jamüin sülataka namüin tia: «Soʼunnaa tü 25 juya tekirajaaitpakalü anain, tayaawatüitpa maʼin saaʼu tü jülüjakat naaʼin naya wayuukana. ‹Aleinjatia neʼe tü alatakat tamüin, aleinjatia mojuin takuwaʼipa waneepia›, müshii naya. Müle tü jülüjakat waaʼin mülieena maʼin waya noulia na nnojoliikana jülüjain aaʼin mojeerüin nakuwaʼipa».

Müsü ponokai saaʼin wayuu tia pütchikat, akatsaʼa namüin na ekirajaakana sünain tü Bibliakat, nnojotsü ponuin naaʼin. Müsü sünüiki wanee Proverbio mayaa: «Mojule paaʼin wanaa sümaa müliain pia, matsüinjeerü paaʼin» (Proverbios 24:10). Pansaasü maʼin tü sümakat tü Bibliakat süchiki tü mojuukalü aaʼin, müle nukuwaʼipa wanee wayuu iseerü nüchiki naaʼinrüin wanee kasa. ¿Kasakaʼa waaʼinrüinjatüin süpüla nnojoluinjatüin mojuin tü jülüjakat waaʼin jee waʼatapajüinjanain wanee kasa anasü?

[Ayaakuaa sünainka süpana 4 otta 5]

Anasü maʼin waaʼin sutuma waʼatapajüin wanee kasa anasü

¿Kasa jülüjaka paaʼin süchiki tü kasa mojusü alatakat pümüin?

ATÜJAANEERÜ aaʼu tia sükajee tü jülüjakat naaʼin wanee wayuu müleka anale jee mojule shia naashin na ekirajaaliikana süchiki tia. Alatüsü wamüin wapüshuaʼaleʼeya kasa mojusü mayaainjeʼe nnojolin wanaawain sukuwaʼipa. ¿Jamakaʼa eeka na wayuu alatakana süchikumüin tü kasa mojusü alatakana namüin? ¿Jamüshii eeka na nnojoliikana achajaain sukuwaʼipa süpüla nalatüin süchikumüin?

Jülüjataa waaʼin nukuwaʼipa wanee wayuu achajaakai aʼyatawaa, nuʼunapa sünain achajawaa tia aʼyatawaakat, nnojotsü aapünüin nümüin. ¿Jamüsü naaʼin? Eesüjaʼa süpüla mojuin naaʼin waneepia jee jülüjain naaʼin tüü: «¿Jaratka aapeeka aʼyatawaa tamüin? Müichia nnojolin taya ousütüin sünain aʼyatawaa». Eesüjaʼa süpüla müin nünüiki joo mayaʼaya: «¿Kasakai anayaaka apüla taya?». Makaʼa nünüiki nnojotsü anain tü jülüjakat naaʼin.

Tü paaʼinrajatkat süpüla nnojoluin jülüjain paaʼin mojeerüin pukuwaʼipa waneepia

¿Kasa waaʼinrajatka süpüla nnojoluin mojuin tü jülüjakat waaʼin? Palajana wayaawatüinjatüin saaʼu mojuin tü jülüjakat waaʼin, wachecherüinjatüin waaʼin suulia tiaʼaya. Wasakira waaʼin sünain tüü, sükajee nnojoluin saapünüin tia aʼyatawaakat tamüin, ¿shiache saaʼujee matüjain taya süpüleerua jee shiataa saaʼujee nnojolin tayain chi wayuu achajaanakai süpüla tia aʼyatawaakat?

Jülüja paaʼin tü pukuwaʼipakat, ¿shiimainsaʼaya mojuinya maʼin shia waneepia? Sükajee nnojoluin saapünüin pümüin tia aʼyatawaakat, ¿shiimainsaʼaya sünain mojuleʼeinya maʼin tü pukuwaʼipakat? Jülüja paaʼin anain maʼin pukuwaʼipa nümaa Maleiwa, sümaa püpüshi jee paʼaleewainyuu. Nnojo jülüjain paaʼin waneepia mojeerüin pukuwaʼipa. ¿Shiimainchejeʼe müichin nnojolin ousütüin pia sünain aʼyatawaa? Eesia waneirua kasa waaʼinrajatka süpüla wachecherüin waaʼin suulia jülüjain waaʼin mojeerüin wakuwaʼipa waneepia.

