Atüjashi amülialawaa aaʼin saalin wayuu

1. ¿Jamüsü kapüleeka oʼunaa chaa eemüinjachire Jonás? ¿Jamüsü naaʼin Jonás nülüʼülaapa sünainmüin tü pueulokot Nínive?

WAINMA kasa jülüjaka naaʼin Jonás wopuluʼupünaa, malaaka joo waraitüinjachin nia maʼaka saaʼin 800 kiloometüro süpüla nüntüin. Eetaasü maʼaka saaʼin wanee kashi tia. Nüneeküinjatü palajana tü wopu anakat süpüla oʼunaa. Eesü wanee pejetchonsü saaʼin, shiapejeʼe anain tü kaʼyatakat süka nnojoluin keemain maʼin shia. Alatüinjachipajaʼa nia waneepia eere patajatshiin tü mmakat, saaʼupünaa uuchi. Eeshijaʼa waraitüinjachire nia sotpünaa tü anoouishii chakat Siria, nülatüinjachire tü süchikat Éufrates otta nutunkaapünaain sümaʼana wayuu nnojotka niʼraajüin chaa Siria, Mesopotamia jee Asiria. Shiakajasaʼa jülüjain naaʼin Jonás waneepia tü pueulo eemüinjachire nüntüin, tü pueulokot Nínive, mmotshaatashi nia seema wayuu chayaa.

2. ¿Kasa naaʼinraka Jeʼwaa süpüla nikirajüin Jonás sünain aaʼinraa tü nuluwataakalü anain nia?

² Nütüjaa aaʼu Jonás nnojoluinjachin nümalajaain, naaʼinrüinjatü tü nuluwataakalü anain nia Jeʼwaa. Nnojoishi nia ayoutajaainjachin nüchikuaʼa. Sünain ekirajaaya 13, wekiraja anainrü tü naaʼinrakat Jeʼwaa süpüla nütüjaain saaʼu Jonás choʼujaain naaʼinrüinjatüin tü nuluwataakalü anain nia otta nnojoluinjatüin yaletüin naaʼin. Eejaaka wanee wawai nutuma Jeʼwaa sünainmüin tü anuwa kaluʼujachikat Jonás, shiasaʼa süchikijee tia, nükaaliinjain nia suulia wüinsiraa. Eejaasü nutuma Jeʼwaa wanee jime miyoʼu süpüla shimiralüin Jonás otta apünüin kaʼi süchikijee tia, sheetüin Jonás tü jimekat sotpaʼa tü palaakat. Nnojotkajasaʼa motuin naaʼin Jonás tia alatakat nümüin (Jon., kap. 1 otta 2).

3. ¿Jamüshi nükaaliinjaka Jeʼwaa Jonás suulia outaa? ¿Kasa asakinnaka anain sutuma tia?

³ Piantuaichi aluwataanüin Jonás nutuma Jeʼwaa süpüla nuʼunüinjachin Nínivemüin. Oonoopejeʼe nia nümaa Jeʼwaa, müshijeseʼe chakuwalin nia wüinpümüin (paashajeʼera Jonás 3:1-3). ¿Eeʼiratüsüchejeʼe nukuwaʼipa sutuma tü alatakat nümüin? Amülialaasü naaʼin Jeʼwaa naalin Jonás, müshijeseʼe nuʼtteʼerüin suulia outaa, nnojoishi süsalain nutuma saaliijee moonooin nümaa jee müshia nuluwataain nia nüchikuaʼa sünain aaʼinraa tü niʼyataainkat. ¿Eesüchejeʼe amülialaain naaʼin Jonás saalin wayuu? Süka waleʼeruʼuin tü kaainjalaakat, kapüleesü wamüin sümülialaainjatüin waaʼin saalin wayuu. Müsüjeseʼe anain wekirajaale süchiki tü alatakat nümüin Jonás otta kasain watüjain sünainjee tia.

