1-3. ¿Mbaʼéichapa oike Jesús Jerusalénpe, ha mbaʼérepa oĩne ni ndoroviaséiva upe ohecháva?

JERUSALÉNPE umi hénte ayvúpe ohaʼarõ joa peteĩ kuimbaʼe iñimportantetereívape. Osẽ voi hikuái pe tape yképe ohaʼarõ chupe. Pe oúva ningo David familiare ogovernátava Israel. Oĩ ogueraháva palméra rakã ombokacha hag̃ua, ha oĩ avei omoĩva yvyra rogue ha oipysóva ijao haperãme (Mateo 21:7, 8; Juan 12:12, 13). Katuete oĩne heta oñeporandúva mbaʼéichapa oikéta pe kuimbaʼe Jerusalénpe.

² Oiméne umi hénte opensa outaha oñemombaʼeguasu hag̃uáicha chupe. Ohendúne raʼe hikuái mbaʼéichapa umi ótro governánte ojapo tuicha mbaʼe ojechauka hag̃ua. Por ehémplo, David raʼy Absalón oñemoĩrõ guare rreirã, ou vaʼekue peteĩ kárro porãme ha henonderã odipara 50 kuimbaʼe (2 Samuel 15:1, 10). Ha pe governadór rrománo Julio César katu tuichavéntema la ojapóva: og̃uahẽ hag̃ua pe palásiope omoĩ iderécha ha ijiskiérda gotyo 40 elefánte orekóva kandelávro. Opa umívare umi Jerusalengua ohaʼarõ peteĩ mbaʼe tuichavéva. Ñanemanduʼa vaʼerã pe oúva ndahaʼeiha peteĩ kuimbaʼe umi otroichagua. Haʼekuéra ohaʼarõ hína pe Mesíaspe, pe kuimbaʼe tuichavéva enterovégui. Péro og̃uahẽvo umi hénte ni ndoroviaséi la ohecháva.

³ Ndaipóri ni peteĩ kárro ojeguapáva, kuimbaʼe odiparáva henonderã ni mbaʼeveichagua elefánte. Upéva rangue Jesús ou peteĩ mymba pyʼỹi ojeapoʼíva ári: peteĩ vúrro.a Ha ndahaʼéi ku ijeguapa ha iporãitereíva mbaʼe. Idisipulokuéra omoĩnte unos kuánto ao pe mymba ári ha péicha ou hese. Jaikuaaháicha, heta kuimbaʼe naiñimportanteguasúiva ojapo opa mbaʼe rei ojechauka hag̃ua. ¿Mbaʼére piko upéicharõ Jesús péichante oike Jerusalénpe?

4. ¿Mbaʼépa heʼi la Biblia Ñandejára Unhídore?

⁴ Jesús ningo okumpli ko ñeʼẽ: “Evyʼaitereíkena [...]. Esapukáikena egana haguére siuda de Jerusalén. ¡Emañamína! Nde rréi ou hína ne rendápe, haʼe ihústo ha oporosalva. Haʼe iñumílde ha ou hína peteĩ vúrro ári” (Zacarías 9:9). Ko profesía ohechauka Ñandejára Unhído oikuaaukataha umi héntepe haʼeha pe Governadór Jehová omoĩ vaʼekue ogoverna hag̃ua. Ha oikévo upéicha Jerusalénpe ohechauka avei peteĩ mbaʼe iporãitereíva: haʼe iñumílde.

5. ¿Mbaʼépa ñañandu jahechávo Jesús iñumildeha? ¿Mbaʼérepa tekotevẽterei ñaneumílde Jesús iñumílde haguéicha?

⁵ Jesucristo ningo iñumílde ha ndaijejapói, upévare ñande jahayhueterei chupe. Jahecha haguéicha kapítulo 2-pe haʼe hína “pe tape, pe añetegua ha pe oporomoingovéva” (Juan 14:6). Jajeporekáramo yvyporakuéra apytépe ndajatopaichéne ni michĩmi jepe oñembojojáva Jesúsre. Upéicharamo jepe haʼe arakaʼeve ndaijejapói, ndoikói heʼi ivaletereiha ni noñemombaʼeguasuséi. Ñande yvypóra imperfékto katu pyʼỹinte jajapose koʼã mbaʼe, péro ñanemanduʼákena ñamoirũ hag̃ua Jesúspe ñaneumílde vaʼerãha (Santiago 4:6). Aníke ñanderesarái Jehová ndaijaʼeiha umi oñembotuichasévare. Upévare tekotevẽterei ñaneumílde Jesús iñumílde haguéicha.

Ymaite guive ohechauka iñumildeha

6. ¿Mbaʼéichapa jahechakuaa peteĩ tapicháre ndaijejapoiha? ¿Mbaʼéicha rupípa Jehová oikuaáma vaʼekue pe Mesías iñumildetaha?

⁶ Peteĩ tapicha ndaijejapóiva ningo noñembotuichaséi ha ndoikói opurea ótro renondépe. Oñehaʼã guei iñumílde ipyʼaite guive, ha ohechauka upéva heʼívare, ojapóvare ha otrata lájare hapichakuérape. Upeichaite ojapo vaʼekue pe Mesías. Péro, ¿mbaʼéicha rupípa Jehová oikuaáma vaʼekue iñumildetaha? Haʼe oikuaa porã Itaʼýra ohaʼangataha chupe hekoitépe (Juan 10:15). Avei Haʼe ohecháma vaʼekue Jesús noñemombaʼeguasuiha. ¿Mbaʼérepa jaʼe upéva?

7-9. a) ¿Mbaʼéichapa Miguel ohechauka ojejokokuaaha oiko vaírõ guare Satanás ndive? b) ¿Mbaʼéichapa ikatu jajapo Miguel ojapo haguéicha?

⁷ Judas omombeʼu peteĩ mbaʼe ohechauka porãva Jesús iñumildeha. Upépe heʼi: “Pe arkánhel Miguel oiko vaírõ guare pe Diablo ndive Moisés retekuére, haʼe iñumílde ha ndohusgái chupe ha noñemoĩri ojaʼo vaipa chupe, síno heʼi: ‘Jehová tandekorrehi’” (Judas 9). Miguel ningo Jesús réra ou mboyve ko yvy ape ári ha oho jey rire yvágape. Ko téra ohechauka haʼe omoakãha Jehová anhelkuéra (1 Tesalonicenses 4:16).b Jahecha porãmína mbaʼépa ojapo Miguel ojoavýrõ guare Satanás ndive.

⁸ Judas ndeʼíri mbaʼépa ojapose Satanás Moisés retekuégui, péro ndahaʼeichéne peteĩ mbaʼe iporãva. Ikatu oime oipuruse raʼe ojeadora hag̃ua upéva, ojeadora rangue Jehovápe. Tahaʼe haʼeháicha Miguel oñemoĩ hese ha upekuévo ohechauka mbaʼeichaitépa ojejokokuaa. Añetehápe Satanáspe ifálta oñemongavaju péro upérõ Jehová neʼĩra omoĩ Miguélpe “oporohusga hag̃ua”. Upévare haʼe ohejánte Jehová okorrehi Satanáspe (Juan 5:22). Miguel ningo umi anhelkuéra ruvicha ha ipoderosoiterei, upéicharamo jepe oheja pe provléma Jehová pópe ha noñehaʼãi omanda guasuve. Haʼe iñumílde ha ohechakuaa oĩha gueteri umi mbaʼe ndojehejáiva chupe ojapo.

⁹ Judas tiémpope oĩ vaʼekue heta kristiáno oñemombaʼeguasuséva. Ijejapógui, “koʼã kuimbaʼe oiko oñeʼẽ vai entéro mbaʼe oikuaaʼỹvare” (Judas 10). Upévare Jehová ojevale Judas rehe oskrivi hag̃ua pe oiko vaʼekue. Ñande avei ñaneimperfékto rupi ndahasyiete ñandejejapo hag̃ua. Upévare iporã ñapensami, ¿mbaʼépa jajapóta umi ansiáno odesidíramo peteĩ mbaʼe nañantendeporãiva? ¿Ñañepyrũtapa jataky hesekuéra jaikuaa porãʼỹre? Jajapóramo upéicha heʼise tekotevẽha ñakambia ha ñaneumílde. Iporãvéta jajapóramo Miguel ojapo haguéicha ha jaheja Ñandejára pópe umi mbaʼe noñemeʼẽiva ñandéve jadesidi hag̃ua.

10, 11. a) ¿Mbaʼe mbaʼépa oheja Jesús ou hag̃ua ko yvy ape ári? b) ¿Mbaʼéichapa ikatu jasegi Jesucristo ehémplo?

¹⁰ Ñandejára Raʼy ohechauka avei ndaijejapoiha oúvo ko yvy ape ári. Ñapensamíntena mbaʼépa oheja yvágape. Haʼe ningo anhelkuéra ruvicha ha “pe Ñeʼẽ” oikuaaukáva Jehová heʼíva (Juan 1:1-3). Oiko vaʼekue yvágape, ‘upe lugár iporãite ha sagrádovape’ (Isaías 63:15). Péro Jesús opensa rangue umi mbaʼe ndorekomoʼãivare, “oheja opa mbaʼe orekóva ha opyta peteĩ esklávoicha ha oiko chugui peteĩ yvypóra” (Filipenses 2:7). Ha ñanemanduʼa vaʼerã avei mbaʼéichapa oñepyrũ oikove ko yvy ári. Jehová oguerova hekove peteĩ vírhen judía retepýpe ha upépe okakuaa 9 mése onase meve peteĩ mitãraʼýicha. Upéi oiko peteĩ karpintéro mboriahumi rógape, ikariaʼypa peve. Haʼe ningo perfékto, upéicharamo jepe iñeʼẽrendu itúa ha isy imperféktope (Lucas 2:40, 51, 52). ¡Ni michĩmi voi ndaijejapói vaʼekue!

¹¹ Ha ñande, ¿jasegítapa iñehémplo? Upearã jajapo vaʼerã oimehaichagua tembiapo omeʼẽva ñandéve Ñandejára, michĩetereíramo jepe. Por ehémplo ñamog̃uahẽ jave umi notísia porã umi héntepe ikatu oĩ nohenduséiva, ñandeapoʼíva térã ñandetrata vaíva (Mateo 28:19, 20). Upéicharamo jepe, ñanemanduʼa vaʼerã ko tembiapo rupive ikatuha ñaipytyvõ ñande rapichakuérape ani hag̃ua omano. Avei ñanepytyvõta jahechakuaa hag̃ua iporãha ñaneumílde ha péicha siémpre jaguatáta Jesucristo, ñande Ruvicha, pyporére.

Jesús iñumílde oĩ aja ko yvy ape ári

12-14. a) ¿Mbaʼépa ojapo Jesús umi hénte oguerohoryetereírõ guare chupe? b) ¿Mbaʼéichapa Jesús ohechauka iñumildeha otratávo hapichakuérape? c) ¿Mbaʼéichapa jaikuaa Jesús ndahaʼeiha guaʼuhápente iñumíldeva?

