KÁRTA A LOS HEBREOS

1 Ñandejára omeʼẽ vaʼekue heta mensáhe ñande tuakuéra ypykuépe umi profetakuéra rupive. Heta vése oñeʼẽ voi chupekuéra térã ótro hendáicha.+ 2 Ko tiémpope* haʼe oñeʼẽ ñandéve Itaʼýra rupive.+ Opa mbaʼe oĩva yvágape ha yvy ape ári,*+ Ñandejára ojapo Itaʼýra rupive ha onombra chupe eredéro.+ 3 Pe Taʼýra ningo Ñandejára joguahaite+ ha ohechauka porãiterei umi mbaʼe porã Ñandejára orekóva.+ Iñeʼẽ ipoderosoitéva rupive entéro mbaʼe osegi oikove. Haʼe ñanemopotĩ rire umi ñande pekádogui,+ oguapy yvágape Ñandejára deréchape.+ 4 Upéicha pe Taʼýra iñimportanteve entéro umi ótro ánhelgui,+ pórke chupe oñemeʼẽ peteĩ téra* iñimportantevéva chuguikuéra.+

5 Por ehémplo, Ñandejára ndeʼíri ni peteĩ umi ótro ánhelpe: “Nde hína che raʼy, ha koestedía guive che nde túa”,+ térã: “Che haʼéta itúa ha haʼe katu haʼéta che raʼy”.+ 6 Péro Ñandejára ombou jey vove Itaʼýra ypykue+ ko yvy ape ári, heʼi: “Enterove umi Ñandejára ánhel omombaʼe* vaʼerã chupe”.

7 Avei umi ánhel rehe heʼi: “Haʼe omeʼẽ podér* umi anhelkuérape, omondo isiervokuérape+ tatarendýicha”.+ 8 Péro pe Taʼýrare heʼi: “Ñandejára omeʼẽ ndéve autorida* regoverna hag̃ua+ opa ára g̃uarã, ha upévare ne Rréino siémpre ojapóta hustísia. 9 Nde rehayhu pe hustísia ha nderechaʼéi umi mbaʼe vai ojejapóvare. Upévare Ñandejára, nde Jára, omoĩ aséite ne akãre ndeporavo* hag̃ua,+ ha nepytyvõ revyʼaiteve hag̃ua umi ótro rréigui”.+ 10 Avei Ñandejára Ñeʼẽme heʼi: “Che Ruvicha, iñepyrũme nde rejapo vaʼekue pe yvága ha ko yvy, nde remboguapy porã ko yvy. 11 Pe yvága ha yvy odesapareséta, péro nde repytáta opa ára g̃uarã. Peteĩ aóicha umíva ojegastapáta ha ndovalevéima. 12 Nde reliapáta umíva peteĩ ao pukúicha ha aóicha rekambiáta. Nde katu nerekambiái, ha reikovéta pára siémpre”.+

13 Ñandejára ningo ndeʼíri ni peteĩ umi ótro ánhelpe: “Eguapy che deréchape amoĩ meve nde py guýpe entéro umi ne enemígope”.+ 14 Entéro umi ánhel ningo espíritu ha oservi hikuái Ñandejárape,+ ¿ajépa? Ñandejára omanda chupekuéra oipytyvõ hag̃ua umi ojesalvátavape.

2 Upévare tekotevẽ ñañatende porãve umi mbaʼe ñahendu vaʼekuére,+ ani hag̃ua núnka jajei tape porãgui.+ 2 Umi mbaʼe Ñandejára heʼi vaʼekue umi ánhel rupive,+ ojekuaa porãiterei siertoha, ha umi ndorrespetáiva pe léi ha naiñeʼẽrendúi vaʼekue, ojekastiga omereseháicha.+ 3 Upéicharõ, ¿mbaʼéicha piko jajesalváta pe kastígogui ñande nañamombaʼéiramo pe mensáhe heʼíva Ñandejára ñandesalvataha?+ Ñande Ruvicha voi ningo la oñepyrũ vaʼekue oñeʼẽ upe mensáhere,+ ha umi kuimbaʼe ohendu vaʼekue omombeʼu ñandéve. 4 Ñandejára omoirũ avei koʼã kuimbaʼépe ojekuaa hag̃ua siertoha la heʼíva, ha upearã ojapo heta milágro, señál ha hetave mbaʼe ipoderósova,+ ha omeʼẽ avei espíritu sánto isiervokuérape haʼe oipotaháicha.+

5 Ñandejára nomoĩri umi anhelkuérape ogoverna hag̃ua pe yvy oútava amo gotyove,+ upe yvýre ore roñeʼẽ hína. 6 Peteĩ lugárpe peteĩ kuimbaʼe heʼi vaʼekue: “Peteĩ yvypóra ningo ndahaʼéi mbaʼevete nemanduʼa hag̃ua hese, ¿máva piko omereséta nde reñangareko hese?+ 7 Nde remeʼẽ vaʼekue chupe peteĩ puésto michĩvéva umi ánhelgui. Upéi remeʼẽ chupe autorida ha rembotuicha chupe, avei remoĩ ipoguýpe entéro ne rembiapokue. 8 Remoĩ ipy guýpe entéro mbaʼe”.+ Omoĩrõ guare entéro mbaʼe ipy guýpe,+ Ñandejára ndohejái mbaʼevete noĩriva Itaʼýra poguýpe.+ Upéicharõ jepe koʼág̃a ñande ndajahechái gueteri Jesús ogovernaha entéro mbaʼe.+ 9 Peteĩ tiémpo mbykymíre Jesús oreko vaʼekue peteĩ puésto michĩvéva umi ánhelgui,+ péro koʼág̃a jahecha oñembotuichaha chupe ha oñemeʼẽha chupe autorida haʼe omano haguére.+ Ñandejára imbaʼeporãiterei rupi,* haʼe omano enterove rehehápe.+

10 Entéro mbaʼe oexisti Ñandejára rupive, ha entéro mbaʼe ojejapo oñembotuicha hag̃ua chupe. Upévare, ikatu hag̃uáicha ombotuicha itaʼyrakuérape,*+ Ñandejára odesidi iporãtaha opermiti osufri+ pe Líder Prinsipál.+ Péicha ombokatupyry chupe oporosalva hag̃ua. 11 Jesús ha umi haʼe omopotĩ vaʼekue+ peteĩnte Itúa,+ upévare haʼe notĩri heʼi hag̃ua hesekuéra haʼeha iñermáno.+ 12 Haʼe heʼi: “Aikuaaukáta nde réra che ermanokuérape, kongregasión apytépe apurahéita rombotuicha hag̃ua”.+ 13 Heʼi avei: “Ajeroviáta hese”.+ Ha heʼi avei: “Pemañami, che ha umi mitã Jehová* omeʼẽva chéve roĩ hína koʼápe”.+

14 Umi “mitã” ningo yvypóra vaʼekue, upéicha rupi pe Taʼýragui oiko peteĩ yvypóra avei.+ Péicha haʼe omanóvo, ohundi pe orekóvape podér oporojuka hag̃ua,+ upéva hína pe Diablo.+ 15 Pe Taʼýra ou yvypóraicha omeʼẽ hag̃ua liverta enterove umi oĩ vaʼekuépe esklávoicha, haʼekuéra okyhyje vaʼekue ñemanógui ha upéva oreko kuri chupekuéra esklávoicha.+ 16 Añetehápe haʼe ndoúi oipytyvõ hag̃ua umi ánhelpe, síno oipytyvõ hag̃ua Abrahán familiarépe.+ 17 Upéicharõ, haʼe ojogua vaʼerã entéro mbaʼépe “iñermanokuérape”.+ Haʼe ojapo upéva ikatu hag̃uáicha oiko chugui peteĩ súmo saserdóte oporoporiahuverekóva ha iñeʼẽrendúva okumplívo Ñandejára traváho. Péicha, omeʼẽvo hekove umi hénte pekádore,+ haʼe oipytyvõ chupekuéra oiko porã jey hag̃ua Ñandejárandi.+ 18 Haʼe heta osufri vaʼekue,+ upévare ontende mbaʼéichapa oñeñandu umi ohasa asýva ha ikatu oipytyvõ chupekuéra.+

3 Che ermanokuéra, peẽ ningo penepotĩ Ñandejára renondépe ha peñeinvita* peho hag̃ua yvágape.+ Pepensami Jesús ehémplore, haʼe ningo apóstol ha súmo saserdóte, ha ñande jajerovia hese.+ 2 Haʼe iñeʼẽrendu Ñandejárape, pe omoĩ vaʼekue chupe upe kárgope,+ péicha avei iñeʼẽrendu vaʼekue Moisés oservírõ guare Ñandejára rógape.+ 3 Pe ojapóva pe óga omerese oñemombaʼeve upe oservívagui pe ógape, péicha avei Jesúspe oñemombaʼeve+ Moisésgui. 4 Jaikuaa ningo káda óga orekoha ijapohare, péro Ñandejára hína pe ojapo vaʼekue entéro mbaʼe. 5 Moisés okumpli porã vaʼekue hembiapo oñatendévo Ñandejára rógare. Pe traváho haʼe ojapo vaʼekue ohechauka umi mbaʼe Ñandejára omombeʼútava amo gotyove 6 Péro Cristo ningo pe Ogajára Raʼy,+ ha haʼe oñangareko porã vaʼekue Itúa rógare. Ñande hína Ñandejára róga+ jasegíramo ñañeʼẽ kyhyjeʼỹme, ha ñañakarama hatãramo ñane esperánsare. Ñande ñaĩ orgullóso ñane esperánsare ipahaite peve.