Jülüja paaʼin puunteerüin paaʼinrüin tü keeʼireekat paaʼin

Naashin na ekirajaaliikana süchiki sukuwaʼipa wayuu, tü kaʼatapalaakat wanee kasa anasü shia jülüjale naaʼin nuunteerüin naaʼinrüin tü keeʼireekat naaʼin wanee wayuu. Aashajaaneerü achiki tüü sünain tü wane pütchikat. Tü kaʼatapalaakat nnojotpejeʼe sünainpünaain neʼe shia tüü, sünainpünaasü wainma kasa akaalinjeenakana waya. Jülüjale waaʼin aneerüin wakuwaʼipa wounteerü waaʼinrüin tü keeʼireekat waaʼin.

«Waaʼinreerü tüü wamüle» jee waaʼinrüle shia watüjaajeerü aaʼu wounteerüin waaʼinrüin waneirua kasa. Nnojorüle müin sukuwaʼipa watuma, jülüjeesü waaʼin kasain wayuu tü waaʼinreekalü amüin. ¿Eesüche wanee kasa waaʼinreekalü amüin? Müleka eere shia, jülüjeesü waaʼin tü kasa alanaʼaleekat suluʼu anain. Süküjatüjülia tü Bibliakat süchiki tü kasa waaʼinmaainjatkat maʼin, shia tü kasa alanaʼaleekat maʼin suluʼu anain (Filipos 1:​10).

Watüjaapa saaʼu tü wounteetkat waaʼinrüin mapüleejeerü wamüin waneeküin waneirua kasa keeʼireekat waaʼin, maʼaka tü sünainpünaakat wanoula, wapüshi jee waneirua kasa. Woʼttaiwaʼaya sünain waneeküin wanee kasa, nnojo wainmaleeinya maʼin shia watuma, shia waneeka tü wounteetkat waaʼinrüin. Nnojorüle müin shia watuma, eesüjaʼa sumojujaajeerüle waaʼin jee nnojoleerüin waaʼinrüin shia. Shia anaka aluʼu waneeküle shia shiʼipawai süpüla nnojoluinjatüin isain shia wachiki.

Müsü wanee pütchi: «Tü keeʼireekat naaʼin wanee wayuu, nuunteerü». Shiimaintaʼaleeja tia. Süchikijee nüneeküin wanee wayuu tü keeʼireekat naaʼin, choʼujaasü niʼyataain süchiirua süpüla nüsawatüin shia. Aʼyataweena maʼin waya süchiirua müleka jülüjale waaʼin sujutu jee tü kasa anasü eekat sünainjee. Mayaainjeʼe eejeerüin kasa ataʼüleetka wakuwaʼipa, wachajaajeerü sukuwaʼipa süpüla wountuin shia.

Jülüjeesü waaʼin tü waaʼinrajatkat süpüla wountuin wanee kasa. Chi ashajüikai karaloʼuta C. R. Snyder, ekirajaashi maʼin süchiki sukuwaʼipa wayuu sünain aʼatapajaa kasa anasü. Naashin niakai jülüjeesü waaʼin kojuyasü sukuwaʼipa süpüla wounteerüin tü keeʼireekat waaʼin. Müleka nnojorüle anain sukuwaʼipa wanee, eesü süpüla waaʼinrüin waneʼeya sünainmüinreʼeya wountuin shia.

Müshi Snyder, wayaawatajatü saaʼu wakuwaʼipa müleka wounteerüle waaʼinrüin tü keeʼireekat waaʼin jee iseerüle shia wachiki. Müleka nnojorüle wountuin tü keeʼireekat waaʼin jaʼitairü wachajaashaanain sukuwaʼipa, mojeerü neʼe waaʼin. Shia anaka aluʼu waaʼinrüle tü wounteetkalü amüin, müle shia, kaʼatapaleena waya kasa anasü.

