Jaikuaave hag̃ua
La Biblia añoitépa omombeʼu Jesús oikove hague?
▪ Heta istoriadór oikovaʼekue Jesús tiémpo riremi oñeʼẽ avei hese. Pór ehémplo umíva apytépe oĩ Cornelio Tácito, haʼe ohaivaʼekue Roma rembiasakue, ko tetã oĩrõ guare umi emperadór poguýpe, ha upérõ oñeʼẽ Crístore. Cornelio Tácito omombeʼu Nerón omboja hague “umi kristiánore” ohapyha Roma áño 64-pe Jesucristo ou rire. Upéicharamo jepe oĩ heta heʼíva Nerón voi ohapyka hague. Upe rire Tácito heʼi ‘umi omoirũva Crístope oñemboheraha kristiáno; ha Poncio Pilato ojukauka hague Crístope, Tiberio oisãmbyhyha tiémpope’ (Anales, XV, 44).
Ambue karai oñeʼẽ avei Jesús rehe, ha upéva ohechauka ñandéve oiko hague ko yvy ape ári. Peteĩ istoriadór hudío hérava Flavio Josefo omombeʼu mbaʼépa oikovaʼekue pe governadór Judeaygua Festo omano rire áño 62-pe, ha Albino oisãmbyhy mboyve hekovia: “[Anán, pe saserdóte ruvicha] oporombyatyvaʼekue sanedrínpe ojapo hag̃ua huísio Jesús térã Cristo ermánope, hérava Jacobo [térã Santiago]” (Antigüedades Judías, libro XX, cap. IX, sec. 1, [200]).
Mbaʼérepa ojeʼe Jesúspe “Cristo”?
▪ Ñandejára Ñeʼẽme heʼi ánhel Gabriel ojehechaukárõ guare Maríape omomarandu hag̃ua chupe hyeguasutaha, avei heʼi omboheravaʼerãha imembýpe Jesús (Lucas 1:31). Upérõ guare umi hudío apytépe heta oĩvaʼekue hérava upéicha. Pór ehémplo pe istoriadór hudío hérava Josefo oñeʼẽ doce tapicha héravare Jesús péro noĩriva la Bíbliape. Ha ojekuaa hag̃ua María membýpe ojeherovaʼekue chupe “Jesús Nazaretgua”, okakuaa rupi Nazarétpe (Marcos 10:47). Péro avei ojekuaa “Cristo” térã Jesucrístoramo (Mateo 16:16). Mbaʼépa heʼise ko téra?
Pe ñeʼẽ cristo ou idióma griégogui ha ojeʼe kjristós, evréope katu ojeʼe maschíaj (mesías). Mokõivéva heʼise “ojeporavovaʼekue”. Jesús ou mboyve ko yvy ape ári ojeporumavaʼekue ko ñeʼẽ ambue tapicháre. Pór ehémplo Moisés, Aarón ha rréi David rehe ojeʼe avei “ojeporavo” hague omoakã hag̃ua, upéva heʼise Ñandejára omeʼẽ hague chupekuéra tuicha rresponsavilida orrepresenta hag̃ua chupe (Levítico 4:3; 8:12; 2 Samuel 22:51; Hebreos 11:24-26). Péro Jesús Ñandejára Rembiporavo, Haʼe voi oprometevaʼekue outaha ko yvy ape ári, upéicha rupi orrepresenta porãiterei Jehovápe ha hoʼaiterei hese la héra: ‘Cristo, Ñandejára oikovéva Raʼy’ (Mateo 16:16, NM; Daniel 9:25).
[Nóta oĩva taʼanga ndive páhina 15]
Flavio josefo raʼanga