ZI’IREGO POAN YƐLA
“Zaberɛ La Dela Na’ayenɛ Zaberɛ”
JANUARY 28, 2010, mam yuun boi la Strasbourg n de France tinsoŋa la. Ge mam yuun ka keŋɛ bim ti n ta ɛ bisɛ tiŋa la. Mam yuun laɣum pa’asɛ la lɔyadoma sɛba n yeti ba tɔɣɛ po’e Yehowa Sɛɛradoma European Court of Human Rights (ECHR) la poan. France gɔmɛt la yuun yeti Yehowa Sɛɛradoma tari la ba sanɛ 64 million euros ($89,000,000 U.S.) ti la dɛna lampo ligeri. To me yuun boi bim ti to tɔɣɛ ti ba bɔkɛ ti bala daɣɛ yelemɛŋɛrɛ. Ge la yuun daɣɛ la ligeri la n zo’e se’em la zuo ti to bɔta ti to tɔɣɛ di buurɔ. To san tɔɣɛ nyaŋɛ, Yehowa yu’urɛ la wan nyɛ na’asegɔ, a nɛreba la me zuo wan zɛ̃kɛ ti ba kelum tara yɔ’ɔ pu’usa Yehowa France tiŋa. Sɛla n yuun eŋɛ kootin la poan la pa’alɛ ti “zaberɛ la dela Na’ayenɛ zaberɛ.” (1 Sa. 17:47) Basɛ ti n tɔɣɛ pa’alɛ.
Yuun 1999 poan, France gɔmɛt la yuun yeti la nari ti to France tigere yile la yɔ lampo, la ton to’e bo’olum yuun 1993 la 1996 poan la. To yuun tari yele la zom la France kootin ge ba yuun ka gãkɛ dɛ soŋa. To yuun le zom la kootin ge ba yuun kelum yele la bala mea nɔɔ. Bala zuo la, gɔmɛt la yuun fã to ligeri n gaŋɛ 4.5 million euros ($6,300,000 U.S.) tigere yile la account poan. To yuun nyaa boti la to zom ECHR ti ba gãkɛ yele la. ECHR la yuun yeti tomam la gɔmɛt la lɔyadoma, la ECHR nɛra ayima sɔsɛ bɔkɛ taaba ge ti bamam nyaa gãkɛ yele la.
To yuun ti’isɛ ti ECHR nɛra la wan yeti to yɔ laɣehɔ fii bo France gɔmɛt la. Ge to yuun mi ti to san puɣum yɔ sampua bo gɔmɛt la, Yehowa puurɛ kan pee. Mabiisi la yese la ba suuren bo bo’olum ti la soŋɛ na’am tuuma la. Bala la, ligeri la daɣɛ gɔmɛt ligeri. (Mt. 22:21) Ge to yuun kelum keŋɛ meeting la mɛ ti la pa’alɛ ti to bo’ori European Court la gilema.
Mam la lɔyadoma basɛba n ze ECHR nɛŋan, 2010
To yuun seke taaba la Kootin la deo ayima n ani soŋa poan. Sɔsega la yuun ka pɔsɛ soŋa. ECHR nɛra la kɔ’ɔn pɔsɛ yeti, eŋa bisɛ ti la nari ti Yehowa Sɛɛradoma n boi France yɔ lampo la ase’a. Bala yuun basɛ ti to soke en la bilam bilam ti, “Hon mi ti France gɔmɛt la puɣum fã la to ligeri n gaŋɛ 4.5 million euros to account poan?”
A yuun ya la nɔɔrɛ. Gɔmɛt la lɔyadoma la n yuun sakɛ ti gɔmɛt la eŋɛ la bala la, ECHR nɛra la yuun nyaa tee la a puti’irɛ. A sunsɔa n yuun nyie ti a ki’ilum sɔsega la. Bilam bilam ti mam baŋɛ ti Yehowa n eŋɛ yele ana wa za’a ti to ta’an di buurɔ yele wa poan. Ton yuun yese la, to puurɛ n pee ge ti la me yuun eŋɛ to pakerɛ la sɛla n eŋɛ la.
