Mbaʼéichapa ikatu ñañembosakoʼi jaiko porã hag̃ua ñamenda rire

1, 2. a) Mbaʼépa Jesús ohechauka iñimportanteha jajapo? b) Mbaʼépa ojapovaʼerã umi omendaséva?

OÑEMOPUʼÃ hag̃ua peteĩ óga heta mbaʼe ojepreparavaʼerã. Ñepyrũrã ojeporavovaʼerã peteĩ terréno ha ojejapo peteĩ pláno. Péro oĩve peteĩ mbaʼe iñimportánteva. Jesús heʼi: “Mávapa peẽkuérava omopuʼãséramo peteĩ tórre, ndoguapyraẽi oipapa mboýpa ohupytýta ichupe, ha ohecha oguerekópa ojapopa hag̃ua?” (Lucas 14:​28, BNP).

² Ko mbaʼe tekotevẽ avei jajapo jaiko porãséramo ñamenda rire. Oĩ ningo heta heʼíva omendaseha. Péro oguapýpa opensa mbaʼépa oikotevẽ upearã? La Biblia ningo heʼi umi omendáva ovyʼaha, péro ohechauka ijetuʼuha avei (Proverbios 18:22; 1 Corintios 7:28). Upévare umi omendaséva ohechakuaavaʼerã umi mbaʼe porã ohupytýtava ha umi provléma ombohováitava.

3. Mbaʼérepa ikatu jaʼe la Biblia oipytyvõha umi omendasévape, ha mbaʼe porandúpa ñahesaʼỹijóta?

³ La Biblia ikatu ñanepytyvõ. Umi konsého oĩva ipype ou Jehovágui, ha Haʼe voi omoñepyrũvaʼekue ñemenda (Efesios 3:​14, 15; 2 Timoteo 3:16). Jahechamína umi konsého porã oĩva la Bíbliape jaikuaa hag̃ua koʼã mbaʼe: 1) Mbaʼéicha jaikuaáta ikatumaha ñamenda?, 2) Mbaʼépa ñañehaʼãvaʼerã jahecha ñane rembirekorã térã ñane menarã rehe, ha 3) Mbaʼépa ñanepytyvõta ñande reko potĩ hag̃ua ñamenda mboyve?

IKATÚMAPA ÑAMENDA?

4. Mbaʼépa oipytyvõta umi omendávape oiko porã hag̃ua oñondive, ha mbaʼérepa jaʼe upéva?

⁴ Heta mbaʼe ñaikotevẽ ñamopuʼã hag̃ua peteĩ óga, péro jajapopa rire hetánte avei ñambaʼapo ñañangareko hag̃ua hese. Upéicha avei ñamendávo. Tuicha mbaʼe ningo ñemenda, péro upéi jaiko porã hag̃ua ñande rogapýpe jajapovaʼerã heta mbaʼe. Mbaʼépa ñanepytyvõta jaiko porã hag̃ua oñondive? Peteĩ mbaʼe iñimportánteva hína pe kompromíso. La Biblia heʼi umi omendávare: “Upévare kuimbaʼe oheja itúva ha isýpe, ojoaju hembireko ndive, ha oiko mokõivégui peteĩ tekovénte” (Génesis 2:24). Jesucristo heʼi ‘ñemoakãratĩre’ añoite umi omendáva ikatuha ojedivorsia ha omenda jey (Mateo 19:9). Ñamendasérõ ñanemanduʼavaʼerã mbaʼépa heʼi la Biblia ñemendáre. Ndajarekoséiramo koichagua kompromíso heʼise neʼĩraha ñaime porã ñamenda hag̃ua (Deuteronomio 23:21; Eclesiastés 5:​4, 5).

5. Mbaʼérepa umi omendátava omombaʼevaʼerã pe kompromíso?

⁵ Heta tapicha okyhyje oñekompromete hag̃ua. Peteĩ mitãkariaʼy heʼi: “Apensávo roimetaha oñondive romano meve, añandu haʼete ku añeñapytĩva ha ajejokuapáva, ndaikatuvéima aha mamove”. Péro japorohayhu añetéramo, ndajakyhyjemoʼãi ñañekompromete hag̃ua. Umi omendáva niko oñekompromete oĩ hag̃ua oñondive ivaíva ha iporãvape. Apóstol Pablo heʼi japorohayhúramo “jarohasa” ha “jaropuʼaka opa mbaʼe” (1 Corintios 13:​4, 7). Peteĩ kuñakarai heʼi: “Chepyʼaguapy aikuaávo roñekomprometeha roime hag̃ua oñondive. Ha añeñandu porã rohechaukahaguére upéva opavave rovake” (Eclesiastés 4:​9-12).

