KAPÍTULO 20

Ikatúnepa rojogueraha porã che mboʼehárandi?

Nde profesorkuéra apytégui, mávandipa rejoguerahaporãve? ․․․․․

Mbaʼérepa? ․․․․․

Ha mávandipa nderejoguerahaporãiete? ․․․․․

NDÉNGO ndaikatúi reiporavo ne mboʼehararã reiporavoháicha ne amigorã. Upéicharõ jepe oiméne rejogueraha porã hendivekuéra. David orekóva 18 áño heʼi: “Nachemanduʼaiete cheprovléma hague che profesorkuérandi. Che arrespeta chupekuéra ha upéva oguerohoryeterei hikuái”.

Péro ikatu avei oiko nderehe oikovaʼekue Sara rehe. Haʼe oreko 11 áño ha heʼi: “Che profesóra ningo peteĩ arheláda. Hiʼarive oremboʼe jave nantendeiete voi chupe. Heta vése nomyesakãiete mbaʼeve, ha sapyʼánte katu ojeretereíma ha amo ipahápe ndereikuaavéima mbaʼépa la heʼiséva”. Ijetuʼúramo jepe, ikatu rejogueraha porã ne mboʼehárandi. Péro upearã reikuaa raẽ vaʼerã mbaʼérepa nderechaʼeguasúi hese. Emarka (✔) térã ehai upe oikóva nde kásope.

□ Nantendéi chupe omboʼe jave

□ Oipeʼa chehegui che púnto chenotaʼive hag̃ua

□ Ombojeroviave ambue che kompañérope

□ Reiete chekastiga jepi

□ Cheapoʼieterei, haʼete ku ndaʼijaʼéiva cherehe

□ Ambue mbaʼe ․․․․․

Mbaʼéichapa ikatu rembohovái koʼã mbaʼe? Ñepyrũrã iporãta rejapóramo apóstol Pedro heʼivaʼekue: “Peikojoa oñondive peiko vaiʼỹre [...] ha pejoayhu oñopehẽnguéicha” (1 Pedro 3:8). Péro nde ikatu ere: “Añehaʼã reíta ningo ajegueraha porã che profesórandi, haʼéngo peteĩ arheláda”. Ikatu oime upéicha, péro ejepyʼamongetamína koʼã mbaʼére.

Ne mboʼeharakuéra ojavýnte avei. Santiago 3:2 heʼi voi: “[Oĩramo] ojavyʼỹva upe heʼívape, upéva kuimbaʼe [perfékto] oikuaáva avei mbaʼéichapa ipuʼakavaʼerã hetére”. Opavavéicha ne mboʼeharakuéra imáña, iprovléma ha oĩtante voi heta mbaʼe ndogustamoʼãiva chupekuéra. Belinda, orekóva 19 áño ohechakuaavaʼekue upéva. Haʼe heʼi: “Ore profesóra de matemátika naipasiensiaietevaʼekue orerehe, haʼéngo osapukái vaipa voi oréve. Upévare hasy rorrespeta hag̃ua chupe”. Ipochy reíntepa imboʼehára? Belinda heʼive: “Che kompañerokuéra iñakãhatãitereivaʼekue ha nopenái voi hese. Sarambi ojapovaʼerã omorrenegave hag̃ua chupe”.

Upévare, epensamína ko mbaʼére: Nekaneʼõitereírõ térã nosẽiramo ndéve mbaʼeve, reipotáta nde profesór ipasiénsia nderehe, ajépa? Upéicharõ, ndaikatuichéne piko nde reñehaʼã nepasiénsia avei hese? Koʼág̃a embohovaimi ko porandu: Oimérõ rejoavýraʼe ne mboʼehárandi, mbaʼérepa oiméne heʼi térã ojapóraʼe upe nembopochyvaʼekue?

․․․․․

Oĩtante voi ombojeroviavéva. Ne mboʼeharakuéra ombohovái heta mbaʼe ijetuʼúva. Pór ehémplo, oiméne heta ne kompañerokuéra ndostudiaséi voi, oĩ umi ni média óra noñatendéiva hesekuéra omeʼẽ jave ikláse. Ambue katu oñorairosénte voi térã iprovléma ha oho ojahéi imboʼeharakuérare. Epensamíntena, ndéramo peteĩ mboʼehára ha ereko veinte térã treinta alúmno ha ndoúi ni ndohói chupekuéra upe nde eréva, katuete nepasiensiavéta umi oñatendévare nderehe, ajépa?

