Mbaʼéichapa ñaipytyvõvaʼerã umi oñembyasývape

“ERÉNTE chéve reipotáramo roipytyvõ.” Heta vése jaʼe jepi péicha peteĩ ñane amígo téra ñane pariénte ihénte manóvape. Ha jaʼe ñande pyʼaite guive. Jajapose oimeraẽ mbaʼe ñaipytyvõ hag̃ua chupe. Péro, ñanerenóivapa pe oñembyasýva

heʼi hag̃ua ñandéve: “Ejumína, aikotevẽ nderehe”? Nameméi oiko upéva. Ñaipytyvõ ha ñakonsolase añetéramo pe oñembyasývape, natekotevẽi ñahaʼarõ ojeʼe ñandéve.

La Biblia heʼi: “Ñeʼẽ ñameʼẽva hendápe, oporombovyʼa, ha oñekotevẽ jave ñameʼẽrõ, hoʼa porã” (Proverbios 15:23; 25:11). Iporã jaikuaa mbaʼépa ikatu jaʼe ha jajapo, ha mbaʼépa ndajaʼéi ha ndajajapoivaʼerã. Koʼág̃a jahecháta mbaʼe mbaʼépa heʼi la Biblia ikatuha ojejapo, oipytyvõvaʼekue heta oñembyasývape.

Mbaʼépa jajapovaʼerã

Rehendukuaavaʼerã: “Penekyreʼỹvaʼerã pehendu hag̃ua”, heʼi Santiago 1:19. Ñaipytyvõ hag̃ua pe ihénte manóvape, ñahenduvaʼerã chupe, ha péicha jahechauka ñañembyasyha hendive. Ikatu pe oñembyasýva oñeʼẽse pe omanovaʼekuére, pe aksidénte térã pe mbaʼasýre ojukavaʼekue pe ohayhúvape, térã pe haʼe oñandúvare. Reporandukuaa chupe: “Reñeʼẽsépa pe oikovaʼekuére?”. Ehaʼarõ teʼi ndéve. Peteĩ mitãrusu imanduʼávo itúva omanovaʼekuére heʼi: “Chepytyvõitereivaʼekue oñeporandúramo chéve pe oikovaʼekuére ha añetehápe cherendúvo hikuái”. Nepasiensiavaʼerã umi oñembyasývare ha reiporiahuvereko chupekuéra. Ani reimoʼã rekontestavaʼerãha katuete pe heʼíva hikuái. Eheja teʼipa pe heʼiséva.

Reporombopyʼaguapyvaʼerã: Ere pe oñembyasývape ojapohague opa ikatumíva (térã oimeraẽ mbaʼe añetéva ha oipytyvõtava chupe). Rembopyʼaguapy hag̃ua ere chupe pe oñandúva upeichanteha voi, tahaʼe ñembyasy, pochy, oñandu ikulpaha, térã ambue mbaʼe. Emombeʼu chupe mbaʼéichapa umi ihénte manóva nde reikuaáva oñeñandu porã jeýma koʼág̃a. Heʼiháicha Proverbios 16:24, “torypapegua ñeʼẽ [...] omohesãi ñande rete” (1 Tesalonicenses 5:11, 14).

Reñekuãveʼẽvaʼerã: Reimevaʼerã reipytyvõ hag̃uáicha chupekuéra, ndahaʼéi ñepyrũrãnte, oĩmba jave ihénte ha iñamigokuéra, síno are peve, opyta porã ha ojepokuaa jey peve jepiveguáicha. Péicha rehechaukáta ‘reporohayhukuaaha’ ha reimeha akóinte ne amígo ndive ‘ojejopy vai jave’ (Proverbios 17:17). Teresea, omanovaʼekue chugui imemby kuña peteĩ aksidéntepe, heʼi: “Ore amigokuéra oñehaʼãmi ojapo oimeraẽ mbaʼe orendive pyharekue, ani hag̃ua roime areterei oreaño ógape. Péicha orepytyvõ ani hag̃ua roñandueterei pe iporeʼỹ”. Ohasávo heta tiémpo omano rire pe ohayhúva, umi ihénte ikatu imanduʼa ha ombyasy og̃uahẽvo pe fécha omenda térã omanohague. Mbaʼérepa nderehaíri ne kalendáriope umi fécha ikatu hag̃uáicha nemanduʼa, ha og̃uahẽvo reho hag̃ua remombarete chupe oikotevẽtaramo?

