Deuteronomio

1 Moisés oñeʼẽ vaʼekue entéro umi israelítape pe desiérto oĩvape Jordán territóriope, upe desiérto oĩ hína Suf rovái, éntre Parán, Tófel, Labán, Hazerot ha Dizahab. 2 Once día ojeguata vaʼerã Horeb guive pe tape ohóvare Sérro Seírpe oñeg̃uahẽ hag̃ua Cadés-Barnéape.+ 3 Ha 40 áño+ osẽ rire hikuái Egíptogui, pe primer día del mes 11, Moisés oñeʼẽ ha omombeʼu umi israelítape opa mbaʼe Jehová oipota vaʼekue heʼi chupekuéra. 4 Péva oiko kuri oñorairõ ha ogana rire Sehónpe,+ umi amorreokuéra rréipe, ha Ógpe+ pe rréi de Basánpe. Upérõ Sehón oiko vaʼekue Hesbónpe ha Og oiko vaʼekue Astarótpe, opytáva Edréipe.+ 5 Ha pe Jordán territóriope, Moab yvýpe, Moisés oñepyrũ omyesakã chupekuéra ko léi+ heʼívo:

6 “Ñandejára Jehová ningo heʼi vaʼekue ñandéve ñaimérõ guare Horébpe: ‘Aréma pepyta hague ko lugár oĩháme umi montáña.+ 7 Pepuʼã ha tapeho umi amorreo+ oikohápe, umi montañaháre, ha oikoha gotyo umi ivesinokuéra oĩva umi montañaháre Arabápe,+ Sefelápe, Néguebpe ha pe mar rembeʼýre,+ umi cananeokuéra yvýpe, pe Líbanope*+ ha pe rrío guasu Éufrates peve.+ 8 Ko yvy ameʼẽma peẽme. Peike ha pejagarra pe yvy Jehová ohura vaʼekue omeʼẽtaha pende tuakuéra Abrahán, Isaac+ ha Jacóbpe.+ Chupekuéra ha ifamiliarépe ohura vaʼekue omeʼẽtaha’.+

9 Upérõ che haʼe peẽme: ‘Ndachepuʼakamoʼãi penderehe che añónte.+ 10 Jehová pende Jára penembohetaitereíma, hetaháicha umi estrélla yvagapegua.+ 11 Jehová, umi pende tuakuéra ypykue Jára tapenemboheta hetave,*+ ha tapenevendesi opromete haguéicha peẽme.+ 12 ¿Mbaʼéicha piko che cheaño chepuʼakáta pene provlemakuéra rehe ha umi pende pléitore?+ 13 Peiporavóna pende trivukuéragui umi kuimbaʼe ivale, iñarandu ha ohasámava heta mbaʼe. Ha che amoĩta chupekuéra penemoakã hag̃ua’.+ 14 Ha peẽ peje chéve: ‘Oĩ porã la eréva oréve rojapo hag̃ua’. 15 Upémarõ che agueru umi omoakãvape pende trívu, kuimbaʼe ivale ha iñarandúva, ha amoĩ chupekuéra penemoakã hag̃ua en grúpo de 1.000, de 100, de 50 ha de 10. Avei umi opytátava de enkargádo pende trívupe.+

16 Ha upe tiémpope che amboʼe umi huéspe, ha haʼe chupekuéra: ‘Pene ermanokuéra iprovlémaramo oñondive ha ou omombeʼu peẽme, peẽ pendehústo vaʼerã pehusga vove chupekuéra.+ Tahaʼe peteĩ israelita iprovlémaramo ótro israelítandi térã peteĩ extranhérondi.+ 17 Ani pefavorese avavépe.+ Peẽ peteĩchante pehendu vaʼerã umi iplátavape ha imboriahúvape.+ Ndapekyhyjéi vaʼerã pende rapicha kuimbaʼégui,+ pórke peẽ perrepresenta hína Ñandejárape peporohusga jave.+ Ndapeikuaáiramo mbaʼéichapa pesolusionáta peteĩ provléma, peju vaʼerã che rendápe ha che pohendúta’.+ 18 Upérõ che haʼepaite vaʼekue peẽme mbaʼépa pejapo vaʼerã.

19 Upémarõ ñasẽ Horébgui ha jaguata pe desiérto tuichaite ha oporomongyhyjévare,+ ha peẽ pehecha kuri upéva. Ha Jehová heʼi haguéicha jaha pe tape ohóvare oĩha gotyo umi montáña, oikohápe umi amorreo,+ ha ñag̃uahẽ Cadés-Barnéape.+ 20 Ha upépe che haʼe peẽme: ‘Peg̃uahẽma umi montañakuéra oĩháme umi amorreo, ko lugár ningo Ñandejára Jehová omeʼẽ ñandéve. 21 Ko yvy omeʼẽma peẽme pende Jára Jehová. Peike ha pejagarra pe yvy, heʼi haguéicha peẽme Jehová, pende tuakuéra ypykue Jára.+ Ani pendepyʼaju ni pekyhyje’.

