KAPÍTULO 10
“Peikovéta”
IDÉA PRINSIPÁL: Pe visión oñeʼẽva umi “kanguekue iséko veráva” rehe ha pe kumplimiénto tuichavéva orekóva
1-3. ¿Mbaʼérepa opyta oñedesanimaite umi judío oĩva Babilóniape? (Ehecha pe taʼanga oĩva iñepyrũme).
UMI judío oĩva Babilóniape oñedesanimaite opytávo. Ezequiel ojapo opa ikatúva amo 5 áñorupi ontendeka hag̃ua chupekuéra Jerusalén oñehunditaha, upearã haʼe ojapo rrepresentasión, oipuru ehémplo, omombeʼu Ñandejára mensáhe, péro avave nopenái hese. Pe puévlo ningo ndogueroviaséi Jehová ohejataha oñehundi Jerusalén. Oikuaáramo jepe hikuái Babilonia ehérsito omongoráma hague pe siuda, haʼekuéra osegínte opensa umi oikóva pe siudápe ojesalvataha.
2 Péro koʼág̃a, 2 áño oñemongora rire pe siuda, peteĩ kuimbaʼe okañy vaʼekue Jerusaléngui og̃uahẽ Babilóniape ha ogueru ko notísia: “¡Ojejagarráma pe siuda!”. Upe notísia oheja yvýre umi oĩvape prisionéroramo. Ha ijetuʼueterei chupekuéra ontende porã hag̃ua mbaʼépa heʼise upe oiko vaʼekue: Pe siuda ojehayhuetéva, pe témplo sagrádo, pe ijyvy ohayhuetéva hikuái opáma, ¡oñehundipaite! Koʼág̃a ojedesespera hikuái oreko rangue esperánsa (Ezeq. 21:7; 33:21).
3 Péro ko moménto ijetuʼuetévape, Ezequiélpe ojehechauka peteĩ visión ijojahaʼỹva omeʼẽva esperánsa. ¿Mbaʼe mensáhepa oreko upe visión umi judío oñeñandu vaietévape g̃uarã? ¿Mbaʼépa heʼise upe visión Ñandejára puévlope g̃uarã koʼág̃arupi? ¿Mbaʼéichapa upe visión ikatu ñanepytyvõ káda únope? Ñambohovái hag̃ua koʼã mbaʼe, jahechami mbaʼépa Jehová oikuaauka Ezequiélpe.
“Eprofetisa koʼã kanguekue rehe” ha “eprofetisa pe yvytúpe”
4. ¿Mbaʼe mbaʼépa Ezequiel ohecharamoiterei upe visiónpe?
4 (Elee Ezequiel 37:1-10). Peteĩ visión rupive, Ezequiélpe ojegueraha peteĩ ñu guasu henyhẽtévape kanguekuégui. Jehová oipota iproféta oñesorprende upe visión rupive, upearã Jehová ‘omongorre chupe umi kanguekue apytépe’, isarambíva opárupi. Oguatávo ohóvo pe ñu guasúre, Ezequiel ohecharamoiterei mokõi mbaʼe: Mboýpa oĩ umi kanguekue ha mbaʼéichapa oĩ. Haʼe heʼi: “Ahecha oĩha hetaiterei kanguekue ojepysopáva pe ñu guasúpe, ha umi kanguekue iséko vera”.
5. a) ¿Mbaʼépa hína umi mokõi mbaʼe Jehová omanda vaʼekue Ezequiélpe ojapo hag̃ua? b) ¿Mbaʼépa oiko upe rire?
5 Upéi Jehová omanda Ezequiélpe ojapo hag̃ua mokõi mbaʼe, ikatu hag̃uáicha mbeguekatúpe oñemoingove jey koʼã kanguekuépe. Primerorã omanda Ezequiélpe: “Eprofetisa koʼã kanguekue rehe”, heʼi hag̃ua chupekuéra ‘oikovetaha’ (Ezeq. 37:4-6). Ezequiel oprofetisa riremínte, “oiko peteĩ tyapu, oñehendu umi kanguekue okuʼepa, ha oñepyrũ oñemoag̃ui ojuehe umi kanguekue”. Upéi oñemoĩ “chupekuéra hajyguerã ha hoʼorã, ha hiʼári oñemoĩ chupekuéra ipirerã” (Ezeq. 37:7, 8). Pe segundo mbaʼe omandáva Ezequiélpe hína: “Eprofetisa pe yvytúpe” ha ‘ere pe yvytúpe: Eipeju koʼãva rehe’. Ezequiel oprofetisárõ guare, “oñepyrũ orrespira hikuái, oikove jey ha oñemboʼy, ha oiko chuguikuéra peteĩ ehérsito tuichaitereíva” (Ezeq. 37:9, 10).