Ashajünüsü suluʼu tü Bibliakat nüchiki wanee wayuu alatakai amüin tia, shia nüchiki chi aluwataaikai David, keeʼireesü maʼin naaʼin nukumajüin tü aʼwaajüleekat Maleiwa. Nümaka Jeʼwaa nümüin: «Niainjachi akumajaka shia Salomón, chi püchonkai». Mojupejeʼe maʼin naaʼin David soʼujee tia, nnojoipejeʼe nia jashichin, nnojoishi ayatüin süchiirua tü keeʼireekat naaʼin, nuʼwanajaain shia. Shiaitpa jülüjaka naaʼin nükotchojüin nneerü jee tü korolo choʼujaajeetkat nümüin chi nüchonkai süpüla nukumajüinjatüin tü aʼwaajüleekat Maleiwa (1 Reyes 8:​17-​19; 1 Crónicas 29:​3-7).

Mayaainjeʼe watüjaaitpain saaʼu jülüjainjatüin waaʼin aneerüin wakuwaʼipa otta wounteerüin waaʼinrüin tü keeʼireekat waaʼin, eesüjaʼa ayateerüle jülüjain waaʼin kasa mojusü jee ayateerüle jülüjain waaʼin mojeerüin wakuwaʼipa mapeena. ¿Jamüsü makaʼa tia? Eesüjaʼa shiale sutuma sülatüin tü kasa isakat wachiki wanouteʼerüin. Jülüjapa waaʼin tü kasa alatakat saaʼu tü mmakat maʼaka saaʼin tü müliaakat, tü atkawaakat jee tü kasa nnojotkat pansaain aaʼinnüin jee müsüjaʼa sutuma tü ayuuliikat jee tü outaakat, ¿kasa waaʼinrajatka süpüla ayatüin jülüjain waaʼin aneerüin wakuwaʼipa mapeena?

[Ayaakuaa sünainka tü süpanakat 7] Nnojorüle saapünüin wamüin wanee aʼyatawaa, ¿müinnache waya nnojoluin ousütüin sünain wanee aʼyatawaa?

[Ayaakuaa sünainka tü süpanakat 8] Nütüjaapa saaʼu chi aluwataaikai David nnojolinjachin niain akumajüin tü aʼwaajüleekat, nüchajaain sukuwaʼipa süpüla naaʼinrüin waneirua kasa.

¿Jalasü ashajünüin süchiki tü kasa anasü eeinjatkat mapeena?

JÜLÜJATAA paaʼin sumojujaale püreloose. Wanaa sümaa püchajaain jaralinjachin akumajüin tü relookot, naatayaa müsü tü namakat pümüin na akumajüliikana reloo. Süküjünakalaka pümüin kepiain püʼütpaʼa chi wayuu akumajakai paala tü reloo pümaʼanakat jee müsia nüküjain pümüin eein süpüla nukumajüin shia sümaa nnojolin nüchekajüin pümüin. Makalaka pütüjaaitpain saaʼu jaralinjachin akumajüin pümüin tia relookot.

Tia relookot müsü aka saaʼin tü paʼatapajakat sünain aneerüin pukuwaʼipa mapeena. Nnojorüle müin shiimainkai saaʼin pümüin tia, ¿jaraiche chi anakai süpüla nükaalinjain pia otta nüküjain pümüin shiimain tia? Wainma na wayuu akaalinjeenakana waya naashin, nnojotpejeʼe wanaawain tü namakat otta eesü nnojorüle wayaawatüin saaʼu. Nia chi Maleiwakai anakai süpüla nükaalinjain pia otta nüküjain pümüin aneerüin pukuwaʼipa mapeena, jama nukumajalain pia. Anuu sünüiki tü Bibliakat süchiki tia: «Nnojoishijasa wattain Maleiwakai woulia waneʼewai wakua» jee müshia nia nükaalinjeena waya (Aluwataaushikana [Hechos] 17:27; 1 Pedro 5:7).

