Wakuwaʼipainjatka mapa sümaa wapüshi

1. ¿Kasa keeʼireeka naaʼin Maleiwa wapüleerua?

WANAA sümaa kasaalüin Eva nümaa Adán nutuma Jeʼwaa, talatsü maʼin naaʼin Adán jee nüküjaka wanee pütchi anasü maʼin (Génesis 2:22, 23). Nnojotsü shiain neʼe keeʼireein naaʼin Jeʼwaa talatüin waaʼin sümaa wapüshi. Shia keeʼireeka naaʼin waaʼinrajatüin tü Nüchekakat. Müshi nia nümüin Adán sümaa Eva: «Anakaja kachonniire jia, joulüiwa na juuʼuliwoʼukana sainküin mmakat süpüshua süpüla laülaainjanain jia saaʼu tü kasa shirokujatkat palaa, saaʼu tü kasa waawatakat iipünaapünaa je saaʼu tü kasa mmapaʼajatkat süpüshuaʼale» (Génesis 1:28). Anasü maʼin tü aʼyatawaa aluwataanakalü anain naya. Talatsüjeʼe naaʼin Adán sümaa Eva otta nachonnii naaʼinrüle tü nüchekakat Jeʼwaa.

2, 3. ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla talatüinjatüin waaʼin sümaa wapüshi maaʼulu yaa?

² Talateerü waaʼin maaʼulu sümaa wapüshi waaʼinrüle tü nüchekakat Maleiwa. Müshi Pablo: ‹Keisarale pia sümüin pukuaippa nuʼupala Maleiwa, akaaliijüneechi pia sütüma maaʼulu yaa jee soʼuweena wanee kaʼi› (1 Timoteo 4:8). Waʼwaajüle Maleiwa sümaa wapüshi jee waaʼinrüle tü sümakat tü Wiwüliakat, talateerü waaʼin «maaʼulu yaa» (Salmo 1:1-3; 119:105; 2 Timoteo 3:16). Niale chi toolokoi jee shiale tü jietkat aaʼinrüin tü sümakat tü Wiwüliakat, anasü tia suulia nnojorüleein naaʼinrüin piamaleʼe.

³ Suluʼu karalouktakat tüü wekirajaa anainrü tü pütchi nümakat Jeʼwaa süpüla talatüinjatüin waaʼin sümaa wapüshi. Eesü weʼrüle shia kojuyatua suluʼu karalouktakat tüü. ¿Jamüsü? Süka shiain tü aneetkalü atuma wakuwaʼipa sümaa wapüshi. Na wayuu eʼitaakana suluʼu nakuwaʼipa tü sümakat tü Wiwüliakat, ‹akaaliinjüneena naya sütüma maaʼulu yaa›. Wekirajaa wachikuaʼa sünain pienchisü pütchi nümaka Jeʼwaa.

WACHECHERA WAAʼIN

4. ¿Jamüsü choʼujaaka nachecherüin naaʼin na kaʼwayuuseshiikana?

⁴ Müshi Salomón: «Maʼaka shikerujaanüin aluʼu wanee pueulo eeka masepüin müsia nukuwaʼipa wanee wayuu nnojoika achecherüin naaʼin» (Proverbios 25:28, NM; 29:11). Choʼujaasü maʼin ‹nachecherüin naaʼin› na kaʼwayuuseshiikana süpüla talatüinjatüin naaʼin sümaa naʼwayuuse. Jashichijaale waya, eesü süpüla mojuin maʼin saaʼin waʼwayuuse waneepia.

5. ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla wachecherüin waaʼin? ¿Kaseerü nnojotka waaʼinrüin sutuma?