7 Upévare, ojeʼe haguéicha pe espíritu sánto rupive:+ “Koestedía peẽ pehendúramo iñeʼẽ 8 ani pemohatã pene korasõ ojapo haguéicha pende tuakuéra ypykue, haʼekuéra chembopochyeterei vaʼekue chedesafiárõ guare pe desiértope.+ 9 Haʼekuéra chedesafia vaʼekue ohecháramo jepe umi mbaʼe ajapo vaʼekue hesehapekuéra 40 áñore.+ 10 Upévare ko henerasión chembopochy ha chemonguerái, ha haʼe: ‘Haʼekuéra siémpre oho tape vaíre, oheja ombotavy chupekuéra ikorasõ. Koʼã hénte ndojaposéi la che haʼéva’. 11 Chepochyeterei ha ahura voi: ‘Che napermitimoʼãi oike hikuái pe lugár che arekóvape apytuʼu hag̃ua’”.+

12 Peñatendéke che ermanokuéra, ani peju peñemomombyry Ñandejára oikovévagui ha upévare pene korasõ ou iñaña ha ndapejeroviavéi.+ 13 Upéva rangue, pesegi peñomokyreʼỹ káda día, ñaĩ aja gueteri pe día ikatúvare jaʼe: “Koestedía”.+ Ani peichahágui pe pekádo penembotavy ha pemohatã pene korasõ. 14 Añetehápe, ñande jarresivíta umi mbaʼe Cristo orresivi vaʼekue, péro upearã jasegi vaʼerã jajerovia mbarete ipahaite peve, jajerovia haguéicha iñepyrũme.+ 15 Ñandejára Ñeʼẽ heʼiháicha: “Koestedía peẽ pehendúramo iñeʼẽ ani pemohatã pene korasõ ojapo haguéicha pende tuakuéra ypykue, haʼekuéra chembopochyeterei vaʼekue chedesafiárõ guare”.+

16 ¿Máva piko umi ohendu vaʼekue Ñandejára ñeʼẽ, péro upéi ombopochyeterei chupe? ¿Ndahaʼéi piko raʼe entéro umi osẽ vaʼekue Egíptogui Moisés poguýpe?+ 17 Avei, ¿máva piko ombopochy ha omonguerái raʼe Ñandejárape 40 áño pukukue?+ ¿Ndahaʼéi piko umi opeka vaʼekue ha upéi omanomba vaʼekue pe desiértope?+ 18 ¿Ha mávape piko haʼe ohura raʼe ndoikemoʼãiha pe lugár haʼe opytuʼuhápe? ¿Ndahaʼéi piko umi naiñeʼẽrendúi vaʼekuépe? 19 Jahecha upéicharõ haʼekuéra ndoikéi hague pe lugárpe pórke ndojeroviái kuri.+

4 Péro oĩ gueteri peteĩ promésa heʼíva ikatuha jaike pe lugár Ñandejára orekóvape opytuʼu hag̃ua. Upéicharõ, ñañatendékena ani hag̃ua ñande apytépe oĩ ndojapóiva oñekotevẽva oike hag̃ua upépe.+ 2 Ñandéve avei oñemombeʼu umi notísia porã,+ ñane hentekuéra yma guarépe oñemombeʼu haguéicha. Péro pe mensáhe ohendu vaʼekue hikuái ndaideprovéchoi chupekuéra, pórke haʼekuéra ndojeroviái ojerovia haguéicha umi iñeʼẽrendu vaʼekue. 3 Ñande jajeroviáva jaike pe lugár haʼe orekóvape opytuʼu hag̃ua. Péro umi naiñeʼẽrendúivare haʼe heʼi: “Chepochyeterei ha ahura voi: ‘Che napermitimoʼãi oike hikuái pe lugár che arekóvape apytuʼu hag̃ua’”.+ Haʼe heʼi péicha opytuʼúmarõ jepe hína ojapopa rire hembiapo ko múndo oñepyrũ guive.+ 4 Peteĩ párte Ñandejára Ñeʼẽme heʼi voi pe séptimo díare: “Ñandejára oñepyrũ opytuʼu pe séptimo díape otermina rupi hembiapo”.+ 5 Ha upépe heʼi avei: “Che napermitimoʼãi oike hikuái pe lugár che arekóvape apytuʼu hag̃ua”.+

6 Upéicharõ, pene hentekuéra yma guarépe raẽ ojepredika vaʼekue umi notísia porã, péro haʼekuéra ndoikéi vaʼekue upe lugár ojepytuʼuhápe pórke naiñeʼẽrendúi hikuái, péro oĩ gueteri oportunida algúno oike hag̃ua upépe.+ 7 Upévare heta tiémpo rire Ñandejára heʼi jey peteĩ salmo David oskrivi vaʼekuépe: “Koestedía peẽ pehendúramo iñeʼẽ ani pemohatã pene korasõ”, ojeʼéma haguéicha ko kártape. Péicha Ñandejára omarka jey peteĩ día oñehenóiva: “Koestedía”.+ 8 Josué+ oguerahárire chupekuéra upe lugár opytuʼu hag̃uáme, Ñandejára noñeʼẽmoʼãi kuri upe rire upe ótro díare. 9 Upéicharõ oĩ gueteri peteĩ día Ñandejára puévlo opytuʼu hag̃ua, haʼetéva peteĩ sábado.+ 10 Pe persóna oikéva pe lugár Ñandejára orekóvape opytuʼu hag̃ua, opytuʼu avei itraváhogui, Ñandejára opytuʼuháicha ojapopa rire itraváho.+

11 Upéicharõ, ñañehaʼãmbaitéke jaike pe lugár Ñandejára orekóvape opytuʼu hag̃ua, ani hag̃ua avavete osegi umi naiñeʼẽrendúiva ehémplo.+ 12 Ñandejára ñeʼẽ oikove ha oreko podér.+ Haimbeve peteĩ espáda haimbe jováivagui,+ pórke oike ñanderehe odividi peve ñane álma* ha ñande espíritu,* odividi avei ñane kangue ha ñande karaku. Avei ikatu ohechauka mbaʼépa ñapensa ha mbaʼépa jaipota ñane korasõme. 13 Ndaipóri mbaʼeve ni avave okañýva Ñandejáragui,+ síno haʼe ohecha ha oikuaa entéro mbaʼe, ha haʼe ñandehusgáta ñane rembiapokuére.+

14 Ñane súmo saserdóte iñimportantetéva ningo Jesús, Ñandejára Raʼy,+ ha haʼe ohóma yvágape. Upéicharõ, jasegíkena ñamombeʼu jajeroviaha hese.+ 15 Ñande jareko peteĩ súmo saserdóte ikatúva ñanentende* ñanekangy jave,+ pórke haʼe ohasa vaʼekue avei entéro umi pruéva ñande jahasáva, péro haʼe núnka ndopekái.+ 16 Upévare, ñañemoag̃uíkena Ñandejára trónore ha ñañemboʼe chupe kyhyjeʼỹme,+ haʼe ningo imbaʼeporãiterei ñanendive. Jajapo upéva ikatu hag̃uáicha Ñandejára ñandeporiahuvereko ha imbaʼeporãiterei ñanendive* ñaikotevẽ jave.

5 Entéro súmo saserdóte ojeporavóva kuimbaʼekuéra apytégui, oñenombra ikatu hag̃uáicha oservi Ñandejárape+ umi hénte rehehápe. Haʼekuéra ojapo ofrénda ha sakrifísio umi hénte pekádore.+ 2 Pe súmo saserdóte ningo orrekonose haʼe pekadorha, upévare ikatu oiporiahuvereko umi opekávape ndoikuaáigui mbaʼeve. 3 Upévare haʼe ojapo vaʼerã sakrifísio ipekádore, ojapoháicha pe puévlo rehehápe.+

4 Peteĩ kuimbaʼégui ndaikatúi oiko súmo saserdóte haʼe oipotáguinte. Ñandejára añoite ikatu onombra chupe, onombra haguéicha Aarónpe.+ 5 Péicha avei oiko Cristo kásope. Haʼe noñenombrái ijupe súmo saserdóte ha noñembotuichái ijupe voi,+ síno Ñandejára ombotuicha chupe heʼírõ guare: “Nde hína che raʼy, ha koestedía guive che nde túa”.+ 6 Ha ótro hendápe Ñandejára heʼi jey: “Nde hína peteĩ saserdóte haʼe haguéicha Melquisedec, ha reservíta de saserdóte opa ára g̃uarã”.+

7 Ñandejára oreko podér osalva hag̃ua chupe pe ñemanógui, upévare Cristo oikórõ guare ko yvy ape ári oñemboʼe ipyʼaite guive Ñandejárape, haʼe hatã osapukái, hasẽ ha ojerure asy chupe umi mbaʼe oipotáva.+ Ha Ñandejára okontesta iñemboʼe pórke Cristo orrespeta chupe. 8 Haʼéramo jepe Ñandejára Raʼy, haʼe oaprende mbaʼépa heʼise ñaneñeʼẽrendu umi mbaʼe osufri vaʼekuére.+ 9 Ha ohechauka rire haʼe iñeʼẽrenduha entéro mbaʼépe,*+ orresivi pe rresponsavilida omeʼẽ hag̃ua jeikove opaveʼỹva umi iñeʼẽrendúvape,+ 10 pórke Ñandejára omoĩ chupe oservi hag̃ua de súmo saserdóte, haʼe haguéicha Melquisedec.+

11 Heta mbaʼe roreko roʼe vaʼerã pe Crístore, péro ijetuʼu roexplika hag̃ua, pórke peẽ peneateʼỹ pentende hag̃ua.* 12 Ko tiémpope g̃uarã oikóma vaʼerã kuri pendehegui mboʼehára, péro upéva rangue peikotevẽ jey peteĩ penemboʼéva umi mbaʼe primeroite ñaaprendéva+ Ñandejára mensáhegui. Ha peikotevẽ jey kambýre umi mitãraʼy oikotevẽháicha, peʼu rangue tembiʼu iñaliméntova hoʼúva umi okakuaapámava. 13 Entéro umi osegíva hoʼu kambýnte, umíva ndoikuaái Ñandejára ñeʼẽ,* pórke haʼekuéra mitãraʼy.+ 14 Péro umi okakuaapámava* hoʼu tembiʼu iñaliméntova, haʼekuéra siémpre oipuru iñakã ha upéicha rupi oaprendéma odiferensia hag̃ua mbaʼépa iporã ha mbaʼépa ivai.