“Ore kanguekuéra iséko vera ha ndoroguerekovéima esperánsa”
6. ¿Mbaʼe mbaʼépa Jehová heʼi Ezequiélpe oipytyvõva chupe ontende hag̃ua pe visión?
6 Upe rire Jehová omombeʼu Ezequiélpe mbaʼéichapa oñentende vaʼerã ko visión: “Koʼã kanguekue haʼe hína Israel rogaygua kompletoite”. Añetehápe, umi oĩva prisionéroramo oikuaárõ guare Jerusalén oñehundi hague, oñeñandu voi ku omanoramoguáicha. Upévare oñelamenta hikuái: “Ore kanguekuéra iséko vera ha ndoroguerekovéima esperánsa. Ore ningo roime oreañoite” (Ezeq. 37:11; Jer. 34:20). Jehová ombohovái chupekuéra ha oikuaauka ko visión, haʼetévaicha naiporãmbáiva ha oñeʼẽva umi kanguekuére, péro añetehápe omeʼẽ hína Israélpe peteĩ esperánsa iporãva.
7. a) ¿Mbaʼépa Jehová oasegura Ezequiel 37:12-14-pe? b) ¿Mbaʼéichapa oiméne oñeñandu raʼe umi oĩva prisionéroramo?
7 (Elee Ezequiel 37:12-14). Ko visión rupive Jehová oasegura umi oĩvape prisionéroramo omoingove jeytaha chupekuéra, ogueraha jeytaha chupekuéra hetãme ha opytataha oiko hikuái upépe. Hiʼarive, Jehová ohenói jey chupekuéra “che puévlo”. ¡Mbaʼeichaitépa oiméne upéva omokyreʼỹ raʼe umi judío oñedesanimaite vaʼekuépe! ¿Mbaʼérepa ikatu ojerovia hikuái oñekumplitaha katuete ko promésa? Pórke Jehová voi opromete upéva. Haʼe heʼi: ‘Chete Jehová haʼéma ha ajapóma upéva’.
8. a) ¿Mbaʼéichapa “Israel rogaygua kompletoite” haʼete ku omano vaʼekue? b) ¿Mbaʼéichapa Ezequiel 37:9 ohechauka mbaʼérepa ojejuka Israélpe? (Ehecha nóta).
8 ¿Mbaʼéichapa oñekumpli pe párte naiporãmbáiva orekóva ko visión pe nasión de Israel yma guarére? Israel ningo haimetéma voi operdete pe amista orekóva Jehovándi áño 740-pe a.C., oñehundírõ guare pe rréino de 10 trívu ha ojeguerahárõ guare chupekuéra prisionéroramo. Amo 130 áñorupi upe rire, ojeguerahárõ guare prisionéroramo pe puévlo de Judápe, “Israel rogaygua kompletoite” opyta prisionéro (Ezeq. 37:11). Ikatu jaʼe pe amista oreko vaʼekue Jehovándi umi oĩva prisionéroramo, oĩ hague umi kanguekue Ezequiel ohecha vaʼekuéicha pe visiónpe.a Avei ñanemanduʼa vaʼerã Ezequiel ndahaʼéi hague ohecháva kanguekue reínte, síno ‘kanguekue iséko veráva’, ha upéva ohechauka umi oĩva prisionéroramo opytataha ku omanoramoguáicha heta tiémpore. Ha añetehápe Israel ha Judá opyta upéicha mas de 200 áño, 740 guive 537 a.C. peve (Jer. 50:33).
9. ¿Mbaʼe mbaʼépa oiko vaʼekue pe Israel yma guarére ha avei pe “Israel Ñandejára mbaʼéva” rehe?