⁵ Isasü wachiki wachecherüin waaʼin süka nüpüshin waya Adán (Roma 7:21, 22). Tü achecheraakalü aaʼin süpüshi tü akuwaʼipaa eekat nutuma chi naaʼinkai Maleiwa (Galacia 5:22, 23). Atüjeena waya achecheraa aaʼin wachuntüle shia nümüin Maleiwa, waaʼinrüle tü sümakat tü Wiwüliakat, aleewale waya namaa na wayuu achecherakana aaʼin otta nnojorüle nanainpünaain waya na nnojoliikana achecherüin naaʼin (Salmo 119:100, 101, 130; Proverbios 13:20; 1 Pedro 4:7). Müle shia watuma, nnojoleena waya ‹aʼluwajiraain wakuwaʼipa›, jaʼitairü ooʼulakünüin waaʼin (1 Corinto 6:18). Wayoukteerü tü atkawaakat otta tü asawaakat. Nnojoleena waya aashichijaain sooʼomüin wayuu. Waʼyataa süchiirua wachecherüin waaʼin namaa wachonnii (Salmo 119:1, 2).

KOJUTÜ WAMÜIN CHI LAÜLAAKAI WAAʼU

6. (1) ¿Jarai chi laülaashikai saaʼu nüpüshi naashin Maleiwa? (2) ¿Kasa jülüjüinjatka naaʼin chi toolokoi süpüla talatüinjatüin naaʼin sümaa nuʼwayuuse?

⁶ Tü piamakat pütchi shia kojutüle wamüin chi laülaakai waaʼu. Müshi Pablo süchiki tia: «Chi laülaashikai saaʼu wane jierü, nia chi suʼwayuusekai. Je chi laülaakai naaʼu chi suʼwayuusekai, nia Cristo. Ooʼulaka chi laülaakai naaʼu Cristo, nia Maleiwa» (1 Corinto 11:3). Tia, maluʼulu niain chi toolokoi laülaain saaʼu nüpüshi, sükaaliinjüin nia nuʼwayuuse otta jaa müshii namüin nachonnii (Éfeso 5:22-25, 28-33; 6:1-4). Anale sukuwaʼipa tia nutuma chi toolokoi, talateechi nia sümaa nuʼwayuuse. Na wayuu aʼwaajakana Maleiwa natüjaa aaʼu laülaainjanain naya saaʼu napüshi, nnojoishii mojulaainjanain namüin. Nashatüin nukuwaʼipa Jesuu, chi laülaashikai naaʼu. Mayaashijeʼe ‹sülaülainjachin süpüshuaʼa kasa› Jesuu, ‹nnojoishi antüshin nia süpüla shiʼyataainjatüin wayuu nümüin, aluʼujasa süpüla niʼyataainjachin sümüin wayuu› (Éfeso 1:22; Mateo 20:28). Akaʼaya chi anoujüshi laülaakai saaʼu nüpüshi, nnojotsü jülüjüinjatüin naaʼin tü anainjatkalü atuma nukuwaʼipa nümüiwaʼa, jülüjüinjatü naaʼin tü anainjatkalü atuma sukuwaʼipa nuʼwayuuse namaa nüchonnii (1 Corinto 13:4, 5).

7. ¿Jarat tü pütchi akaaliinjakat tü jietkat süpüla saaʼinrüin tü nuluwataakalü anain Maleiwa?

⁷ Sunoujüle wanee wayuu nnojotsü ayoujiraain shia nümaa suʼwayuuse jee suluwataweein naaʼu. Sükaaliinjüin nia jee aʼyataajiraasü nümaa. Saashin tü Wiwüliakat, nia chi toolokoi ‹laülaaka saaʼu› nuʼwayuuse (Éfeso 5:23, 24). Kasaatpa tü wayuukot, niaichipa ‹aluwataaka saaʼu› chi suʼwayuusekai (Roma 7:2, NM). Süküjüin tü Wiwüliakat sükaaliinjüinjachin chi suʼwayuusekai (Génesis 2:20). Eesüjaʼa süpüla anain maʼin sukuwaʼipa jee sütüjüin süpüleerua wainma kasa nuulia suʼwayuuse, müsüjeseʼe sükaaliinjüinjachin nia (Proverbios 31:10-31). Saashin tü Wiwüliakat, «aʼyataajiraasü shia» nümaa suʼwayuuse (Malaquías 2:14, NM). Pütchikat tüü, sükaaliinjüin chi toolokoi sümaa tü nuʼwayuusekat süpüla natüjaain saaʼu tü naaʼinrajatkat jee kojutüjiraainjanain naya.

