«Sotuinjatü jaaʼin kaʼikat tüü»

1, 2. ¿Jarat tü miʼiraa kachipünaainjatka waaʼin? ¿Jamüsü kachipünaainjatka shia waaʼin?

EESHII wayuu eeka atuma miʼiraa juyawai shikiira wanee kasa. Eesü natuma miʼiraa shikiira nekeraajüin juya sünain kasaalüü. Eesü natuma miʼiraa shikiira shikeraajüin juya noumain süchikijee sükatalaain suulia wanee mma. Alatüirü suulia 3.500 juya sümaa shikeraajünüin wanee miʼiraa. ¿Kasa miʼiraa tia?

² Shia tü Pascuakat. Tü naainjakat na israeliitakana süpüla sotuinjatüin naaʼin nojuʼitüin Egiptojee suulia achepchiee. Tia Pascuakat sünainpünaasü wakuwaʼipa maaʼulu. «Napülajatü neʼe na judíokana tü Pascuakat. ¿Jamüsü kachipünaainjatka shia taaʼin?», eeshijaʼa süpüla pümüin. Kachipünaainjatü shia waaʼin süka sümüin tü Wiwüliakat: «Otta müshia Cristo maaʼulu yaa sünain nuʼutinnüin aaʼin saaʼu waainjala, müshi aka naaʼin chia anneetchonkai [noʼutirapuʼuka aaʼin na judíokana sünain tü Pascuakat]» (1 Cor. 5:7). Süpüla wayaawatüin maʼin saaʼu tü süküjakat tia pütchikat, wekirajaa süchiki tü naainjapuʼukat na judíokana sünain tü Pascuakat. Wekirajaweerü anain jamüin sünainpünaaka shia tü pütchi aluwataanakalü anain na anoujüshiikana.

¿JAMÜSÜ NEKERAAJAKA NA ISRAELIITAKANA TÜ PASCUAKAT?

3, 4. ¿Kasa alataka süpülapünaa nekeraajüin na judíokana tü palajatkat Pascua?

³ Sainküin tü mmakat, mainma maʼin wayuu atüjaaka saaʼu tü alatakat süpülapünaa nekeraajüin na judíokana tü palajatkat Pascua. ¿Jamüsü natüjaaka saaʼu? Eesü naashajeʼerüle tü sümakat tü karalouktakat Éxodo, süküjünüle namüin jee neʼrüle shia suluʼu peliikula. ¿Sotusü paaʼin tü alatakat wanaa sümaa tia?

⁴ Kakalia maʼin achepchieein na israeliitakana chaa Egipto. Shiasaʼa mapa, nuluwataain Jeʼwaa Moisés nümaa Aarón nümaʼanamüin faraón. ¿Kasa apüla? Süpüla nüjütüinjanain na israeliitakana. Akanasaʼa nnojoliin najütüneein nutuma faraón. Sünainjee tia, alatüsü poloosü kasa mojusü namüin na egipciokana. Sajaʼttiamüin tü polookot kasa mojusü, ouktüshii nutuma Jeʼwaa napüshuaʼa neʼiruma na egipciokana. Nüjütakalaka joo faraón tü nupueulosekat Maleiwa (Éx. 1:11; 3:9, 10; 5:1, 2; 11:1, 5).

5. ¿Kasa naainjaka na israeliitakana süpülapünaa najütünüin Egiptojee? (Piirakaa sümüin tü ayaakuaa suluʼukat süpana 18.)