Peteĩ paréha oipytyvõ hína peteĩ karaípe hogapýpe — Rehechakuaáramo oĩha peteĩ mbaʼe ojejapovaʼerã katuete, ani rehaʼarõ ojejerure raẽ ndéve; rejapontemavaʼerã voi

Oĩ porãtaramo, ani rehaʼarõ ojeʼe ndéve rejapovaʼerã: Mbaʼépa tekotevẽ ojejapo? Oikotevẽpa peteĩ oñangarekovaʼerã umi mitãre? Oikotevẽpa lugár opyta hag̃ua ihénte ha iñamigokuéra oúva mombyrýgui? Umi tapicha ihénte manoramóva ipyʼatarovapa rei jepi, ha ni haʼekuéra ndoikuaái ojapovaʼerã. Upévare hasy heʼi hag̃ua mbaʼépepa ikatu ñaipytyvõ chupekuéra. Upéicharõ, rehechakuaáramo oĩha peteĩ mbaʼe ojejapovaʼerã katuete, ani rehaʼarõ ojeʼe raẽ ndéve, rejapontemavaʼerã voi (1 Corintios 10:24; embojoja 1 Juan 3:17, 18-re). Peteĩ viúda omombeʼu: “Heta oĩ heʼíva chéve: ‘Oiméramo reikotevẽta roipytyvõ, erentevaʼerã’. Peteĩ che amíga katu noporanduivaʼekue chéve. Ohóntema kotýpe, omoĩ porã pe tupa, ojohéi umi savana omongyʼavaʼekue che ména omanonguévo. Ótra che amíga katu ogueru peteĩ válde y ha deterhénte reheve ha omopotĩ pe alfombraʼi che ména ogueʼẽhague. Ndohasaʼaréi ha oho ógape peteĩ ansiáno kongregasionpegua ijao de traváho ha iñerramientakuéra reheve, ha heʼi chéve: ‘Oimevaʼerã katuete tekotevẽva oñemyatyrõ. Erénte chéve mbaʼépa’. Aagradeseterei ningo chupe omyatyrõhaguére chéve pe okẽ, hoʼaʼintemavaʼekue, ha avei peteĩ che rembiporu!” (Embojoja Santiago 1:27-re).

Reinvitavaʼerã chupekuéra nde rógape: La Biblia ñanemomanduʼa: “Aníke penderesarái penderoryvaʼerãha umi pende rógape og̃uahẽva ndive” (Hebreos 13:2). Koʼýte umi oñembyasývape ñainvitavaʼerã oho hag̃ua ñande rógape. Ererangue chupekuéra oho hag̃ua ohose vovénte, remoĩntemavaʼerã arakaʼépa ha mbaʼe órapa ohóta hikuái. Ndohoséiramo, ani nekangýtei. Sapyʼánte tekotevẽ reinvita jey jeýnte chupekuéra. Ikatu ndohói okyhyje rupi sapyʼa rei ndaikatúirõ g̃uarã ojoko pe oñandúva ambue rovake. Avei ikatu oimoʼã naiporãiha oho okaru ha ovyʼa hapichakuérandi péicha jave. Nemanduʼákena Lídiare; la Bíbliape omombeʼu haʼe imbaʼeporãitereihague. Lucas omombeʼu heʼihague: “Peju pepyta che rógape. Ha ore rohómante” (Hechos 16:15, JMP).