6 Ñande ñaaprendepáma umi enseñánsa primeroite oñemboʼéva+ Crístogui, upéicharõ jasegíkena jakakuaapa+ peve Ñandejára servísiope. Ani jaiko jastudia jey jey umi enseñánsa primeroite ñaaprende vaʼekue, umíva hína ñañarrepenti vaʼerãha jajapo haguére umi mbaʼe ndovaléiva mbaʼeverã, ha tekotevẽha jajerovia Ñandejárare. 2 Avei pe enseñánsa oñeʼẽva umi vautísmore, umi omoakãva omoĩha ipo umi oñenombrátava ári,+ umi omanóvape oñemoingove jeytaha+ ha oikotaha peteĩ huísio noñekambiamoʼãiva.* 3 Ñandejára ñanepytyvõramo ñande jasegíta jakakuaapa peve Ñandejára servísiope.

4 Oĩ omboyke vaʼekue umi enseñánsa verdadéra, ha ndaipóri avave ikatúva oipytyvõ chupekuéra oñarrepenti hag̃ua. Ñandejára ohesape kuri chupekuéra+ ha orresivi kuri hikuái pe rregálo oúva chugui* ha avei espíritu sánto. 5 Koʼãva orresivi vaʼekue Ñandejára ñeʼẽ porãite ha ohecha umi vendisión* oñemeʼẽtava pe múndo* pyahúpe oútava amo gotyove. 6 Haʼekuéra omboyke ijerovia+ ha haʼete oklava jeýva pe yvyráre Ñandejára Raʼýpe ha omotĩva chupe enterove renondépe.+ Upévare ndaikatúi voínte avave oipytyvõ chupekuéra oñarrepenti hag̃ua. 7 Umi ama ningo peteĩ vendisión oúva Ñandejáragui pe yvýpe g̃uarã. Pe yvy oipyte pe y ha péicha oprodusi porã, ha upéva ou porãiterei umi agrikultórpe. 8 Péro pe yvy omoheñóiramo ñana ha ñuatĩ, upéicharõ pe yvy ndovaléi, ha pyaʼe Ñandejára omaldesíta chupe ha ipahápe ojehapýta.

9 Pende kásope katu ermanokuéra pohayhuetéva, roñeʼẽramo jepe péicha, ore roĩ segúro peẽ peĩ porãveha umi omboyke vaʼekuégui ijerovia ha pejapoha oñekotevẽva Ñandejára pendesalva hag̃ua. 10 Ñandejára ningo ihústo hína ha ndahesaraimoʼãi umi mbaʼe pejapo vaʼekuégui ha mbaʼéichapa pehayhu héra.+ Peẽ pehechauka koʼã mbaʼe pesegívo peservi umi ermánope,* yma guive koʼág̃a peve. 11 Péro roipota káda uno pesegi penekyreʼỹ umi mbaʼe pejapóvape, péicha ipahaite peve+ ndapedudamoʼãi oñekumplitaha umi mbaʼe pehaʼarõva.+ 12 Ore ndoroipotái peju peneateʼỹ.+ Upéva rangue, pejapo vaʼerã ojapo haguéicha umi ojeroviáva ha ipasiénsia vaʼekue, umíva orresivi vaʼekue umi promésa porãite.

13 Ñandejára ojapórõ guare ipromésa Abrahánpe, ohura ijehe voi pórke ndaipóri ótro iñimportantevéva chugui.+ 14 Haʼe heʼi vaʼekue: “Katuete rovendesíta ha katuete ambohetaitereíta ne familiare”.+ 15 Ha Abrahán ohechauka rire ipasiensiaha, ohupyty pe promésa. 16 Peteĩ persóna ohura jave, ohura peteĩ téra iñimportantevévare. Upe huraménto haʼe hína peteĩ garantía ohechaukáva siertoha la ojeʼéva, ha upéva ojoko oimeraẽ provléma ikatúva oĩ upe rire.+ 17 Péicha avei, Ñandejára ojapo peteĩ huraménto umi orresivítavape pe promésa.+ Haʼe ojapo upéva ohechauka porã hag̃ua ivolunta nokambiamoʼãiha. 18 Pe promésa ha huraménto Ñandejára ojapo vaʼekue ndaikatúi oñekambia, ha Ñandejára ni mbaʼevéicharõ ndaikatúi ijapu.+ Upéicha rupi ñande ñañemoag̃uíva Ñandejárare haʼe ñandeprotehe hag̃ua, tuicha ñanekyreʼỹ jajerovia hag̃ua ñande pyʼaite guive pe esperánsa oĩvare ñane renonderã. 19 Ñane esperánsa+ ningo peteĩ ánkla ñande rekovépe* g̃uarã, ha ñanepytyvõ jajepytaso mbarete hag̃ua ha ani hag̃ua ni michĩmi jaduda. Ko esperánsa ñandegia jahasa hag̃ua pe kortína odividíva pe témplo.+ 20 Upépe oike vaʼekue ñane renonderã Jesús,+ oavri ha oprepara hag̃ua ñandéve pe tape. Haʼe hína súmo saserdóte haʼe haguéicha avei Melquisedec ha oservíta opa ára g̃uarã.+

7 Melquisedec ningo pe rréi Salemgua, haʼe hína Ñandejára Ndaijojaháiva saserdóte. Melquisedec osẽ vaʼekue ohug̃uaitĩ Abrahánpe, haʼe oúrõ guare ojuka rire umi rréipe. Ha Melquisedec ojerure Ñandejárape ovendesi hag̃ua Abrahánpe.+ 2 Abrahán katu omeʼẽ vaʼekue chupe 10 por ciento entéro mbaʼe oguerúvagui. Melquisedec réra heʼise “Rréi Ihústova”. Haʼe avei rréi Salemgua, ha upéva heʼise “Rréi oguerúva pyʼaguapy”. 3 Ndojekuaái mávapa itúa ni isy, ndaipóri lívro omombeʼúva mávapa ihentekuéra yma guare, ndojekuaái avei arakaʼépa onase ni arakaʼépa omano. Péro oiko chugui Ñandejára Raʼy joguaha, ha haʼe opyta saserdóteramo opa ára g̃uarã.+

4 Pehecha upéicharõ mbaʼeichaitépa iñimportánte vaʼekue ko kuimbaʼe. Upévare, ñande túa ypykue Abrahán jepe omeʼẽ vaʼekue chupe pe 10 por ciento umi mbaʼe iporãvéva ogueru vaʼekuégui.+ 5 Añetehápe, pe léi omanda Leví raʼykuérape,+ oservíva de saserdóte, ombyaty hag̃ua pe 10 por ciento umi mbaʼe umi hénte orekóvagui.+ Upéva heʼise haʼekuéra ombyaty vaʼerãha iñermanokuéragui, haʼéramo jepe hikuái Abrahán familiare avei. 6 Péro pe kuimbaʼe ndoúiva Leví familiarégui, ojagarra pe 10 por ciento Abrahán omeʼẽva chupe, ha ojerure Ñandejárape ovendesi hag̃ua Abrahánpe, haʼe ningo okonsegi vaʼekue Ñandejára promésa.+ 7 Péicha koʼág̃a enterove oikuaa porã ko mbaʼe: pe omeʼẽva pe vendisión, iñimportanteve hína pe orresivívagui. 8 Umi levita orresivíva umi diésmo,* haʼe vaʼekue kuimbaʼe ikatúva omano, péro pe ótro kuimbaʼe ojoguáva Melquisedécpe ha orresivíva umi diésmo, Ñandejára Ñeʼẽ heʼi hese haʼe osegiha oikove.+ 9 Ikatu voi jaʼe Leví orresivíramo jepe umi diésmo, haʼe voi opaga hague avei pe diésmo Abrahán rupive. 10 Leví ningo ou Abrahán familiarégui, péro Melquisedec ohug̃uaitĩrõ guare Abrahánpe,+ Leví neʼĩra onase.

11 Pe léi oñemeʼẽ vaʼekue Moisés rupive heʼi Leví familiare oservi vaʼerãha de saserdóte.+ Umi saserdóte oúva Leví familiarégui ikatúrire oipytyvõ umi héntepe iperfékto hag̃ua, noñekotevẽmoʼãi kuri peteĩ saserdóte ojoguáva Melquisedécpe.+ Peteĩ saserdóte ojoguáva Aarónpe ovalétama kuri. 12 Péro oñekambiapa rupi umi saserdóte ha umi traváho ojapóva hikuái, tekotevẽ avei oñekambia pe léi.+ 13 Pe kuimbaʼe oñeñeʼẽha ningo haʼe vaʼekue ótro trivugua, ha upe trívugui avave ndoservíri vaʼekue de saserdóte pe altárpe.+ 14 Jaikuaa porãiterei ñande Ruvicha ouha Judá+ familiarégui, péro Moisés ndeʼíri ni peteĩ saserdóte ouha upe trívugui.