6. Mbaʼérepa naiporãi ñamenda ñane mitãitereíre?

⁶ Ñakumpli hag̃ua ñane kompromíso ñaneakãguapyvaʼerã. Upévare Pablo heʼi kristianokuérape ani hag̃ua omenda imitãiterei reheve, jaikuaágui umi imitãitereíva iñakãraku reiha (1 Corintios 7:36). Imitãva pyaʼe okambia okakuaávo. Heta omendáva imitãitereíre ohechakuaa upe rire okambiaha umi mbaʼe oipotáva ha oikotevẽva. Heta káso ohechauka umi omendáva imitãre ohasa asyveha ha pyaʼeve ojopoi. Umi ohaʼarõvéva katu ndaupéichai. Upévare, ani jajapura ñamenda hag̃ua. Ñamenda mboyve ikatu ñaaprende ha jajapo heta mbaʼe ñanepytyvõtava ñamenda rire. Ñahaʼarõramo jaikuaa porãvéta mbaʼépa jaipota ha upéva tuicha ñanepytyvõta jaiko porã hag̃ua ñamenda rire.

JAJEKUAA RAẼ ÑANDEJUPE

7. Mbaʼérepa umi omendaséva omañavaʼerã ijehe raẽve?

⁷ Ajépa ndahasyirasa jaʼe mbaʼeichagua tapichárepa ñamendase. Péro mbaʼépa ikatu jaʼe ñandejehe? Mbaʼéichapa ñande lája ñanepytyvõta jaiko porã hag̃ua ñamenda rire? Mbaʼeichagua ména térã tembirekópa oikóta ñandehegui? Pór ehémplo, jajavy jave ha oĩ oñemoñeʼẽva ñandéve, ñahendúpa chupe, térã nañahenduséi voi ojeʼéva ñandéve ha ñambohovaise katuete? Ñañehaʼãpa ñanderory ha javyʼa jarekomívare térãpa ñambovai opa mbaʼe ha ñanechiʼõ? (Proverbios 8:33; 15:15.) Ñanemanduʼákena ñamenda rire upéva nokambiamoʼãiha. Ñandejejapo, ñandepochy rei térã ñanechiʼõitereíramo ñamenda mboyve, upéichatante avei ñamenda rire. Hasy jepi jahecha hag̃ua mbaʼépepa ñakambiavaʼerã. Upévare iporãta jajeruréramo ñande tuvakuéra térã peteĩ ñane amígope teʼi mbaʼépa opensa ñanderehe ha toñemoñeʼẽmi ñandéve. Jahecháramo tekotevẽha ñakambia, ñañehaʼãvaʼerã ñakambia ñamenda mboyve.

8-10. Mbaʼe konséhopa omeʼẽ la Biblia umi omendasévape?

⁸ La Biblia heʼi jahejavaʼerãha Ñandejára espíritu tomeʼẽ ñandéve ‘mborayhu, vyʼa, pyʼaguapy, pasiénsia, pyʼaporã, mbaʼeporã, jerovia, jejapoʼỹ ha jererekokuaa’. Avei heʼi: ‘Pembopyahupaitéke pende pyʼapy ha pene  akãme perekóva ha pemoñepyrũ pende reko pyahu Ñandejára ojapovaʼekue ijoguaháramo. Péva ojehecháta penderehe, pende reko marangatúramo, ha peikóramo añeteguápe’ (Gálatas 5:​22, 23, BNP; Efesios 4:​23, 24). Jajapóramo koʼã mbaʼe ñamenda mboyve, haʼete ñambyatýva pláta vánkope, upéi hetave ñanohẽta.