¹² Oñepyrũ guive opa peve hembiapo ko yvy ape ári Jesús ohechauka iñumildeha. Upévare siémpre omombaʼe ha ombotuicha Itúape. Heta vése ojeguerohory chupe iñaranduetereígui, ojapo rupi milágro tuichapa jepéva ha imbaʼeporãgui. Upéicharamo jepe haʼe arakaʼeve ndohejái oñembotuicha chupe umi mbaʼére, heʼi guei Jehovápente oñemombaʼeguasu vaʼerãha (Marcos 10:17, 18; Juan 7:15, 16).

¹³ Avei jahecha Jesús iñumildeha otrata lájare umi héntepe. Heʼi porã voi ndoúi hague ko yvy ape ári ojeservi hag̃ua chupe, síno oporoservi hag̃ua (Mateo 20:28). Haʼe ningo imbaʼeporã ha imbaʼerechakuaa hapichakuérandi. Idisipulokuéra ojavýrõ guare haʼe ndojaʼói chupekuéra, oñehaʼã guei ohekomboʼe og̃uahẽ hag̃uáicha ikorasõme (Mateo 26:39-41). Peteĩ jey heta tapicha oho hendápe ha ndohejái chupe opytuʼu. Péro Jesús nomosẽi umi héntepe, upéva rangue “omboʼe chupekuéra heta mbaʼe” (Marcos 6:30-34). Ótro díape katu peteĩ kuñakarai ndahaʼéiva Israelgua ojerure chupe omonguerami hag̃ua imembykuñáme. Jesús heʼi porã chupe ndojapomoʼãiha upéva, péro haʼe oiko hapykuéri, ha ndahaʼéi upe haguére Jesús ijay guasúva hendive. Ág̃a kapítulo 14-pe jahecháta mbaʼéichapa haʼe noñemohatãi heʼívape ha omonguera pe mitãkuñaʼípe ohechávo isy ojeroviaitereiha hese (Mateo 15:22-28).

¹⁴ Hetaiterei mbaʼépe Jesucristo ohechauka añeteha la heʼi vaʼekue ijehe: “Che ningo ndachepochyreíri ha cheumílde che pyʼaite guive” (Mateo 11:29). Ha ndahaʼéi hína oñemoumílde guaʼúnteva ojechauka hag̃ua. Haʼe ningo ipyʼaite guive oñandu naiporãiha ijejapo. Upévare ndajahecharamói vaʼerã mbaʼérepa hetaite vése omboʼe idisipulokuérape iñumílde vaʼerãha.

Omboʼe idisipulokuérape ani hag̃ua oñembotuichase

15, 16. ¿Mbaʼérepa Jesús heʼi idisipulokuérape ndojoguái vaʼerãha ‘umi governántepe’?

¹⁵ Umi apóstol ningo nontendemoʼãi voi la ndovaleiha ijejapo, ha upévare Jesús pyʼỹi oñemoñeʼẽ chupekuéra. Por ehémplo, peteĩ jey Santiago ha Juan ojevale isýre ojerure hag̃ua Jesúspe ombotuicha hag̃ua chupekuéra Ñandejára Rréinope. Péro haʼe heʼi: “Che ndaikatúi adesidi mávapa oguapýta che derécha térã che iskiérdape. Che Túamante odesidíta mávapepa opermitíta oguapy upépe”. Oikuaávo Santiago ha Juan ojapo vaʼekue, umi ótro apóstol “ipochy” hesekuéra (Mateo 20:20-24). ¿Mbaʼépa ojapo Jesús?   

¹⁶ Oñemoñeʼẽ porãnte chupekuéra: “Peẽngo peikuaa mbaʼéichapa umi governánte omanda umi héntere oñantohaháicha chupekuéra, ha umi orekóva autorida oipuru ipodér oreko hag̃ua la héntepe ipoguýpe. Péro peẽ ndaupéichai vaʼerã. Pe iñimportanteséva pende apytépe, oiko vaʼerã pene sirviénteramo. Ha pe oipotáva pe primer lugár, pendeservi vaʼerã peteĩ esklávoicha” (Mateo 20:25-27). Katuete umi apóstol oikuaáne raʼe “umi governánte” oñemombaʼeguasuseha, itaryrýi ha ijehénte voi opensaha. Péro Jesús heʼi chupekuéra ani hag̃ua omandase ojupe, ojapoháicha umi governánte pyʼahatã. Upéva rangue, iñumílde vaʼerã hapicha renondépe. ¿Ontendénepa raʼe hikuái?

17-19. a) ¿Mbaʼépa ojapo Jesús omboʼe hag̃ua ijapostolkuérape naiporãiha ijejapo hikuái? b) ¿Mbaʼe iñimportantetereívapa omboʼe Jesús ijapostolkuérape?

¹⁷ Añetehápe ijetuʼu chupekuéra iñumílde hag̃ua. Ndahaʼéi upérõnte Jesús oñemoñeʼẽva umi apóstolpe. Upe mboyve haʼekuéra oiko vaíma vaʼekue, enterovénte oikoségui tuichavévaramo. Upérõ Jesús omoĩ henondepekuéra peteĩ mitãʼi ha heʼi ojogua vaʼerãha hikuái upe mitãme. ¿Mbaʼérepa? Umi mitã ningo ndaijejapói ha ndoikói opensa mávapa iñimportanteve, ojapoháicha jepi umi kakuaa (Mateo 18:1-4). Jepe Jesús heta oñemoñeʼẽ umi apóstolpe, haʼekuéra oiko vai jey voi pe pyhare haʼe omano mboyve. Upémarõ ojapo peteĩ mbaʼe hasýva hesarái hag̃ua hikuái, ojapo peteĩ tembiguái rembiapo. Ojekuʼakua peteĩ toállape ha ombojepyhéi umi apóstolpe. Ijapytepekuéra oĩ vaʼekue Judas, upéi otraisiona vaʼekue chupe (Juan 13:1-11).

¹⁸ Jesús heʼi maʼerãpa ombojepyhéi chupekuéra: “Che amoĩ peẽme pe ehémplo” (Juan 13:15). ¿Ha ontendépa raʼe umi apóstol mbaʼépa ojapo vaʼerã? Upe pyharépe ojodiskuti jeýma hikuái ohecha hag̃ua mávapa iñimportanteve ijapytepekuéra (Lucas 22:24-27). Upéicharamo jepe Cristo ipasiénsia ha omomanduʼa jey chupekuéra naiporãiha oñembotuichase. Upéi Jesús omboʼe ijapostolkuérape peteĩ mbaʼe iñimportantetereíva: “Oñeumilla ha iñeʼẽrendu omano meve” (Filipenses 2:8). Upeichaite, Jesús oheja ojejuka chupe haʼeramoguáicha peteĩ mbaʼe vai apoha oñeʼẽ vaíva Jehováre. Péicha Ñandejára Raʼy ohechauka ndaiporiha ombojojáva chupe. ¿Mbaʼéicha rupípa? Jehová rembiapokue apytépe Jesucristo añoite iñumílde hekoitépe ha ohechauka ni michĩmi ndaijejapoiha.

¹⁹ Ko mbaʼe guasuete Cristo ojapo vaʼekue opokóne raʼe ijapostolkuéra korasõre. Oiméne upe rire ndahesaraivéima iñumílde vaʼerãha hikuái. Ha la Biblia omombeʼu koʼã kuimbaʼe omano meve oservi hague Jehovápe jejapoʼỹre. ¿Ha mbaʼépa jaʼekuaa ñandejehe?

Jajapótapa Jesús ojapo haguéicha?

20. ¿Mbaʼéichapa japilláta oimépa ñañembotuichase?

²⁰ Pablo ñanemokyreʼỹ: “Pesegíkena pepensa péicha, Cristo Jesús opensa haguéicha” (Filipenses 2:5). Jesús ojapo haguéicha tekotevẽ ñaneumílde. ¿Ha mbaʼéichapa japilláta oimépa ñañembotuichase hína? Pablo ñanemomanduʼa: “Ani pejapo mbaʼeve peiko vaiségui ni peñembotuichaségui, upéva rangue peneumílde vaʼerã ha pepensa umi ótro tuichaveha pendehegui” (Filipenses 2:3). Japilla hag̃ua oimépa ñañembotuichase ñañatende vaʼerã mbaʼépa ñapensa ñande rapichakuérare. Ñambotuicha vaʼerã chupekuéra ha jareko iñimportantevevaramoguáicha ñandehegui. ¿Jajapónepa upéva?

21, 22. a) ¿Mbaʼérepa umi odirihíva kongregasiónpe iñumílde vaʼerã? b) ¿Mbaʼéichapa jahechaukáta ñaneumildeha?

²¹ Heta tiémpo Jesús omano rire apóstol Pedro imanduʼa porã gueteri tekotevẽha iñumílde. Upévare oñemoñeʼẽvo umi odirihívape umi kongregasión heʼi chupekuéra ani hag̃ua ijejapo térã oñembotuichase Jehová siervokuéra renondépe (1 Pedro 5:2, 3). Ndahaʼéi jareko haguére heta rresponsavilida jaikóma vaʼerã ñañemombaʼeguasu. Upe haguére katu ñañehaʼãve vaʼerã ñaneumílde (Lucas 12:48). Ha ndahaʼéi umi odirihíva kongregasiónpe añónte ojapo vaʼerã upéva, síno enterove jaservíva Jehovápe.

²² Pedro ndahesaraichéne raʼe Jesús ombojepyhéirõ guare chupe (Juan 13:6-10). Haʼe oskrivi kristianokuérape: “Enterove peẽ peneumílde vaʼerã pejotrata jave” (1 Pedro 5:5). Griégope ko téxto oñeʼẽ peteĩ tembiguáire ojekuʼakuáva oporoservi hag̃ua. Ha oiméne ñanemanduʼa Jesús ojekuʼakuárõ guare pe toállape ha oñesũ ombojepyhéi hag̃ua idisipulokuérape. Upévare ñamoirũramo Jesúspe nañatĩmoʼãi jaservi hag̃ua ñande rapichakuérape. Ha enterove ohechakuaáta ñaneumildeha, ku jarekoramoguáicha ñande kuʼáre peteĩ delantál japoroservi hag̃ua.

23, 24. a) ¿Mbaʼérepa ñañehaʼãmbaite vaʼerã ñaneumílde hag̃ua? b) ¿Mbaʼépepa ojavy heta hénte?

²³ Ñañembotuichaséramo ningo haʼete jaʼúva venéno. Peteĩ tapicha ijejapóva, ikatupyryvéramo jepe ndovaléi mbaʼeverã Ñandejárape g̃uarã. Ha pe iñumíldeva katu, jepe heta mbaʼe ndojapokuaái, ovaleterei Jehová pópe. Ñañehaʼãramo ára ha ára ñaneumílde Cristo iñumílde haguéicha, jahupytýta peteĩ mbaʼe iporãitereíva heʼi vaʼekue apóstol Pedro: “Peneumíldekena ha peñemoĩ Ñandejára tuichaitéva ha ipoderosoitéva poguýpe, ikatu hag̃uáicha haʼe penembotuicha og̃uahẽ vove pe tiémpo” (1 Pedro 5:6). Ñandejára Jehová ombotuicha Jesúspe iñumílde rupi ipyʼaite guive, ha katuete ñandéve avei ñanembotuicháta ñañehaʼãramo ñaneumílde.