15 Ha upéva oñentende porãvéntema opuʼãvo ótro saserdóte+ oservíva Melquisedec oservi haguéicha.+ 16 Haʼe oservi de saserdóte, ndahaʼéi oúgui Leví familiarégui, heʼiháicha pe léi, síno haʼe orekógui pe podér omeʼẽva chupe vída ndaikatúiva oñehundi.+ 17 Péicha ojeʼe hese Ñandejára Ñeʼẽme: “Nde hína peteĩ saserdóte haʼe haguéicha Melquisedec, ha reservíta de saserdóte opa ára g̃uarã”.+

18 Upéicharõ, pe mandamiénto yma guare oñemboyke, pórke ndoservíri entéro mbaʼépe ha ndaikatúi ñanepytyvõ.+ 19 Pe léi ningo noipytyvõi entéro mbaʼe oĩ hag̃ua Ñandejára oipota haguéicha.+ Péro pe esperánsa+ iporãvéva Ñandejára omeʼẽva, oipytyvõ opa mbaʼe perfékto hag̃ua, ha upéva rupive ñande ñañemoag̃ui Ñandejárare.+ 20 Ñandejára ojapo vaʼekue peteĩ huraménto omoĩrõ guare Jesúspe de saserdóte. 21 (Añetehápe oĩ kuimbaʼe oservíva de saserdóte ha Ñandejára ndohurái hesekuéra. Péro Ñandejára si ohura peteĩ kuimbaʼére, heʼi vaʼekue hese: “Che, Jehová,* ahura ha nakambiamoʼãi* apensáva: ‘Nde reservíta de saserdóte opa ára g̃uarã’”).+ 22 Ha Jesúspe oñemeʼẽ ogaranti hag̃ua pe kompromíso iporãvévare.+ 23 Avei umi saserdóte omanóvo, ótro opyta hekovia+ ha osegi ojapo upe tembiapo. 24 Péro Jesús oikove rupi opa árare,+ natekotevẽi ótro oservi de saserdóte hekovia. 25 Upéicharõ haʼe añetehápe ikatu osalva umi hénte oñemoag̃uívape Ñandejárare haʼe rupive, pórke haʼe siémpre oikove ojerure hag̃ua Ñandejárape oipytyvõ hag̃ua chupekuéra.+

26 Ñande ñaikotevẽ peichagua súmo saserdóte. Haʼe ningo núnka nomboykéi Ñandejárape, ndojapói ivaíva, ipotĩ entéro mbaʼépe,+ ndojoguái ni michĩmi umi pekadórpe, ha oĩ yvateve pe yvágagui.*+ 27 Umi súmo saserdóte ningo omeʼẽ sakrifísio káda día,+ primero ipekádore ha upéi umi hénte pekádore,+ péro Jesús natekotevẽi omeʼẽ sakrifísio haʼekuéra ojapoháicha. Haʼe ojapóma upéva una ves ha opa ára g̃uarã ojesakrifikávo ijupe voi.+ 28 Pe léi rupive ningo oñenombra súmo saserdóte umi kuimbaʼe pekadórpe,+ péro pe huraménto+ ojejapo vaʼekue pe léi rire, onombra súmo saserdóte Ñandejára Raʼýpe, ha haʼe perfékto+ opa ára g̃uarã.

8 Umi mbaʼe jaʼévagui, kóva hína la iñimportantevéva: ñande jareko peichagua súmo saserdóte,+ ha haʼe oguapy yvágape Ñandejára tróno deréchape.+ 2 Haʼe oservi pe lugár sagrádope+ oĩva pe tavernákulope,* upéva Jehová* voi omopuʼã vaʼekue ha ndahaʼéi peteĩ yvypóra. 3 Entéro súmo saserdótepe oñenombra omeʼẽ hag̃ua ofrénda ha sakrifísio, upévare tekotevẽ kuri avei ko saserdóte omeʼẽ peteĩ sakrifísio.+ 4 Haʼe oĩrire ko yvy ape ári, ndoservimoʼãi kuri saserdóteramo,+ pórke oĩma kuri umi saserdóte omeʼẽva umi ofrénda pe léi heʼiháicha. 5 Pe servísio omeʼẽva umi saserdóte orrepresenta ha ohechaukánte+ umi mbaʼe yvagapegua.+ Upéva ojehechauka Ñandejára heʼírõ guare Moiséspe mbaʼéichapa ojapo vaʼerã pe tavernákulo. Haʼe heʼi: “Ehechákena tojejapo entéro mbaʼe ko modélo ahechauka hagueichaite ndéve ko montáñape”.+ 6 Péro koʼág̃a Jesúspe oñemeʼẽ peteĩ servísio iporãvéva umi ótro saserdóte orekóvagui, pórke haʼe hína pe mediadór+ peteĩ kompromíso iporãvévape g̃uarã.+ Ko kompromíso ojejapo pe léi heʼiháicha ha oñemopyenda umi promésa iporãvévape.+

7 Pe primer kompromíso ndorekóirire mbaʼeve ivaíva, natekotevẽmoʼãi kuri ojejapo pe segundo kompromíso.+ 8 Ñandejára ohecha ivaíva pe puévlore ha heʼi: “‘Og̃uahẽta hína pe tiémpo ajapotahápe peteĩ kompromíso pyahu Israel rogaygua ha Judá rogayguándi’, heʼi Jehová.* 9 Ha Jehová* heʼi avei: ‘Péva ndahaʼemoʼãi pe kompromíso ajapo vaʼekueichagua ituakuéra ypykuéndi, ajagarrárõ guare chupekuéra ipógui ha aguenohẽ Egíptogui.+ Haʼekuéra omboyke pe kompromíso ha upévare nañangarekovéi hesekuéra’.

10 Jehová* heʼi avei: ‘Upe tiémpo rire ajapóta ko kompromíso Israel rogaygua ndive. Amoĩta che léi iñakãmekuéra ha askrivíta ikorasõme.+ Che haʼéta Idiós, ha haʼekuéra haʼéta che puévlo.+

11 Ha ni peteĩva ndeʼimoʼãvéima peteĩ ivalleguápe ni iñermánope: “¡Reikuaa vaʼerã Jehovápe!”,* pórke enterove haʼekuéra chekuaátama, tahaʼe pe michĩvéva térã tuichavéva ijapytepekuéra. 12 Pórke che aperdonáta chupekuéra hembiapo vaikue ha nachemanduʼamoʼãvéima ipekadokuérare’”.+

13 Heʼívo “kompromíso pyahu”, ohechauka pe ótro kompromíso ndovaleveimaha.+ Pe ndovalevéimava ha itujámava, koʼẽrõite opa vaʼerã.+

9 Pe kompromíso yma guare katu oreko vaʼekue umi léi heʼíva mbaʼéichapa jaadora vaʼerã Ñandejárape, ha pe lugár sagrádo+ jaadora hag̃ua chupe oĩ vaʼekue ko yvy ape ári. 2 Pe lugár sagrádo ojedividi vaʼekue en 2 párte. Pe primer kotýpe* oĩ vaʼekue pe kandelávro,+ pe mesa ha umi pan oñemoĩ vaʼekue Ñandejára renondépe.*+ Pe primer koty héra Lugár Sánto.+ 3 Ha pe segunda kortína+ kupépe oĩ vaʼekue pe koty hérava Santísimo.+ 4 Upépe oĩ vaʼekue peteĩ mbaʼyru de óro ojehapyhápe insiénso,+ oĩ avei pe Árka del Pákto.+ Pe árka ijape kompletoite de óro+ ha hyepýpe oĩ pe hárra de óro orekóva maná,+ oĩ avei Aarón vastón hokypa+ vaʼekue, ha umi ita ipéva+ ojeskrivi haguépe Ñandejára léi.* 5 Pe árka ári oĩ vaʼekue mokõi keruvín* omimbipáva omoʼãva pe árka tápa.*+ Péro koʼág̃a ndahaʼéi tiémpo ñañeʼẽ pukueterei hag̃ua koʼã mbaʼére.

6 Oĩmba rire koʼã mbaʼe, umi saserdóte pyʼỹi oike vaʼekue pe primer kotýpe okumpli hag̃ua itraváho sagrádo.+ 7 Péro pe súmo saserdóte oike vaʼekue haʼeño pe segundo kotýpe una ves káda áño.+ Haʼe katuete ogueraha vaʼerã tuguy+ omeʼẽ hag̃ua ijehe+ ha umi pekádo pe puévlo+ ojapo vaʼekuére oñemeʼẽʼỹre enkuénta. 8 Pe espíritu sánto ohechauka porãiterei neʼĩraha ojeavri avavépe g̃uarã pe tape oike hag̃ua pe lugár sagrádope oĩ aja gueteri pe tavernákulo.+ 9 Ko tavernákulo ningo orrepresenta umi mbaʼe oĩva ko tiémpope,+ ha koʼág̃a peve osegi gueteri oñemeʼẽ ofrénda ha sakrifísio.+ Upéicharamo jepe, koʼã mbaʼe noipytyvõi umi hénte oadorávape Ñandejárape, ikonsiénsia potĩ hag̃ua.+ 10 Koʼã ofrénda ha sakrifísiope ningo ojepuru tembiʼu, vevída ha ohechauka mbaʼéichapa oñemopotĩ vaʼerã umi hénte ha umi mbaʼe ojepurúva umi sakrifísiope.*+ Koʼã mbaʼe ningo oñemanda vaʼekue Moisés léipe ñande retépe+ g̃uarã ha ojejapo vaʼerã og̃uahẽ meve pe tiémpo oñemoĩ porã hag̃ua entéro mbaʼe.