⁵ Süpülapünaa najütünüin na israeliitakana Egiptojee, aluwataanüshii nutuma Jeʼwaa sünain aainjaa wanee kasa. Soʼujatü tü iiwakat sülüʼülaapa tü equinoccio münakat suʼunnaa maatsoʼu 21 juyaka 1513 süpülapünaa wakalia. Suʼunnaa tü kashi abib namakat na judíokana, tü nisán münakat mapa.a Soʼu kaʼika poloo, nüküjüin Maleiwa namüin na israeliitakana tü yapainjatkat natuma soʼu kaʼika 14 nisán. Naata shiyaawajia tü kaʼikat natuma na judíokana. Wanee kaʼi namüin, oʼttüsü aliikajee sünainmüinreʼeya tü wanee kaʼikat aliika. ¿Kasa naainjüinjatka na israeliitakana suʼttapa kaʼika 14? Noʼutajachi aaʼin wanee anneetchon jee niale wanee kaaʼulachon. Nashulejüinjatü tü nüshakat sotpünaa supuettoʼuse nepia (Éx. 12:3-7, 22, 23). Süchikijee tia, ekaainjana anneetchon asijuushi, wüitshii otta pan moolojiasat. Soʼu aikat tia, alatüinjachi chi aapiee nümaʼanajeejachikai Maleiwa süpüla nuʼutüinjatüin naaʼin neʼiruma na egipciokana. Akatsaʼa katüinjatüin noʼu na israeliita oonookana nümaa Maleiwa. Süchikijee tia, ojuʼitajana na israeliitakana Egiptojee (Éx. 12:8-13, 29-32).

6. ¿Jamüsü nekeraajüinjatka juyawai na israeliitakana tü Pascuakat?

⁶ Tia, shia tü alatakat süpüla najütünüinjanain na israeliitakana Egiptojee. Nüküjüin Maleiwa namüin sotuinjatüin naaʼin tü kaʼi najütünakalü oʼu Egiptojee. Müshi Maleiwa namüin: «Sotuinjatü jaaʼin kaʼikat tüü otta eeinjatü jutuma wanee miʼiraa nümüin Jeʼwaa otta natuma na juuʼuliwoʼukana. Jaainjüinjatü shia süpüla kaʼika süpüshuaʼa». Süchikijee tü aainjünakat soʼu kaʼika 14, eeinjatü wanee miʼiraa soʼu akaratshi kaʼi. Ekeraajünüsü tü Pascuakat soʼu kaʼika 14 nisán. Akatsaʼa Pascua sümünüin tü mekiisatkat kaʼi eeka oʼu tü miʼiraakat (Éx. 12:14-17; Luc. 22:1; Juan 18:28; 19:14). Nekeraajüinjatü juyawai na israeliitakana tü Pascuakat (2 Crón. 8:13).

7. ¿Kasa nuluwataaka anain Jesuu na nikirajüinkana nikeraajapa tü Pascuakat süpülapünaa ouktüin nia?

⁷ Süka judíoin Jesuu namaa na aluwataaushiikana, oonooshii sümaa tü pütchi aapünakat nümüin Moisés otta nekeraajüin juyawai tü Pascuakat (Mat. 26:17-19). Nikeraajapa Jesuu tü Pascuakat süpülapünaa ouktüin nia, nuluwataain na nikirajüinkana sünain ekeraajaa tü Ekawaa Aipaʼajatkat nutuma chi Senyotkai. Tia, shia tü shiiʼirakainjatkat tü Pascuakat. Nekeraajüinjatü shia juyawai. ¿Jetsü kaʼi ekeraajünajatka oʼu?

SÜKALIA TÜ EKAWAA AIPAʼAJATKAT NUTUMA CHI SENYOTKAI

8. ¿Kasa asakinnaka anain süchiki tü kaʼi naainjakalü oʼu na judíokana tü Pascuakat otta tü Ekawaa Aipaʼajatkat nutuma chi Senyotkai?