²⁴ Heta hénte oimoʼã umi iñumíldeva ikangyha. Péro Jesús ohechauka vaʼekue tuicha ojavyha hikuái. Pe kapítulo oúvape jahecháta Jesucristo haʼe hague pe kuimbaʼe ipyʼaguasuvéva ko yvy ape ári.

1-3. ¿Mbaʼépa oiko Jesúsre, ha mbaʼépa haʼe ojapo?

PETEĨ pyharépe una partída kuimbaʼe ou garróte ha espáda reheve ojagarra hag̃ua Jesúspe. Hendivekuéra oho heta soldádo. Haʼekuéra hemõimba voi ojaposégui mbaʼe vai ha upévare oguata pyaʼe umi kálle iñypytũvare oĩva Jerusalénpe. Og̃uahẽse ningo hikuái pe Sérro Olivotýpe oĩva Cedrón Ñu gotyo. Ha ñasaindy porãramo jepe, ogueraha hikuái lámpara ha antórcha ohesape hag̃ua. ¿Maʼerãpa ogueraháne? Oiméne ohesape hag̃ua hapekuéra pe jasy okañy jave umi arai kupépe. Térã oimoʼãgui Jesús okañytaha chuguikuéra umi yvyramáta paʼũme. Péro oiméramo añete oimoʼã hikuái haʼe oñemondyitaha katu, tuicha ojavy hína.

² Oikuaáramo jepe ojejuha ipiári Jesús ndodiparái chuguikuéra. Upéi oñemboja oúvo umi kuimbaʼe, ha Judas omoakã chupekuéra. Haʼe ningo Jesús amigoite vaʼekue, péro koʼág̃a ojapo hese peteĩ mbaʼe ivaietereíva. Oñemboja ha ohetũ chupe iñenemigokuéra oikuaa hag̃ua mávapepa ojagarra vaʼerã. Jesucristo katu ni michĩmi ndokyhyjéi. Oñemboʼy henondepekuéra ha heʼi: “¿Mávape piko peheka hína?”. Haʼekuéra heʼi chupe: “Jesús pe Nazarénope”.

³ Oimeraẽva ningo oñemondýita ohechávo umi kuimbaʼe atýra garróte ha espáda ipópe. Haʼekuéra oimoʼãne voi ombodiparataha Jesúspe. Péro haʼe ndaipyʼajúi, noñehaʼãi okañy ni ndoikói ijapu okyhyjégui ojepillárõ g̃uarã. Heʼi guei chupekuéra: “Che hína”. Jesús ni ndaipytaryrýiri heʼívo upéva, ha umi kuimbaʼe ndoikuaáigui mbaʼépa ojapóta, oguevi ha hoʼapa yvýpe (Juan 18:​1-6; Mateo 26:​­45-50; Marcos 14:​41-46).

4-6. a) ¿Mávarepa oñembojoja Jesúspe, ha mbaʼérepa? b) Emombeʼumi umi mbohapy mbaʼe ohechaukáva Jesús ipyʼaguasuha.

⁴ ¿Mbaʼéicha rupípa Jesús ombohovaikuaa chupekuéra ha ni michĩmi ndokyhyjéi? Haʼe ningo ipyʼaguasueterei, ha upeichagua governánte enterovévante jaipota. Pyʼaguasúre ñañeʼẽrõ ningo ndaipóri Jesús rasaharã. Kapítulo 3-pe jahecha kuri haʼe iñumílde ha ipyʼaguapyha, upévare ojeʼe haʼeha pe “Ovecha Raʼy” (Juan 1:29). Ipyʼaguasúgui katu hoʼaiterei voi hese pe téra oñemoĩva chupe la Bíbliape: “Pe León Judá trivupegua” (Apocalipsis 5:​5).

⁵ ¿Ndépa rehechámava peteĩ león? Oimérõ upéicha katuete oĩne raʼe peteĩ háulape. ¿Ha mbaʼépa repensa raʼe remañávo hese ha rehechávo mbaʼéichapa oikutu nderehe hesa? Oime vaʼerã rekyhyje raʼe chugui. Ñamañávo ko mymba tuichaitére ndajaʼemoʼãi voi osẽtaha odipara ñandehegui, térã ikatuha oñemondýi mbaʼe. La Biblia heʼi voi: “Pe león haʼéva pe imbaretevéva umi animál apytépe, haʼe ndokyhyjéi ni ndoguevíri mbaʼevégui” (Proverbios 30:30). Ha upeichaite avei ipyʼaguasu Jesús.

⁶ Koʼág̃a jahecháta mbohapy mbaʼe ohechaukáva Jesucristo ipyʼaguasuha: 1) oñemoĩ pe añetegua ykére, 2) oñehaʼã pe hustísia rehehápe ha 3) ombohovái umi oñemoĩvape hese. Jahecháta avei enterovéva ikatuha jasegi iñehémplo, jepe ijetuʼu ñandéve ñandepyʼaguasu.

Oñemoĩ pe añetegua ykére

7-9. a) ¿Mbaʼépa oiko Jesús orekórõ guare 12 áño, ha mbaʼéichapa ñañeñandu vaʼerãmoʼã ñaimérire upépe? b) ¿Mbaʼéichapa Jesús ipyʼaguasu umi mboʼehára renondépe?

⁷ Ko múndo oĩ “pe japu ruvicha” poguýpe, ha upévare ñandepyʼaguasu vaʼerã ñañemoĩ hag̃ua pe añetegua ykére (Juan 8:44; 14:30). Ha Jesús ohechauka upéva imitã guive. Orekópe 12 áño oho ituakuérandi Jerusalénpe Paskuarã, ha peichaháguinte okañy chuguikuéra. Mbohapy día aja José ha María oheka tarovaite chupe ha amo ipahápe ojuhu oĩha témplope. Upépe Jesús “oguapy hína umi mboʼeharakuéra apytépe, ojapo chupekuéra pregúnta ha ojapysaka hesekuéra” (Lucas 2:​41-50). Ñapensamína mbaʼéichapa oñemongetáne raʼe hikuái.

⁸ Umi istoriadór omombeʼu yma umi mboʼehára ifamosovéva opyta hague témplope omboʼe hag̃ua umi hénte ijatývape arete rire. Umívango mboʼehára vale oikuaa porãva Moisés léi ha avei ótra léi yvyporakuéra ojapovéva ohóvo káda áño. Umi hénte oguapy joa ijypypekuéra ohendu ha oporandu hag̃ua chupekuéra heta mbaʼe. Koʼág̃a epensami, ¿mbaʼéichapa reñeñandu vaʼerãmoʼã reimérire upépe? ¿Retĩnepa reñeʼẽ hag̃ua? Ha mbaʼégui piko neretĩmoʼãi, ko reiméva mboʼehára vale renondépe. Ha koʼýte rerekóramo 12 áñonte. Jaikuaaháicha oĩ heta mitã hiʼotĩetereíva (Jeremías 1:​6). Oho jave eskuélape ndoipotái oñepena hese. Okyhyje imboʼehára oporandúramo g̃uarã peteĩ mbaʼe ndoikuaáiva ha ojepukapa hese.

⁹ Péro Jesús oguapy umi karai guasu renondépe ha kyhyjeʼỹme oporandu chupekuéra heta mbaʼe ijetuʼúva. Ha ndahaʼéi upévante, la Biblia heʼi: “Enterove ­ohendúva ­Jesúspe, tuicha oñesorprende ohechávo mbaʼeichaitépa ontende heta mbaʼe ha okontesta la oñeporandúva chupe” (Lucas 2:47). Ñandejára Ñeʼẽ nomombeʼúi mbaʼépa heʼi chupekuéra Jesús, péro jaikuaa porã ndoikoichéne hague orrepeti umi japu oñemboʼéva upe tiémpope (1 Pedro 2:22). Upéva rangue Jesús odefende Ñandejára Ñeʼẽ, ha ohendúva guive chupe omombaʼeterei mbaʼéichapa peteĩ mitã orekóva 12 áño ipyʼaguasu ha iñakãporãite.

10. ¿Mbaʼéichapa heta imitãva osegi Jesús ehémplo?

¹⁰ Koʼág̃arupi avei heta kristiáno imitãva iñimperféktoramo jepe, oñehaʼã oguata Jesús pyporére ha osegi iñehémplo. Haʼekuéra nohaʼarõi okakuaapa raẽ odefende hag̃ua Ñandejára omboʼéva. Upéva rangue omombeʼu umi notísia porã tahaʼe eskuélape térã ivesinokuérape, avei ombaʼeporandu hekoitépe ha ojapysaka hesekuéra (1 Pedro 3:15). Koʼã mitã oipytyvõma hetápe omoirũ hag̃ua Jesúspe, por ehémplo ikompañéro, imboʼehára ha ivesinokuérape. La Biblia heʼi voi ojoguaha hikuái ysapy piroʼy asýpe (Salmo 110:​3). ¡Oiméne piko ovyʼaite Jehová hesevekuéra!

11, 12. ¿Mbaʼéichapa Jesús oñemoĩ pe añetegua ykére tuicha rire jepe?

¹¹ Tuicha rire Jesús siémpre oñemoĩ pe añetegua ykére. Ojevautisa riremi oiko hese peteĩ mbaʼe ivaipa jepéva. Ou oñemoĩ hese Satanás, Jehová enemígo tuichavéva. Jaikuaaháicha upérõ Jesús peteĩ yvypóra reínte, ndahaʼevéima peteĩ ánhel imbaretéva ha orekóva ipoguýpe ótro anhelkuéra. Upéicharamo jepe, ombohovái Satanáspe ha ndohejái chupe oipuru vai Ñandejára Ñeʼẽ. Ipahápe pyʼaguasúpe heʼi chupe: “¡Tereho koʼágui Satanás!” (Mateo 4:​2-11).

¹² Péicha Jesucristo ohechauka porã oĩ aja ko yvy ape ári ndohejamoʼãiha avave oipuru vai Itúa Ñeʼẽ. Koʼág̃a oikoháicha, upe tiémpope umi rrelihión omoakãva ijapueterei. Upévare Jesús heʼi chupekuéra: “Peẽ pemboyke Ñandejára ñeʼẽ pesegiségui pene kostúmbre ha pemboʼe avei ótrope ojapo hag̃ua upéva” (Marcos 7:13). Umi hénte ningo omombaʼe ha oguerohory umi rrelihión omoakãvape. Jesús katu ni ndahesapirĩri ohenói hag̃ua chupekuéra mboʼehára resatũ ha rovamokõi (Mateo 23:​13, 16).a ¿Mbaʼéichapa ikatu jasegi Jesús ehémplo?

13. ¿Mbaʼépa ñande ndaikatúi jajapo? ¿Mbaʼéichapa ikatu ñaipytyvõ ñande rapichakuérape?

¹³ Ñande ningo ndaikatúi jahecha ñande rapicha pyʼapýpe oĩva, térã japorohusga Jesús ojapo haguéicha. Upéicharamo jepe, ikatu ñadefende Ñandejára Ñeʼẽ. Por ehémplo, umi rrelihión japu oñeʼẽ vai Ñandejárare ha nomombeʼúi mbaʼépa añetehápe hembipota. Ñande ikatu ñaipytyvõ ñande rapichakuérape oikuaa hag̃ua pe añetegua, ha jahesapeʼa chupekuéra oikóramo jepe Satanás múndo ypytũme (Mateo 5:14; Apocalipsis 12:​9, 10). Ñaipytyvõ avei umi héntepe anive hag̃ua oiko kyhyjepópe oimoʼãgui Ñandejára ipyʼahatãha. Ha javyʼa jahechávo oñekumpliha Jesús heʼi vaʼekue: “Peẽ peikuaáta pe añetegua ha upéva omeʼẽta peẽme liverta” (Juan 8:32).