11 Péro Cristo ou vaʼekue oservi de súmo saserdóte ha ogueru umi vendisión jarekóva koʼág̃a. Haʼe oike vaʼekue pe tavernákulo iñimportantevéva ha iporãvévape. Upéva ndahaʼéi yvypóra rembiapokue ha noĩri ko yvy ape ári. 12 Haʼe oike pe lugár sagrádope péro ndoguerahái upépe kavara ruguy ni tóro raʼy ruguy, upéva rangue haʼe ogueraha huguy.+ Haʼe oike pe lugár sagrádope una ves ha opa ára g̃uarã, ha ñandesalva pára siémpre.+ 13 Umi saserdóte oipuru kavara ruguy ha tóro ruguy,+ ha avei omombo pe vakílla tanimbukue umi hénte ikyʼáva ári, ha koʼã mbaʼe omopotĩ+ chupekuéra Ñandejára renondépe. 14 Koʼã mbaʼe omopotĩramo umi héntepe, koʼýte upéicharõ Cristo ruguy ovaleve umívagui,+ pórke omopotĩ ñane konsiénsia umi mbaʼe ndovaléivagui mbaʼeverã,+ péicha ikatu jaservi Ñandejára oikovévape.+ Cristo ningo oheja ogia chupe pe espíritu sánto opaveʼỹva ha upévare ontrega hekove perfékto Ñandejárape.

15 Upévare Cristo haʼe hína pe mediadór pe kompromíso pyahúpe,+ ikatu hag̃uáicha umi ojeporavo vaʼekue ohupyty pe promésa oikovetaha opa ára g̃uarã.+ Upéva oiko pórke haʼe omano ha opaga orreskata+ hag̃ua chupekuéra umi mbaʼe vai ojapo vaʼekuégui. Haʼekuéra ojapo vaʼekue umi mbaʼe oĩrõ guare pe kompromíso yma guare poguýpe. 16 Peteĩ persóna ojapo jave peteĩ kompromíso Ñandejára ndive, pe persóna omano vaʼerã ovale hag̃ua pe kompromíso. 17 Oikove aja pe persóna ojapóva pe kompromíso, ni mbaʼevéicharõ ndovalemoʼãi pe kompromíso. Upéva ovale hag̃ua oĩ vaʼerã omanóva.* 18 Péicha avei pe kompromíso yma guare ovale* hag̃ua, oñeñohẽ vaʼekue tuguy. 19 Moisés omombeʼu rire pe puévlope entéro mandamiénto oĩva pe léipe, haʼe ojagarra tóro raʼy ruguy ha kavara ruguy, ha ombojeheʼa ýre. Upéi ojagarra lána pytã asýva, ha peteĩ ñana máso* ha ohypýi pe lívro* del kompromíso ha entéro umi héntepe, 20 ha heʼi: “Ko tuguy rupive Ñandejára omoñepyrũ pe kompromíso haʼe omanda vaʼekue peẽme pekumpli hag̃ua”.+ 21 Ha upéicha avei ohypýi tuguýpe pe tavernákulo ha entéro mbaʼe ojepurúva ojeadora hag̃ua Ñandejárape.+ 22 Pórke pe léi heʼiháicha haimete entéro mbaʼe oñemopotĩ tuguýpe.+ Añetehápe noñeñohẽiramo tuguy, Ñandejára ndaikatúi operdona umi héntepe ipekadokuéra.+

23 Upéicharõ, oñekotevẽ vaʼekue umi sakrifísiore oñemopotĩ hag̃ua umi mbaʼe orrepresentáva+ umi mbaʼe yvagapegua. Péro oñekotevẽ sakrifísio iporãitevévare oñemopotĩ+ hag̃ua umi mbaʼe yvagapegua. 24 Cristo ndoikéi vaʼekue peteĩ lugár sagrádo yvypóra ojapo+ vaʼekuépe, péva ningo ojoguánte pe lugár sagrádo teete oĩvape yvágape.+ Cristo oike yvágape voi+ oñepresenta hag̃ua Ñandejára renondépe ñanderehehápe.+ 25 Cristo ndoikéi upe lugárpe heta vése oñepresenta hag̃ua sakrifísioramo, ojapoháicha pe súmo saserdóte, oikéva káda áño+ pe lugár sagrádope, péro ndoguerahái huguy, síno animál ruguykue. 26 Upéicharire haʼe ohasa asýta kuri heta vése ko múndo oñepyrũ guive. Péro koʼág̃a, umi ára* pahápe, haʼe ou una ves ha opa ára g̃uarã oipeʼaite hag̃ua pe pekádo. Upearã oñemeʼẽ ijupe voi sakrifísioramo.+ 27 Entéro persóna ningo una vénte omano vaʼerã, péro upe rire Ñandejára ohusga vaʼerã chupe. 28 Upéicha avei pe Cristo oñemeʼẽ una vénte ogueraha hag̃ua heta héntegui ipekádo.+ Péro ág̃a ou jey vove 2 veseha, ndoumoʼãvéima oipeʼa hag̃ua umi pekádo, síno oúta osalva hag̃ua umi ohaʼarõvape chupe.+

10 Pe léi ohechaukánte+ umi vendisión oútava,+ pe léi ndahaʼéi hína umi vendisión, síno ijoguahánte. Upévare umi saserdóte ojapóramo jepe sakrifísio káda áño, umi sakrifísio ni mbaʼevéicharõ ndaikatúi oipytyvõ iperfékto hag̃ua umi oadoráva Ñandejárape.+ 2 Umi sakrifísio oipytyvõrire chupekuéra iperfékto hag̃ua, natekotevẽmoʼãi kuri osegi ojejapo umíva. Avei umi oadoráva Ñandejárape ipotĩtama kuri una ves ha opa ára g̃uarã, ha ndoikomoʼãi kuri oñeñandu vai ohechávo hikuái pekadorha. 3 Upéva rangue, koʼã sakrifísio ojejapóva káda áño omomanduʼa chupekuéra pekadorha,+ 4 pórke umi tóro ruguy ha kavara ruguy ndaikatúi oipeʼa umi pekádo.

5 Upévare, Cristo oúrõ guare ko múndope heʼi Ñandejárape: “Ndereipotái oñemeʼẽ ndéve sakrifísio ni ofrénda, péro reprepara chéve che reterã. 6 Ndereguerohorýi umi ofrénda ojejapóva umi pekádore ni umi ofrénda ojehapypaitéva.+ 7 Upéi haʼe kuri: ‘Ápe aime, ajúma ajapo hag̃ua ne rembipota. (Ñandejára lívrope* ojeskrivíma voi cherehe)’”.+ 8 Primero haʼe heʼi: “Ndereipotái ha ndereguerohorýi umi sakrifísio, ni ofrénda, ni umi ofrénda ojehapypaitéva, ni umi ofrénda ojejapóva umi pekádore”. Koʼã sakrifísio ningo oñemeʼẽ pe léi heʼiháicha. 9 Upéi heʼi: “Ápe aime, ajúma ajapo hag̃ua ne rembipota”.+ Upéicharõ haʼe ou ohundi hag̃ua umi mbaʼe ojejapo vaʼekue primerorã, ha omoñepyrũ umi mbaʼe heʼi vaʼekue upe rire. 10 Péicha, Ñandejára “rembipota”+ rupi, ñande ñanepotĩ henondépe Jesucristo osakrifika rupi hete una ves ha opa ára g̃uarã.+

11 Avei entéro saserdóte káda día oĩ ilugárpe oservi hag̃ua Ñandejárape+ ha ojapo hag̃ua el mísmo sakrifísio heta vése.+ Péro umíva núnka ndaikatumoʼãi oipeʼapaite umi pekádo.+ 12 Péro Cristo omeʼẽ peteĩ sakrifísionte umi pekádore, ha upéva ovale opa ára g̃uarã. Upéi oguapy Ñandejára deréchape.+ 13 Upe tiémpo guive ohaʼarõ Ñandejára omoĩmba meve ipy guýpe iñenemigokuérape.+ 14 Upéicharõ, omeʼẽvo peteĩ sakrifísio haʼe oipytyvõ umi ipotĩvape Ñandejára renondépe, perfékto+ hag̃ua hikuái opa ára g̃uarã. 15 Avei pe espíritu sánto oasegura ñandéve siertoha ko mbaʼe, pórke primeroite heʼi: 16 “‘Upe tiémpo rire ajapóta ko kompromíso hendivekuéra’, heʼi Jehová.* ‘Amoĩta che léi ikorasõmekuéra ha askrivíta iñakãme’”.+ 17 Upéi heʼi: “Ha nachemanduʼamoʼãvéima ipekadokuérare ni umi mbaʼe vai ojapo vaʼekuére hikuái”.+ 18 Upéicharõ, Ñandejára operdonáramo entéro koʼã pekádo, natekotevẽvéima ojejapo ofrénda umi pekádore.