Tü naaʼinrakat sutuma tü pütchi aküjünakat namüin

4, 5. ¿Jamüsü «tü pueulo miyoʼusükat» nümaka Jeʼwaa süchiki Nínive? ¿Kasa watüjaaka aaʼu nüchiki Jeʼwaa sutuma tia?

⁴ Naata maʼin tü jülüjakat naaʼin Jeʼwaa süchiki Nínive suulia tü jülüjakat naaʼin Jonás. Saashin tü Wiwüliakat, «Nínive shia wanee mma miyoʼu maʼin» noʼuluʼu Maleiwa (Jon. 3:3). Suluʼu tü karaloʼuta nüshajakat Jonás, apünüintua «tü pueulo miyoʼusükat» nümüin Jeʼwaa süchiki Nínive (Jon. 1:2; 3:2; 4:11). ¿Jamüsüche kojutuka noʼuluʼu Jeʼwaa tia pueulokot?

⁵ Nnojotsü jeketüin akumajaain tia pueulokot soʼu tia, süka jamüin, shiain soʼutku tü pueuloirua nukumajitkat Nemrod süchikijee tü Juya miyoʼukat maʼin. Shia wanee pueulo miyoʼu maʼin otta kottaleesia shia sümaa waneirua pueulo. Eetaasü maʼaka apünüin kaʼi süpüla sülatünüin suluʼu (Gén. 10:11; Jon. 3:3). Pounuataayai shiyolojo tia pueulokot. Miyoʼuyuu tü aʼwaajüleeirua eejatkat chayaa, miyoʼu süsepü otta miyoʼuyuu maʼin tü piichi eejatkat chayaa. Nnojotpejeʼe shiain kojutuin atuma tia noʼuluʼu Jeʼwaa, naya kojutkana nümüin na wayuu chajanakana suluʼu tia pueulokot. Wainma maʼin wayuu kepiaka Nínive soʼu tia. Mayaapejeʼe kanüliain maʼin naya sünain mojulaain maʼin, nükaaliinjeein naya Jeʼwaa süka kojutuin maʼin wayuu süpüshuaʼa nümüin. Jee nücheküin süpüleerua shiyaawajaain suulia saainjala.

6. (1) ¿Jamüshiche mmotka Jonás nüntapa Nínivemüin? (Paashajeʼera tü nootakat). (2) ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla washatüin nukuwaʼipa Jonás waküjapa nünüiki Maleiwa?

⁶ Mmotkajasaʼa maʼin Jonás nüntapa suluʼumüin tü pueulokot Nínive otta niʼrapa wattain maʼin saalii wayuu chayaa, alatüsü suulia 120.000 wayuu.a Chajaitaalaka nia waraitüin saʼakapünaa wayuu sünain achajawaa eere anain aküjaa tü pütchi nüjütitkat Jeʼwaa nümaa. Wanee kaʼi waraitüin nia suluʼupünaa tia pueulokot. ¿Jamüsüche süküjia nutuma Jonás tia pütchikat? Nnojotsü watüjaain saaʼu jamüin maʼin sukuwaʼipa nutuma. Eeshijaʼa nütüjale aashajawaa nanüiki na asiriokana otta naainjüle Jeʼwaa kasa pülasü süpüla nütüjain ashajawaa suluʼu tia anüikiikat. Jee eesüjaʼa nüküjale shia suluʼu hebreo eeka wanee alatiraka tia pütchikat namüin na niniviitakana. Lotopejeʼe nünüiki Jonás otta nnojotsü anain maʼin tü nüküjakalü achiki, müshi nia: «¡Choʼujaasü neʼe pienchi shikii kaʼi süpüla sajaʼttinnüin Nínive!» (Jon. 3:4). Nnojoishi nia mmoluin sünain aashajawaa otta kojuyatua nüküjain tü pütchikat. Jaʼyasü naaʼu Jonás katsüin nunoula otta yalayalain naaʼin. Choʼujaashaatasü müinjatüin wakuwaʼipa maaʼulu.