⁸ Süchikijee nikeraajüin Jesuu tü Pascuakat, nüikkaleʼerüin shikii tü Ekawaa Aipaʼajatkat nutuma chi Senyotkai. Tü kaʼi naainjakalü oʼu na judíokana tü Pascuakat, nnojotsü wanaawain sümaa tü kaʼi sotokalü oʼu waaʼin ouktüin Jesuu. ¿Jamüsü nnojotka wanaawain shia? Süpüla watüjaain saaʼu tia, jülüjeesü waaʼin tü nümakat Maleiwa namüin na israeliitakana. Nüpansaajüin Moisés jalapüshinjatüin nuʼutünaka aaʼin chi anneetchonkai (paashajeʼera Éxodo 12:5, 6b).

9. Saashin Éxodo 12:6, ¿Jalapüshi nuʼutünaka aaʼin chi anneetchonkai? (Paashajeʼera tü pütchi süttakat «¿Jalapüshi nuʼutünaka aaʼin?».)

⁹ Süküjüin wanee Wiwülia judía tü sümakat Éxodo 12:6. Saashin tia Wiwüliakat, oʼutünajachi aaʼin chi anneetchonkai «nikerotapa chi kaʼikai sümaa sukojolooin tü piyuushikat» (Biblia de Ferrara). Saashin waneeirua Wiwülia shia «wanaa sümaa nikeroluin chi kaʼikai otta nnojoliiwaʼaya sukojolooin tü piyuushikat». Müsü tü Wiwülia nülatirakat Marcos Edery: «Sukojoloopa tü piyuushikat». Otta suluʼu waneeirua Wiwülia shia «sukojoloopa tü piyuushikat», «nikerotapa chi kaʼikai» otta «shipiyuushijaapa». Makalaka nuʼutünajachin aaʼin chi anneetchonkai, nikerotapa chi Kaʼikai, suʼttianainjee kaʼika 14 nisán.

10. ¿Joujainjachi nuʼutünaka aaʼin chi anneetchonkai naashin noʼutku na judíokana? ¿Kasa asakinnaka süchiki tia?

¹⁰ Süchikijee tia, eeshii judío kamaʼainjanayaaka naaʼinruʼu sünain noʼutüin saaʼin tü anneerü alüʼüjünakat suluʼumüin tü aʼwaajüleekat. Makalaka nekeraajüinjatiaain naküjainruʼu sajaʼttiamüin kaʼika 14 nisán tü sümakat Éxodo 12:6. Aainjünajatiaa naküjainruʼu suʼunnaa nupuuʼulaain chi Kaʼikai sünainmüinreʼeya nikerotüin. Mülejeʼe tia, ¿joujainjana nekaaka na israeliitakana? Müshi Jonathan Klawans, wanee ekirajüi süchiki nakuwaʼipa na judíokana: «Wanee kaʼi, oʼttüsü nikerotapa chi kaʼikai. Mayaapejeʼe nuʼutünüin aaʼin chi anneetchonkai soʼu kaʼika 14, ekaashii na israeliitakana soʼu kaʼika 15, wanaa sümaa suʼttüin tü Pascuakat. Akatsaʼa nnojoluin süshajünüin tia kaʼikat suluʼu Éxodo». Nümakalaka süchikijee tia: «Tü nashajakat na ekirajüliikana judío [...] nnojotsü eeyaain süküjüin wamüin jamapuʼuin sukuwaʼipa natuma na judíokana tü kanüliakat Seder [tü ekawaa eejatkat shikiira tü Pascuakat]. Tü eejatkat süpülapünaa sajaʼttinnüin tü aʼwaajüleekat Maleiwa» soʼu juyaka 70 soʼu wakalia (yuuisü watuma türa pütchikat).

11. (1) ¿Kasa alataka suʼunnaa tü Pascua eejatkat soʼu juyaka 33? (2) ¿Jamüsü saawanoʼu «müleʼu» sümünaka tü kaʼikat 15 nisán? (paashajeʼera tü nootakat.)