June 30, 2011 ti ECHR la yuun naɛ nɔɔrɛ gãkɛ yele la ti to di buurɔ. Ba yuun yeti gɔmɛt la ka tari sore ti a to’e lampo la to zɛ’an ge yuun bo nɔɔrɛ ti ba lebese to ligeri la bo to ge yɔ dɔɣelega pa’asɛ! Kootin la n yuun gãkɛ yele la se’em la kelum tɛ’ɛla la yelemɛŋɛrɛ pu’usegɔ France tiŋa. Sokere la ti to yuun ka maasum ge soke la ani wuu kugere la ti David yuun dekɛ lobe ku Goliat la. La yuun basɛ ti yɛla tee mɛ. Beni n sɔi ti to yuun di buurɔ? Wuu David n yuun yele Goliat se’em la, “zaberɛ la dela Na’ayenɛ zaberɛ.”—1 Sa. 17:45-47.
Daɣɛ yeledena wa ma’a ti to tabelɛ tɔɣɛ di buurɔ kootin. La boi bim ti gɔmɛtdoma, la pu’usegɔdoma giiseri tɔ ge tisi 70 kootin kãra la kootin ase’a poan, to nyaŋɛ tɔɣɛ di buurɔ yɛla n paɛ 1,225. Kootin yɛla wa ti to tɔɣɛ di buurɔ la bo to la yɔ’ɔ ti to ta’an pu’usa Yehowa, mɔɔla na’am yelesoma la, zaɣesɛ tiŋa malema ase’a la ziim yɛla.
La eŋɛ la wani ti mam bɔna Yehowa Sɛɛradoma Tigere Zuo la n boi New York, U.S.A. la tuna ge yuun keŋɛ Europe ta tɔɣera kootin yɛla?
MAM DƆƔEREBA YUUN TUNI LA SATIŊA NA’AM YETƆƔUM YALEGERƐ TUUMA
Mam dɔɣereba George la Lucille yuun ba’asɛ la Gilead kilaasi sɛka n pa’asɛ 12. Ba yuun tari ba keŋɛ la Ethiopia. Bilam ti ba dɔɣɛ mam yuun 1956. Ba yuun dekɛ la yuun kɔbesɛka n diŋe nɛŋa na’am mɔɔlegɔdaana Philip yu’urɛ la siɣɛ mam. (Tm. 21:8) Yuunɛ pooren ti gɔmɛt la gu to pu’usegɔ la. Mam yuun dela bia ge mam kelum tɛ̃ra mam dɔɣereba n yuun ni suɣera ita zamesegɔ la. Mam yuun ti’isɛ ti bala n ani soŋa! Ge sɛla n yuun sa’am to suure dela, yuun 1960 ti gɔmɛt la pɛ̃regɛ tɔ ti to yese tiŋa la poan.
Nathan H. Knorr (gɔbega bɔba) n wa’ana bisɛ tomam deodoma, Addis Ababa, Ethiopia, 1959
To yuun nyaa keŋɛ ta bɔna la Wichita, Kansas n boi U.S.A. ge mam dɔɣereba yuun kelum nɔŋɛ na’am mɔɔlegɔ tuuma la mɛ. Ba yuun nɔŋɛ yelemɛŋɛrɛ la mɛ ge me yuun dekɛ yelemɛŋɛrɛ la pa’alɛ mam, la mam tã Judy, la mam yibega Leslie. Ba yuun dɔɣɛ to za’a la Ethiopia. Mam yuun dela yuun 13 ge muse ko’om. Yuuma atã pooren, to yuun keŋɛ la Arequipa n boi Peru ti to ta soŋɛ na’am mɔɔlegɔ tuuma la.
Yuun 1974 ti mam yuun dɛna yuun 18 la, ti Peru tigere yile la loe mam la mabiisi banaasi ti to dɛna sore ŋmɛ’adoma n boi ba to’ore. Ba yuun yeti to keŋɛ zɛse’esi ti ba ka tabelɛ mɔɔlɛ bim n de wuu Central Andes Zɔa la zuto. La me yuun dela to laɣum mɔɔlɛ bo nɛresɛba n tɔɣeri Quechua la Aymara yetɔɣum. To yuun tari la loore n ani wuu daka la ti to yi’ira The Ark. Mam kelum tɛ̃ra ton yuun ni tara Baabule la pa’ala nɛreba ti la kan yue, Yehowa wan yese nɔŋɔ, bã’asi la kum basɛ la. (Lil. 21:3, 4) Nɛreba zo’e zo’e n yuun to’e yelemɛŋɛrɛ la.