7, 8. (1) ¿Kasa naaʼinraka na niniviitakana sutuma tü pütchi nüküjakat Jonás namüin? (2) ¿Kasa naaʼinraka chi aluwataaikai saaʼu Nínive nütüjaapa saaʼu tü nümakat Jonás?

⁷ Aapajünüsü nünüiki Jonás natuma na niniviitakana. Eesüjaʼa jülüjale naaʼin Jonás shiyoutajatüin wayuu tü pütchi nüküjakat jee saainjünüinjatüin kasa mojusü nümüin saaliijee tia pütchikat. Nnojotpejeʼe shiain alatüin tia, oonooshii naya sümaa tü nümakat Jonás namüin. Aʼwalakajaamaatüsü tü nümakat Jonás, shia saashajaaka maʼin achiki wayuu süpüshuaʼa chaa Nínive (paashajeʼera Jonás 3:5). Ayaawajaasü wayuu süpüshuaʼa suulia saainjala, na washinnuukana, na maʼletsekana, tooloyuu, jieyuu, na tepichiyüliikana jee na miyoʼuyuukana. Akaʼaya naya, aamajaashii saaʼu mojuin maʼin naaʼin. Naapüinjaʼa süchiki tia chi aluwataaikai saaʼu tia pueulokot.

⁸ Nütüjaapa saaʼu tü pütchi nüküjakat Jonás, mmoluwaashi chi aluwataaikai neema Maleiwa otta niyaawajaaka suulia naainjala. Atamaashi nia saaʼujee niinase süpüla niiʼiratüin tü nüsheʼin anakat maʼin süka wanee kuluulu kaʼleshaanaka oʼu. Wanaawaipa nüsheʼin sümaa wayuu süpüshuaʼa otta nüikalaaka saʼaka paliʼi saaliijee mojuin maʼin naaʼin. Süchikijee tia, nüikaleʼeraka wanee pütchi namaa na niʼipajanakana süpüla saamajüinjatüin wayuu süpüshuaʼa. Nuluwataain wayuu süpüla saʼatüin sünain tü kuluulu kaʼlekalü oʼu otta aʼatünajatü shiaʼayaa sünain mürüt.b Nüküjain chia aluwataaikai wainmain kasa mojusü naainjaka na wayuu nuluwataakana aaʼu. Otta keeʼireesü naaʼin sümülialaainjatüin naaʼin Maleiwa naalin süka niyaawajaain suulia naainjala. Anuujeseʼe nünüiki: «Eeshijaʼa nuuʼulaweechire Maleiwa suulia jashiee otta nnojoleena najaʼttirüin waya süka sümülialaain naaʼin» (Jon. 3:6-9).

9. ¿Kasa nnojotka nanoujain anain waneinnua wayuu? ¿Jamüsü watüjaaka saaʼu nnojoluin shiimain tü namakat naya wayuukana?

⁹ Eeshii eekai nnojoluin nanoujain sünain nayaawajaamaatüin na niniviitakana suulia naainjala. Naküjapejeʼe na ekirajaakana süchiirua sukuwaʼipa tü Wiwüliakat mapuʼuin sukuwaʼipa wayuu sümaiwa, eeʼiratawaisü nakuwaʼipa otta nanouja anainrü sülatajatüin namüin wanee kasa sutuma tü neʼrakat. Jaʼitairü kasain aküjünüin süchiki tia, watüjaa aaʼu shiimain tia alatakat süka nüküjain Jesuu mapa nayaawajaain na niniviitakana suulia naainjala (paashajeʼera Mateo 12:41). Nütüjaa aaʼu Jesuu shiimain tia süka niʼrüin tü alatakat Nínive, chajachi nia chaa iipünaa eere Jeʼwaa soʼu tia (Juan 8:57, 58). «Nnojoleechi eeʼiratüin nukuwaʼipa chira wayuukai», nnojoishii müinjanain waya nüchiki wanee wayuu jaʼitaichi mojulaain nia. Niaʼala neʼe Jeʼwaa atüjaaka saaʼu tü suluʼukat saaʼin wayuu.