Oñehaʼã pe hustísia rehehápe

14, 15. a) Emombeʼu mbaʼéichapa Jesús ohechauka opa tetãme “mbaʼépa heʼise hustísia”. b) ¿Mbaʼe mbaʼe rehepa nopenái Jesús oñeʼẽrõ guare pe kuña Samariagua ndive?

¹⁴ La Biblia heʼi vaʼekue pe Mesías ohechaukataha opa tetãme “mbaʼépa heʼise hustísia” (Mateo 12:18; Isaías 42:​1). Ha Jesús upeichaite ojapo oĩrõ guare ko yvy ape ári. Por ehémplo, oĩramo jepe heta hénte oapoʼíva ha omboykéva hapichakuérape idiferénte haguére chuguikuéra, Jesús ndojapói koʼã mbaʼe, oikuaágui upéva oñemoĩha la Biblia heʼívare. Siémpre otrata hekoitépe opavavépe, ha upearã tekotevẽ vaʼekue ipyʼaguasu.

¹⁵ Por ehémplo peteĩ día, siuda Sicar ypýpe idisipulokuéra otopa Jesús oñemongetaha hína peteĩ kuña Samariaguándi. Ha ndoroviapái hikuái ohechávo upéva. ¿Mbaʼéicha rupípa? Upe tiémpope umi judío ndaijaʼéi umi Samariaguáre (Esdras 4:​4). Hiʼarive umi rrelihión omoakãva oapoʼi kuñanguérape. Omoĩ hikuái peteĩ léi heʼíva kuimbaʼekuéra noñeʼẽi vaʼerãha kuñáme ha ontendeka ndovaleiha oñemboʼe kuñanguérape Ñandejára léi. Heʼi voi hikuái umi kuña Samariagua ikyʼaha Ñandejára ha umi hénte renondépe. Péro Jesús nopenái koʼã vyroreíre ha ohekomboʼe ko kuñáme, oikuaáramo jepe hekovaiha. Ha ndahaʼéi upéva añónte la ojapóva, oikuaauka avei chupe haʼeha pe Mesías oñepromete vaʼekue (Juan 4:​5-27).

16. ¿Mbaʼérepa ndepyʼaguasu vaʼerã remoirũséramo Jesúspe?

¹⁶ Oiméne katuete reikuaa ãichagua hénte oapoʼíva hapichápe. Ikatu oñembohory vai ótrore haʼégui ótro tetãygua, hũ térã morotĩ haguére, haʼégui kuña térã kuimbaʼe, térã katu imboriahu haguére. Péro ani nderesarái remoirũséramo Crístope ndovaleiha rejapo koʼã mbaʼe, ha remboykete vaʼerãha umichagua lája (Hechos 10:34). Enterovévante ñandepyʼaguasu vaʼerã jatrata porã hag̃ua opaichagua tapichápe.

17. ¿Mbaʼépa ojapo Jesús pe témplope, ha mbaʼérepa?

¹⁷ Jesús avei pyʼaguasúpe oñehaʼã omopotĩ Jehová puévlo, ponóike oñemongyʼa mbaʼeve ojejapóva Itúape g̃uarã. Por ehémplo, ojevautisa riremi haʼe oho vaʼekue Jerusalén témplope ha orrenegaiterei ohechávo oĩha ombaʼevende ha oñemúva upépe. Upémarõ ojagarra omosẽmba umi kuimbaʼe taryrýi atýrape (Juan 2:​13-17). Péicha avei ojapo og̃uahẽ mbotávo pe día omano hag̃ua (Marcos 11:​15-18). Koʼã mbaʼe ombopochýne raʼe umi poguasukuérape, péro upéva nomongyhyjéi Jesúspe. Haʼe imitã guive oguerovia pe témplo haʼeha Itúa róga ha upévare omombaʼe ipyʼaite guive (Lucas 2:49). Upéicha rupi ipochy ohechávo oñemongyʼaha upe lugár. Hakateʼỹeterei hese ha upéva ombopyʼaguasu chupe omopotĩ hag̃ua pe témplo.

18. ¿Mbaʼéichapa jahechauka ñandepyʼaguasuha oĩ jave ojapóva ivaíva?

¹⁸ Ñande avei ndajaipotái oñemongyʼa Jehová puévlo. Upévare jahecháramo ñane ermáno ojapoha peteĩ mbaʼe ivaietereíva, ndajaikói ñañemolénte hũ ha ñañembotavyete. Upéva rangue, pyʼaguasúpe jaʼe chupe omombeʼu hag̃ua ansianokuérape ha ndojaposéiramo ñandete ñamombeʼu (1 Corintios 1:11). Ansianokuéra ningo oipytyvõ umi ojavývape ou jey hag̃ua pe tape porãme ha ojapo ikatúva guive ipotĩ hag̃ua kongregasión (Santiago 5:​14, 15).

19, 20. a) ¿Mbaʼe inhustísiapa oĩ Jesús tiémpope? b) ¿Mbaʼérepa kristianokuéra ndojeheʼái polítikare ha ndohói gerrahápe, ha mbaʼe iporãvapa jaʼekuaa hesekuéra?

¹⁹ Péro, ¿ikatúpa jaʼe Jesús oñehaʼã hague oipeʼa opaichagua inhustísia ojejapóva itiémpope? Nahániri. Haʼe ningo ohecha ojejapoha heta mbaʼe vai. Por ehémplo, upérõ umi Romagua omondo Israélpe heta militár ojopy hag̃ua umi héntepe, avei okovra umi impuésto hepy hepy, ha hiʼarive oñentremete irrelihionkuérape. Upévare oĩ heta omoĩse vaʼekue Jesucrístope rréiramo (Juan 6:​14, 15). Haʼe katu pyʼaguasúpe ombohovái chupekuéra.

²⁰ Jesús heʼi Irréino ndahaʼeiha ko mundopegua. Ha pe ojapóva rupive omboʼe idisipulokuérape ndovaleiha ojeheʼa hikuái polítikare. Upéva rangue omombeʼu vaʼerã umi mbaʼe porã ojapótava Ñandejára goviérno (Juan 17:16; 18:36). Umi henteita ohórõ guare ojagarra hag̃ua Jesúspe, Pedro onohẽ ijespáda ha onambiʼo peteĩ kuimbaʼépe. Ha ñandéta avei ningo ndajaipotamoʼãiva ojegueraha Ñandejára Raʼýpe, hiʼarive ndojapói mbaʼevete ivaíva. Péro haʼe omboʼe idisipulokuérape peteĩ mbaʼe iñimportánteva: “Eñongatu jey nde espáda, pórke entéro umi oipurúva pe espáda hapicha kóntrape, ojejukáta espádape” (Mateo 26:​51-54). Entéro omoirũva Jesúspe ipyʼaguasu vaʼerã ani hag̃ua ojeheʼa polítikare ha ani hag̃ua oho gerrahápe. ¡Ha ndaipóri jaʼe vaʼerã Ñandejára siervokuérare! Oiko jave ñorairõ ha jejukapa guasu, ha oĩ jave opuʼãva umi autoridáre, haʼekuéra arakaʼeve noñentremetéi. Upéva iporãiterei ohechaukágui mbaʼeichaitépa ipyʼaguasu hikuái.

Pyʼaguasúpe ombohovái umi oñemoĩvape hese

21, 22. a) ¿Mbaʼépa oipytyvõ Jesúspe ipyʼaguasu hag̃ua ojejukátarõ guare chupe? b) ¿Mbaʼéichapa Jesús ipyʼaguasu vaʼekue ipahaite peve?

²¹ Ou mboyve ko yvy ape ári Jesús oikuaáma vaʼekue heta ojepersegitaha (Isaías 50:​4-7). Ha upeichaite oiko. Heta vése ojejukase chupe, ha amo ipahápe katu oúma ipiári una partída kuimbaʼe garróte reheve, jahecha haguéicha ko kapítulo oñepyrũvo. ¿Mbaʼépa oipytyvõ chupe ombohovái hag̃ua kyhyjeʼỹme koʼã mbaʼe? Ñapensami, ¿mbaʼépa ojapo raʼe Jesús ou mboyvemi umi henteita? Haʼe oñemboʼe kuri ipyʼaite guive Itúape. ¿Ha mbaʼépa ojapo Jehová? La Biblia heʼi ‘okontesta hague iñemboʼe’ (Hebreos 5:​7). Upévare ombou peteĩ ánhel omombarete hag̃ua Itaʼýra ipyʼaguasuetévape (Lucas 22:​42, 43).

²² Pe ánhel oho riremi Jesús heʼi idisipulokuérape: “Pepuʼã jaha” (Mateo 26:46). Ha ñapensa porãramo, jahecha mbaʼeichaitépa ipyʼaguasu heʼívo upéva. Haʼe oikuaa upéi ojeruretaha umi kuimbaʼépe opoi hag̃ua idisipulokuéragui, ha haʼekuéra odiparapataha upégui ha ohejataha chupe haʼeñoite. Avave noĩri hendive ojehusgárõ guare chupe, hiʼarive haʼe ndojapói mbaʼeve ivaíva. Haʼeño peteĩ ombohovái umi oñembohory ha oñemboharáivape hese, ha upéi ojejuka chupe. Jesús ndaipyʼajúi ni michĩmi ohasárõ guare koʼã mbaʼe vaiete.

23. ¿Mbaʼérepa ndaikatúi jaʼe Jesús oikónte hague oñembopyʼaguasuse ombohováirõ guare umi ojukasévape chupe?

²³ Jesús ndahaʼéi ku oikónteva ndokyhyjéivaramo térã haʼe voi ohekáva umi mbaʼe ipeligrósova. Umi ipyʼaguasu añetéva ningo ndojapói upéva. Haʼe omboʼe idisipulokuérape mbaʼéichapa oñangareko vaʼerã ijehe ikatu hag̃uáicha ojapo meme Ñandejára rembipota (Mateo 4:12; 10:16). Péro upe pyharépe oikuaa ndaikatumoʼãiha oguevi ha ombohovái vaʼerãha pe oúva chupe. Oikuaa mbaʼépa Itúa rembipota ha ojapose katuete. Upévare ipyʼaguasu ha ombohovái umi provléma oúva.

24. ¿Mbaʼérepa jaʼekuaa ikatuha jagueropuʼaka oimeraẽ provléma oúva ñandéve?

²⁴ Heta kristiáno ipyʼaguasúva oiko Jesús pyporére. Jepeve oĩ oñembohorýva hesekuéra, opersegíva, omoingéva chupekuéra kárselpe, oinupã vaipáva térã ojukáva chupekuéra. ¿Ha mávapa oipytyvõ koʼã kristiánope ogueropuʼaka hag̃ua? Jesúspe oipytyvõ haguéicha, Ñandejára omombarete chupekuéra (Filipenses 4:13). Upévare aníke jakyhyje ñane renonderãgui. Jajepytaso Jehová ykére ha haʼe ñanepytyvõta ñandepyʼaguasu hag̃ua. Ñañehaʼã meme jajapo ñande Ruvicha Jesús ojapo vaʼekue. Upéicha ikatúta jaʼe haʼe heʼi haguéicha: “¡Pendepyʼaguasúkena!, che aganáma ko múndope” (Juan 16:33).