Natáshape katu ombopochyeterei iprofesór ndeʼíriramo mbaʼeve umi alúmno ombojeroviávape, jepe ndojapoporãi hikuái hembiapo. Haʼe heʼi: “Ore profesór omoĩ oréve peteĩ fécha rontrega hag̃ua ore tareakuéra, ha enterove rokumplivaʼerã. Péro umi oĩva pe koléhio ekípope katuete ojesalva. Ogusta vovénte chupekuéra ontrega. Ha máva voi piko heʼíta chupekuéra mbaʼeve, si ore profesór voi la iteknikokuéra!”. Oiko jave koʼã mbaʼe reñeporanduvaʼerã: “Omboʼe vai piko che profesór ha nopenaiete voi orerehe?”. Oimérõ ndaupéichai, mbaʼére piko ndeselóso térã ndepochýta?

Ehai mbaʼépa ikatu rejapo nde profesór ohecha hag̃ua remombaʼeha upe omboʼéva.

․․․․․

Ikatu ojagarra vai heta mbaʼe. Ne mboʼehára ikatu ojagarra vai eréva térã rejapóva, ha opyta ipochy nderehe. Pór ehémplo, reporanduetereírõ kláse aja, opensakuaa reheja vaiseha chupe, ikatu avei ere peteĩ mbaʼe ñembojaruhápe, péro chupe g̃uarã nemaledukádo ha nemitãʼireko.

Mbaʼépa rejapokuaa oikóramo upéva? La Biblia heʼi: “Ani pemyengovia ivaíva ivaívape. [...] Ikatuha peve peñehaʼãmbaite peiko hag̃ua pyʼaguapýpe opavave ndive” (Romanos 12:17, 18). Upéicharõ, ani rejapo mbaʼeve ombopochyvaʼerã chupe. Upéva rangue eñehaʼã nderory ha ejegueraha porã hendive. Pór ehémplo, resaluda porãramo nde profesórpe rejotopa jave hendive, haʼe ohechakuaáta rerrespetaha chupe ha saʼi saʼípe ikatu okambia nendive (Romanos 12:20, 21).

Jahechamína Ken ohasavaʼekue. Hiʼotĩeterei rupi noporanduguasúi mbaʼeve klásepe ha noñeʼẽimi vaʼerã voi imboʼeharakuérandi. Upéi Ken opilla haʼekuéra ojagarra vaiha upéva, mbaʼépa ojapo upémarõ? Haʼe heʼi: “Ahechakuaa haʼekuéra chepytyvõsenteha, upévare añehaʼã añemongetave hendivekuéra ha péicha aikuaa porãve che profesorkuérape. Upe rire nopensavaivéima cherehe hikuái ha mbeguekatúpe chenóta porãve avei”.

Péro reñehaʼãvéramo jepe sapyʼánte ne mboʼeharakuéra ikatu ndetrata vai jey. Oimérõ upéicha ani nekaneʼõ. Rréi Salomón heʼivaʼekue: ‘Pyʼaguapy ha ñeʼẽ porãme oñembopochyjera mburuvichápe’, térã mboʼehárape (Proverbios 25:15). Upéicharõ, neñeʼẽ pohýi térã repuʼã rangue ne mboʼehárare, pyʼaguapýpente rembohovaivaʼerã chupe. Koʼã mbaʼe ningo ndojehasareimoʼãi chugui (Proverbios 15:1).

Mbaʼépa rejapo jepi nde profesór nandetrataporãi térã ojagarra vai jave peteĩ mbaʼe?

․․․․․

Mbaʼépa iporã rejapo umícha jave?

․․․․․

Ha rehasárõ koʼã mbaʼe?

Reñemoĩro nde profesór sapatúpe rejogueraha porãvéta hendive péro upéva ndeʼiséi oñesolusionataha opa provléma. Koʼã konsého nepytyvõta rehasa jave koʼã situasión.

“Oipeʼa chehegui che púnto chenotaʼive hag̃ua.” Katrina omombeʼu: “Chéngo chemichĩ guive chenóta porã. Péro peteĩ kúrsope che profesór de Ciencia cheaplasa, hiʼarive arrendi porã kuri. Upévare che tuvakuéra oho oñeʼẽ direktór ndive ha pe profesór okambia che nóta, péro ahasa hag̃uaichaiténte jey. Ajepichaiterei kuri!”. Oikóramo avei nderehe upéva, mbaʼeve nerenohẽmoʼãi reñepyrũramo rejaʼo vaipa térã rejodiskuti hendive. Upéva rangue, iporãta rehaʼangáramo proféta Natánpe. Okorrehírõ guare rréi Davídpe hembiapo vai haguére, ndohói osapukái vaipa chupe. Upéva rangue Natán oikekuaa chupe ha pyʼaguapýpe oñemongeta hendive (2 Samuel 12:1-7).