¹¹ ¿Kasa kaʼi shikeraajünaka oʼu tü Pascua eejatkat soʼu juyaka 33 soʼu wakalia? Soʼu kaʼika 13 nisán sülüʼütpa sükalia tü Pascuakat, müshi Kürisüto nümüin Pedro otta Juan: «Juʼuna jumata pueulopaʼamüin yapaiwa jütüma tü weküinjatkat sünain tü miʼiraakat» (Luc. 22:7, 8). Ekaainjana naya sünain tü Pascuakat, jueewoʼu nikerotapa chi Kaʼikai soʼu kaʼika 14 nisán. Ekaashi Jesuu namaa na aluwataaushiikana. Süchikijee tia, naainjüin tü Ekawaa Aipaʼajatkat nutuma chi Senyotkai (Luc. 22:14, 15). Ataʼünüshi nia süpüla nuʼutünüin aaʼin soʼu aikat tia. Shiasaʼa kaleʼu soʼu kaʼika 14 nisán, akachennüshi nia sünain wanee wunuʼu jee ouktaka nia aliika (Juan 19:14). Oʼutüna aaʼinchi Jesuu soʼu tü kaʼi nuʼutünakalü oʼu chi anneetchonkai (1 Cor. 5:7; 11:23; Mat. 26:2). Shiasaʼa sajaʼlajaayamüin tia kaʼikat, eʼitaanüshi nia süpülapünaa suʼttüin kaʼika 15 nisán (Lev. 23:5-7; Luc. 23:54).c

TÜ SHIKIRAJAKALÜ ANAIN PIA TÜ PASCUAKAT

12, 13. ¿Jamüsü natüjaainjatka aaʼu nachonnii na israeliitakana kasapülajatüin tü Pascuakat?

¹² Jülüja waaʼin tü aluwataanakalü anain na israeliitakana chaa Egipto. Naashin Moisés, nekeraajüinjatü na israeliitakana tü Pascuakat «süpüla kaʼika süpüshuaʼa». Nekeraajapa shia juyawai, asakinnüshii naya natuma nachonnii kasapülajatüin shikeraajünaka tü Pascuakat (paashajeʼera Éxodo 12:24-27;d Deut. 6:20-23). Sotuinjatü naaʼin na israeliitakana tü Pascuakat otta müshiʼiya na nachonniikana (Éx. 12:14).

¹³ Nekirajüinjana nachonnii na israeliitakana süpüla natüjaainjatüin saaʼu süpüshuaʼa tü kasa sünainpünaakat tü Pascuakat. Wanee kasa natüjaainjatka aaʼu na nachonniikana shia naaʼinmajüin Jeʼwaa chi wayuu aʼyataakai nümüin. Natüjaainjatü aaʼu shiimain eein chi Maleiwakai otta nükaaliinjüin sümaa naaʼinmajüin tü nupueulosekat. ¿Jamüsü watüjaaka saaʼu tia? Wanaa sümaa ouktüin neʼiruma na egipciokana, naaʼinmajüin Jeʼwaa neʼiruma na israeliitakana.

14. Sünainjee tü aküjünakat süchiki tü Pascuakat, ¿kasa eeka süpüla pikirajüin anain püchonnii?

¹⁴ Maaʼulu yaa, nnojotsü choʼujaain süküjünajatüin juyawai namüin na tepichikana jamüin shikeraajünapuʼuka paala tü Pascuakat. ¿Pikirajüinche püchonnii sünain naaʼinmajüin Maleiwa tü nupueulosekat? ¿Neʼrüinche sünain pukuwaʼipa punoujüin sünain ayatüin Jeʼwaa naaʼinmajüin tü nupueulosekat? (Sal. 27:11; Is. 12:2.) Pikirajüinjana püchonnii sümaa kamaneein pia namüin. Müle shia putuma, neʼitaajeerü maʼin naaʼin nünain Jeʼwaa.

15, 16. ¿Kasa shikirajaka anain waya nüchiki Jeʼwaa tü aküjünakat süchiki tü Pascuakat otta tü naainjakat süpüla niyuʼlüinjanain na israeliitakana Egiptojee?