Tü sümakat tü Bibliakat süchiki tü kasa anasü waʼatapajakat

Naata tü sümakat tü Bibliakat süchiki tü kasa waʼatapajakat suulia tü namakat na tottootkana, na ekirajaakana sünain jamüin sukuwaʼipa tü kasakalüirua otta tü namakat na psicólogokana. Tü pütchi ashajünakat suluʼu tü Bibliakat süchiki tü kasa waʼatapajakat shia wanee kasa anasü keeʼireeka waaʼin otta shia wanoujaka anainjee shiimain shikeraajeerüin tü kasa anasü waʼatapajakat. Nnojotsü alawaain neʼe tü sümakat tü Bibliakat süchiki tü kasa anasü waʼatapajakat. Watüjaa aaʼu shiimain shia süka wainmairüin tü pütchi ekeraajakat suluʼujee.

Jamüshijaʼa kanourale wanee wayuu, nnojoishi anoujain neʼe nia süpaʼa mma, eesü tü kasa nunoujakalü anainjee. Akaataajaʼa neʼe sukuwaʼipa waʼatapajüle wanee kasa, watüjaa aaʼu shiimain shikeraajeerü (Hebreokana 11:1). Kanourale wanee wayuu saashin tü Bibliakat nütüjaa aaʼu shikeraajeerüin tü kasa naʼatapajakat (1 Corinto 13:13).

Jamüshiijaʼa wachuntule kaalinwaa nümüin wanee waʼaleewain watüjaa aaʼu nükaalinjeenain waya. ¿Jamüsü watüjaaka saaʼu tia? Süka weʼraajüin nia, watüjaa aaʼu wayuuin anashi nia otta kamaneein nia. Akaataajaʼa kanourale wanee wayuu nütüjaa aaʼu shikeraajeerüin tü kasa anasü naʼatapajakat. ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla watüjaain saaʼu nikeraajeerüin Maleiwa tü waʼatapajakat?

Chi ekeraajeechikai wamüin tü kasa anasü waʼatapajakat

Nia Jeʼwaa chi ekeraajeechikai wamüin tü kasa anasü waʼatapajakat. Anuu nanüiki na israeliitakana nüchiki: «Pia chi ekeraajeechikai tü kasa anasü waʼatapajakat» (Jeremías 14:8). Neʼitaain maʼin naaʼin na israeliitakana nünain Jeʼwaa süka nikeraajeerüin namüin tü kasa anasü naʼatapajakat. Nnojotsü shiain neʼe wanee kasa keeʼireeka naaʼin. Nüküjain namüin jamüin nikeraajeetka Maleiwa tü kasa anasü naʼatapajakat. Soʼunnaa wainma juya, wainma tü kasa nikeraajakat Maleiwa namüin na israeliitakana. Anuu nünüiki Josué chi nekiipüʼükai na israeliitakana: «Jütüjaashanta aaʼu shikeraajüin süpüshuaʼa tü nümakat jümüin chi Jümaleiwasekai Jeʼwaa. Jiʼrüin shikeraajüin süpüshuaʼa tü nümakat. Nnojotsü eein waneesiaakaijeʼe pütchi eekai nnojoluin shikeraajüin» (Josué 23:14).

Watta saalii juya süchikijee tia, ayatayülia müin nukuwaʼipa Jeʼwaa maaʼulu yaa. Wainma tü kasa ashajünakat suluʼu tü Bibliakat süchiki tü kasa naaʼinrüinjatkat chi Maleiwakai otta ashajünüsü shikeraajüin tia. Nnojotsü süpüla woʼtchejaain sümaa tia süka watüjaain saaʼu shiimain nikeraajüin shia chi Maleiwakai.

Eeshii süpüla wanoujain sünain tü sümakat tü Bibliakat süka shikeraajeerüin. Sümaʼinruʼu wekirajaain sünain nukuwaʼipa Maleiwa namüin na wayuukana, weʼitaajeerü maʼin waaʼin nünain sünain nikeraajeerüin wamüin tü kasa waʼatapajakat. Anuu nünüiki chi aluwataaushikai Pablo: «Aamasü maʼi wamüin süpüshua tü pütchi ashajünakat paala suluʼu tü karaloukta nüchikimaajatkat Maleiwa süpüla wekirajaajiraain sünain. Müleka weʼrüle müliaa, akaaliijünüshii waya sütüma tü pütchikat süpüla süchecherüinjatüin waaʼin suʼutpünaa tü müliaakat. Je müleka süshapajaale waaʼin sünain waʼatapajüin tü naaʼinrüinjateetkat chi Maleiwakai wamüin, katsüinsü waaʼin sütüma tü pütchikat sümaʼinruʼu waʼatapajüin» (Roma 15:4).