EE WAAʼIN SÜNAIN TÜ AKÜJÜNAKAT WAMÜIN

8, 9. Püküja waneeirua pütchi akaaliinjeenaka na wayuukana sümaa naʼwayuuse süpüla nayaawatüin saaʼu nanüiki.

⁸ Saashin karalouktakat tüü, choʼujaasü waashajaajiraain. ¿Jamüsü? Süka mapüleejeerüin wanoukteʼerüin wanee kasa eeka sülatüin wamüin sümaa eein waaʼin sünain tü aküjünakat wamüin. Nnojoishii aashajaainjanain neʼe waya, eeinjatü waaʼin sünain tü münakat wamüin. Müshi Santiago süchiki tia: «Anakaja müleka eere jaaʼin sünain tü nüküjakat wane juwala jümüin sümaa nnojolüin jüsouktüin pejeewa sünainmüin tü nümakat» (Santiago 1:19).

⁹ Choʼujaasü maʼin wayaawatüin saaʼu wanüiki. Mojeerü wakuwaʼipa mojule wanüiki jee airuʼurule shia (Proverbios 15:1; 21:9; 29:11, 20). Jaʼitairü shiimain tü wamakat, eesü süpüla mojuin saaʼin wayuu watuma airuʼurule wanüiki jee jashichire waya waashajaapa. Wayaawatüinjatü saaʼu wanüiki jee ‹kemeʼeriainjatü› shia (Colosas 4:6). Tü wanüikinjatkat ‹müinjatü aka saaʼin wanee mansaanairua aainjuushi süka ooro eʼitaanaka suluʼu wanee iita aainjuushi süka pülaata› (Proverbios 25:11, NM). Anasü maʼin nakuwaʼipa na wayuukana sümaa naʼwayuuse nayaawatüle saaʼu nanüiki.

AIJIRAAINJANA MAʼIN WAYA

10. ¿Jarat tü aijirawaa neeʼiyatajatkat na wayuukana sümüin naʼwayuuse?

¹⁰ Kojuyatua saashajaanüin achiki «tü aijirawaakat» suluʼu karalouktakat tüü. ¿Sotusü waaʼin jaralüin shia? Shiimain alinjatüin wanee jierü nüpüla wanee toolo (suluʼu griego, é·ros) süpüla anainjatüin nakuwaʼipa sünain kasaalüü otta aleewajiraainjanain naya (suluʼu griego, phi·lí·a). Tü aijirawaa alanaʼaleekat maʼin shia tü ashajünakat suluʼu griego süka tü pütchikat a·gá·pe. Weeʼiyatüin tia wanaa sümaa alin wapüla Jeʼwaa, Jesuu otta na wayuukana (Mateo 22:37-39). Otta niiʼiyatüin shia Jeʼwaa wamüin (Juan 3:16). Anasü maʼin weeʼiyatüle aijirawaakat tia sümüin waʼwayuuse otta wachonnii (1 Juan 4:19).

11. ¿Jamüsü nakuwaʼipa na wayuukana sümaa naʼwayuuse aijiraale naya?

¹¹ Aijirawaakat tüü, neeʼiyatüinjatüin na wayuukana sümüin naʼwayuuse süpüla ‹paaʼinwajiraain› naya (Colosas 3:14). Paaʼinwashii naya sutuma jee anasü nakuwaʼipa otta namüin nachonnii. Sülatapa kasa mojusü namüin, paaʼinwashii naya süpüla nanoukteʼerüin tü alatakat namüin. Laülaayuupa naya, akaaliinjiraajeena otta ayateena aijiraain naya. Aijiraale waya, nnojoleena waya jeʼiyein, wachechereerü waaʼin, wanoujeerü tü aküjünakat, kaʼatapaleena waya otta matüjüinsat ajaʼttaa shia (1 Corinto 13:4-8).

12. ¿Jameerü nakuwaʼipa na wayuukana sümaa naʼwayuuse aire napüla Jeʼwaa?