¹⁵ Sünainjee tü wekirajaaitpakalü anain süchiki tü Pascuakat, watüjaaitpa aaʼu nnojoliin naaʼinmajüin neʼe Jeʼwaa na aʼyataashiikana nümüin, taashishii naya nutuma. Jülüja paaʼin tü naainjakat napüleerua na israeliitakana wanaa sümaa «niyuʼlüin naya Egiptojee». Niʼitaain napüleerua wanee siruma soʼukai otta wanee siki saʼwai. Akumajaasü nutuma wanee wopu pasanain sünain tü palaa Ishosükat. Nalatapa chaa waneemüin saʼata tü palaakat, neʼrüin nüsürülüin Jeʼwaa tü wopukot süka tü wüinkat. Wüinsitkalaka na egipciokana. ¡Nnojoliinnapa naya achepchieein! Sutuma tia, eeʼirajüshii na israeliitakana nümüin Jeʼwaa süka nuʼtteʼerüin naya. «Wüinsitshii nutuma [Jeʼwaa] na egipciokana sümaʼaleʼeya naʼamain», müshii naya sünain eeʼirajaa (Éx. 13:14, 21, 22; 15:1, 2; Sal. 136:11-15).

¹⁶ Müleka kachonle pia, ¿pükaaliinjüinche naya süpüla natüjaainjatüin saaʼu niain Jeʼwaa chi Oʼtteʼerakai waya? Wanaa sümaa paashajaain otta püneeküin wanee kasa, ¿neʼrüinche pia sünain piʼitaain maʼin paaʼin nünain Jeʼwaa? Puʼwaajapa Maleiwa sümaa püpüshi, paashajeʼera namaa na püchonniikana tü sümakat Éxodo kapiitulo 12-15 otta püküja namüin tü naainjakat Jeʼwaa süpüleerua tü nupueulosekat. Pikirajaapa wanee sukueena namaa na püchonniikana, pikirajaa süchiki tü sümakat Aluwataaushikana 7:30-36 jee Daniel 3:16-18, 26-28. Jiakana tepichikana namaa na müleʼuyuukana, jiʼitaa jaaʼin sünain taasheenain waya nutuma Jeʼwaa mapeena maʼaka taashin nutuma tü nupueulosekat nükalioʼu Moisés (paashajeʼera 1 Tesalónica 1:9, 10).

TÜ SOTUINJATKAT WAAʼIN

17, 18. ¿Jamüsü sülanaʼaleeka sujutü nüsha Jesuu suulia nüsha chi anneetchonkai?

¹⁷ Na anoujüshii shiimainshiikana, nnojotsü naainjüin tü Pascua naainjapuʼukat na judíokana. Nnojotsü waaʼinrüin shia süka süpüshin shia tü pütchi aapünakat nümüin Moisés (Roma 10:4, NM; Col. 2:13-16, NM). Tü waaʼinrakat shia woutkajaain juyawai süpüla sotuin waaʼin ouktüin chi Nüchonkai Maleiwa waaʼu. Akatsaʼa eein tü kasa anasü shikirajakalü anain waya tü Pascua naainjakat na israeliitakana chaa Egipto.

¹⁸ Katüsü noʼu neʼiruma na israeliitakana sutuma nashulejüin nüsha chi anneetchonkai sotpünaa supuettoʼuse nepia. Maaʼulu yaa, nnojoishii waya oʼutüin saaʼin anneerü nümüin Maleiwa. Eepajaʼa wanee kasa alanaʼaleeka sujutü suulia nüsha chi anneetchon oʼutünapuʼukai aaʼin. Wanaa sümaa naashajaain Pablo nachiki «na nüchooinkana Maleiwa, na ashajünakana anülia chaʼaya iipünaa», nüküjüin shiainjatüin katüin atuma noʼu waneepia «tü nüshakat Cristo amülakat» (Heb. 12:23, 24). Akaʼaya na kepiainjanakana yaa Mmapaʼa, kateena oʼu waneepia sünainjee tü nüshakat Jesuu. Soteesü waaʼin wapüshuaʼa taashinnapain waya suulia waainjala otta nuwalaajüitpain Jesuu süka tü nüsha amülakat wanaa sümaa ouktüin nia (Éf. 1:7).