⁹ Pór ehémplo, pe kuña ikatu oñatendeve “ipyʼapýpe” oĩvare, oñehaʼãrangue oñemoporãiterei (1 Pedro 3:​3, 4). Iñakãguapy ha heko kirirĩramo ohechaukáta iñaranduha, ha ‘yvoty apesãmeguáicha ombojeguáta iñakã’ (Proverbios 4:9; 31:​10, 30; 1 Timoteo 2:​9, 10). Pe kuimbaʼe katu oñehaʼãvaʼerã otrata porã ha omombaʼe umi kuñáme (1 Timoteo 5:​1, 2). Avei odesidikuaavaʼerã, ha okumpli porã umi rresponsavilida oñemeʼẽva chupe. Ohechakuaavaʼerã ikatuha ojavy ha naiporãiha ijejapo. Umi omandaséva iprovléma hetáta omenda rire (Proverbios 29:23; Miqueas 6:8; Efesios 5:​28, 29).

¹⁰  Entéro kristiáno ñañehaʼãvaʼerã ñakambia koʼã mbaʼépe, ijetuʼúramo jepe. Upéva ñanepytyvõta jaiko porãve hag̃ua ñamenda rire.

MBAʼÉPA ÑAÑEHAʼÃVAʼERÃ JAHECHA ÑANE REMBIREKORÃ TÉRÃ ÑANE MENARÃ REHE

11, 12. Mbaʼépa rejapovaʼerã retopa jave peteĩ ndegustáva?

¹¹ Nde ikatu reiporavo mávarepa remendáta. Mbaʼépa rejapovaʼerã retopa jave peteĩ ndegustáva? Primero reñeporanduvaʼerã: “Añetehápepa amendase?”. Ivaiete ñamoakãraku ñande rapichápe ha upéi jaheja rei (Proverbios 13:12). Upéi eñeporandumi: “Ikatúma piko amenda?”. Oimérõ retopáma peteĩ ndegustáva, ikatu reñeʼẽ hendive ha remombeʼu chupe reñandúva. Péro ndogustáiramo chupe, ani reiko hapykuéri; haʼe ikatu odesidi mbaʼépa ojapóta. Ogustáramo chupe katu iporãta pehecháramo mbaʼépa ikatu pejapo pejokuaave hag̃ua. Upéicha pehechakuaáta pejogueraha porãtapa. Mbaʼépa peñehaʼãvaʼerã peikuaa?

¹² Jaikuaa hag̃ua ko mbaʼe ñapensami peteĩ mbaraka térã peteĩ árpare. Oñeafina porãrõ ikatu ñambopu pype músika pu rory porã. Péro mbaʼépa oikóta ñambopusérõ oñondive? Ipu porã hag̃ua tekotevẽ oñeafina ojuehe. Upéichante avei kuña ha kuimbaʼe. Ikatu káda uno ilája porã. Péro mbaʼépa ojapovaʼerã ojogueraha porã hag̃ua?

13. Mbaʼérepa ivai jajegusta peteĩ ndojeroviáivare Jehováre?

¹³ Iporã mokõive ojerovia Ñandejárare ha omombaʼe teko potĩ. Apóstol Pablo heʼi: “Ani peñemoĩ umi ogueroviaʼỹva ykére” (2 Corintios 6:14; 1 Corintios 7:39). Ñamendáramo peteĩ ndojeroviáivare Jehováre pyaʼeve jaiko vaíta hendive. Mokõive ñamombaʼérõ Ñandejárape katu jajogueraha porãvéta. Jehová oipota javyʼa ha ñañemoag̃uive ñane ména térã ñane rembirekóre. Oipota avei ñañemoag̃ui hese ha upéicha ñane mborayhu imbaretevéta (Eclesiastés 4:12).

14, 15. Jepe iñimportánte umi omendátava ojerovia Jehováre, mbaʼépa oipytyvõta avei chupekuéra ojogueraha porã hag̃ua?

¹⁴ Iñimportantevéva ningo ñamombaʼeguasu Ñandejárape oñondive, péro oĩve heta mbaʼe. Mokõivéva opensa joja vaʼerã umi mbaʼe ohupytysévare. Mbaʼépa nde rejapose? Pór ehémplo, perekosépa mitã? Mbaʼépa remotenonde nde rekovépe?a (Mateo 6:33.) Peteĩ ména ha tembireko ojogueraha porãta oñoamigoitéramo ha ovyʼáramo oñondive (Proverbios 17:17). Upearã mokõivéva ojaposevaʼerã heta mbaʼe oñondive. Ndojapóiramo upéva, ijetuʼúta chupekuéra ojogueraha porã hag̃ua. Ha mbaʼépa oikóta ne menarã térã ne rembirekorã ojaposéramo peteĩ mbaʼe ndéve ndaigústoiva? Heʼisépa upéva ndaikatuiha pejogueraha porã? Nahániri. Katuete oĩta umi mbaʼe pejaposéva oñondive. Nde ikatu rembovyʼa chupe rejapóramo hendive umi mbaʼe haʼe oguerohorýva (Hechos 20:35).