Amüliajüi maʼin Jeʼwaa suulialeʼeya wayuu

10, 11. (1) ¿Kasa naaʼinraka Jeʼwaa sutuma nayaawajaain na niniviitakana suulia naainjala? (2) ¿Jamüsü watüjaaka saaʼu nnojoluin nuʼtchejaain Jeʼwaa sümaa tü naaʼinrüinjatiaakat namüin na niniviitakana?

¹⁰ ¿Kasa naaʼinraka Jeʼwaa sutuma nayaawajaain na niniviitakana suulia naainjala? Anuu nünüiki Jonás: «Niʼrakalaka chi Maleiwa shiimainshikai nayaawajaain suulia naainjala otta sümülialaakalaka naaʼin chi Maleiwa shiimainshikai saaliijee tü nümakat paala namüin, nnojoliika najaʼttirüin naya» (Jon. 3:10).

¹¹ ¿Jamüshiiche nnojoliika süsalain nutuma Jeʼwaa naainjala na niniviitakana? ¿Nuʼtchejaa amaatche tü nümakat nachiki? Nnojo, nnojotsü shiain tia. Saashin tü Wiwüliakat, lotoshootosü sukuwaʼipa süpüshuaʼa tü naaʼinrakat Jeʼwaa (paashajeʼera Deuteronomio 32:4). Makaʼa nnojoluin süsalain naya nutuma Jeʼwaa shia süka niʼrüin nanoutuin nakuwaʼipa, nnojoika ayatüin nia jashichin namüin. Amülialaasü naaʼin Jeʼwaa naalin.

12, 13. (1) ¿Kasa niiʼiyataka akajee Jeʼwaa kekiin maʼin nia, nunouteʼerawalin wanee kasa naaʼinrajatka otta sümülialaain naaʼin saalin wayuu? (2) ¿Jamüsü watüjaaka saaʼu nnojoluin alawaain tü pütchi nüküjakat Jonás?

¹² Na shikiipüʼükana tü iküleesiakalüirua nekirajüin wayuu sünain nnojoluin sümülialaain naaʼin Maleiwa saalin wayuu, wainma kasa nuluwataaka anain otta mojulaashi nia naashin. Nnojotpejeʼe müin nukuwaʼipa Jeʼwaa, kekiishi maʼin nia, eesü süpüla nunoutuin wanee kasa naaʼinrajatka otta amülialaasü naaʼin saalin wayuu. Jamüshijaʼa Jeʼwaa, süpülapünaa süsalain saainjala wayuu nutuma, nuluwataain na wayuu aʼyataakana nümüin süpüla naapirüin naya. Naaʼinrüin Jeʼwaa tia süka keeʼireein naaʼin nayaawajaain suulia naainjala na mojulaashiikana otta neeʼiratüin nakuwaʼipa maʼaka naaʼinrüin shia na niniviitakana (Ezeq. 33:11). Anuu nünüiki Jeʼwaa nümüin Jeremías: «Müleka taküjale süchiki tajaʼttirüinjatüin tü wayuukalüirua jee wanee aluwataaya, jee suuʼulaale suulia tü kasa mojusü saaʼinrakat, amülialaajeerü taaʼin saalin jee nnojoleerü tajaʼttirüin» (Jer. 18:7, 8).

¹³ ¿Alawaache tü pütchi nüküjakat Jonás? Nnojottaa. Tü pütchi nüküjakat Jonás namüin na niniviitakana süpülajatü natüjaain saaʼu süsalainjanain naya nutuma Maleiwa saaliijee mojulaain maʼin naya. Ayaawajaapejeʼe naya suulia naainjala soʼu tia, müshiijeseʼe nnojoluin süsalain naya nutuma Jeʼwaa. Kakalia süchikijee tia, süsalashii nutuma Jeʼwaa na niniviitakana sutuma naaʼinrüin süchikuaʼa tü kasa mojusükat (Sof. 2:13-15).