19. ¿Jamüsü weʼitaaka waaʼin sünain tü sümakat tü Wiwüliakat sutuma tü alatakat nümüin Jesuu?

¹⁹ Wanaa sümaa nuʼutünüin aaʼin chi anneetchonkai nnojotsü ashateʼennajatüin tü niipüsekat (Éx. 12:46; Núm. 9:11, 12). ¿Jamüsü nünainpünaaka Jesuu tü aainjünakat nüka chi anneetchonkai? (Juan 1:29.) Akachennüshi Jesuu naʼütpaʼa piamashii wayuu kaainjarannuu. Naküjüin na judíokana nümüin Pilato süshataanüinjatüin nüsaʼa Jesuu otta na piamashiikana kaainjarannuu. Aainjünajatü tia süpüla mamaʼajaainjanain naya otta süpüla nnojoluinjatüin süntüin naaʼu tü kaʼikat 15 nisán, tü saawanoʼu müleʼu münakat. Ashateʼennüsü nasaʼa na piamashiikana kaainjarannuu natuma na surulaatkana. Shiasaʼa «nantapa nünainmüin Jesús, süka ouktatüjülinya nia napüla, nnojotsü nashateʼerüin nüsaʼa» (Juan 19:31-34). Nnojotsü ashateʼennüin niipüse Jesuu maʼaka nnojoluin süshateʼennüin niipüse chi anneetchon oʼutünapuʼukai aaʼin. Tü alatakat nümüin chi anneetchonkai shiyaakuasü neʼe tü alatajatkat soʼu kaʼika 14 nisán juyaka 33 (Heb. 10:1). Ekeraajüsü tü pütchi suluʼukat Salmo 34:20. Sutuma shikeraajüin tia pütchikat, weʼitaain waaʼin sünain tü sümakat tü Wiwüliakat.

20. ¿Jamüsü naataka tü Pascuakat suulia tü Ekawaa Aipaʼajatkat nutuma chi Senyotkai?

²⁰ Eepajaʼa wanee kasa naataka atuma tü Pascuakat suulia tü Ekawaa Aipaʼajatkat nutuma chi Senyotkai. Tü Pascua naainjapuʼukat na judíokana, nnojotsü shiyaakuain tü nümakat Jesuu namüin na nikirajüinkana süpüla sotuinjatüin naaʼin ouktüin nia naaʼu. Nekapuʼuin na israeliitakana niʼiruku chi anneetchonkai. Akatsaʼa nnojoluin nasüin tü nüshakat. Naata tü nuluwataakalü anain Jesuu na nikirajüinkana. Na aluwataainjanakana nümaa chaa iipünaa, nnojotsü neküinjatüin neʼe tü pankat, nasüinjatü tü wiinokot. Tü pankat shiyaakuayaa nukuwaʼipa sünain naapajiraain nikii otta tü wiinokot shiyaakuayaa nüsha. Wekirajaweerü anain tüü, suluʼu tü wanee ekirajaayakat (Mar. 14:22-25).

21. ¿Jamüshii wekirajaainjanaka sünain tü Pascuakat?

²¹ Kojutüsü maʼin tü Pascuakat sümüin nupueulose Maleiwa. Mayaapejeʼe namüinjatüin shia na judíokana, ekirajaweeshii waya sünain süpüla anainjatüin wakuwaʼipa sünainjee. Süka jamüin, süpüshi tü pütchi aapünakat wamüin nutuma chi naaʼinkai Maleiwa (2 Tim. 3:16).