19 Upévare ermanokuéra, Jesús ruguy rupive ndajakyhyjéi jaipuru hag̃ua pe tape ñandegueraháva jaike hag̃ua pe lugár sagrádope.+ 20 Ohasarõguáicha peteĩ kortína,+ Jesús oavri* ñandéve peteĩ tape pyahu ñandegueraháva jeikovépe. Pe kortína haʼe hína hete. 21 Ñande jaguereko peteĩ saserdóte iñimportantetéva, orekóva ikárgope Ñandejára róga,+ 22 upévare ñañemoag̃uíkena Ñandejárare ñande pyʼaite guive ha jajerovia mbarete ikatuha ñañemoag̃ui hese. Pórke ñane korasõ ha ñane konsiénsia oñemopotĩma,*+ ha pe y potĩ rupive ñande rete ipotĩma.+ 23 Jasegíkena ñamombeʼu enterove renondépe ñane esperánsa. Ha ani jaduda jajapo hag̃ua upéva,+ pórke ñande ikatu ñakonfia upe persóna opromete vaʼekuére. 24 Ñañeinteresákena ojuehe ñande pyʼaite guive, ha ñañomokyreʼỹ japorohayhu hag̃ua ha jajapo hag̃ua iporãva.+ 25 Oĩramo jepe ojepokuaáva ofalta meme rreunionhápe,+ ani ñande jaiko jafalta, síno ñañomokyreʼỹ vaʼerã.+ Jajapo vaʼerã koʼã mbaʼe koʼýte koʼág̃a jahechávo Ñandejára día hiʼag̃uimbaitemaha.+

26 Jaikuaa porãrõ umi enseñánsa verdadéra ha jasegínteramo japeka jajaposégui rei,+ ndaiporivéima sakrifísio ikatúva ojejapo ñande pekádore.+ 27 Upéva rangue, ñaneraʼarõ peteĩ huísio ndevaipa jepéva ha Ñandejára ipochyetereíta, upéva haʼetéta voi tata ohapýtava umi oñemoĩvape hese.+ 28 Yma oĩramo nokumplíriva Moisés léi ha oĩ mokõi térã mbohapy testígo oñeʼẽva ikóntrape, ojejuka vaʼekue upe persónape oñembyasyʼỹre chupe.+ 29 Upéicharõ, oĩramo peteĩ persóna odespresiáva pe tuguy oñeñohẽ vaʼekue ojejapo hag̃ua pe kompromíso+ ha ojepurúva oñemopotĩ hag̃ua chupe, ha avei pe persóna opyrũramo Ñandejára Raʼýre, ha ndorrespetáiramo Ñandejára espíritu haʼe oipurúva ohechauka hag̃ua imbaʼeporãitereiha,* ¿nomereséipa ojekastiga vaive upe persónape?+ 30 Ñande jaikuaa Ñandejára heʼi hague: “Che añevengáta, ha amyengoviáta chupekuéra hembiapo vaikue”. Ha Iñeʼẽme heʼi avei: “Jehová* ohusgáta ipuévlope”.+ 31 Ivaietereíta peteĩ persónape g̃uarã orresivíramo Ñandejára oikovéva kastígo.

32 Upévare, aníke penderesarái mbaʼéichapa yma, peikuaa rire umi enseñánsa verdadéra,+ peaguanta vaʼekue heta mbaʼe ijetuʼúva pesufríramo jepe. 33 Heta vése umi hénte pendejaʼo ha pendetrata vai enterove renondépe, ha heta vése katu pemoirũ umi ohasávape koʼãichagua situasiónre. 34 Peẽ pembyasy pene ermanokuéra oĩvape préso, ha pesegi pevyʼa ojepeʼárõ jepe pendehegui pende kosakuéra,+ pórke peikuaa peguerekoha peteĩ erénsia iporãvéva ha opa ára g̃uarãva.+

35 Upéicharõ, pesegíkena peñeʼẽ pyʼaguasúpe, peikuaágui oñemeʼẽtaha peẽme peteĩ prémio iporãitereíva pejapo haguére upéva.+ 36 Tekotevẽ ningo peaguanta+ ikatu hag̃uáicha perresivi Ñandejára opromete vaʼekue. Péro primeroite pejapo vaʼerã Ñandejára oipotáva. 37 Pórke ofalta “peteĩ tiémpo mbykymíntema”,+ “pe oúva hína, og̃uahẽta ha ndotardamoʼãi”.+ 38 “Che siérvo ihústova oikovéta ojerovia rupi”,+ péro “oguevíramo, ndaguerohorymoʼãi* chupe”.+ 39 Ñande nañaiméi hína umi oguevíva apytépe, umíva oñehundíta,+ síno ñaime umi ojeroviáva apytépe ha upévare jajesalváta.*

11 Jerovia heʼise jakreeha oikotaha katuete umi mbaʼe ñahaʼarõva ha ndajadudaiha ni michĩmi.+ Heʼise avei jaikuaa porãha siertoha umi mbaʼe jagueroviáva, ndajahecháiramo jepe. 2 Yma oĩ vaʼekue persóna ojerovia mbarete vaʼekue péicha, upévare Ñandejára ohechauka vaʼekue oguerohoryha chupekuéra.

3 Jajeroviágui jahechakuaa entéro mbaʼe oĩva yvágape ha ko yvýpe,* ojeprepara hague Ñandejára omanda rupi oiko hag̃ua upéicha. Upéicharõ Ñandejára oipuru umi mbaʼe ndajahecháiva, ojapo hag̃ua umi mbaʼe koʼág̃a ikatúva jahecha.

4 Ojerovia rupi, Abel omeʼẽ vaʼekue Ñandejárape peteĩ sakrifísio iporãvéva Caín sakrifísiogui.+ Péicha ojerovia rupi, Ñandejára heʼi hese ihustoha ha ohechauka upéva oguerohorývo isakrifísio.+ Abel omanóramo jepe, osegi ñanemboʼe+ ijerovia rupive.

5 Ojerovia rupi, Enoc+ ndosufríri omanórõ guare, síno odesaparesénte,+ Ñandejára ojapo upéva, ha upéicha rupi hetekue ndojetopái mamove hendápe. Péro oiko mboyve upéva Ñandejára ohechauka vaʼekue Enócpe oguerohoryha chupe. 6 Ndajajeroviáirõ, Ñandejára ni mbaʼevéicharõ nañandeguerohorymoʼãi. Pe persóna oñemoag̃uíva hese oguerovia vaʼerã haʼe oexistiha ha omyengovia porãha umi oñehaʼãvape ipyʼaite guive oadora chupe.+

7 Ñandejára oavisa vaʼekue Noépe oikotaha umi mbaʼe neʼĩrava gueteri ojehecha.+ Ha ojerovia rupi, Noé+ ohechauka orrespetaha Ñandejárape ha ojapo pe árka+ osalva hag̃ua hogayguakuérape. Péicha ojerovia rupi ohechauka ko múndo omereseha ojekastiga+ ha avei ohechauka ihustoha.

8 Ojerovia rupi, Abrahán+ iñeʼẽrendu Ñandejára ohenóirõ guare chupe. Ha osẽ oho pe lugár Ñandejára opromete vaʼekuépe omeʼẽtaha chupe. Haʼe oheja hetã ha oho, ndoikuaáiramo jepe moõpa oho hína.+ 9 Ojerovia rupi, haʼe oiko extranhéroicha pe yvy oñepromete vaʼekuépe chupe, oikoramoguáicha tetã ahénope.+ Ha oiko óga kárpape+ Isaac ha Jacob ndive, Ñandejára opromete vaʼekue avei chupekuéra omeʼẽtaha upe yvy.+ 10 Abrahán ojapo upéva pórke ohaʼarõ pe siuda oguerekóva simiénto teete. Upe siuda ningo Ñandejára omopuʼã ha ojapo vaʼekue.*+

11 Ojerovia rupi, Sara ig̃uaig̃uírõ+ jepe orresivi podér hyeguasu hag̃ua. Upéva oiko pórke haʼe oikuaa pe ojapo vaʼekue pe promésa okumpliha la heʼíva. 12 Upéicha hetaiterei hénte onase peteĩ kuimbaʼe rupive, hiʼarive itujáma ha haʼete ndaikatuvéimava ifamília.*+ Heta hénte ou chugui,+ hetaháicha umi estrélla oĩva yvágape, ndaikatúi ni ñakontapa, haʼete voi pe yvykuʼi oĩva pe mar rembeʼýpe.+

13 Enterove haʼekuéra osegi ojerovia omano meve, ndohecháiramo jepe oñekumpliha upe tiémpope umi mbaʼe oñepromete vaʼekue.+ Chupekuéra g̃uarã haʼete ohecháva umíva mombyry+ guive, ha ovyʼaiterei hikuái upe esperánsare. Omombeʼu hikuái opavave renondépe haʼeha extranhéro ha por un tiémponte oikoha upe yvýpe. 14 Entéro umi heʼíva upéicha, ohechauka oipotaitereiha peteĩ lugár imbaʼe teéva oiko hag̃ua, ha ohekaha hína upéva. 15 Péro haʼekuéra osegírire opensa pe lugár oheja vaʼekuére,+ otopáta kuri algúna oportunida oho jey hag̃ua. 16 Haʼekuéra ningo oñehaʼã ohupyty peteĩ lugár iporãvéva yvagapegua. Upévare Ñandejára notĩri heʼi hag̃ua haʼeha Ijarakuéra,+ ha oprepara voi peteĩ siuda chupekuéra g̃uarã.+

17 Ñandejára oprovárõ guare Abrahánpe,+ haʼe ojerovia rupi haʼete voi omeʼẽva Isaácpe sakrifísioramo. Abrahán ningo vyʼápe orresivi vaʼekue umi promésa, ha oĩma osakrifika hag̃uáicha itaʼýra peteĩete.+ 18 Abrahán ojapo upéva, jepe ojeʼe kuri chupe: “Ne familiare oúta Isaac rupive”.+ 19 Abrahán oguerovia vaʼekue Ñandejára ikatuha omoingove jey itaʼýrape. Ha Ñandejára osalva chupe ani hag̃ua omano, upéva orrepresenta+ peteĩ mbaʼe oikóta vaʼekue tenonderãme.