Reporohechakuaa ha nandepochyreirivaʼerã: Aníkena nemondýi umi mbaʼe ñepyrũrã ikatúva heʼi umi oñembyasýva. Nemanduʼavaʼerã haʼekuéra ikatuha oñeñandu vai ha omboja ijehe pe oikovaʼekue. Ojahéiramo nderehe, ani ndepochy rei ha rehechakuaavaʼerã chupekuéra. “Peñemonde poriahuverekópe, pyʼaporãme, jejapoʼỹme, tekopochyʼỹ ha ñahaʼarõkuaápe”, heʼi la Biblia (Colosenses 3:12, 13).

Ehai chupekuéra peteĩ kuatiañeʼẽ: Pyʼỹinte nañamombaʼéi umi kárta térã tarhéta ikatuhápe ñamoĩ ñañembyasyha avei hendivekuéra. Mbaʼépepa upéva oporopytyvõ? Cindy, isy omanovaʼekue cáncer-gui ombohovái kóicha: “Peteĩ che amíga ogueruka chéve peteĩ kárta neporãva. Upéva chepytyvõiterei ikatu rupi alee heta vése”. Rejapo hag̃ua peteĩ kuatiañeʼẽ térã tarhéta reporokonsola hag̃ua reikotevẽ umi ‘ñeʼẽ mbykymínte’, ha pe rehaíva osẽvaʼerã nde pyʼaite guive (Hebreos 13:22, VP). Ere pe oñembyasývape rejepyʼapyha hese ha nemanduʼaha heta mbaʼe porã pe omanovaʼekuégui, térã emombeʼu chupe mbaʼéichapa nepytyvõvaʼekue.

Eñemboʼe hendivekuéra: Ani reimoʼã natekotevẽiha reñemboʼe umi oñembyasývandi térã hesekuéra. Ñandejára Ñeʼẽ heʼi: “Pe ñemboʼe osẽva pe imarangatúva pyʼaite guive tuicha ipuʼaka” (Santiago 5:16, VP). Oiméramo omboja ijehe pe oikovaʼekue, nerendúramo reñemboʼeha hese, oipytyvõta chupe anive hag̃ua oñeñandu vai (Embojoja Santiago 5:13-15-re).

**Mbaʼépa ndovaléi jajapo**

Iñamigokuéra okonsola hína ospitálpe peteĩ família ihénte manóvape — Rehóramo ospitálpe umi oñembyasýva rendápe, reipytyvõitereíta chupekuéra

Ani reñemomombyry ndereikuaáigui mbaʼépa eréta térã rejapóta: Ikatu ñapensa: ‘Oiméne katuete oĩse haʼeño koʼág̃a’. Péro ikatu ñandénte ñañemomombyryhína jakyhyjégui jajapo térã jaʼérõ g̃uarã peteĩ mbaʼe hendapeʼỹ. Upévare, oñemomombyrýrõ chugui ihénte, iñamigokuéra, ha umi ermáno, koʼýte pe oñembyasýva oñeñandúta haʼeño, ha oñembyasyvéta. Rehechauka hag̃ua rehayhuha chupe natekotevẽi katuete rejapo térã ere heta mbaʼe (Efesios 4:32). Remokyreʼỹta chupe reiménteramo jepe hendive (Embojoja Hechos 28:15-re). Imanduʼávo pe ára omanohague imemby kuña, Teresea heʼi: “Una óra haguépe, henyhẽma ore amigokuéra pe ospitál rokẽme; umi ansiáno kongregasionpegua ha hembirekokuéra oĩmbáma upépe. Oĩ umi kuña ndoipeʼajepéiva irruléro ou hag̃ua; oĩ oúva ijao de traváho reheve. Ohejapa hikuái hembiapo ha ou ore rendápe. Heta oĩ heʼíva oréve ndoikuaaiha mbaʼépa heʼíta, péro upéva ndahaʼéi mbaʼeve: oréve g̃uarã iporãma ouhaguére ore rendápe”.