¹² Aijiraashii maʼin na wayuukana sümaa naʼwayuuse aire napüla Jeʼwaa (Eclesiastés 4:9-12). ¿Jamüsü? Müshi Juan: «Müleka waaʼinrüle tü nuluwataakat anain waya chi Maleiwakai, shiimüin alin nia wapüla» (1 Juan 5:3). Nnojoishii wekirajüinjanain neʼe wachonnii nüchiki Maleiwa süka alin nia wapüla, wekirajüinjana naya süka nuluwataalain shia (Deuteronomio 6:6, 7). Nnojotsü nayouktajatüin neʼe na wayuukana namaʼüjiraain nakuwaʼipa sümaa wayuu nnojotka naʼwayuusein, shia süka alin napüla Jeʼwaa otta süka ‹kasalajaneerüin nütüma Maleiwa naainjala chi wayuu eekai nümaʼüjaain sümaa wayuu otta chi aʼluwajiraakai nukuaippa› (Hebreokana 13:4). Jaʼitairü mojuin nukuwaʼipa wanee wayuu sümüin nuʼwayuuse, aire Jeʼwaa süpüla tü nuʼwayuusekat ayateerü shiʼitaain suluʼu sukuwaʼipa tü sümakat tü Wiwüliakat. Talatsü naaʼin na wayuukana sümaa naʼwayuuse aire napüla Jeʼwaa.

NA AAʼINRAKANA TÜ NÜCHEKAKAT JEʼWAA

13. ¿Kaseerü akaaliinjaka waya süpüla waaʼinrüin tü nüchekakat Maleiwa?

¹³ Tü jülüjakat maʼin waaʼin shia waaʼinrüin tü nüchekakat Maleiwa (Salmo 143:10). Tia, shia saaʼujee alin maʼin wapüla Maleiwa. Waainjüle sümaa wapüshi tü nüchekakat Maleiwa, aneerü wakuwaʼipa otta palajaneerü watuma tü nümakat (Filipos 1:9, 10). Müshi Jesuu: «Aʼülüjeechi wane wayuu nümüin chi nüshikai. Aʼülüjeerü wane wayuu sümüin tü shiikat. Aʼülüjeerü wane wayuu sümüin tü saʼütkat. Suluʼu wane miichi, aʼülüjiraweena na apüshiikana maa aka natkaain wayuu eekai paʼünüüwajiraain» (Mateo 10:35, 36). Ekeraajüsü tü nümakat Jesuu, eeshii müliale waya natuma na wapüshikana. Kapüleesü maʼin tia jee mojusü waaʼin sutuma. Akatsaʼa alanaainjatüin naalii Jeʼwaa nümaa Jesuu wapüla suulialeʼeya wapüshi (Mateo 10:37-39). Waneepiale waya nümaa Jeʼwaa, eesü süpüla neeʼiratüin nakuwaʼipa na wapüshikana süka neʼrüin alin maʼin wapüla Maleiwa (1 Corinto 7:12-16; 1 Pedro 3:1, 2). Nnojorüle neeʼiratüin nakuwaʼipa, nnojotsü anain wooʼulaale suulia anoujaa sutuma napüleeruain waaʼin.

14. ¿Kasa nekirajüinjatka anain nachonnii na wayuukana naaʼinrüle tü nüchekakat Maleiwa?

¹⁴ Naaʼinrüle na kachonshiikana tü nüchekakat Maleiwa aneerü tü naneekakat. Eeshii wayuu kachonniika süpüla naaʼinmajünüin natuma nachonnii laülaayuupa naya. Mayaainjeʼe nnojoluin mojuin tia, nnojoishii nekirajüinjanain naya süpüla kachiiruain naaʼin kamaʼanaa wainma kasa. Nnojoishii nakaaliinjüin na nachonniikana nekirajüle naya süpüla kachiiruain naaʼin wainma kasa suulialeʼeya tü nanoulakat (1 Timoteo 6:9).

15. ¿Jamüsü anaka maʼin süpüla washatüin sukuwaʼipa Eunice, tü niikat Timoteo?