14. ¿Kasa naaʼinraka Jonás sutuma nnojoluin süsalain nutuma Jeʼwaa naainjala na niniviitakana?

¹⁴ ¿Kasa naaʼinraka Jonás sutuma nnojoluin süsalain nutuma Jeʼwaa naainjala na niniviitakana? «Mojusü maʼin nümüin Jonás tia, jashichijaakalaka nia» (Jon. 4:1). Akaʼaya nia, müshi nüʼülüjakai aaʼin nümüin Jeʼwaa sünain oʼuraajaa. «Anashijeʼe makatayüire taya tepialuʼu», müshi Jonás. Nütüjaa aaʼu nnojoliinjanain süsalain nutuma Jeʼwaa na niniviitakana. ¡Shiaʼaya nuʼunaka atuma tia Tarsimüin naashin! Nuchuntaka nümüin Jeʼwaa nuʼutuin naaʼin süka nnojoluin kateein noʼu (paashajeʼera Jonás 4:2, 3).

15. (1) ¿Kasache jashichika anainjee Jonás? (2) ¿Kasa naaʼinraka Jeʼwaa nüpüleerua Jonás?

¹⁵ ¿Kasache jashichika anainjee Jonás? Nnojotsü watüjaain aaʼu kasain jülüjain naaʼin wanaa sümaa tia, shiajaʼa neʼe watüjaaka aaʼu nüküjain suʼupala wainma wayuu süsalainjanain naainjala nutuma Maleiwa na niniviitakana. Sunouja anainrü wayuu tü nümakat Jonás, nnojotpejeʼe müin shikeraajakai saaʼin tü nüküjakat. ¿Shiache mmotka eema Jonás meeʼerapalain nia? ¿Shiataapa mmoluin eema nia «nünüikimaayaashi Maleiwa» nümünüin? Nnojotsü watüjaain saaʼu tia. Watüjaapejeʼe saaʼu nnojoluin talatüin nia sutuma nayaawajaain na niniviitakana suulia naainjala jee nnojoishi talatüin nia sutuma sümülialaain naaʼin Jeʼwaa naalin. Mojusü neʼe naaʼin Jonás naaʼujiraa jee üttüsü naaʼin. Shiapejeʼe jülüjain naaʼin Jeʼwaa tü anakat sünain nukuwaʼipa Jonás. Nnojoishi süsalain nia nutuma saaliijee tia, anuu nünüiki Jeʼwaa sümaa kamaneein nia nümüin: «¿Kasa jashichika anainjee pia?» (Jon. 4:4). Nnojotsü süküjain tü Wiwüliakat nusoutule Jonás shiʼipajee tü nüsakitkalü anain nia Jeʼwaa.

16. ¿Jamüsü naatawaika tü jülüjakat waaʼin suulia tü jülüjakat naaʼin Jeʼwaa? ¿Kasa watüjaaka aaʼu nüchiki Jeʼwaa sutuma tü wekirajaakalü anain?

¹⁶ Nnojotsü watüjaain saaʼu jamüin nnojoika süsalain Jonás nutuma Jeʼwaa saaliijee niʼrala wayumüin. Nnojotkaʼa wayaawatüin maʼin saaʼu tia shia süka wayuuin neʼe waya. Jamüsüjaʼa sülatüle wanee kasa mojusü, eeshii na wayuu makana anüiki: «¿Jamüsüche nuuʼulaaka Maleiwa sülatüin tia? ¿Jamüshiiche nnojoliika süsalamaatüin nutuma na aaʼinrakana kasa mojusü?». Eetaashii na jülüjakana aaʼin kakaliain maʼin Jeʼwaa süpüla najaʼlajeʼerüin na manoujainsaliikana. Sutuma tü wekirajaakalü anain nüchiki Jonás, wayaawata aaʼu wanouteʼerüinjatüin tü jülüjakat waaʼin nnojorüle pansaain shia sümaa tü naaʼinrakat Jeʼwaa.