¹⁵ Jajogueraha porã hag̃ua natekotevẽi ñapensa joja opa mbaʼére. Ñañeporandurangue: “Rojojogua piko opa mbaʼépe?”, ñañeporanduvaʼerã: “Mbaʼépa oiko rojoavy jave? Ikatúpa roñemongeta porã? Térãpa kangue roiko vai jepi?” (Efesios 4:​29, 31). Ñamendaséramo naiporãi ñamaña umi ijejapóvare, oñemoaranduetereívare, térã umi ojaposéva opa mbaʼe haʼekuéra heʼiháichante.

ÑAPORANDU RAẼ VAʼERÃ

16, 17. Mbaʼépa oñeporanduvaʼerã kuña ha kuimbaʼe omendaséva?

¹⁶ Kongregasiónpe ‘ojehecha porã raẽ’ mbaʼeichaguápa peteĩ tapicha oñemeʼẽ mboyve chupe peteĩ rresponsavilida (1 Timoteo 3:​10, BNP). Ikatu jajapo avei upéva. Pór ehémplo, pe kuña ikatu oñeporandu: “Mbaʼépa ojeʼe ko kuimbaʼére? Mávapa iñamigokuéra? Ojehechápa hese ojejokokuaaha? Mbaʼéichapa otrata umi ijedávape? Mbaʼeichaguápa ifamília? Mbaʼéichapa ojogueraha hendivekuéra? Omombaʼetereípa pe pláta? Hoʼuetereípa vevída? Ipochy reípa ha oñorairõse? Mbaʼe rresponsavilidápa oreko kongregasiónpe ha mbaʼéicha ojapo? Ikatúta piko arrespeta chupe che pyʼaite guive?” (Levítico 19:32; Proverbios 22:29; 31:23; Efesios 5:​3-5, 33; 1 Timoteo 5:8; 6:10; Tito 2:​6, 7).

¹⁷ Peteĩ kuimbaʼe ikatu oñeporandu: “Ohayhu ha omombaʼépa Ñandejárape ko kuña? Ikatútapa oñangareko ore rógare? Mbaʼépa ohaʼarõta orehegui ihentekuéra? Iñakãguapy ha iguápa piko? Térãpa ogasta reipa ipláta? Mbaʼérepa oñeʼẽ jepi? Ojepyʼapýpa hapichakuérare, térã opensa ijehénte? Iñentremetídapa? Ikatúpa ajerovia hese? Oñemoĩnepa che poguýpe, térãpa opuʼãta cherehe?” (Proverbios 31:​10-31; Lucas 6:45; Efesios 5:​22, 23; 1 Timoteo 5:13; 1 Pedro 4:15).

18. Mbaʼépa jahechakuaavaʼerã ñane menarã térã ñane rembirekorã ojavy jave?

¹⁸ Aníke ñanderesarái ñane menarã térã ñane rembirekorã iñimperfektoha, ndahaʼéi umi novélape osẽvaicha. Enterove ningo jajavy ha upévare jaipota jepi ñande rapicha ñaneperdona (Romanos 3:23; Santiago 3:2). Avei ñañehaʼãvo ñasolusiona umi provléma ñanepytyvõta heta mbaʼépe. Ñamoĩ chupe ñaime aja de nóvio jaiko vaiha peteĩ mbaʼére. Upéva ningo ikatu oiko, umi ojoayhuvéva jepe sapyʼánte oiko vai (Ehechami Génesis 30:2; Hechos 15:39). Tekotevẽ piko ‘jajejokokuaamie’ ha ñañehaʼã ñañemongeta porã pe provlémare? (Proverbios 25:28.) Oñehaʼãpa avei haʼe ikatu hag̃uáicha jaiko porã jey? Ha ñandépa mbaʼe jajapo? Ikatu piko ñañehaʼãmie ani ñande pire pererĩeterei ha ñandepochy reipa? (Eclesiastés 7:9.) Ñambohováiramo ãichagua provléma ñanepytyvõta ñañemongetakuaa hag̃ua ág̃a ñamenda rire (Colosenses 3:13).