Ani rejokose chupekuéra hasẽ jave: Ikatu jaʼese chupekuéra: ‘Vuéno..., ovaléma..., anive nerasẽ’. Péro hasẽramo ojapo porãvéta hesekuéra. “Che haʼe tekotevẽha ojeheja umi ihénte manóvape tohechauka pe oñandúva ha tahasẽ”, heʼi Katherine imanduʼávo omanórõ guare iména. Eñehaʼãkena ani ere chupekuéra mbaʼéichapa oñeñanduvaʼerã. Nereimoʼãivaʼerã tekotevẽha reñomi pe reñandúva ani hag̃ua ojapo vai hesekuéra. La Bíbliape heʼi uvei: “Penerasẽ umi hasẽva ndive” (Romanos 12:15).

Ani ere chupekuéra omeʼẽ térã ohundi hag̃ua umi ao térã oimeraẽ mbaʼe pe omanóva mbaʼekue, oĩ porã mboyve hikuái upearã: Ikatu ñaimoʼã ohekyivaʼerãha ijehegui oimeraẽ mbaʼe omomanduʼátava chupekuéra pe omanovaʼekuére, ha umíva omoñembyasy arevetaha chupekuéra. Ojeʼe jepi peteĩ mbaʼe ndajahecháivagui, pyaʼeve ñanderesarái; upéva ndaikatúi jaʼévo kóicha jave. Heta ihénte manóva oikotevẽ tiémpo ojepokuaa hag̃ua pe ohayhúva poreʼỹme. Nemanduʼákena mbaʼéichapa la Biblia omombeʼu oñeñanduhague Jacob, ojegueroviaukárõ guare chupe peteĩ mymba ñarõ ojukahague itaʼýra Josépe. Ojehechauka rire chupe pe José aokue huguypáva, ‘are oiko ombyasy itaʼýra mano. Itaʼýra ha itajyrakuéra oñehaʼã ombopyʼaguapy chupe ha haʼe katu ndoikuaaséi mbaʼeve’ (Génesis 37:31-35).

Ani ere: ‘Ikatu niko nememby jey’: Peteĩ kuñakarai imemby manovaʼekue heʼi: “Ndachegustáimi ojeʼéramo chéve ikatuha chememby jeýnte”. Umi mbaʼe ndojeʼéi katuete oporombyai hag̃ua, péro pe túva ha sy oñembyasývape g̃uarã koʼãichagua ñeʼẽ ‘oikutu kysepeguáicha’. Chupekuéra g̃uarã pe mitã omanovaʼekue ndahekoviái (Proverbios 12:18). Ndaipóri omyengoviáva peteĩ mitã. Mbaʼéguipa? Ndaipórigui ambue ombojojáva chupe.

Nderekyhyjeivaʼerã reñeʼẽ hag̃ua pe omanovaʼekuére: Peteĩ sy imemby manovaʼekue heʼi: “Heta oĩ ndeʼiséiva che memby Jimmy réra, ni noñeʼẽi hese. Upéva hasy chéve”. Upévare, reñemongetarõhína ha pesẽ penemanduʼa pe omanovaʼekuére, natekotevẽi katuete rekambia pe erẽvareína. Eporandu pe oñembyasývape oñeʼẽsépa pe omanovaʼekuére (Embojoja Job 1:18, 19 ha 10:1-re). Oĩ umi oagradeséva ohendúvo iñamigokuéra oñeʼẽ porã pe omanovaʼekuére ha omombeʼu upévare ohayhuhague chupe (Embojoja Hechos 9:36-39-re).

Aníkena ere chupekuéra: ‘Iporãve voi péicha’: Nameméi ‘oipytyvõ umi ikangývape’ jaʼéramo chupekuéra iporãveha voi omanóramo pe ohayhúva (1 Tesalonicenses 5:14). Imanduʼávo isy omanohague, peteĩ mitakuña heʼi: “Oĩ heʼíva chéve: ‘Ndosufrivéima’ , térã ‘Opytuʼúma’. Péro che nahaʼarõi ojeʼe chéve upéva”. Ojeʼéramo umícha, umi ihénte manóva ikatu oimoʼã noĩporãiha oñembyasy térã vyroreiha pe ojehúva chupekuéra. Upéicharamo jepe, haʼekuéra oiméne katuete oñembyasyeterei ohechagaʼúgui pe ohayhúva omanovaʼekuépe.