9 Umi profesía oñemeʼẽ vaʼekue Ezequiel rupive ha heʼíva Israel oĩ porã jeytaha, oreko peteĩ kumplimiénto tuichavéva (Hech. 3:21). Israel yma guarépe ojejuka haguéicha ha opyta upe situasiónpe heta tiémpore, “Israel Ñandejára mbaʼéva”, térã umi kristiáno unhídope, haʼete avei ku ojejuka vaʼekue ha opytáva prisionéroramo heta tiémpore (Gál. 6:16). Añetehápe umi kristiáno unhído areterei opyta vaʼekue prisionéroramo, ha upe oĩ lája hikuái Ñandejára renondépe ikatu voi ñambojoja umi kanguekue ‘iséko veráva’ rehe (Ezeq. 37:2). Jahecha haguéicha pe kapítulo ohasa vaʼekuépe, umi kristiáno unhído opyta ñepyrũ vaʼekue prisionéroramo áño 100 rire d.C., ha osegi upéicha hetaiterei áñore, Jesús heʼíma haguéicha voi omoĩrõ guare pe ehémplo oñeʼẽva pe trígo ha ñana rehe (Mat. 13:24-30).
‘Umi kanguekue iséko veráva’ Ezequiel ohecha vaʼekue peteĩ visiónpe ohechauka umi unhído opytataha prisionéroramo hetaiterei tiémpo (Ehecha párrafo 8 ha 9)
‘Umi kanguekue ojoapy uno a uno’
10. a) ¿Mbaʼépa ojeprofetisa rakaʼe Ñandejára puévlo rehe Ezequiel 37:7, 8-pe? b) ¿Mbaʼe mbaʼépa oiméne omeʼẽ rakaʼe esperánsa umi Ñandejára siérvo ifiélvape?
10 Yma Jehová oprofetisáma vaʼekue ipuévlo mbeguekatúpe oikove jeytaha (Ezeq. 37:7, 8). ¿Mbaʼe mbaʼépa mbeguekatúpe oipytyvõ vaʼekue umi ifiélvape oĩva prisionéroramo ojerovia jey hag̃ua oho jeytaha Israélpe? Katuete omeʼẽne rakaʼe chupekuéra esperánsa umi promésa ojapo vaʼekue umi proféta ymave guare. Por ehémplo, Isaías oprofetisa vaʼekue “peteĩ desendénsia sagráda” oho jeytaha Israélpe (Is. 6:13; Job 14:7-9). Avei oiméne omeʼẽ rakaʼe chupekuéra esperánsa umi profesía Ezequiel oskrivi vaʼekue, ha heʼíva oho jeytaha hikuái hetãme ha oadora Ñandejárape. Oiméne omeʼẽ avei chupekuéra esperánsa ohechávo oĩha Babilóniape umi Ñandejára siérvo ifiélva, por ehémplo proféta Daniel, ha ohecha avei hikuái mbaʼeichaitépa hoʼa pe goviérno de Babilonia áño 539-pe a.C.
11, 12. a) ¿Mbaʼéichapa mbeguekatúpe avei oikove jey pe “Israel Ñandejára mbaʼéva”? (Ehecha avei pe rrekuádro “Pe adorasión verdadéra mbeguekatúpe oñepyrũ jey”). b) ¿Mbaʼépa ikatu ñañeporandu jaleévo Ezequiel 37:10?
11 ¿Mbaʼéichapa mbeguekatúpe avei oikove jey pe “Israel Ñandejára mbaʼéva”, térã umi kristiáno unhído? Hetaiterei áño oĩ rire hikuái prisionéroramo, oiko “peteĩ tyapu, oñehendu umi kanguekue okuʼepa”, ha upéva oiko umi persóna omombaʼéva Ñandejárape odefendérõ guare pe adorasión verdadéra. Por ehémplo, áño 1500 rupi, William Tyndale otradusi peteĩ Biblia ingléspe. Umi omoakãva rrelihión katólika ipochyeterei, pórke koʼág̃a oimeraẽ persónantema ikatúta olee la Biblia. Upéi ipahápe ojejuka Týndalepe. Upéicharõ jepe, heta persóna ipyʼaguasúva osegi otradusi la Biblia heta ótro idiómape, ha péicha mbeguekatúpe heta hetave persónama ikatu kuri olee la Biblia.
