Ñandejára mborayhu ojehechakuaa peteĩ sy ohayhúvare imembyʼípe
“Peteĩ kuña piko ikatu hesarái imemby kambúgui oiporiahuverekoʼỹre upe chugui osẽvaʼekuépe? Haʼe hesaráiramo jepe, che ndacheresaraichéne ndehegui.” (ISAÍAS 49:15)
PETEĨ sy omokunuʼũhína imembyʼípe omokambu aja. Ajépa iporãite ko mbaʼe. Peteĩ kuñakarai hérava Pam heʼi: “Chepyʼakyrỹiningo ahupi ypýrõ guare che membyʼípe che jyva ári ha ahayhueterei voi chupe. Ahechakuaa avei péva tuicha rresponsavilidaha”.
Jaikuaa porã ningo peteĩ sy ohayhúramo imembyʼípe, okakuaa porãveha pe mitã. Umi sientífiko avei heʼi upeichaha. Peteĩ dokuménto ojapovaʼekue pe Programa de Salud Mental heʼi: “Ojehecha umi mitã ityreʼỹvare térã ojepeʼavaʼekue isýgui, okakuaa vove ndovyʼapaiha, oñembyasy ha sapyʼánte katu okyhyjeterei heta mbaʼégui”. Pe dokuménto heʼi avei umi mitã oñemokunuʼũ ha oñeñatendévare michĩmi guive, katuetelénto iñaranduve.
Peteĩ profesór omboʼe Psiquiatría Califórniape, peteĩ Universidad oĩva Los Ángelespe. Ko profesór héra Alan Schore ha heʼi: “Peteĩ mitã michĩva ohasáva tiémpo isýndi, oipytyvõhína chupe okakuaa vove ikatu hag̃uáicha ovyʼa ha oñeñandu porã”.
Ñambyasýramo jepe, oĩ sy hasykatúva, orekóva depresión térã ambue mbaʼe. Ha upéva rupi noñatendeporãi imembyʼíre térã “hesarái imemby kambúgui” (Isaías 49:15). Péro naentéroi ningo upéicha. Haʼete ningo umi sy ojejapovaʼekue ohayhu hag̃ua voi imembyʼípe. Ojehecha avei peteĩ kuñakarai imembýtava orekoveha peteĩ hormona hérava oxitocina, oipytyvõva chupe onase hag̃ua pe mitã. Ha upe rire katu oipytyvõ avei pe sy ikamby hag̃ua. Ojeʼe ko hormona jarekóva opavave, ñanepytyvõha avei japorohayhu ha jajapo hag̃ua heta mbaʼe porã ñande rapichakuéra rehehápe.
Mbaʼéicha rupípa japorohayhu?
Umi omoirũva pe evolusión omboʼéva heʼi pe mborayhu oñandúva peteĩ sy imembyʼíre, oñepyrũ reínte hague ha upéi opytamaha upéicha ou porãgui opavavépe. Pór ehémplo pe rrevísta Mothering Magazine heʼi ñane apytuʼũ orekoha peteĩ párte ouvaʼekue umi animál otyryrývagui. Kóva ko párte héra sistéma límbico, ha péva ningo hína pe oipytyvõva umi sýpe oñontende ha ojoayhu hag̃ua imembyʼi ndive.
Añete ningo ko sistéma límbico ñanepytyvõ ñañandu hag̃ua heta mbaʼe. Péro oĩ porã vaichápa ndéve pe mborayhu oñandúva peteĩ sy imembyʼíre ouha peteĩ tejúgui mbaʼe?
Jahechavemína mbaʼéicha rupípa ikatu japorohayhu. La Bíbliape ojehechauka Ñandejára ñandeapohague ijoguaháramo. Péva heʼise ñande pyʼapýpe oĩha umi mbaʼe porã Haʼe orekóva (Génesis 1:27). Ñandejárare ningo ojehechakuaa oporohayhuetereiha. Apóstol Juan heʼivaʼekue: ‘Pe ndoporohayhúiva ndoikuaái Ñandejárape’. Mbaʼérepa heʼi upéicha? Upéi heʼi: ‘Ñandejára niko mborayhu’ (1 Juan 4:8). Ko versíkulo ndeʼíri Ñandejára oporohayhunteha. Heʼi katu Ñandejára mborayhuha voi. Chugui voi heñói pe mborayhu.
La Biblia ningo heʼi péicha mborayhúre: ‘Pe mborayhu ipasiensiakuaa, ipyʼaporã naiñenvidiósoi, ndojejapói. Naitieʼỹi térã ndohekái imbaʼerãvante; ndaipochýi térã ndaipyʼavaíri hapicha ndive. Ndovyʼái pe hekopeguaʼỹva reheve, pe añeteguáva reheve uvei ovyʼa. Opa mbaʼe ogueropuʼaka, oguerovia ha ohaʼarõ. Pe mborayhu arakaʼeve nosẽvaíri’ (1 Corintios 13:4-8, BNP). Ikatu piko jaʼe ko mbaʼe porãite oñepyrũ reínte hague?
Mbaʼépepa ñanepytyvõ jaikuaávo koʼã mbaʼe Ñandejáragui?
Jahechámaningo mbaʼéichapa pe mborayhu. Jaipotápa oĩ peteĩ ñande rapicha ñanderayhúva péicha? Jaipotáramo, upéva upéichante vaʼerã voi. Mbaʼérepa jaʼe upéva? Pórke ‘ñande ningo Ñandejára ñemoñare’ (Hechos 17:29, ÑÑB). Upéva heʼise Ñandejára ñandeapohague jajoayhu hag̃ua. Ha jaikuaavaʼerã Ñandejára ñanderayhuetereiha (Juan 3:16; 1 Pedro 5:6, 7). Pe téysto jaleevaʼekue oñepyrũvo ko artíkulo heʼi ñandéve Ñandejára ñanderayhuveha peteĩ sýgui.
Péro ikatu ñañeporandu: “Mbaʼére piko Ñandejára oheja jahasa asy iñarandueterei, ipuʼakapa ha oporayhuetereíramo? Mbaʼérepa oheja omano umi mitã ha nohundíri umi ojopy vaívape hapichápe? Mbaʼérepa oheja yvypóra ombyaipa ko Yvy?”. Iñimportánte ningo ñambohovái koʼã porandu.
Oĩramo jepe heʼíva ndaikatuiha voi jaikuaa koʼã mbaʼe, ikatu hína ñambohovái koʼã porandu. Ha oĩma voi katu hetaiterei ñande rapicha ombohováiva koʼã porandu ostudia rupi La Biblia testigos de Jehová ndive. Ha umi oguenohẽva ko rrevísta pene invitahína pejapo hag̃ua avei upéva. Reikuaavévo Ñandejárape restudia rupi Iñeʼẽ ha umi mbaʼe haʼe ojapovaʼekue, rehechakuaáta ikatuha reñemoag̃ui hese ha reikuaa porã chupe. ‘Ñandejára ningo noñemomombyrýi ñandehegui’ (Hechos 17:27).
[Komentário oĩva páhina 7-pe]
Ñandejára ningo ñanderayhueteve peteĩ sýgui