Ani erétei: ‘Aikuaa mbaʼéichapa reñeñandu’: Añetehápepa reikuaa? Epensamína, mbaʼéichapa nde reikuaáta mbaʼépa oñandu tuvakuéra omanóramo ifamília, oiméramo ndoikóiva gueteri upéva nderehe? Ha oiméramo oikóma nderehe, ani reimoʼã opavave oñeñandutaha nde reñeñanduhaguéicha (Embojoja Lamentaciones 1:12-re). Upéicharõ jepe, oĩ porãtaramo, ikatu reipytyvõ pe oñembyasývape remombeʼúrõ chupe mbaʼépa nde rejaporakaʼe reime porã jey hag̃ua. Peteĩ kuñakarai, omanovaʼekue chugui imemby kuña, omombeʼu mbaʼéichapa oipytyvõ chupe ótro kuñakarai ohasavaʼekue pe haʼe ohasáva; omombeʼu chupe mbaʼépa ojaporakaʼe oiko jey hag̃ua jepiveguáicha. “Pe mitakuña sy ndeʼíri chéve: ‘Aikuaa mbaʼéichapa reñeñandu’. Upéva rangue, omombeʼu chéve mbaʼéichapa haʼe ohasarakaʼe ha ndeʼíri chéve mbaʼépa che ajapovaʼerã”.

Reipytyvõ hag̃ua peteĩ oñembyasývape, tekotevẽ reiporiahuvereko, rehechakuaa, ha rehayhu chupe. Nerehaʼarõivaʼerã haʼe raẽ ou nerendápe. Ani ere: “Oiméramo reikotevẽta roipytyvõ, erentevaʼerã”. Ndete voi rehechakuaavaʼerã mbaʼépepa ikatu reipytyvõ chupe, ha oĩ porãtarõ, rejapontemavaʼerã.

Heta mbaʼe oĩ gueteri jaikuaaséva: Mbaʼépa hína pe jeikove jey heʼíva la Bíbliape oikotaha? Mbaʼépa heʼise upéva ndéve ha pe rehayhúva omanovaʼekuépe g̃uarã? Mbaʼéichapa ikatu jaikuaa porã oikotaha katuete upe ñahaʼarõitéva?

Mbaʼéichapa ñaipytyvõvaʼerã umi mitãme oĩ jave peteĩ omanóva

Omano jave peteĩ hogaygua, heta túva, pariénte ha amígo ndoikuaái jepi mbaʼéichapa omombeʼúta umi mitãme ontende hag̃uáicha pe oikóva. Upéicharõ jepe, mitãnguéra oikotevẽ umi kakuaáre ombohovái hag̃ua upéva. Koʼág̃a ñahesaʼỹijóta umi mbaʼe ikatúva reikuaase reipytyvõta jave umi mitãme ontende hag̃ua mbaʼépa pe ñemano.

Mbaʼéichapa ikatu remombeʼu porã chupe mbaʼépa pe ñemano? Tekotevẽ reñeʼẽ hesakã porã hag̃uáicha pe mitãme ha erevaʼerã pe añeteguánte. Ani rekyhyje ere hag̃ua oĩha “omanóva” térã mbaʼépa pe “ñemano”. Ikatu reguapy pe mitãndi, reañuã ha ere chupe: “Oiko peteĩ mbaʼe ñambyasyetereíva. Nde túva hasyetékuri ojagarra rupi chupe peteĩ mbaʼasy ndojehúiva hetápe, ha upévare omano [térã ere chupe oimeraẽ mbaʼe añetéva]. Avave ndaikúlpai omanohaguére. Heta jahechagaʼúta chupe; haʼe ñanderayhuetereivaʼekue ha ñande avei chupe”. Upéicha avei, remombeʼu porã vaʼerã pe mitãme enterovéva sapyʼánte ñanderasyha péro upéva ndeʼiséi ñamanotaha katuete.