Atüjashi amülialawaa aaʼin saalin wayuu

17, 18. (1) ¿Kasa naaʼinraka Jonás süchikijee nuʼunuin Nínivejee? (2) ¿Jamüsü naaʼin Jonás sutuma tü suuʼuliakat wüüirü?

¹⁷ Oʼunushi Jonás Nínivejee sümaa yüülashaatain naaʼin. Nnojoipejeʼe nia oʼunuin nipialuʼumüin, wüinpümüinkuwaishi nia, saaʼumüin wanee uuchi eejeere jaʼyashiin tü pueulokot Nínive. Nukumajaka wanee lumachon, yalajachika nia aʼatapajüin najaʼlajeʼerüin Jeʼwaa na niniviitakana. ¡Macheʼekaiche maʼin wayuukai chia! ¿Kasakaʼa naaʼinrüin Jeʼwaa süpüla sümülialaainjatüin naaʼin Jonás saalin wayuu?

¹⁸ Aipaʼapa naaʼu Jonás, osotusü wanee suuʼulia wüüirü nutuma Jeʼwaa. Shiasaʼa waneemüin kaʼi, talatüshi maʼin Jonás süka niʼrüin anashaatain seemiouse nulumase sutuma wainmain süpana tü suuʼuliakat wüüirü. Eesüjaʼa jülüjale naaʼin Jonás naaʼinrüin Jeʼwaa tia süpüla nütüjaain saaʼu talatüin nia nümaa. Nnojotpejeʼe naaʼinrüin Jeʼwaa tia suulia müliain Jonás sutuma kaʼi jee süpüla sülatüin tü jashieekat nuulia, süpülajatü nütanalüin naaʼin. Müsüjeseʼe eejaain nutuma Jeʼwaa wanee jokoma süpüla shikajüin tü suuʼuliakat wüüirü otta juluin shia sutuma. Süchikijee, eejaaka nutuma Jeʼwaa wanee joutai wüinpejeekuat jaʼishaatasü maʼin. Suʼuchichajeʼerüin Jonás tia joutaikat. Mojukalaka naaʼin nüchikuaʼa otta nuchuntuin nümüin Maleiwa nuʼutuin naaʼin (Jon. 4:6-8).

19, 20. ¿Kasa nüküjaka Jeʼwaa nümüin Jonás süpüla nüsakireʼerüin naaʼin?

¹⁹ Asakinnüshi Jonás nüchikuaʼa nutuma Jeʼwaa jamüin jashichika nia sutuma juluin tü suuʼuliakat wüüirü. Asoutushi neʼe Jonás naaʼujira, müshi nia: «Jashichishiaʼaya taya, müshijeseʼe outeein taya» (Jon. 4:9).

²⁰ Nüküjain Jeʼwaa nümüin Jonás mojuin neʼe naaʼin saaʼu wanee maata nnojotka nüpünajüin jee nnojotka niʼyotuin aaʼu wüin, makaʼa nünüiki Jeʼwaa nümüin shia süpüla nüsakireʼerüin naaʼin Jonás. Süchikijee nümaka nümüin: «Amülialaasü taaʼin saalin Nínive tü pueulo miyoʼusükat, eere sülatüin suulia 120.000 wayuu kepiaka suluʼu, nnojotka atüjaain saaʼu kasain naatain atuma tü najapü nekiakat suulia tü nepeʼekat jee wainma namüʼlüin» (Jon. 4:10, 11).c

21. (1) ¿Kasa nikirajeeka anain Jeʼwaa Jonás sükajee tü nümakat nümüin? (2) ¿Jamüsü anaka maʼin wamüin tü wekirajaaitpakalü anain nüchiki Jonás?