12 Tiémpo rire, Charles Russell ha iñirũnguéra oñepyrũ ombaʼapo kyreʼỹ ikatu hag̃uáicha oikuaauka hendaitépe umi enseñánsa oĩva la Bíbliape, upéva haʼete vaʼekue ku oñemoĩva umi kanguekue rehe “hajyguerã ha hoʼorã”. Pe rrevísta La Torre del Vigía de Sión (ingléspe), ha hetave puvlikasión oipytyvõ umi ipyʼaporãvape ohesaʼỹijo hag̃ua umi enseñánsa añeteguáva oĩva la Bíbliape. Upéva omomýi chupekuéra omoirũ hag̃ua Ñandejára siervokuéra unhídope. Oñepyrũvo áño 1900, ojepuru koʼã erramiénta ideprovechoitereíva ha omombaretéva umi unhídope: Pe “Foto-Drama de la Creación” ha pe lívro El misterio terminado (ingléspe). Upe riremínte og̃uahẽ pe tiémpo Ñandejára ‘omoñemboʼy’ hag̃ua ipuévlope (Ezeq. 37:10). ¿Arakaʼe ha mbaʼéicha piko oiko raʼe upéva? Umi mbaʼe oiko vaʼekue yma Babilóniape ñanepytyvõta ñambohovái hag̃ua pe porandu.
“Oikove jey ha oñemboʼy” hikuái
13. a) ¿Mbaʼéichapa áño 537 a.C. guive oñepyrũ oñekumpli heʼíva Ezequiel 37:10, 14? b) ¿Mbaʼe mbaʼe téxtopa ohechauka pe rréino de 10 trívu oho jeytaha Israélpe?
13 Áño 537 guive a.C., umi judío oĩva Babilóniape ohecha oñepyrũha oñekumpli pe visión. ¿Mbaʼéichapa oiko vaʼekue upéva? Jehová omoingove jey ha ‘omoñemboʼy’ vaʼekue chupekuéra, oguenohẽrõ guare oĩhágui prisionéroramo ha ogueraha jey chupekuéra Israélpe. Peteĩ grúpo de 42.360 israelita, ha 7.000 rupi umi ndahaʼéiva israelita osẽ Babilóniagui, ha oho omopuʼã jey hag̃ua Jerusalén ha itémplo ha opyta oiko hikuái Israélpe (Esd. 1:1-4; 2:64, 65; Ezeq. 37:14). Upéi ohasa rire 70 áñorupi, amo 1.750 oĩ vaʼekue prisionéroramo omoirũ Ésdraspe oho jeýrõ guare Jerusalénpe (Esd. 8:1-20). Péicha mas de 44.000 judío oho jey vaʼekue hetãme, añetehápe “peteĩ ehérsito tuichaitereíva” (Ezeq. 37:10). La Biblia heʼi umi oĩva pe rréino de 10 trívupe oho jey hague avei Israélpe oipytyvõ hag̃ua oñemopuʼã jeýrõ guare pe témplo. Koʼãva tuakuérape ningo umi asirio ogueraha vaʼekue prisionéroramo umi áño 700-pe a.C. (1 Crón. 9:3; Esd. 6:17; Jer. 33:7; Ezeq. 36:10).
14. a) ¿Mbaʼéichapa Ezequiel 37:24 heʼíva ñanepytyvõ ñantende hag̃ua arakaʼépa pe profesía orekóta peteĩ kumplimiénto tuichavéva? b) ¿Mbaʼépa oiko rakaʼe 1919-pe? (Ehecha avei pe rrekuádro “Umi ‘kanguekue iséko veráva’ ha umi ‘mokõi testígo’”).