¹⁵ Anasü maʼin washatüle sukuwaʼipa Eunice, tü niikat Timoteo (2 Timoteo 1:5). Mayaainjeʼe manoujüin chi suʼwayuusekai, shikirajüin Timoteo nüchiki Maleiwa otta akaaliinjünüsü shia sutuma Loida, tü noushukot Timoteo (2 Timoteo 3:14, 15). Miyoʼupa Timoteo, süjütüin nia nümaa Pablo süpüla nüküjüin pütchi süchiki Nuluwataaya Maleiwa wattapünaa (Aluwataaushikana 16:1-5). Talatsü maʼin saaʼin Eunice süka shiʼrüin chi süchonkai nüküjüin pütchi nüchiki Maleiwa wattapünaa. Nuʼwaajüin maʼin Timoteo Maleiwa süka nikirajünüin joʼuuiwaʼaya nia. Mayaainjeʼe mojuin saaʼin Eunice nüchiirua, talatsü maʼin saaʼin saapapa nüchiki Timoteo niʼyataain waneepia nümüin Maleiwa (Filipos 2:19, 20).

WAPÜSHI SÜMAA TÜ WAKUWAʼIPAINJATKAT

16. ¿Jarat tü jülüjakat naaʼin Jesuu otta kasa kachiiruaka maʼin naaʼin?

¹⁶ Miyoʼushi Jesuu naʼaka wayuu anoujüshii otta jülüjüsü naaʼin tü niikat (Lucas 2:51, 52; Juan 19:26). Akatsaʼa shiain kachiiruain maʼin naaʼin naaʼinrüin tü nüchekakat Maleiwa süpüla suʼttaainjatüin wayuu nutuma. Süpüla tia, aapajiraashi nikii süpüla taashin wayuu suulia saainjala (Marcos 10:45; Juan 5:28, 29).

17. ¿Kasa eeka sutuma naapajiraain nikii Jesuu?

¹⁷ Süchikijee ouktüin Jesuu, nüsoʼireʼerüin nia Jeʼwaa süpüla chain nia sirumatuʼu, naapüin najapuluʼu süpüshuaʼa tü kasakat jee mapa, Aluwataashi nia nutuma suluʼu tü Nuluwataayakat (Mateo 28:18; Roma 14:9; Alateetkat Mapeena 11:15). Sutuma naapajiraain nikii, aneekünüshii waneeinnua wayuu süpüla naluwataainjanain nümaa suluʼu tü Nuluwataayakat Maleiwa. Jee müsia süpüla katüinjatüin noʼu na wayuukana waneepia suluʼu tü Mmakat paʼaraiisüpa shia (Alateetkat Mapeena 5:9, 10; 14:1, 4; 21:3-5; 22:1-4). Süpüshi tü kasa kojutkat maʼin aluwataanaka anain waya shia waküjüinjanain pütchi sümüin wayuu (Mateo 24:14).

18. ¿Kasa sotuinjatka naaʼin jee naaʼinrajatka na wayuukana sümaa napüshi?

¹⁸ Nüküjüin Pablo aneerüin nakuwaʼipa na wayuukana ‹soʼuweena wanee kaʼi› naʼwaajüle Maleiwa. Shiaʼaya tü kasa talatakalü atuma waaʼin. Soto waaʼin «tü nakuaippakat na manoujainsaliikana sümaa tü kasa mojusü keeʼireekat naaʼin, yüüʼülaa meerü soʼuweena wane kaʼi. Aluʼujasa chi wayuu aaʼinrakai tü nuluwataakat anain Maleiwa, ayateechi nümaa süpüla kaʼikat süpüshua» (1 Juan 2:17). Jaʼitainna kachoin, kaʼwayuusein, kashin waya jee wepijüin wachonnii wamüiwaʼa, waaʼinra waneepia tü nüchekakat Maleiwa. Süpüleeruaanüle waaʼin jee sülatüle kasa mojusü wamüin, nnojo motuin waaʼin waʼyataain nümüin chi Maleiwa shiimainshikai. Sutuma tia, watalateʼera naaʼin Jeʼwaa süka süpüshuaʼa tü waaʼinrakat (Proverbios 27:11). Loto watuma tü wakuwaʼipakat süpüla talatüinjatüin waaʼin maaʼulu jee süpüla katüinjatüin woʼu waneepia suluʼu tü mma jeketüinjatkat.