“The Ark,” 1974
BA YUUN YETI N KEŊƐ TIGERI LA ZUO
Yuun 1977 ti mabia Albert Schroeder n yuun de Yehowa Sɛɛradoma Tigere Zuo Bisegadoma la ayima, yuun wa’an Peru na ge kpemese mam giila ti n gulesɛ gɔŋɔ tisɛ ta’an ta tuna tigere la zuo Betel. Mam yuun eŋɛ la bala. La yuun ka yue ti mam pɔsɛ tuna Brooklyn Betel June 17, 1977. Mam yuun tuni la Duusego la Maalegɔ wele ta paɛ yuuma anaasi.
To pɔɣedire daarɛ, 1979
June 1978 poan, ti mam yuun seke Elizabeth Avallone satiŋa laɣesegɔ ti ba yuun eŋɛ New Orleans n boi Louisiana tiŋa. A dɔɣereba me yuun nɔŋɛ yelemɛŋɛrɛ la wuu mam dɔɣereba la. Elizabeth me yuun tum sore ŋmɛ’a tuuma la yuuma anaasi ge me bɔta ti a tum tɛm woo na’am mɔɔlegɔ tuuma la a vom dabesa za’a. To yuun sɔseri mɛ. La yuun ka yue ti to suure kɛ̃ taaba. Mam yuun di en la October 20, 1979 ti to yuun laɣum tuna Betel tuuma.
To yia tansugere yuun dela Brooklyn Spanish, mabiisi la me yuun nɔŋɛ to mɛ paa. To teesum tansuga n paɛ atã n kpemese to giila to Betel tuuma la poan. To puurɛ pee mɛ la to zɔdoma, la to yidoma n soŋɛ tɔ ti to ta’an bisa to dɔɣereba n kuregɛ la.
Betel deodoma basɛba n boi Brooklyn Spanish Tansugere, 1986
MAM N YUUN LAƔUM TUNA KOOTIN YƐLA WELE TUUMA LA
January 1982 poan, la yuun eŋɛ mam la pakerɛ la ban yuun yele mam ti n ta tuna Betel Kootin Yɛla Wele la. Yuuma atã poan ti ba yele mam ti n keŋɛ sukuu ta zamesɛ lɔɔ nyaa dɛna lɔya. Mam zamesɛ baŋɛ ti Yehowa Sɛɛradoma n tɔɣɛ di buurɔ kootin yɛla zo’e zo’e la zuo, United States la tisi ase’a nɛreba ta’an ita sɛla ti ba bɔta. To yuun zamesɛ yele ana mɛ soŋa soŋa to kilaasi poan.
Yuun 1986 mam n yuun de yuun 30 la ti ba loe mam ti n bisera Kootin Yɛla Wele la. La boi bim ti mam yuun dela bunbilipaalega ge mam puurɛ n yuun pee la Betel n bisɛ nam mam dekɛ tuunɛ wa bo mam la. Ge mam paleŋa n yuun ɛ̃ɣeri se’ere n sɔi la mam yuun ka ba’ɛ mina yɛla. Bala la, mam yuun mi ti la kan dɛna naana bɔ’ɔra mam.
Yuun 1988 ti mam dɛna lɔya ge mam yuun ka baŋɛ ti sukuu la sa’am la mam hala ase’a. Ho san keŋɛ sukuu kãtɛ, ho ni ti’isa ti hon gani nɛra woo mɛ. Elizabeth n yuun soŋɛ mam. A yuun soŋɛ mam ti mam le pɔsɛ ita la yelese’a n yuun basɛ ti mam la Yehowa bɔŋa la ana soŋa la. Pooren ti mam yuun le ana du’a du’a la Yehowa. Yelese’a n paɛ mam la basɛ ti mam baŋɛ ti n san yeen tara mi’ilum, bala ma’a kan basɛ ti n tara pupeelum. Nɛra san tara bɔnsoŋa la Yehowa ge nɔŋɛ eŋa la a nɛreba la, bala n wan basɛ ti a tara vom somɔ.