20 Avei ojerovia rupi, Isaac ojerure vaʼekue Ñandejárape ovendesi hag̃ua Jacob+ ha Esaúpe,+ ha omombeʼu chupekuéra mbaʼépa oikóta kuri tenonderãme.

21 Ojerovia rupi, Jacob omano mboyvemi,+ ojerure vaʼekue Ñandejárape ovendesi hag̃ua José raʼykuérape+ ha omombaʼeguasu Ñandejárape ojejoko aja ivastón rehe.+

22 Ojerovia rupi, José omano mboyvemi, omombeʼu umi israelita osẽtaha Egíptogui, ha omanda avei ojegueraha hag̃ua upégui ikanguekue.+

23 Moisés tuakuéra ojerovia vaʼekue, upévare haʼe onase rire omokañy chupe hikuái 3 mése aja.+ Haʼekuéra ohecha pe mitã iporãitereiha,+ ha ndokyhyjéi pe rréi heʼi vaʼekuégui upévare ndojapói hikuái la omandáva.+ 24 Ojerovia rupi, Moisés okakuaa+ rire ndoipotái vaʼekue ojeʼe hese haʼeha faraón niéto.*+ 25 Odesidi ikuentaveha ojetrata vai chupe Ñandejára puévlondi, oiko rangue ovyʼa sapyʼami opeka aja. 26 Moisés opensa vaʼekue iporãveha ojedespresia chupe haʼégui Ñandejára elehído oreko rangue umi rrikésa oĩva Egíptope, haʼe ningo ohaʼarõ ipyʼaite guive orresivi umi vendisión. 27 Ojerovia rupi, Moisés osẽ oho Egíptogui,+ ha ndokyhyjéi pe rréi ipochýramo jepe.+ Haʼe ipasiénsia ha osegi vaʼekue oaguanta umi situasión ijetuʼúva ohecharamoguáicha Ñandejárape, upe ndaikatúivape jahecha.+ 28 Ojerovia rupi, Moisés oñenkarga ojegueromanduʼa hag̃ua pe Páskua,* ha ojehypýi hag̃ua tuguýpe umi okẽ márko ani hag̃ua Ñandejára ánhel ojuka umi israelita raʼy ypykuépe.+

29 Ojerovia rupi, umi israelita okrusa pe Mar Rojo, ha haʼete voi oguatáva ohóvo yvy isekohárupi,+ péro umi egipcio ohasasérõ guare, ojahogapa hikuái.+

30 Umi israelita ojerovia rupi Jericó murallakuéra hoʼapa, pe puévlo ojere rire hese 7 día.+ 31 Ojerovia rupi Rahab, pe kuña rekovai, nomanói umi hénte naiñeʼẽrendúiva ndive, pórke haʼe orresivi porã umi kuimbaʼe oñemondo vaʼekuépe ohecha hag̃ua pe siuda.+

32 ¿Ha mbaʼe piko haʼevéta? Ofaltapáta chéve tiémpo añeʼẽtaramo Gedeón,+ Barac,+ Sansón,+ Jefté,+ David+ ha avei Samuel+ ha umi ótro proféta rehe. 33 Ojerovia rupi haʼekuéra oñorairõ umi rréi ndive ha ogana,+ ojapo iporãva, orresivi Ñandejára promésa+ ha omboty leonkuéra juru,+ 34 pe tatarendy ndohapýi chupekuéra,+ ndojejukái chupekuéra espádape,+ ikangýramo jepe upéi imbarete jey,+ gerrahápe oñorairõ mbarete+ hikuái, ha ombodiparapa umi ehérsito oúvape oataka chupekuéra.+ 35 Oĩ umi kuña orekóva ihénte oñemoingove jey vaʼekue,+ oĩ vaʼekue kuimbaʼe ojetortura vaipáva omano meve péro ndohejáiva ijerovia opyta hag̃ua lívre, haʼekuéra ojapo upéva pórke orresivise pe rresurreksión iporãvéva umi ótro orresivi vaʼekuégui. 36 Ótro katu ohasa asy oĩgui oñembohorýva hesekuéra ha oinupãva chupekuéra harreadórpe, ha ndahaʼéi voi upévante, algúnope oñeenkadena+ ha oñemoinge kárselpe.+ 37 Ojejapi chupekuéra itápe omano meve,+ oĩ vaʼekue omoñuhãséva chupekuéra oheja hag̃ua ijerovia, oñembojaʼo chupekuéra serrúchope, ojejuka chupekuéra espádape.+ Haʼekuéra omonde vaʼekue ovecha pire ha kavara pire,+ ohasa nesesida, osufri+ ha oñemaltrata.+ 38 Haʼekuéra ivuenoiterei vaʼekue, upévare ko múndo nomereséi koʼãichagua persóna oiko pype. Oiko vaʼekue hikuái okañy pe desiértore, serrohárupi, kuévarupi+ ha yvykuápe.

39 Ñandejára ohechaukáramo jepe oguerohoryha chupekuéra ojerovia rupi hikuái, ndorresivíri umi mbaʼe oñepromete vaʼekue chupekuéra. 40 Upéva oiko Ñandejára opensáma rupi omeʼẽtaha ñandéve peteĩ mbaʼe iporãvéva,+ ani hag̃ua oiko chuguikuéra perfékto ñande ñandeperfékto mboyve.

12 Upéicharõ, jaguereko ñande jerére hetaiterei testígo, haʼekuéra haʼete peteĩ arai tuichaitereíva oĩva ñande jerére. Upévare, jaipeʼákena ñande avei entéro umi kárga ha pe pekádo ndahasyietéva ñandereity hag̃ua.+ Jasegíkena jadipara ha ñaaguanta pe karréra oĩva ñane renonderãme.+ 2 Upe aja, jajesareko memékena Jesús rehe, haʼe ningo pe Líder Prinsipál, ha upe ñanepytyvõva ñande jerovia iperfékto hag̃ua.+ Haʼe siémpre opensa umi mbaʼe oñemoĩvare henonderãme, ha upéva ombovyʼa chupe. Upéicha rupi haʼe oaguanta omano meve ha notĩri omano hag̃ua pe yvyráre,* ha koʼág̃a oguapýma hína Ñandejára deréchape.+ 3 Añetehápe, ani hag̃ua penekaneʼõ ni peñentrega, siémpre pejepyʼamongeta vaʼerã Jesús rehe. Haʼe oaguanta hetaite mbaʼe vai heʼíva hese umi pekadór,+ ha umíva oñekondena ijupekuéra voi ojapóvo upéicha.+

4 Peguereko ningo añete peteĩ ñorairõ pe pekádo ndive, péro peẽ napeñorairõi gueteri pemano meve. 5 Penderesaraiete voi pe konsého Ñandejára omeʼẽ vaʼekuégui peẽme ojapoháicha peteĩ túa itaʼyrakuérape. Haʼe heʼi: “Che raʼy, ani redespresia pe disiplína oúva Jehovágui,* ha ani reñentrega haʼe ndekorrehi jave. 6 Jehová* okorrehi umi ohayhúvape, añetehápe haʼe okastiga* umi orresivívape itaʼýraramo”.+

7 Pesegíkena peaguanta, pórke péicha pejekorrehi hína. Enterove túa ningo okorrehi ifamíliape+ ha Ñandejára pendetrata otrataháicha itaʼyrakuérape.+ 8 Péro Ñandejára napendekorrehíriramo umi ótrope okorrehi haguéicha, upéicharõ peẽ ndahaʼéi itaʼýra tee, síno taʼýra okára. 9 Yma ningo ñande tuakuéra ñandekorrehi vaʼekue, ha ñande jarrespeta chupekuéra. Péro koʼág̃a ñande Ru ñandeporavo ijespíritu sánto rupive, ¿mbaʼéicha piko upéicharõ koʼýte nañañemoĩmoʼãi ipoguýpe jaikove hag̃ua?+ 10 Ñande tuakuéra ñandekorrehi vaʼekue peteĩ tiémporente, haʼekuéra opensaháicha iporãveha. Péro ñande Ru yvagapegua siémpre ñandekorrehi ñane venefisiorã, ikatu hag̃uáicha ñanepotĩ haʼe ipotĩháicha.+ 11 Añetehápe, ndaipóri ovyʼáva ojekorrehi jave, síno hasyeterei ñandéve, péro ñaaprendéramo la ñanemboʼeséva upéi jaiko pyʼaguapýpe ha jajapo iporãva.

12 Upévare pemombarete umi jyva ikangývape ha umi rrodílla ikangývape.+ 13 Pesegíkena peguata derechoite pe tape porãre,+ ikatu hag̃uáicha pe ikarẽva okuera ha ani oĩ vaive. 14 Peñehaʼã siémpre peiko pyʼaguapýpe enterovéndi,+ ha peñehaʼãkena siémpre penepotĩ Ñandejára renondépe.+ Peteĩ persóna ndojapóiramo upéva, ndaikatumoʼãi ohecha ñande Ruvichápe. 15 Peñatende porãke la pejapóvare, ikatu hag̃uáicha enterovéva perresivi Ñandejára mbaʼeporã,* péicha naheñoimoʼãi pende apytépe plánta rapo ivenenósova, ikatúva ogueru provléma ha omongyʼa hetápe.+ 16 Peñatende porãke avei ani oĩ pende apytépe ni peteĩ hekovaíva,* ni avave nomombaʼéiva umi mbaʼe sagrádova, ojapo haguéicha Esaú. Haʼe peteĩ pláto tembiʼúre omeʼẽ vaʼekue pe derécho oguerekóva umi taʼýra ypykue.+ 17 Peẽ peikuaa upe rire haʼe oipota hague umi vendisión, péro haʼe nomeresevéima umíva. Ha tasẽme+ oñehaʼãmbaite okambia itúa odesidi vaʼekue, péro ndaikatuvéima ojapo mbaʼeve.