Nde avei nereganamoʼãi mbaʼeve rehóramo rejapo sarambi ne mboʼehárape. Péro trankílo porãnte reñeʼẽramo hendive ohecháta neakãguapyha. Ikatu reporandu chupe mbaʼépa rejapokuaa nenóta porãve hag̃ua. Ha aníke nderesarái rréi Salomón heʼivaʼekuégui: “Upe ombohováiva ojapysaka porã mboyve, itavy [...] ha katuete oñemotĩvaʼerã” (Proverbios 18:13, ÑÑB). Upéicharõ, ehendu porã chupe ha upéi ae emombeʼu mbaʼérepa ndéverõ g̃uarã nenóta porãve vaʼerã kuri. Ha nokambiáiramo jepe ndéve, katuete oguerohorýta reñemongeta porã haguére hendive.

“Ndaijaʼéi voínte cherehe.” Raquel akóinte inóta porã koléhiope, péro oñepyrũrõ guare 7° grádo tuicha oñemondýi. Haʼe heʼi: “Peteĩ che profesór oñehaʼãmbaite cheaplasa”. Mbaʼérepa? Upéintema Raquel ha isy opilla haʼe ndaijaʼeiha irrelihiónre.

Mbaʼépa ojapo hikuái? Raquel omombeʼu: “Ropillárõ hína chemonotaʼiha ndaijaʼéiguinte che rrelihiónre, mama ohómi vaʼerã koléhiope roñemongeta hag̃ua hendive. Ipahápe pe profesór ikaneʼõ ha ndojapovéi upéicha”. Oikóramo nderehe upéva, ani rekyhyje remombeʼu hag̃ua nde tuvakuérape. Katuete haʼekuéra oñeʼẽséta ne mboʼehárandi ha tekotevẽramo pe direktórndi avei, ohecha hag̃ua mbaʼépa ikatu ojejapo.

Ou porãta ndéve rembohovaikuaárõ

Añetehápe heta mbaʼe neresolusionamoʼãi ha reaguantamantevaʼerã. Tania ojapovaʼekue upéicha. Haʼe omombeʼu: “Peteĩ profesór manterei oreapoʼivaʼerã ha heʼi voi oréve oretavyha. Katuete cherasẽ heʼi jave péicha, péro upéi namboguapyvéi chejehe, ha añatendeve che taréa umívarentema. Ipahápe haʼe nopenaguasuvéi cherehe ha chemonóta porã jepe. Upéi dos áño haguépe oñemosẽ”.

Tuicha ideprovéchota ndéve koʼág̃ama voi rejogueraha porãrõ ne mboʼeharakuérandi. Pór ehémplo ivevyivétama ndéve ág̃a rembaʼapóramo peteĩ patrón ijaývandi, ha otoka vove ndéve peteĩ profesór ikalidáva remombaʼevéta chupe.

TÉYSTO OĨVA LA BÍBLIAPE

‘Pejapo pende rapicháre peẽ peipotáva haʼekuéra ojapo penderehe.’ (Mateo 7:12, NM)

PETEĨ KONSÉHO

Ikaiguéramo nde profesór, ejesareko omboʼévare, ha ani hesénte. Ehai mbykymi umi mbaʼe heʼíva omboʼe aja, ha nerentendéiramo peteĩ mbaʼe, eporandu chupe ndaikatúipa omyesakã jey ndéve. Ohechárõ reñatendeha, haʼe ikatu avei ikyreʼỹve omeʼẽ hag̃ua ikláse.

REIKUAÁPARAʼE?

Oimérõ ere nde profesór ikaigue ha ndaigustoiha omboʼe jave, epensamína mboy vésepa omeʼẽmaneraʼe umi kláse. Ajépa ijetuʼútante voi chupe ikyreʼỹ hag̃ua?

UMI MBAʼE AJAPÓTAVA!

Igustove hag̃ua chéve peteĩ kláse, ajapóta péicha: ․․․․․

Peteĩ profesór chetrata vaíramo, ajapóta péicha: ․․․․․

Mbaʼépa aporanduse che ru térã che sýpe ko témare? ․․․․․

NDÉPA MBAʼE ERE?

● Mbaʼérepa iñimportánte rejesareko nde profesór omboʼévare ha ani ilájare?

● Ikatúnepa nde profesór okambia nendive ohechakuaáramo reñatendeha iklásepe?

[Komentário oĩva páhina 146-pe]

“Añehaʼãvaʼekue añemongeta meme che profesorkuérandi, péicha aikuaa porã chupekuéra. Ha sapyʼánte atopárõ hesekuéra apyta asaludaʼimi ha sapyʼaite jepe añeʼẽ hendivekuéra”. (Carmen)

[Taʼanga oĩva páhina 145-pe]

Umi ita ikatu nepytyvõ rehasa hag̃ua peteĩ ysyry. Upéicha avei reaprovechárõ ne mboʼeharakuéra nemboʼéva nepytyvõta nearandu hag̃ua