1-3. ¿Mbaʼépa oiko Jesús omeʼẽ mboyve pe diskúrso primavéra áño 31-pe? ¿Mbaʼérepa umi hénte ijurujaipa hese?

PETEĨ jey primavéra áño 31-pe Jesús oĩ hína Capernaúm ypýpe. Ko siuda tuichaitéva oĩ Mar de Galilea kóstape. Upérõ Jesús ojupi peteĩ sérrope ha oñemboʼe pe pyhare pukukue, upe rire oiporavo 12 ijapostolrã. Upe aja katu ou heta hénte mombyry mbyrýgui ha ohaʼarõ chupe peteĩ lugár ikarapevehápe. Haʼekuéra ohenduseterei haʼe omboʼéva ha oipota omonguera chupekuéra imbaʼasýgui. Ha Jesús ndohejareíri chupekuéra (Lucas 6:12-19).

² Oñemboja hendapekuéra ha omonguerapaite umi hasývape. Upe rire oñepyrũ omboʼe chupekuéra heta mbaʼe.a Umi hénte ijurujaipáne raʼe arakaʼeve nohendúigui peichaite peve iñeʼẽkuaáva. Ha ndahaʼéi voi upévante, Jesús ndojoguái umi rrelihión omoakãvape oikóva omboʼe yvypóra ñeʼẽngue. Haʼe oipuru meme Ñandejára Ñeʼẽ, ha omboʼe lája katu hesakã porãiterei, ndahasýi oñentende hag̃ua. Upevakuére umi hénte oguerohory joa chupe. Ha jaʼe porãsérõ g̃uarã upéichatante voi upéva, Jesús ningo pe kuimbaʼe iñaranduvéva oiko vaʼekue ko yvy ape ári (Mateo 7:28, 29).

³ Ko diskúrso ha hetave mbaʼe Jesús heʼi ha ojapo vaʼekue ojeskrivi Ñandejára Ñeʼẽme. Ha katuete ñanepytyvõta ñahesaʼỹijo porãramo umi mbaʼe, jaikuaágui Jesucrístope ‘oñemokañy porãha opaichagua arandu’ (Colosenses 2:3). Jesús iñarandueterei vaʼekue, ontende ha oikuaa heta mbaʼe. Upévare iporã ñañeporandu: ¿Mbaʼérepa haʼe iñaranduete rakaʼe? ¿Mbaʼéichapa ohechauka iñaranduha? ¿Mbaʼéichapa ikatu jasegi iñehémplo?

“¿Moõgui piko ko kuimbaʼe osẽ iñaranduete?”

4. ¿Mbaʼépa oñeporandu umi Nazaretgua ohendúvo Jesúspe, ha mbaʼérepa?

⁴ Jesús oho avei Nazarétpe omombeʼu hag̃ua umi notísia porã, haʼe okakuaa haguépe. Upépe haʼe oike pe sinagógape ha oñepyrũ omboʼe umi héntepe. Heta ohendúva chupe ohecharamo upe oikóva ha oporandu: “¿Moõgui piko ko kuimbaʼe osẽ iñaranduete?”. Haʼekuéra oikuaa mávapa Jesús túa, isy ha iñermanokuéra, ha imboriahuha hikuái (Mateo 13:54-56; Marcos 6:1-3). Oikuaáne haʼe karpinteronteha ha ndohói hague oñembokatupyry oporomboʼe hag̃ua umi eskuéla judíape oñemboʼehápe irrelihionkuéra (Juan 7:15). Upévare ohecharamo hikuái ohendúvo umi mbaʼeta Jesús omboʼéva.

5. ¿Mávapa omoarandu Jesúspe?

⁵ Jesús naiñarandúi iperfékto haguérente. Peteĩ jey oporomboʼévo Jehová témplope haʼe omombeʼu mbaʼéicha rupípa oikuaa hetaite mbaʼe. Haʼe heʼi: “Che naporomboʼéi chejehegui reínte, síno amboʼe Ñandejára heʼíva, haʼe ningo upe chembou vaʼekue” (Juan 7:16). Upéicharõ Itúa hína pe omoaranduetéva chupe (Juan 12:49). ¿Mbaʼéichapa Jehová ohekomboʼe rakaʼe Jesúspe?

6, 7. ¿Mbaʼéichapa Jehová omoarandu Jesúspe?

⁶ Ñandejára espíritu sánto oipytyvõ Jesúspe. Upéicha voi heʼi vaʼekue hese proféta Isaías: “Jehová espíritu oĩta hendive, upévare haʼe iñarandu ha iñentendídota. Upe espíritu rupive orekóta podér, ha omeʼẽta konsého porã. Avei oikuaáta heta mbaʼe ha orrespetáta Jehovápe” (Isaías 11:2). Jaikuaávo Jehová espíritu oipytyvõ hague Jesúspe ñantende mbaʼéicha rupípa iñarandueterei.

⁷ Avei jahecha haguéicha kapítulo 2-pe, Jesús hetaiterei áñore oiko yvágape Itúandi ou mboyve ko yvy ape ári. Upe tiémpope haʼe oaprende heta mbaʼe Ñandejáragui. Ñapensamínte mbaʼéichapa oiméne Jehová ohekomboʼe raʼe Itaʼýrape ombaʼapórõ guare hendive ojapo hag̃ua opaite mbaʼe oĩva yvága ha yvýpe. Upévare la Bíbliape oñeñeʼẽ jave Jesúsre ou mboyve ko yvy ape ári, ojeʼe haʼeha pe Arandu (Proverbios 8:22-31; Colosenses 1:15, 16). Oĩrõ guare ko yvy ape ári Jesús oipuru opa mbaʼe Itúa omboʼe vaʼekue chupe oĩ aja yvágape (Juan 8:26, 28, 38).b Upévare ndajahecharamói jaleévo Jesús iñarandu ha iñakãporã hague opa mbaʼe heʼíva ha ojapóvape.

8. ¿Mbaʼépa jajapo vaʼerã Jehová ñanemoarandu hag̃ua?

⁸ Ñande ñamoirũva Jesúspe jajerure vaʼerã avei Jehovápe ñanemoarandu hag̃ua (Proverbios 2:6). Haʼe ningo ndojapomoʼãi upéva peteĩ milágro rupive. Péro ñañemboʼéramo chupe, haʼe ñanepytyvõta ñambohovái porã hag̃ua umi provléma jahasáva (Santiago 1:5). Jaipotáramo Jehová omeʼẽ ñandéve iñarandu jaheka vaʼerã ‘pláta yvyguýicha’ (Proverbios 2:1-6). Tekotevẽ ñahesaʼỹijo ha jaipyguara Iñeʼẽ, ha upéi jajapo umi mbaʼe ñaaprendéva. Jajapo hag̃ua upéva tuicha ñanepytyvõta Jesús ehémplo. Koʼág̃a jahechamíta mbaʼéichapa haʼe ohechauka iñaranduha ha mbaʼéichapa ikatu jasegi iñehémplo.

Iñeʼẽkuaa

9. ¿Mbaʼérepa Jesús arandu ndaijojahái?

⁹ Opa hendáguio ojeju vaʼekue oñehendu hag̃ua Jesúspe (Marcos 6:31-34; Lucas 5:1-3). ¿Ha máva piko nohendusemoʼãi chupe, ko iñeʼẽkuaa ha iñaranduetereíva? Oporomboʼévo ohechauka oikuaa porãitereiha Ñandejára Ñeʼẽ ha ontendeha opa mbaʼe oikóva. Ha ndahaʼéi voi upévante, Jesús heʼi vaʼekue oipytyvõ opaichagua tapichápe, tou ouhágui, tahaʼe jepe raʼe koʼag̃agua térã yma guare. Upévare iporãta jahechami mbaʼépa ñanemboʼe ko “Konsehéro Katupyry” (Isaías 9:6).

10. ¿Mbaʼe jajapo hag̃uápa ñanemokyreʼỹ Jesús? ¿Mbaʼépa oikóta jajapóramo haʼe heʼíva?

¹⁰ Ko kapítulo oñepyrũvo ñañeʼẽ kuri peteĩ diskúrso Jesús omeʼẽ vaʼekuére. Kóva hína pe diskúrso ipukuvéva haʼe omeʼẽ vaʼekue. Ipype Jesús oñemoñeʼẽ jaikuaa hag̃ua mbaʼépa jaʼe ha jajapo vaʼerã, péro ñanemboʼe hetave mbaʼe. Haʼe oikuaa umi mbaʼe jajapóva ohechaukaha umi mbaʼe jarekóva ñande pyʼapýpe. Upévare ñanemokyreʼỹ ñanembaʼeporã, jaiporiahuvereko, jatrata porã ha jahayhu hag̃ua ñande rapichakuérape. Avei heʼi ñañehaʼã vaʼerãha jaiko Ñandejára oipotaháicha (Mateo 5:5-9, 43-48). Jajapóramo koʼã mbaʼe ñanderekoporãvéta, Jehová ñandeguerohorýta ha jajogueraha porãta ñande rapichakuérandi (Mateo 5:16).

11. ¿Mbaʼéichapa Jesús ñanepytyvõ jahapoʼo hag̃ua ivaíva?

¹¹ Jesús heʼi ñandéve ñamboyke vaʼerãha umi mbaʼe vai, péro ndahaʼéi ku omandánteva, síno ñanemboʼe mbaʼéichapa jajehekýi vaʼerã koʼã mbaʼégui ohechaukávo moõpa oñepyrũ pe provléma. Por ehémplo, ndahaʼéi heʼínteva ivaiha ñañorairõ ha japorojuka, heʼi guei ndovaleiha ñandepyʼaro ñande rapichándi (Mateo 5:21, 22; 1 Juan 3:15). Ndahaʼéi heʼínteva ivaiha ñaporomoakãratĩ, heʼi voi ndovaleiha ñamoinge ñande pyʼapýpe koʼã mbaʼe vaiete. Jesús heʼi avei ñañatende vaʼerãha ani jahecha ivaíva ha upéi ñaneakãraku ha jajapose umi mbaʼe (Mateo 5:27-30). Upéicha haʼe ohechauka moõpa heñói umi mbaʼe vai ha mbaʼépa jajapo vaʼerã jahapoʼoite hag̃ua (Salmo 7:14).

12. ¿Mbaʼépepa ñanepytyvõ umi konsého Jesús omeʼẽ vaʼekue, ha mbaʼérepa?

¹² ¡Ajépa iñaranduete Jesús! Upévare “umi hénte ijurujaipa opytávo ohendúvo mbaʼeichaitépa oporomboʼe” (Mateo 7:28). Umi konsého omeʼẽva ñanepytyvõ jaiko porãve hag̃ua. Upévare ñañehaʼã vaʼerã ñanembaʼeporã, japorohayhu ha jaiporiahuvereko ñande rapichakuérape Jesús heʼi haguéicha. Jaikuaa upéicha Ñandejára ñandeguerohorytaha. Ñañehaʼã vaʼerã avei ñamboyke umi mbaʼe vai ani hag̃ua ñandepyʼaro térã ñañemeʼẽ tekovaípe (Santiago 1:14, 15).