18 Peẽ napeñemoag̃uíri peteĩ montáña ikatúvare pepoko,+ okáiva tatápe,+ oĩháme peteĩ arai hũ, iñypytũháme, ha oĩháme peteĩ torménta.+ 19 Napehendúi peteĩ trompéta ipu hatãitereíva+ ha peteĩ oñeʼẽva yvága guive.+ Ohendúvo upéva umi hénte ojerure asy vaʼekue Moiséspe anivéma hag̃ua upe vos oñeʼẽ chupekuéra.+ 20 Haʼekuéra okyhyjepa pórke oikuaa ko mandamiénto: “Peteĩ animál jepe opokóramo pe montáñare, ojejapi vaʼerã itápe omano meve”.+ 21 Pe ojehecha vaʼekue tuichaiterei omondýi umi héntepe, Moisés jepe heʼi: “Che akyhyjeterei ha aryryipa”.+ 22 Peẽ peñemoag̃ui Sérro Sion+ rehe, ha Ñandejára oikovéva siudáre, haʼéva hína Jerusalén yvagapegua.+ Ha avei hetaiterei* ánhel 23 oñembyatývare oñondivepa+ ha Ñandejára raʼykuéra ypykue kongregasión rehe, herakuéra ojeskrivi yvágape. Avei peñemoag̃ui Ñandejárare, haʼéva enterovéva hués,+ ha umi ihústovare, haʼekuéra onase espíritu sánto rupive+ ha oiko chuguikuéra perfékto.+ 24 Avei peñemoag̃ui Jesús rehe, haʼe hína mediadór+ pe kompromíso pyahúpe,+ ha peñemoag̃ui pe tuguy haʼe ohypýivare ñande ári iporãvéva Abel ruguýgui.+

25 Peñatendéke pejapysaka porã hag̃ua upe oñeʼẽvare hína yvága guive. Pórke yma umi hénte nohendúi vaʼekue la Ñandejára heʼikáva chupekuéra ko yvy ape ári, ha ndojesalvái vaʼekue ikastígogui. Koʼýte upéicharõ ñande ndajajesalvamoʼãi nañahendúiramo upe oñeʼẽvape ñandéve yvága guive.+ 26 Upe tiémpope Ñandejára ñeʼẽ ombokacha vaʼekue ko yvy,+ koʼág̃a katu haʼe opromete: “Una ves mas ambokacháta pe yvy, péro ndahaʼemoʼãi upéva añónte, síno pe yvága avei”.+ 27 Heʼívo: “Una ves mas”, heʼise Ñandejára oipeʼataha umi mbaʼe oñembokacháva, umíva ndahaʼéi Ñandejára kreasión. Péicha opyta hag̃ua umi mbaʼe noñemonguʼéiva. 28 Upéicharõ, jaikuaágui jarresivitaha peteĩ Rréino ndaikatúiva oñemonguʼe, jasegíkena ñañehaʼã jarresivi hag̃ua Ñandejára mbaʼeporã. Pórke upéva rupive ñande jaservi Ñandejárape haʼe oipotaháicha, jarrespeta ha ñamombaʼévo chupe. 29 Ñandejára hína peteĩ tatarendy oporohundíva.+

13 Pesegíkena pehechauka pejoayhuha oñoermánoicha.+ 2 Aníkena penderesarái perresivi porã+ vaʼerãha pende rapichakuérape ha penembaʼeporã hendivekuéra.* Yma oĩ vaʼekue ojapóva upéicha ha oikuaaʼỹre orresivi anhelkuérape.+ 3 Penemanduʼákena siémpre umi oĩvare préso,+ peẽ peimeramoguáicha préso hendivekuéra.+ Penemanduʼa avei umi oñemaltratávare, penemanduʼa hesekuéra pesufriramoguáicha hendivekuéra.* 4 Enterovéva orrespeta vaʼerã pe matrimónio. Ha ména ha tembireko ni mbaʼevéicharõ ndovaléi oñomoakãratĩ,+ pórke Ñandejára okondenáta umi hekovaívape* ha umi oporomoakãratĩvape.+ 5 Aníkena peiko pendeplatarayhu,+ upéva rangue pevyʼáma vaʼerã umi mbaʼe perekóvare.+ Ñandejára heʼi voi: “Núnka ndorohejamoʼãi ha núnka nderepytamoʼãi neaño”.+ 6 Upéicharõ, ani jakyhyje, síno jaʼe vaʼerã: “Jehová* chepytyvõ hína, ndakyhyjemoʼãi asy, ¿mbaʼe piko ojapóta cherehe peteĩ persóna cheichagua?”.+

7 Penemanduʼákena siémpre umi pendegiávare,+ haʼekuéra penemboʼe vaʼekue Ñandejára ñeʼẽ. Ha pehechávo umi mbaʼe porã ohupytýva hikuái la ojapóvare, peñehaʼã pejerovia haʼekuéraicha.+

8 Jesucristo nokambiái, haʼe ningo el mísmo yma, koʼág̃a ha opa ára g̃uarã.

9 Ani peheja penembotavy umi enseñánsa idiferénteva umi peasepta vaʼekuégui. Iporãve ningo Ñandejára mbaʼeporã* omombarete pene korasõ, pemoinge rangue pene korasõme umi léi oñeʼẽva tembiʼúre. Umi oikóva omombaʼeterei tembiʼu noguenohẽi chugui mbaʼeve iporãva.+

10 Ñande jaguereko peteĩ altár, péro umi oservíva Ñandejárape pe tavernákulope* ndorekói derécho hoʼúvo umi mbaʼe oĩva pe altár ári.+ 11 Pe súmo saserdóte omoinge pe lugár sagrádope umi animál ruguy omeʼẽ hag̃ua umi pekádore, péro umi animál retekue oñeguenohẽ pe siudágui* ojehapy hag̃ua.+ 12 Jesús avei osufri vaʼekue oka gotyo pe siudágui,+ ikatu hag̃uáicha huguy+ rupive umi hénte ipotĩ Ñandejára renondépe. 13 Upéicharõ ñasẽkena avei pe siudágui,* jaha hendápe oka gotyo. Jesús oaguanta vaʼekue ojedespresiárõ guare chupe, péicha ñande avei ñaaguanta vaʼerã umi hénte desprésio.+ 14 Ñande jaikuaa koʼápe ndajaguerekoiha peteĩ siuda oĩtava pára siémpre, péro ñande pyʼaite guive ñahaʼarõ pe siuda oútava amo gotyove.+ 15 Ñambotuichákena siémpre Ñandejárape Jesús rupive.+ Upéva haʼete peteĩ sakrifísio ñameʼẽva Ñandejárape. Ñande jaipuru ñande juru+ jaikuaauka hag̃ua héra enterove renondépe.+ 16 Avei ani penderesarái pejapo vaʼerãha iporãva ha pekomparti vaʼerãha la peguerekóva pende rapichakuérandi.+ Koʼã mbaʼe ningo peteĩ ofrénda Ñandejárape g̃uarã ha ombovyʼaiterei chupe.+

17 Peneñeʼẽrendúkena umi pendegiávape+ ha peñemoĩ ipoguypekuéra.+ Pórke haʼekuéra siémpre oñangareko penderehe* ha Ñandejára ohusgáta chupekuéra la ojapóvare.+ Péicha pejapóramo, haʼekuéra vyʼápe ojapóta itraváho ha ndoikomoʼãi oñembyasy, péro ndapejapóiramo upéicha, ivaietereíta peẽme g̃uarã.

18 Ore rojerovia ore konsiénsia ipotĩha* ha hiʼãiterei rojapo porã entéro mbaʼe, upévare pesegíkena peñemboʼe orerehe.+ 19 Péro koʼýte ajerure asy peẽme peñemboʼe hag̃ua ikatu hag̃uáicha koʼẽrõite aha jey pene rendápe.

20 Ñandejára omopuʼã vaʼekue ñande Ruvicha Jesúspe omanóva apytégui. Haʼe ningo pe pastór iñimportantevéva+ ha opresenta Ñandejárape huguy pe kompromísope g̃uarã, upe kompromíso opyta opa ára g̃uarã. Koʼág̃a aipotaite Ñandejára omeʼẽva pyʼaguapy 21 omeʼẽ peẽme entéro mbaʼe peikotevẽva pejapo hag̃ua haʼe oipotáva. Jesucristo rupive haʼe ñanemomýi jajapo hag̃ua umi mbaʼe haʼe oguerohorýva. Toñembotuicha Ñandejárape opa ára g̃uarã. Amén.*

22 Koʼág̃a che ermanokuéra, ajerure peẽme por favór peasepta porã hag̃ua koʼã ñeʼẽ penemokyreʼỹtava. Che askrivi peẽme peteĩ kárta mbykymíva. 23 Aipota avei peikuaa ñane ermáno Timoteo orekomaha liverta. Haʼe oúramo ensegída, roviaháta oñondive pohecha hag̃ua.

24 Saludomi entéro umi pendegiávape ha entéro umi ermánope.* Umi ermáno oikóva Itáliape+ orahaka peẽme salúdo.

25 Aipotaite Ñandejára taimbaʼeporã penendive.