²¹ ¿Kasa piyaawataka aaʼu sünainjee tü nümakat Jeʼwaa nümüin Jonás? Nnojotsü nüpünajüin Jonás tü suuʼuliakat wüüirü, nia Jeʼwaa akumajaka shia otta nia Jeʼwaa katakalü atuma noʼu na niniviitakana, jee nia aapakaʼaya namüin süpüshuaʼa tü kasa choʼujaakat namüin süpüla katüinjatüin noʼu maʼaka naaʼinrüin shia süka süpüshuaʼa tü kasa katoʼutkalüirua. ¿Jamüsüche isaka naaʼin Jonás süchiirua tü suuʼuliakat wüüirü noulia na 120.000 wayuu chajanakana Nínive sümaa tü namüʼlüinkat? Shia süka jülüjain naaʼin nukuwaʼipa neʼe nümüiwaʼa. Mojusü naaʼin Jonás jutpa tü suuʼuliakat wüüirü süka nnojoluin jemioushi nüpüla. Akaʼaya nia, süka jülüjain naaʼin nukuwaʼipa neʼe nümüiwaʼa, jashichishi saaʼu nnojoluin süsalain nutuma Jeʼwaa na niniviitakana. Shia neʼe keeʼireeka naaʼin Jonás shikeraajüin tü nümakat süpüla sütüjaanüin aaʼu shiimain nünüiki otta ayatüin nia kojutuin sümüin wayuu saaʼu nünüikimaajachin Maleiwa. Anasü maʼin tü wekirajaaitpakalü anain nüchiki Jonás süpüla wasakireʼerüin waaʼin sünain tü wakuwaʼipakat. Kapüleesü wamüin wapüshuaʼa nnojoluinjatüin yaletüin waaʼin. Müsüjeseʼe waapüin analuʼut nümüin Jeʼwaa saaʼu nikirajüin waya süpüla washatüin nukuwaʼipa süpüla sümülialaain waaʼin saalin wayuu sümaa jülüjain naya waaʼin.

22. (1) ¿Jamüsü watüjaaka saaʼu nunoutuin nukuwaʼipa Jonás? (2) ¿Kasa watüjaka sünainjee tü alatakat nümüin Jonás?

²² ¿Anoutaasüche nukuwaʼipa Jonás sutuma tü nümakat Jeʼwaa nümüin? Suluʼu tü karaloʼuta nüshajakat Jonás nnojotsü nüküjain jamüin nünüiki shiʼipajee tü nüsakitkalü anain nia Jeʼwaa. Jee mojushiisü tia namüin waneinnua wayuu ekirajaakana süchiirua sukuwaʼipa tü Wiwüliakat. Watüjaapejeʼe saaʼu nunoutuin nukuwaʼipa Jonás, watüjaa aaʼu tia sutuma tü karaloʼuta nünüliamaajatkat. ¿Suluʼu jamüin? Süka niain kashajalain tia karaloʼutakat. Jülüjataa paaʼin, chajachin Jonás nuumainpaʼa sünain ashajaa tia karaloʼutakat. Eeshijaʼa jülüjale paaʼin laülaaichin nia, kekiin maʼin nia sümaa nnojoluin yaletüin naaʼin. Eesüjaʼa miyoʼule süsanalia naaʼin shiʼipaʼaya nüshajüin süchiki tü naainjalakat, süchiki moonooloin nia, macheʼein nia otta nnojoluin sümülialaain naaʼin saalin wayuu. Niyaawata aaʼu mapa Jonás choʼujaain sümülialaain naaʼin saalin wayuu sutuma tü nikirajakalü anain nia Jeʼwaa. ¿Jama jiakana? ¿Eeshiʼiya jia atüjain sünainjee tia? (Paashajeʼera Mateo 5:7).