Asoʼiraajeerü naaʼin na wayuu outakana

¿Jouja keeʼireein maʼin waaʼin shikeraajüin tü kasa waʼatapajakat? Shia wanaa sümaa weʼrüin maʼin wooʼomüin tü outakat jee nünaajaale wanee wapüshi. Wanaa sümaa sülatüin wamüin tia, mojusü maʼin waaʼin sutuma. Nnojoishi jaralin isain suulia tü outaakat. Saashin tü Bibliakat müsü aka saaʼin waʼünüü tü outaakat (1 Corinto 15:26, TNM)

¿Müichiache wanee wayuu outapa nia? Anuu sünüiki tü Bibliakat süchikijee «waʼünüü» sümüin süchiki tü outaakat: «Ooʼulaa meeria tü outaakat». Pülashaatashi maʼin Jeʼwaa suulialeʼeya tü outaakat. ¿Jamüsü watüjaaka saaʼu tia? Wainmainna na wayuu nüsoʼireʼerakana aaʼin Jeʼwaa. Süküjain tü Bibliakat süchiki mekietsatshii wayuu asoʼiraakana aaʼin nutuma Maleiwa.

Soʼu wanee kaʼi naapüin Jeʼwaa tü nüpülainkat nümüin Jesuu, chi Nüchonkai süpüla nüsoʼireʼerüin naaʼin Lázaro, wanee naʼaleewain, pienchitchi kaʼi outuin Lázaro. Nnojotsü naaʼinrüin Jesuu tia ojuunaa, nüsoʼireʼerüin naaʼin Lázaro suʼupala wainma wayuu (Juan 11:38-48, 53; 12:9, 10).

Eesüjaʼa jülüjale paaʼin jamüin süsoʼireʼennaka naaʼin naya wayuukana sümaa laülaayuuin jee outuin naya nachikuaʼa. Asoʼireʼennüsü naaʼin süpüla watüjaainjatüin saaʼu susoʼiraajeerüin naaʼin na wapüshi anaajaakana. Keeʼireesü maʼin waaʼin shia otta shiimain susoʼiraajeerüin naaʼin.

Anuu nünüiki Jesuu: «Taya chi asoʼireʼerakai saaʼin wayuu» (Juan 11:25). Niʼitaain Jeʼwaa najapuluʼu Jesuu niainjachin asoʼireʼeraka saaʼin wayuu sainküin mmakat. Anuukalaka nünüiki: «Soʼuweena wane kaʼi, saapeerü tanüiki süpüshua tü wayuu ouktüsükalüirua sümaa sujuitteerüin mmaapüjee» (Juan 5:28, 29). Napüshuaʼa na wayuu anaajaakana asoʼiraajeerü naaʼin süpüla kepiainjanain naya nachikuaʼa yaa saaʼu tü mmakat anapa maʼin shia.

Isaías, chi nünüikimaajachikai Maleiwa nüküjain süchiki süsoʼiraainjatüin saaʼin wayuu. Anuu nünüiki: «Asoʼiraajeerü naaʼin nachikuaʼa na püpüshi anaajaakana. Asoʼiraajeerü naaʼin nachikuaʼa na anaajaakana yaa saaʼu tü mmakat jee aʼwaateena naya süka talatüin maʼin naaʼin. Puluwataain tü puwaralakat iipünaajee maʼaka saaʼin joojotshi, süsoʼiraakalaka naaʼin nachikuaʼa na wayuu outakana» (Isaías 26:19, Versión Popular).

¿Aashin anain maʼin waaʼin sutuma tia pütchikat? Nakuwaʼipa na outushiikana müsü aka saaʼin nukuwaʼipa wanee joʼuu süleʼeruʼu nii, nnojoishi süpüla jamajüin chi joʼuukai. Akaataajaʼa na outushiikana müshii naaʼinmajünaka aaʼin nutuma Jeʼwaa süka sotuin naya naaʼin (Lucas 20:37, 38). Asoʼiraajeerü naaʼin soʼu palitchon kaʼi yaa saaʼu tü mmakat anapa maʼin shia. Süsoʼiraapa naaʼin na wayuu anaajaakana, talateerü maʼin naaʼin na napüshikana namaa maʼaka talatüin maʼin nüpüshi wanee joʼuu jemeitpa nia. Nnojoishi müichiain wanee wayuu outapa nia, asoʼiraajeerü naaʼin nüchikuaʼa.