Eheja toporandu ndéve pe oikuaaséva. Oporandúramo ndéve: ‘Mbaʼépa heʼise “omanóva”?’, nde ikatu rembohovái chupe: “‘Omanóva’ heʼise pe ñande rete ndoikoveiha ha ndaikatuvéi ojapo mbaʼeve ymave ojapovaʼekue; ndaikatuvéi oñeʼẽ, ohendu ni oñandu mbaʼeve”. Tuvakuéra ogueroviáva pe ñemoingove jey, heʼiháicha la Biblia, ikatu upe jave omombeʼu pe mitãme Ñandejára Jehová imanduʼaha pe omanóvare ha omoingove jeytaha chupe Paraísope ko Yvy ape ári (Lucas 23:43; Juan 5:28, 29) (Ehecha pe párte heʼihápe “Peteĩ mbaʼe ohaʼarõva katuete umi omanovaʼekuépe”).

Mbaʼépa ndovaléi ere pe mitãme? Ndovaléi ojeʼe pe mitãme pe omanóva ohohague mombyry. Umi mitã okyhyje jepi ojehejárõ g̃uarã chupekuéra haʼeño, koʼýte omanóramo itúva térã isy. Ojeʼéramo chupe pe omanóva ohoha mombyry, koʼýte oñandúta ojeheja reiha chupe ha opensáta: ‘Mbaʼére piko che avuéla oho ojedespediʼỹre chehegui?’. Avei noĩporãi ojeʼe umi mitã michĩvape pe omanóva okenteha. Haʼekuéra heta vése ontende umi mbaʼe ojeʼehaichaite chupekuéra. Oimoʼãramo añeteha pe omanóva okenteha, ikatu okyhyjéma avei haʼekuéra oke hag̃ua.

Ikatúpa regueraha chupe omanovahápe? Tuvakuéra ohechakuaavaʼerã mbaʼépa oñandu pe mitã. Ndohoséiramo pe omanovahápe, ani rejopy chupe ha ani remoñeñandu vaítei ndohoseihaguére. Ohoséramo, emombeʼu porã chupe mbaʼépa oikóta upépe, ha pe kahón oĩha pe omanovaʼekue, ojeavri térãpa oñembotýta. Erevaʼerã avei chupe oĩtaha heta hasẽva oñembyasyetereígui. Oikuaasevéramo, eheja toporandu. Avei, ere porã chupe ikatuha oho upégui ohose vove.

Mbaʼe mbaʼépa ikatu oñandu pe mitã omano vove ohayhúva? Pyʼỹinte umi mitã omboja ijehe omanohaguére pe ohayhúva. Ikatu pe mitã ipochyrakaʼe pe omanóvandi, ha upévare oimoʼã omanoha opensa térã oñeʼẽ vai haguére chupe. Embopyʼaguapy hag̃ua ikatu ere chupe: ‘Pe nde repensa ha eréva ndaikatúi ombohasy térã ojuka avavépe’. Pe mitã michĩramo gueteri, tekotevẽta remomanduʼa chupe upéva heta vése.

Oĩ porãpa rehechauka pe mitãme reñembyasyha? Ndaivaíri nerasẽ pe mitã rovake, hiʼarive ojapo porãta nderehe. Upéicha avei, hasy ñañomi hag̃ua umi mitãgui pe ñañandúva, haʼekuéra ohechakuaa katuete nañaimeporãiramo. Rehechaukáramo reñembyasyha, pe mitã ohechakuaáta noĩvairiha péicha ñañeñandu, ha sapyʼánte oĩ porãha ñamombeʼu pe ñañandúva.