Opa mbaʼe ojapóva ohechauka iñaranduha

13, 14. ¿Mbaʼérepa jaʼekuaa Jesús iñarandu hague odesidívo mbaʼépa omotenondéta?

¹³ Iñeʼẽre ha hembiapokuére ojekuaa Jesús iñaranduha. Opaite mbaʼe ojapóva oikove aja pukukue ko yvy ape ári ohechauka mbaʼeichaitépa iñakãporã ha iñarandu. Jahechamína umi ehémplo ohechaukáva haʼe ‘siémpre opensa porãha la ojapótavare ha osegiha iñarandu’ (Proverbios 3:21).

¹⁴ Ñanearandúramo ñapensa porã la jajapótavare. Ha Jesús iñakãguapy ha opensa porã vaʼekue odesidi mboyve la ojapótava. Ñapensamína, haʼe ningo oipotárire ikatu vaʼerãmoʼã ojapo umi óga iporãvéva, omoĩ negósio tuichaitereíva térã ifamóso. Péro Jesús oikuaa umíva haʼeha ‘vyrorei. Haʼete oikóva yvytu rapykuéri’ (Eclesiastés 4:4; 5:10). Oikórire umi mbaʼe rapykuéri ohechauka vaʼerãmoʼã ivyroitereiha. Upévare Jesús ovyʼa orekomívare ha noñehaʼãi ombyaty pláta ha mbaʼerepy (Mateo 8:20). Ndahaʼéi heʼínteva idisipulokuérape mbaʼépa ojapo vaʼerã, haʼete voi katu oñehaʼãmbaite omotenonde Ñandejára rembipota (Mateo 6:22). Iñarandu rupi oipuru itiémpo ha imbaretekue ombaʼapo hag̃ua Jehová Rréino rehehápe. Ha upéva añoite ikatu ñanembovyʼa (Mateo 6:19-21). Péicha omoĩ ehémplo porã ñandéve g̃uarã.

15. ¿Mbaʼéichapa ikatu jahechauka ñamotenondeha Ñandejára Rréino, ha mbaʼérepa iporã jajapo upéva?

¹⁵ Koʼág̃a avei ñande jaikuaa iñimportanteha ñamotenonde Ñandejára Rréino. Upévare ndajaikói jadevepa rei térã jaheka umi traváho térã estúdio oipeʼapáva ñandehegui ñane tiémpo (1 Timoteo 6:9, 10). Oĩ heta oipurúva itiémpo oservi hag̃ua Jehovápe ha upearã oñehaʼã oñekontenta umi mbaʼe orekomívare. Ha iporãiterei ningo ñamotenonde Jehová servísio. Ndaipóri ñanembovyʼavéva upévagui (Mateo 6:33).

16, 17. a) ¿Mbaʼéichapa Jesús ohechakuaa ndaikatuiha ojapo opa mbaʼe? b) ¿Mbaʼéichapa ñande ikatu jasegi Jesús ehémplo?

¹⁶ La Biblia heʼi ñanearandúramo jahechakuaataha oĩha heta mbaʼe ndaikatúiva jajapo (Proverbios 11:2). Ha Jesús ohechauka porãiterei upeichaha. Haʼe oikuaa oĩha heta mbaʼe ndaikatumoʼãiva ojapo, por ehémplo oikuaa naentéroi ojeroviataha hese (Mateo 10:32-39). Oikuaa avei ndaikatumoʼãiha opredika hetaitereípe, upévare oheja idisipulokuérape upe tembiapo (Mateo 28:18-20). Jesús heʼi idisipulokuérape ojapotaha “umi traváho tuichavéva voi”. Haʼekuéra opredikáta opárupi ko yvy ape ári, oñeʼẽta hetave tapichápe ha areve ojapóta ko tembiapo (Juan 14:12). Jesús ohechakuaa oikotevẽha ótrore, upévare oheja umi ánhel oipytyvõ chupe pe desiértope ha avei peteĩ ánhel ou omokyreʼỹ chupe hardín de Getsemanípe. Omano mbotávo hatã osapukái Ñandejárape oipytyvõmi hag̃ua chupe (Mateo 4:11; Lucas 22:43; Hebreos 5:7).

¹⁷ Ñande avei upéicha vaʼerã. Ani ñaimoʼã ikatutaha jajapo opa mbaʼe. Añetehápe ningo jajapose ikatumíva guive japredika ha ñamboʼe hag̃ua ñande rapichakuérape (Lucas 13:24; Colosenses 3:23). Ha ñanemanduʼákena Jehová ndoikomoʼãiha ñanembojoja ótrore, ha naiporãiha ñande jajapo upéva (Gálatas 6:4). Akãguapýpe porã jahecha vaʼerã mbaʼépa ñande ikatu jajapo ha upéi ñañehaʼã hese. Avei umi odirihíva pe kongregasión iñarandu vaʼerã ohechakuaa hag̃ua ndaikatuiha ojapo opa mbaʼe ha ojerure toñepytyvõ chupekuéra. Katuete oagradeséta hikuái upévare, oikuaágui Jehová ojevaleha ermanokuérare ‘tuichaiterei ñanekonsola hag̃ua hikuái’ (Colosenses 4:11).

18, 19. a) ¿Mbaʼéichapa jaikuaa Jesús ipyʼaporã hague idisipulokuérandi? b) ¿Mbaʼérepa ñandepyʼaporã vaʼerã ñande rapichakuérandi, ha mbaʼéichapa ikatu jajapo?

¹⁸ Santiago 3:17 heʼi ‘pe persóna orekóva pe arandu oúva yvágagui [...] noñemohatãiha haʼe heʼívapente’. Ha Jesús akóinte ipyʼaporã idisipulokuérandi ha noñemohatãi haʼe heʼívapente. Jepe haʼekuéra ojavy heta mbaʼépe, haʼe ojesareko iporãvare (Juan 1:47). Por ehémplo, Jesús oikuaa idisipulokuéra ohejataha chupe umi soldádo oúvo ipiári, upéicharamo jepe ojerovia hesekuéra (Mateo 26:31-35; Lucas 22:28-30). Oikuaáramo jepe onegataha chupe 3 vése, Jesús oñemboʼe Pédrore ha heʼi ojeroviaha hese (Lucas 22:31-34). Oñemboʼérõ guare Itúape pe pyhare omano mboyve, haʼe noñepyrũi ombohysýi idisipulokuéra ojapo vaíva. Imanduʼa guei pe iporãvare ha heʼi: “Ojapo hikuái nde eréva” (Juan 17:6). Avei oheja chupekuéra opredika ha oipytyvõ umi héntepe, ikatu hag̃uáicha omoirũ avei Jesúspe (Mateo 25:14, 15; Lucas 12:42-44). Umi idisípulo ohechávo mbaʼéichapa ojerovia hesekuéra oiméne ikyreʼỹve ojapo hag̃ua oñemandáva chupekuéra.

¹⁹ Jesús ningo perfékto, upéicharamo jepe ojerovia idisipulokuérare. Ha ñandéma katu koʼýte jajapo vaʼerã upéva, jaikuaágui ñaneimperfékto ha pyʼỹi jajavyha (Filipenses 4:5). Jaiko rangue ñamaña moõpa ofalla ñane ermáno, ikuentave jahecha umi mbaʼe porã ojapóva. Ani ñanderesarái Jehová ohayhuha chupe (Juan 6:44). Oiméne ohecha raʼe hese heta mbaʼe porã ha ñande upéicha vaʼerã avei. Upévare ‘ñambohasánte vaʼerã’ umi mbaʼe ojavyha, ha jajesareko umi mbaʼe porã ojapóvare (Proverbios 19:11). Jahechaukáramo ñane ermanokuérape jajeroviaha hesekuéra, oñehaʼãta hikuái oservi porãve Jehovápe ha péicha ovyʼavéta ojapóvare (1 Tesalonicenses 5:11).

20. ¿Mbaʼépa jajapóta ñamombaʼe añetéramo umi lívro omombeʼúva Jesús rekovekue? ¿Mbaʼépepa ñanepytyvõta jajapóramo Jesús heʼi vaʼekue?

²⁰ La Bíbliape oĩ 4 lívro omombeʼúva Jesús rekovekue ha umíva ñambojojakuaa peteĩ tesórore. Ñamombaʼe añetéramo ko rregálo porãite, jajapóta Jesús heʼi vaʼekue omohuʼãvo idiskúrso sérro ári. Haʼe heʼi enterovévape ojapo hag̃ua upe heʼi vaʼekue ha ani la ohendúnte (Mateo 7:24-27). Ñañehaʼãramo jajapo Jesús ñanemboʼe vaʼekue javyʼavéta koʼág̃a voi ha akóinte jaháta tape porãre ñandegueraháva jeikove opaveʼỹvape (Mateo 7:13, 14). ¡Péicha jahechaukáta añetehápe ñanearanduha!

1, 2. ¿Mbaʼérepa peteĩ túa ovyʼaite itaʼýra iñeʼẽrendúramo chupe, ha mbaʼépa Jehová oipota avei jajapo?

PETEĨ karai omaña hína ventánarupi mbaʼéichapa itaʼyraʼi ohuga partído hapichakuérandi. Peichahágui ipelóta oho chuguikuéra kállepe ha pe mitã oñemboʼýnte omaña hese. Peteĩ iñirũ heʼi chupe: “¿Mbaʼe piko rehaʼarõ reho hag̃ua reheka?”. Péro haʼe heʼi: “Ndovaléi asẽ kállepe”. Itúa opukavy asy ohendúvo upéva.

² ¿Mbaʼére piko ovyʼaite ko karai? Haʼe voi heʼi rupi itaʼýrape ani hag̃ua osẽ kállepe. Upévare ovyʼa ohechávo iñeʼẽrenduha chupe, jepe noĩri hendive. Peteĩ túa oikuaa porã itaʼýra ndojeapeligramoʼãiha iñeʼẽrendúrõ chupe. Upéicha avei ñande Ru Jehová oikuaa jajerovia ha ñaneñeʼẽrendúramo chupe ikatutaha jajesalva ko múndo aña oñehundi vove, ha avei jahupytytaha umi mbaʼe porã omeʼẽtava ñandéve (Proverbios 3:​5, 6). ¿Mbaʼéichapa ñanepytyvõ Jehová jahupyty hag̃ua umi mbaʼe porãita? Haʼe ombou pe mboʼehára ikatupyryvéva ñanemboʼe hag̃ua.

3, 4. ¿Mbaʼéichapa Jesús “oaprende mbaʼépa heʼise ñaneñeʼẽrendu umi mbaʼe osufri vaʼekuére”? Emoĩ peteĩ ehémplo.