Aneerü waaʼin süka watüjaain saaʼu aneerüin wakuwaʼipa mapeena

Ekirajüshi Pablo süchiki süsoʼiraainjatüin naaʼin na outushiikana. Nüküjain shiain süpüshi tü kasa anasü waʼatapajakat, tü makalü aka saaʼin uwon kachueera saashin tü Bibliakat (1 Tesalónica 5:8, TNM). Tia uwonkat shia nuʼttaainjachika atuma wanee surulaat. ¿Kasa nüküjeeka achiki Pablo? Jamüshiijaʼa na surulaatkana noʼunajanapa sünain atkawaa namaa naʼünüü, naʼatüin nanain wanee uwon kachueera suulia jamajüin nekii. Jaʼitaina eʼitünüin naya sünain nekii, nnojotsü jamajüin tü nekiikat. Akaataajaʼa neʼe tü kasa anasü waʼatapajakat, müshii saaʼinmajakai waya süka anain tü jülüjakat waaʼin sutuma. Shiimainre wamüin shikeraajeerüin tü kasa waʼatapajakat aneerü waaʼin weʼrapa müliaa. ¿Aashin choʼujaain maʼin wamüin tia makalü aka saaʼin uwon kachueera?

«Maa aka tü kachueera ajapuluʼujiakat anua», müshi Pablo süchiki tü kasa anasü waʼatapajakat (Hebreokana 6:19, 20). Nütüjaa aaʼu Pablo choʼujaain maʼin tü kachueera ajapuluʼujiakat anuwa, süka jamüin, kojuyatuain najachijain shiroku palaa. Jamüsüjaʼa wanaa sümaa miyoʼuin maʼin tü wawaikat, ojutünüsü tü kachueera ajapuluʼujiakat anuwa shiinaluʼu tü palaakat süpüla nnojoluinjatüin jamajüin tü anuwakat otta süpüla nnojoluinjatüin sülüʼüjain shia tü wawaikat.

Shiimainre maʼin wamüin shikeraajeerüin tü kasa waʼatapajakat sükaalinjeena waya soʼunnaa tü kasa mojusü alatakat wamüin. Nüküjain Jeʼwaa wamüin nikeraajeerüin tü nümakat wamüin. Nnojoleena müliain na wayuukana sutuma kasachiki, mojulawaa, mojuin naaʼin jee sutuma tü outaakat (paashajeʼera tü pütchi suluʼukat süpana 10). Wachecheraale süchiirua tü kasa waʼatapajakat, sükaalinjeena waya süpüla nnojoluin mojuin wakuwaʼipa jee waaʼinreerü tü nümakat Maleiwa suulialeʼeya waaʼinrüin tü kasa mojusü aaʼinnakat maʼin maaʼulu.

Eesia süpüla pütüjaain saaʼu tü kasa anasü waʼatapajakat. Keeʼireesü naaʼin Jeʼwaa katüinjatüin poʼu waneepia. Anuu sünüiki tü Bibliakat süchiki tia: «Süka keeʼireein maʼi naaʼin suʼtteʼennüinjatüin wayuu süpüshua». ¿Kasa paaʼinrajatka süpüla puʼttaain nutuma Maleiwa? Pütüjaainjatü aaʼu tü shiimainkat (1 Timoteo 2:4). Süpüla pütüjaain saaʼu tü shiimainkat pikirajaa sünain tü Nünüikikat Maleiwa. Alanaʼaleesia maʼin tü kasa waʼatapajakat nutuma Jeʼwaa suulialeʼeya waneirua kasa.