19. Mbaʼépa iporã jajapo oĩrõ provléma tuichavéva?

¹⁹ Ha jahechárõ peteĩ mbaʼe ñandepyʼapyvéva? Tekotevẽ ñapensa porã ko mbaʼére. Ñandegustavéramo jepe peteĩ tapicha, ha ñamendasetereíramo jepe, aníke ñamboty ñande resa koʼã mbaʼépe (Proverbios 22:3; Eclesiastés 2:14). Ndajajeroviapáirõ pe tapicháre iporãve jajehejánte chugui.

ANÍKE ÑANDE REKO KYʼA

20. Mbaʼéichapa umi oĩva de nóvio ikatu heko potĩ?

²⁰ Mbaʼépa ñanepytyvõta ñande reko potĩ hag̃ua ñamenda mboyve? Iporã jahechami koʼã mbaʼe: Mbaʼépa opensáta umi hénte umi oĩva de nóvio oñakaramáramo ojopóre, oñoañua térã oñohetũ? Ndaivaíriramo jepe ã mbaʼe, ojejapovaʼerã oñemendapotápente. Ha avei ñañatendevaʼerã ani hag̃ua koʼãva ñanemoakãrakueterei ha ñande reko kyʼa (Efesios 4:​18, 19; ehecha Cantar de los Cantares 1:2; 2:6; 8:​5, 9, 10). Ñane korasõ ningo ñanembotavy jepi. Upévare naiporãi japyta oñondive año peteĩ ógape, kóche oñestasionávape térã ambue hendápe, ikatuhápe jajapo ivaíva (Jeremías 17:9). Ñañehaʼãramo ñande reko potĩ ñaime aja de nóvio jahechauka jajejokokuaaha, ha avei ñamombaʼeha ñane rembirekorã térã ñane menarã oñandúva. Iporãvéva katu, ñande reko potĩramo ñambovyʼañaína Jehovápe. Haʼe oipota isiervokuéra heko potĩ (Gálatas 5:​19-21).

21. Mbaʼe mbaʼérepa oñemongetavaʼerã umi omendaséva?

²¹ Avei umi omendátava oñemongetakuaavaʼerã. Oĩ heta mbaʼe ohechamavaʼerã omenda mboyve. Moõpa oikóta hikuái? Ombaʼapótapa mokõivéva? Oipotátapa mitã? Iporã avei omombeʼúramo ojupe yma ojapovaʼekue ha ikatúva ogueru provléma upe rire. Pór ehémplo, oiméramo odeve térã hasy. Oĩ heta hasýva sídagui péro ndojekuaáiva hese. Upévare oimérõ peteĩ tapicha yma heko vai térã ojedroga, ikatu pe kuña térã pe kuimbaʼe ỹrõ isuegrokuéra ojerure chupe tojapouka análisis ohecha hag̃ua hesãipa. Ha oimérõ hasy ndovaléi ipochy pe ótro nomendaséirõ hese. Upévare iporã entéro ymave heko vai térã ojedrogavaʼekue ojapouka análisis oñemoĩ mboyve de nóvio.

KASAMIÉNTO RIRE

22, 23. a) Mbaʼépa naiporãmoʼãi jajapo japreparávo pe fiésta? b) Mbaʼéichapa jahechavaʼerã fiésta ha ñemenda?

²² Katuete heta pembaʼapóta peprepara hag̃ua pene kasamiénto. Ndapejapóiramo peteĩ fiésta tuichaitereíva peropuʼaka porãta. Peteĩ fiésta guasu ogustáta pene hénte ha amigokuérape, péro pembaʼapo ha pegastaitereíta. Jajaposéningo entéro ojapoháicha, péro pe fiésta tuichaitereírõ ha jaipotárõ iporãve ótro ojapóvagui, javyʼarangue jahasa vaíta upe ára porãitépe. Iporãramo jepe jajapo umi ótrope ogustáva, pe nóvio odesidivaʼerã mbaʼépa ojejapóta ikasamiéntope (Juan 2:9).

²³ Ñanemanduʼákena pe fiésta un dianteha, ñemenda katu opa ára g̃uarã. Aníkena upéicharõ ñamombaʼeterei pe árante. Upéva rangue ñañehaʼãkena jajapo Jehová heʼíva ha jajeprepara jaiko hag̃ua ména ha tembirekóicha. Upéicharamo ikatúta jaiko porã ñamenda rire.