14 ¿Mbaʼéichapa ko párte oĩva Ezequiel profesíape oreko rakaʼe peteĩ kumplimiénto tuichavéva? Peteĩ profesía rupive, Jehová oikuaauka Ezequiélpe arakaʼépa oñekumplíta upéva: Peteĩ tiémpo oñepyrũ rire ogoverna pe David Tuichavéva, haʼéva Jesucristob (Ezeq. 37:24). Ha 1919-pe Jehová omeʼẽ ijespíritu sánto ipuévlope. Upéicha rupi haʼekuéra “oikove jey” ha osẽ Babilonia Guasu poguýgui (Is. 66:8). Upéi Jehová opermiti chupekuéra opyta oiko ijyvýpe, upéva heʼise omeʼẽha chupekuéra pyʼaguapy ha oadoraha chupe hikuái haʼe oipotaháicha. Péro, ¿mbaʼéichapa Jehová puévlo koʼag̃aguágui oiko “peteĩ ehérsito tuichaitereíva”?
15, 16. a) ¿Mbaʼéichapa Jehová puévlo koʼag̃aguágui oiko “peteĩ ehérsito tuichaitereíva”? b) ¿Mbaʼéichapa Ezequiel profesía ñanepytyvõ ñambohovái hag̃ua umi situasión ijetuʼúva jahasáva? (Ehecha pe rrekuádro “Ñanepytyvõ ñapuʼã hag̃ua”).
15 Ndohasái heta tiémpo Jesús onombra rire pe esklávo de konfiánsape áño 1919-pe, ha Ñandejára siervokuéra oñepyrũ ohecha oñekumpliha proféta Zacarías heʼi vaʼekue: “Heta puévlo ha umi nasión ipoderósova oúta [...] oheka hag̃ua Jehovápe”. Proféta Zacarías ningo oĩ vaʼekue umi prisionéro oho jeýva apytépe Israélpe, ha oñeʼẽvo umi hénte ohekátavare Jehovápe heʼi ojoguaha hikuái ‘10 kuimbaʼe oñeʼẽvape opaichagua idióma oĩva umi nasiónpe’. Umi kuimbaʼe “oñakarama hatãta peteĩ judío aóre”, haʼéva pe Israel Ñandejára mbaʼéva, ha heʼíta hikuái: “Ore rohose penendive, pórke rohendu Ñandejára oĩha penendive” (Zac. 8:20-23).
16 Koʼág̃arupi, oĩ “peteĩ ehérsito tuichaitereíva” oĩháme millones de persóna. Upévape oĩ pe Israel Ñandejára mbaʼéva (umi unhído oĩva gueteri ko yvy ape ári), ha avei upévape oĩ hína umi “10 kuimbaʼe” (umi ótro ovechakuéra) (Ezeq. 37:10). Upe ehérsito ningo amás día tuichave ohóvo. Ha ñande haʼe rupi Cristo soldádo, jasegi ñaime ag̃uieténte ñande Rréi Jesúsgui, jaikuaágui koʼẽrõitéma jarresivitaha hetaiterei vendisión (Sal. 37:29; Ezeq. 37:24; Filip. 2:25; 1 Tes. 4:16, 17).
17. ¿Mbaʼépa jahecháta pe kapítulo oúvape?
17 Ojeadora jey rupi Jehovápe haʼe oipotahaichaite, Ñandejára puévlo oreko peteĩ rresponsavilida iñimportantetereíva. ¿Mbaʼépa hína upéva? Jaikuaa hag̃ua ñaanalisa vaʼerã mbaʼe asignasiónpa Jehová omeʼẽ vaʼekue Ezequiélpe Jerusalén oñehundi mboyvemi. Jahecháta upéva pe kapítulo oúvape.
a Umi kanguekue Ezequiel ohecha vaʼekue pe visiónpe, haʼe hína umi ‘hénte omano vaʼekue’ retekue (Ezeq. 37:9). Koʼã hénte ningo ndahaʼéi ku omano reínte vaʼekue, síno ojejuka chupekuéra. “Israel rogaygua kompletoite” haʼete vaʼekue ojejukáva ojeguerahárõ guare prisionéroramo ótro tetãme: Umi asirio ogueraha pe rréino de 10 trívu de Israélpe, ha umi babilonio ogueraha pe rréino de 2 trívu de Judápe.
b Ko profesía oñeʼẽva pe Mesías rehe ojehecha kuri ko lívrope, kapítulo 8-pe.