³ La Biblia heʼi Jesús rehe: “Haʼéramo jepe Ñandejára Raʼy, haʼe oaprende mbaʼépa heʼise ñaneñeʼẽrendu umi mbaʼe osufri vaʼekuére. Ha iperfékto rire, orresivi pe rresponsavilida omeʼẽ hag̃ua jeikove opaveʼỹva umi iñeʼẽrendúvape” (Hebreos 5:​8, 9, nóta). Jesús oiko vaʼekue hetaiterei áñore yvágape. Ha ohecha Satanás ha ótro anhelkuéra opuʼãrõ guare Itúare, péro haʼe arakaʼeve nomoirũi chupekuéra (Isaías 50:​5). Jesús oĩrõ guare amo yvágape iperfékto ha iñeʼẽrendúma vaʼekue Itúape, ¿mbaʼére piko upéicharõ ojeʼe “iperfékto rire” ha osufri rupi ‘oaprende hague mbaʼépa heʼise ñaneñeʼẽrendu’?

⁴ Ñapensamína ko ehémplore. Ñamoĩ chupe peteĩ alvañíl iñerramiénta pyahuha. ¿Mbaʼéichapa oikuaáta oikópa añete? ¡Ajépa oipuru rirémante oikuaáta! Upéicha avei Jesús oĩ aja yvágape iñeʼẽrendúma vaʼekue opa mbaʼépe, péro ou rire ko yvy ape ári ohasa heta mbaʼe vaíre. Ha upépe ae ohechauka porã toiko la oikóva iñeʼẽrenduha Itúape.

5. ¿Mbaʼérepa tekotevẽ vaʼekue Jesús iñeʼẽrendu opaite mbaʼépe? ¿Mbaʼépa jahecháta ko kapítulope?

⁵ Jesús oúrõ guare ko yvy ape ári iñeʼẽrendu vaʼekue opaite mbaʼépe ha upéicha rupi ojapopa hekopete hembiapo. Chupe ningo oñehenói “pe último Adán”, haʼe ou iñeʼẽrendu opaite mbaʼépe ojejopy vaíramo jepe, ha péicha ojapo ñande ru ypykue ndojapói vaʼekue (1 Corintios 15:45). Haʼe iñeʼẽrendu Itúape vyʼapópe ha ipyʼaite guive, avave ndoikói vaʼekue oikutu kutu chupe iñeʼẽrendu hag̃ua. Heʼi voi iñimportanteveha ojapo Ñandejára rembipota okaru rangue jepe (Juan 4:34). ¿Mbaʼépa ñanepytyvõta jasegi hag̃ua iñehémplo? Ñepyrũrã ko kapítulope jahechamíta mbaʼépa omomýi vaʼekue Jesúspe iñeʼẽrendu hag̃ua. Avei mbaʼépa ohupyty upe haguére. Upéicha ñambohovaikuaáta oĩramo peteĩ tentasión, ha jajapo porãvéta Ñandejára rembipota.

¿Mbaʼérepa Jesús iñeʼẽrendu vaʼekue?

6, 7. ¿Mbaʼérepa Jesús iñeʼẽrendu vaʼekue?

⁶ Jahecha haguéicha kapítulo 3-pe Jesucristo iñumílde. Ha upéva iñimportanteterei iñeʼẽrendu hag̃ua ipyʼaite guive. Haʼe ijejapo térã oñemombaʼetereírire, arakaʼeve naiñeʼẽrendúi vaʼerãmoʼã Ñandejárape (Éxodo 5:​1, 2; 1 Pedro 5:​5, 6). Jesús ojapóvo Itúa oipotáva ohechauka mbaʼépa oguereko ipyʼapýpe ha avei mbaʼépa ohayhu ha mbaʼe rehepa ndaijaʼéi.

⁷ Jesús ohayhu Jehovápe ipyʼaite guive ha upévare oñehaʼãmbaite ponóike ombopochy chupe, ohechaukaháicha kapítulo 13-pe. Avei upéicha rupi Jehová ohendu iñemboʼe (Hebreos 5:​7). Ha ogovernáramo jepe amo yvágape, haʼe ohechauka orrespetaitereiha Jehovápe opa mbaʼe ojapóvape (Isaías 11:​3).

8, 9.¿Mbaʼéichapa oñeñandu Jesucristo heʼiháicha pe profesía? ¿Ha mbaʼéichapa haʼe ohechauka la oñandúva?

⁸ Jahayhúramo Jehovápe nañandejaʼemoʼãi umi mbaʼe vaíre. Jesucristo ndaijaʼéi vaʼekue umi mbaʼe vaíre, heʼiháicha ko profesía: “Nde rehayhu pe hustísia ha nderechaʼéi umi mbaʼe vai ojejapóvare. Upévare Ñandejára, nde Jára, omoĩ aséite ne akãre ndeporavo hag̃ua, ha nepytyvõ revyʼaiteve hag̃ua umi ótro rréigui” (Salmo 45:​7). ‘Umi ótro rréi’ oñemensionáva ko téxtope ningo haʼe umi rréi oúva David familiarégui. Péro, ¿mbaʼére piko haʼe ovyʼaiterei ojeporavo haguére chupe umíva apytégui? Ohupytýta rupi hetaitereive mbaʼe opavavégui ha oikuaa rupi igoviérno oguerutaha hetaiterei mbaʼe porã. Jesús iñeʼẽrendu Ñandejárape ohayhuetereígui pe hustísia ha ndaijaʼéi rupi umi mbaʼe vaíre, ha upévare Jehová ovendesi chupe.

⁹ Jesús ohechauka ohayhuha pe hustísia ha ndaijaʼeiha umi mbaʼe vaíre. Por ehémplo, peteĩ jey idisipulokuéra vyʼapópe ou opredikahágui, ha ojapo rupi Jesús heʼi hagueichaite, oho porãiterei chupekuéra. ¿Mbaʼéichapa Jesús oñeñandu upe haguére? Haʼe ovyʼaiterei (Lucas 10:​1, 17, 21). Péro, ¿mbaʼéichapa oñeñandu vaʼekue umi Jerusalengua naiñeʼẽrendúi ha nopenái haguére hese? La Biblia heʼi hasẽ hague (Lucas 19:​41, 42). Jahechakuaa upéicharõ opokoiterei hague Jesúsre umi mbaʼe oikóva.

10. ¿Mbaʼéichapa ikatu jahayhu umi mbaʼe porã ha nañandejaʼéi umi mbaʼe vaíre?

¹⁰ Jajepyʼamongetáramo umi mbaʼe oñandúvare Jesucristo jahechakuaáta mbaʼéicha rupípa ñaneñeʼẽrendu vaʼerã Ñandejárape. Ha jepe ñaneimperfékto ikatúnte avei jahayhu umi mbaʼe porã ha nañandejaʼéi umi mbaʼe vaíre. Péro upearã jajerure vaʼerã Jehovápe tañanepytyvõmi jajogua hag̃ua chupe ha Itaʼýrape (Salmo 51:10). Ha avei mombyry ñaĩ vaʼerã opa mbaʼe ikatúvagui ñandegueraha vai, por ehémplo umi júnta vai térã umi vyʼarã ikatúva ñanembyai (Proverbios 13:20; Filipenses 4:​8). Jahayhúramo Ñandejárape, Jesús ojapo haguéicha ñaneñeʼẽrendúta chupe jahayhúgui pe iporãva ha ndajajapomoʼãi mbaʼeve tova pukúpe. Péicha avei jajehekýita opaichagua mbaʼe vaígui ñanembojeguaru rupi umi mbaʼe, ndahaʼéi jakyhyjégui jajepillárõ g̃uarã.

“Haʼe ndopekái vaʼekue”

11, 12. a) ¿Mbaʼépa oiko Jesús ojevautisa riremi? b) ¿Mbaʼéichapa Satanás omoñuhãse raʼe chupe?

¹¹ Jesús ojevautisa riremi ohechauka ndaijaʼeiha umi mbaʼe vaíre. Haʼe oho desiértore 40 día aja ha ndoʼúi mbaʼevete. Upémarõ Satanás oho omoñuhã hag̃ua chupe. ¡Upévape haʼe ivalepaite voi! (Mateo 4:​1-11).

¹² Ñepyrũrã heʼi chupe: “Ndéramo añete Ñandejára raʼy, ejapo koʼã itágui pan” (Mateo 4:​3). ¿Mbaʼéichapa oñeñandúne raʼe Jesús oĩrõ guare pe desiértope okaruʼỹre? La Bíbliape heʼi Jesús “iñembyahyieterei” hague. ¡Máva voi piko naiñembyahyimoʼãi heta día ndokaruvéiramo! (Mateo 4:​2). Ñapensamíntena, Satanás ohaʼarõ raẽ Jesús iñembyahýi porã ha ikangypa, ha upéi ae omoñuhãse chupe. Hiʼarive ontendekase Jesús ndahaʼeiha Ñandejára raʼy, upévare guaʼu ndaikatúi ojapo umi itágui pan. Heʼi voi chupe: “Ndéramo añete Ñandejára raʼy”, ndoikuaairamoguáicha haʼeha “pe Taʼýra ypykue ojejapo vaʼekue opaite mbaʼe mboyve” (Colosenses 1:15). Péro Jesús ndohejái mbaʼeve ohesarea chupe. Haʼe oikuaa nopensái vaʼerãha ijehénte oipuru hag̃ua pe podér Ñandejára omeʼẽva chupe. Upévare omboyke Satanás heʼíva ha ojerovia Jehová omeʼẽtaha chupe hoʼu vaʼerã ha opa mbaʼe oikotevẽva (Mateo 4:​4).

13-15. a) ¿Mbaʼéichapa omoñuhãse jey jey Satanás Jesúspe, ha mbaʼéichapa haʼe ombohovái chupe? b) ¿Mbaʼérepa jaʼekuaa Jesús nomeʼẽi hague juruja Satanáspe?

¹³ Upe riremi Satanás ohupi Jesúspe Jerusalén témplo ijyvatevehápe omoñuhã jey hag̃ua chupe. Haʼe oipota Jesús ojepoi upe guive, ikatu hag̃uáicha Jehová ombou hiʼanhelkuérape osalva hag̃ua chupe. Ekalkulamína mbaʼeichaitépa la ivalemi, haʼe ovolea igustoitépe Ñandejára Ñeʼẽ oimoʼãgui péicha Jesús openataha hese. Ha ñapensa porãramo ndouvaimoʼãi Jesúspe ojapo Satanás heʼíva. ¿Mbaʼéicha rupípa? Por ehémplo hetaiterei hénte oĩva pe témplope ohecha vaʼerãmoʼã mbaʼéichapa umi ánhel osalva chupe. Ndaipóri ningo ogueroviaʼỹ vaʼerã haʼeha pe Mesías, ¿ajépa? Ha avei natekotevẽi vaʼerãmoʼã ohasa asyete umi hénte ojerovia hag̃ua hese. Péro Jesús oikuaa porã Jehová ­ndoipotaiha ojapo upéva ojerovia hag̃ua hese umi hénte, oipotaha guei iñumílde ha ojapo porã hembiapo (Isaías 42:​1, 2). Jahechakuaa upéicharõ Jesús noñemombaʼeguasuséi hague, ndoikói oñemofamosose.

¹⁴ Tres vesehápe Satanás oikuaveʼẽ Jesúspe tuicha autorida ogoverna hag̃ua ko múndo. ¿Mbaʼépa ojapo Jesús? ¿Oñemoĩpa opensa raẽ jahecha okonvenípa chupe? Haʼe heʼi: “¡Tereho koʼágui Satanás! Ñandejára Ñeʼẽme heʼi: ‘Ñandejára Jehovápe readora vaʼerã ha chupe añoite reservi vaʼerã’ ” (Mateo 4:10). Ni mbaʼeveichavérõ Jesús nomombaʼeguasumoʼãi avavépe ndahaʼéiramo Jehovápe.