22 Péro peẽ peju che rendápe ha peje: ‘Ñamondo raẽna unos kuánto kuimbaʼe ha toho tohecha pe yvy, ha tou jey ha tomombeʼu ñandéve mbaʼe tapérupipa jaha vaʼerã, ha mbaʼeichagua siudápa jatopáta hína upépe’.+ 23 Ha che ahechakuaa oĩ porãha umi mbaʼe peje vaʼekue, ha upémarõ aiporavo 12 kuimbaʼe pende apytégui, peteĩ kuimbaʼe káda trívugui.+ 24 Upéi haʼekuéra oho umi montañaháre+ ha og̃uahẽ Escol Ñúme* ha ohecha hikuái pe yvy. 25 Upérõ haʼekuéra ogueru ñandéve upe yvýgui umi yva, ha omombeʼu umi mbaʼe ohecha vaʼekue, heʼívo: ‘Pe yvy Ñandejára Jehová omeʼẽva ñandéve iporã’.+ 26 Péro peẽ ndapearrivaséi kuri pejagarra hag̃ua upe yvy, ha péicha peñemoĩ Jehová pende Jára heʼi vaʼekuére pejapo hag̃ua.+ 27 Ha peñemoĩ pejeplagea pende rógape* ha peje: ‘Jehová ndaijaʼéigui ñanderehe ñaneguenohẽ vaʼekue Egíptogui, ha ñandegueru koʼápe ñandejukapa hag̃ua umi amorreo. 28 ¿Mbaʼeichagua lugárpe piko jaha hína? Ñane ermanokuéra ñanemokangy+ heʼívo ñandéve: “Umi hénte oikóva upépe imbareteve ha tuichaiteve ñandehegui, ha umi siuda katu tuichaiterei ha imurallakuéra og̃uahẽ voi yvága peve.+ Ha rohecha avei upépe umi anaquímpe”’.*+

29 Upémarõ haʼe peẽme: ‘Ani pendepyʼaju ni pekyhyje chuguikuéra.+ 30 Jehová pende Jára ohóta pene renonderã ha oñorairõta penderehehápe,+ ojapóma haguéicha voi Egíptope, ha peẽ pehecha vaʼekue upéva.+ 31 Ha peteĩ túa oguerahaháicha itaʼýra ijyva ári, peẽ pehecha kuri mbaʼéichapa Jehová pende Jára pendegueraha pe desiértore ha entéro lugárpe, peg̃uahẽ meve koʼápe’. 32 Péro upéicharamo jepe peẽ ndapejeroviái Jehová pende Járare.+ 33 Haʼe oho vaʼekue pene renonderã oiporavo hag̃ua peẽme peteĩ lugár pepyta hag̃ua. Ha ohechauka hag̃ua peẽme mbaʼe tapérupipa peho vaʼerã, pyharekue oho pene renonderã peteĩ tatarendýpe ha de diakue peteĩ araípe.+

34 Upe tiémpope Jehová ohendupaite umi mbaʼe pejéva ha ipochyeterei, ha ohura voi:+ 35 ‘Ko henerasión añágui ni peteĩ kuimbaʼe ndohechamoʼãi pe yvy porãite ahura vaʼekue ameʼẽtaha pende tuakuérape.+ 36 Péro Caleb, Jefuné raʼy añoite ohecháta, chupe ha ifamiliakuérape ameʼẽta pe yvy haʼe oguata hague, pórke iñeʼẽrendu Jehovápe ipyʼaite guive.+ 37 (Chendive jepe ipochy Jehová pende káusare, ha heʼi chéve: “Nde avei ndereikemoʼãi upe yvýpe.+ 38 Josué Nun raʼy, ne ajudánte,*+ haʼe oikéta pe yvýpe.+ Emombarete chupe,+ pórke haʼe omoakãta umi israelítape ojagarra hag̃ua upe yvy”). 39 Ha umi mitã peẽ peje vaʼekue oguerahapataha pene enemigokuéra,+ umi mitã ndoikuaáiva mbaʼépa iporã ha mbaʼépa ivai, umíva oikéta pe yvýpe, ha ameʼẽta chupekuéra.+ 40 Péro peẽ, pejere ha tapeho pe desiértope Mar Rojo rapére’.+

41 Upépe peẽ peje: ‘Ropeka Jehová kóntrape. ¡Koʼág̃a rojupíta ha rohóta roñorairõ hendivekuéra, Jehová ore Jára heʼíma haguéicha rojapo hag̃ua!’. Upémarõ káda uno pejagarra pene árma peñorairõ hag̃ua, ha peimoʼã ndahasymoʼãiha pejupi pe montáñape ha pejagarra kompletoite pe lugár.+ 42 Péro Jehová heʼi chéve: ‘Ere chupekuéra: “Ani peho pejupi ha peñorairõ, pórke che napoipytyvõmoʼãi.+ Pehóramo peñorairõ, pene enemigokuéra peneganáta”’. 43 Upéi che haʼe peẽme koʼã mbaʼe, péro peẽ napepenái cherehe. Upéva rangue peẽ peñemoĩ Jehová heʼi vaʼekuére, ha tovaʼatãme peho pejupi pe montáñape. 44 Upépe umi amorreokuéra oikóva upe montáñape ou peẽme ha kávaicha penemuña, ha penemosarambi Seírpe ha pendepersegi Hormá peve. 45 Ha upéi peju jey penerasẽ Jehovápe, péro Jehová napenerendúi ha nopenái penderehe. 46 Upévare are pepyta vaʼekue peiko Cadéspe”.