Süka watüjaaitpain saaʼu nikeraajeerüin Maleiwa tü kasa anasü waʼatapajakat, nnojoleerü yüülain waaʼin sutuma. Naapeerü wamüin Maleiwa tü nütsüinkat süpüla wountuin waaʼinrüin waneirua kasa wanaapünaaka sümaa tü nüchekakat (2 Corinto 4:7; Filipos 4:13). Shiaʼaya choʼujaaka maʼin wamüin watüjaainjatüin saaʼu tia kasa anasü waʼatapajakat. Müleka nnojorüle pütüjaain saaʼu tü kasa anasü nikeraajeetkat Maleiwa wapüleerua jee püchajaale süchiki, eesü süpüla pütüjaain saaʼu. Suluʼusü shia tü Bibliakat.

[Pütchi süttaka suluʼu süpana 10]

Shiimain shikeraajeerüin tü kasa anasü waʼatapajakat

Watüjaa aaʼu shiimain tü kasa anasü waʼatapajakat sünainjee tü sümakat wamüin tü Bibliakat. Anuu tü sümakat:

◼ Anainjatü sukuwaʼipa wayuu mapeena naashin Maleiwa.

Süküjain wamüin tü Bibliakat anainjatüin maʼin tü mmapaʼakat, paaʼinwajiraajeena na wayuu kepiainjanakana suluʼu otta aneerü nakuwaʼipa (Salmo 37:11, 29; Isaías 25:8; Alateetkat Mapeena [Apocalipsis] 21:3, 4).

◼ Matüjainsai aküjaa naʼalain Maleiwa.

Mojusü nümüin aküjaa alawaa. Loto akuwaʼipachi nia otta wulesü nukuwaʼipa. Müshijeseʼe matüjain nia aküjaa alawaa (Proverbios 6:16-19; Isaías 6:2, 3; Tito 1:2; Hebreokana 6:18).

◼ Pülashaatashi maʼin chi Maleiwakai.

Niaʼala neʼe pülashaatakai maʼin nümüiwaʼa chi Maleiwakai. Nnojotsü eein wanee kasa ataʼüleekat nukuwaʼipa suulia nikeraajüin tü nümakat (Éxodo 15:11; Isaías 40:25, 26).

◼ Keeʼireesü naaʼin Maleiwa katüinjatüin woʼu süpüla kaʼikat süpüshuaʼa.

(Juan 3:16; 1 Timoteo 2:3, 4).

◼ Nütüjaa aaʼu Maleiwa waaʼinreerüin tü kasa anasükat.

Shia jülüjaka naaʼin Maleiwa tü wakuwaʼipa anasükat otta tü kasa anasü waaʼinrakat, nnojotsü shiain tü kasa isakat wachiki jee tü mojukat watuma (Salmo 103:12-14; 130:3; Hebreokana 6:10). Nütüjaa aaʼu waaʼinreerüin tü kasa anasükat otta talatüshi nia wamaa müleka waaʼinrüle tia (Proverbios 27:11).

◼ Nükaalinjeena waya Maleiwa süpüla wountuin tü kasa keeʼireekat waaʼin.

Nnojotsü mojuinjatüin waaʼin süka nükaalinjeenain waya Maleiwa. Naapeerü wamüin tü nütsüinkat süpüla katsüinjatüin waaʼin (Filipos 4:13).

◼ Keeʼireesü naaʼin Maleiwa weʼitaainjatüin waaʼin nünain.

Weʼitaainjatü waaʼin nünain Maleiwa süka nüküjain tü shiimainkat. Nikeraajeerü süpüshuaʼa tü nümakat wamüin (Salmo 25:3).

[Ayaakuaa sünainka tü süpanakat 12]

Maʼaka nnojoluin jamajüin nikii wanee surulaat kanainkai wanee uwon kachueera, müsia neʼe wakuwaʼipa sutuma tü kasa waʼatapajakat, anasü tü jülüjakat waaʼin sutuma

[Ayaakuaa sünainka tü süpanakat 12]

Maʼaka sajapuluʼujunuin tü anuwakat sutuma tü kachueera ajapuluʼujiakat shia, müsia waaʼin sutuma tü kasa anasü waʼatapajakat, müsü sajapuluʼujakai waaʼin

[Reconocimiento]

Por gentileza de René Seindal/Su concessione del Museo Archeologico Regionale A. Salinas di Palermo