¹⁵ Péro, ¿mbaʼépa ojapo Satanás? Haʼe ndeʼíri: “Nambre, tajedeha chugui”. Jepeve oheja chupe upérõ guare, Lucas heʼi: “Pe Diablo oho upégui, otopa jey peve ótro moménto otantea jey hag̃ua chupe” (Lucas 4:13). Satanás opyta opeskaʼi upérupi, ha ág̃a ija vove chupe ojeity jeýma hag̃ua hiʼári. Ha ndahaʼéi ku sapyʼamínte mbaʼe omoñuhãséva chupe, ojapo upéva ipahaite peve voi. La Biblia heʼi Jesús ‘ohasa hague entéro umi pruéva ñande jahasáva’ (Hebreos 4:15). Upéicha rupi nomeʼẽi juruja Satanáspe. ¡Jasegíkena iñehémplo!

16. ¿Mbaʼéichapa Satanás omoñuhãse koʼag̃aite peve Ñandejára siervokuérape? ¿Ha mbaʼéichapa ñande ikatu ñambohovái umíva?

¹⁶ Koʼag̃aite peve Satanás omoñuhãse Ñandejára siervokuérape ha ñaneimperfékto rupi ndahasyiete voi jaʼa hag̃ua iñuhãme. Haʼe ojapo ikatúva guive ñandereity hag̃ua. Por ehémplo oipota ñapensa ñandejehénte, ñañemombaʼeguasu, ñamandase ha ñandeplatarayhu. Upévare tekotevẽ jajepyʼamongeta mimi jaiko lájare, ha ñapensa heʼívare 1 Juan 2:​15-17. Ñañeporandumína, ¿noiméipa apensa aikóvo umi mbaʼe kyʼa oĩvare ko múndope, chetaryrýi térã ajechaukase? Ñañatende porã vaʼerã ani hag̃ua umi mbaʼe ñanemomombyry ñande Ru Jehovágui. Ñanemanduʼa vaʼerã ko múndo ha huvicha Satanás koʼẽrõitéma oñehunditaha. Upévare ñañatendékena ani hag̃ua Satanás ñandereity iñuhãme ha jasegi pe Mboʼehára Guasu ehémplo, pórke “haʼe ndopekái vaʼekue” (1 Pedro 2:22).

“Che siémpre ajapo umi mbaʼe haʼe oguerohorýva”

17. ¿Mbaʼéichapa oñeñandu vaʼekue Jesús iñeʼẽrendúvo Itúape? ¿Péro mbaʼépa ikatu oñepensa?

¹⁷ Jesús ovyʼa vaʼekue iñeʼẽrendúvo ha ojapo opa mbaʼe Itúa oipota hagueichaite. Upévare heʼi: “Che siémpre ajapo umi mbaʼe haʼe oguerohorýva”. Ñande avei ñaneñeʼẽrendu vaʼerã Jehovápe ñande pyʼaite guive, ndahaʼéi ku tova pukúpe mbaʼe (Juan 8:29). Péro ndofaltái vaʼerã opensáva: “⁠Jehová ningo ndojavýi arakaʼeve, upévare Jesúspe g̃uarã ndahasýi rasa vaʼekue iñeʼẽrendu chupe. Ñande katu ñaneñeʼẽrendu vaʼerã yvypóra ojavy memévape, tahaʼe umi autoridápe térã ótrope”. Péro ñanemanduʼa vaʼerã Jesús iñeʼẽrendu hague avei yvypóra imperféktope. Jahechamína.

18. ¿Mbaʼe ehémplo neporãvapa oheja Jesús umi imitãvape g̃uarã?

¹⁸ Jesús oñemoĩ vaʼekue José ha María poguýpe iñimperféktoramo jepe hikuái. Jaikuaaháicha Jesús ikatupyrýma vaʼekue imitã guive ha ohechakuaáne ituakuéra ojavyha heta mbaʼépe. Upéicharamo jepe nopuʼãi hesekuéra ni ndoikói heʼi mbaʼéichapa omongakuaa vaʼerã hikuái ifamília. Lucas 2:51 heʼi Jesús orekórõ guare 12 áño ‘osegi hague iñeʼẽrendu chupekuéra’. Upéva peteĩ ehémplo neporãva umi imitãvape g̃uarã oñehaʼãmbaitéva iñeʼẽrendu ha omombaʼe ituakuérape (Efesios 6:​1, 2).

19, 20. a) ¿Mbaʼérepa ijetuʼuete vaʼekue Jesúspe iñeʼẽrendu hag̃ua umi yvypóra imperféktope? b) ¿Mbaʼéichapa jahechauka ñaneñeʼẽrenduha umi odirihívape pe kongregasión?

¹⁹ Jesúspe ijetuʼu vaʼekue iñeʼẽrendu umi yvypóra imperféktope. Haʼe ohasa heta mbaʼe ñande ndajahasáiva. Itiémpope umi judío omombaʼeguasu vaʼekue Jehovápe heta áñorema Jerusalén témplope umi saserdóte rupive. Péro umi mbaʼe oñekambia potaitéma kuri, hendaguépe opyta hag̃ua pe kongregasión kristiána (Mateo 23:​33-38). Upe aja umi rrelihión omoakãva omboʼe Greciagua arandu, omboʼe rangue Ñandejára Ñeʼẽ. Ha pe témplope henyhẽ hénte hembiapo vai ha ipokarẽvagui, upévare Jesús heʼi: “Peẽ pejapo chugui mondaha raity” (Marcos 11:17). ¿Ipochýpa raʼe Jesús ojejapo haguére koʼã mbaʼe ha upéicha rupi ndohovéi témplope ni sinagógape? Ipochýramo jepe, haʼe ndofaltái umichahápe omombaʼeguasu hag̃ua Ñandejárape, ha jepe ohechakuaa oĩ vaiha umi mbaʼe ojejapóva, ojeroviánte Jehováre ha ohaʼarõ (Lucas 4:16; Juan 5:​1).

²⁰ Jahechaháicha Jesús iñeʼẽrendu vaʼekue koʼã mbaʼépe, ha ñande ñamoirũva chupe koʼýte jajapo vaʼerã upéva. Koʼã tiémpo jaikóvape oñemombaʼeguasu Ñandejárape haʼe oipotahaichaite, yma guive ojeʼe haguéicha oikotaha. Ha jaikuaa porã Jehová heʼi hague ndohejamoʼãiha arakaʼeve Satanás ombyai ipuévlo (Isaías 2:​1, 2; 54:17). Upéicharamo jepe sapyʼánte oĩ la fallaʼi mimi kongregasiónpe. Péro upe haguére ndajaikói vaʼerã jaʼe: “Pe ermáno oho aja Salónpe che ndahamoʼãvéima”. Térã ndajaikói vaʼerã jataky umi ansiánore. Upéva rangue ñamombaʼe ha ñaipytyvõ vaʼerã umi odirihívape pe kongregasión. Ha jahechauka ñaneñeʼẽrenduha jaha memévo rreunionhápe, umi aty guasúpe ha jajapóvo umi mbaʼe ojeʼéva upépe (Hebreos 10:​24, 25; 13:17).

21. ¿Mbaʼépa Jesús ojapo Pedro oñemoñeʼẽrõ guare chupe? ¿Ha mbaʼépa ñanemboʼe upéva?

²¹ Jesús ndohejái vaʼekue avave oguenohẽ chupe Jehová rapégui. Peteĩ jey Pedro oñemoñeʼẽ chupe ha heʼi natekotevẽiha ohasa asyeterei ni omano. Péro Jesús iñeʼẽ ári osẽ heʼi ani hag̃ua ohapejoko chupe, jepe Pedro ndojaposéi upéva (Mateo 16:​21-23). Sapyʼánte avei ñane hentekuéra heʼi ñandéve natekotevẽiha jajopyeterei Ñandejára servísiope, oimoʼãgui péicha ñaĩ porãvetaha. Umícha jave jasegi vaʼerã Jesús disipulokuéra ypykue ehémplo ha ‘ñaneñeʼẽrendu Ñandejárape ñane governánteramo, yvypórape rangue’ (Hechos 5:29).

Mbaʼépa jahupytýta ñaneñeʼẽrendúramo, Jesús ojapo haguéicha

22. ¿Mbaʼépa Satanás heʼi yvyporakuérare, ha mbaʼéichapa Jesús oity yvýre upéva?

²² Jesús iñeʼẽrendu Ñandejárape omano meve. “Haʼe oaprende mbaʼépa heʼise ñaneñeʼẽrendu umi mbaʼe osufri vaʼekuére”. Ojapo Jehová oipotáva, ha nopensái ijehénte (Lucas 22:42). Ha ohasa asýramo jepe, iñeʼẽrendu opaite mbaʼépe ha siémpre ojapo iporãva (1 Timoteo 3:16). Ñanemanduʼáne Satanás heʼi hague ndaiporiha yvypóra ikatu vaʼerã iñeʼẽrendu Jehovápe ojejopy vai jave. Adán ha Eva tuicha ofalla vaʼekue, péro upe rire ou Ñandejára Raʼy iñimportantevéva ha iñeʼẽrendu ohasáramo jepe heta mbaʼe ijetuʼúva. Upéicha oity yvýre Satanás heʼi vaʼekue.

23-25. a) ¿Mbaʼépa jahupytýta ñaneñeʼẽrendúramo? Emoĩ peteĩ ehémplo. b) ¿Mbaʼépa jahecháta pe kapítulo oúvape?

²³ Jesús iñeʼẽrendu rupi ohupytyka heta mbaʼe porã yvyporakuérape. Ñande avei ñaneñeʼẽrendúvo toiko la oikóva jahechauka hína ñandefielha (Romanos 5:19). Jehová ovendesi vaʼekue Jesucrístope iñeʼẽrendu haguére chupe, ha ñanevendesíta avei ñandéve ñaneñeʼẽrendúramo Itaʼýrape. La Biblia heʼi voi oñemeʼẽtaha “jeikove opaveʼỹva umi iñeʼẽrendúvape” Jesúspe (Hebreos 5:​9).

²⁴ Ñaneñeʼẽrendúramo ningo mombyry ñagana. Proverbios 10:9 heʼi: “Pe siémpre ojapóva iporãva oikóta pyʼaguapýpe”. Ñamoĩkuaa peteĩ ehémplo, peteĩ ladríllogui reínte ndoikói mbaʼeve, péro heta ladríllogui ikatúma oñemopuʼã peteĩ óga guasu neporãva. Péicha avei ñaneñeʼẽrendúramo una vénte ndahaʼéi mbaʼeve, péro ñaneñeʼẽrendúramo káda día ikatúta ñandefiél ha haʼetéta ku ñamopuʼãva ñande jerovia. ¡Ajépa iporãite upéva!

²⁵ Ñaneñeʼẽrendúvo jahasa heta mbaʼe ijetuʼúva ha upévare tekotevẽ ñanembarete jagueropuʼaka hag̃ua. Pe kapítulo oúvape jahecháta mbaʼéichapa Jesús ogueropuʼaka vaʼekue heta mbaʼe ijetuʼúva.