DƆLA LƆƆ POAN TƆƔERA PƆ’ƆRA YELESOMA LA
Mam n yuun ta ba’asɛ lɔɔ sukuu la, mam nyaa yuun pɔsɛ soŋera la to Betel Kootin Yɛla Wele la ge bisa ton wan eŋɛ se’em ta’an tɛ’ɛla Yehowa tigere la ti to tara yɔ’ɔ mɔɔla yelesoma la. Mam puurɛ yuun pee la tuunɛ la mɛ ge ti la me yuun kpe’em se’ere n sɔi la tigere la yuun iti la teere ase’a. Makerɛ, to yuun ni san dekɛ gɔŋɔ bo nɛra na’am mɔɔlegɔ poan, to ni yele en ti a laɣum dekɛ bo’olum soŋɛ ge yuun 1991 poan, ba yuun yele Kootin Yɛla Wele la ti ba bisɛ ban wan eŋɛ se’em soŋɛ ti to da le yɛta nɛreba ti ba dekɛ bo’olum soŋɛ. Bala pooren la, Yehowa Sɛɛradoma yuun ni dekɛ gɔnɔ bo la zaŋa. Bala basɛ ti Betel, la na’am mɔɔlegɔ tuuma la ana la naana ti la soŋera tɔ ti ba ka basɛ ti to yɔɔra lampo ase’a. Mabiisi basɛba yuun ti’isɛ ti to san ita bala, la wan basɛ ti nɔŋɛ kɛ̃ tigere la ti to kan nyaŋɛ mɔɔla na’am yelesoma la. La tuɣum dɛna la yelesonɛ. Yuun 1990 poan, mabiisi la kãlɛ yuun malum pa’asɛ mɛ ti zina beere wa nɛreba ta’an nyɛta to gɔnɔ la zaŋa kaala. Mam baŋɛ ti la dela Yehowa paŋa poan, la sakerɛ la yɛm yameŋa pa’alegɔ la n basɛ ti yeledena wa la tigere la n iti teere se’a la ta’an basɛ ti tuuma la kena soŋa soŋa.—Yɛh. 15:2; Mt. 24:45.
La daɣɛ ton tari lɔyadoma n kumesɛ la zuo ti to ta’an tɔɣera dita buurɔ kootin. Sɛla n ni basɛ ti gãkereba la gɔmɛt kpɛ’ɛndoma pa to poore dela Yehowa nɛreba n tari halesoma la zuo. Yuun 1998 ti mam yuun baŋɛ yele wa n de yelemɛŋɛrɛ se’em. Tigere Zuo Bisegadoma batã la ba pɔɣeba n yuun keŋɛ Cuba ti ba ta eŋɛ laɣesegɔ ase’a n boi de to’ore. Ban yuun guŋeri ge bɔ’ɔra gilema se’em la yuun basɛ ti gɔmɛt kpɛ’ɛndoma la baŋɛ ti, to sirum ka dekɛ tomea pa’asɛ nalɛɣerɛ yɛla poan.
Ge la san ni kpe’em bo to ti to maalɛ yɛla ase’a soŋa, to ni ‘doose la lɔɔ poan tɔɣɛ po’e yelesoma la’ kootin. (Flp. 1:7) Makerɛ, yuuma zo’e zo’e poan, Europe la South Korea tisi kpɛ’ɛndoma la yuun yeti la dela pɛ̃regerɛ ti bunbilipaalega woo tum lengima tuuma. Bala n sɔi ti ba yuun nyɔɣɛ mabiisi n paɛ 18,000 Europe tiŋa la mabiisi n gaŋɛ 19,000 South Korea tiŋa paɣɛ, la ban zaɣesɛ ti ba kan tum lengima tuuma la zuo.
Bala July 7, 2011 ti ECHR yuun gãkɛ ti nɛra pu’usegɔ yɛla san ka bo en yɔ’ɔ ti a tum lengima tuuma, Europe tiŋa za’a nari ti ba bo en yɔ’ɔ ti a tum tunse’a n daɣɛ lengima tuuma. South Korean Constitutional Court la me yuun gãkɛ la yeledena mea taaba June 28, 2018 ge me yele bala mea nɔɔ. Hali to mabiisi wa ayina yuun san ka tari ni birikinte to kan tari ni buurɔ yele wa poan.
Kootin Yɛla Wele la n boi tigere zuo, la sɛba woo n boi tigere yila la za’a n boi tingɔŋɔ wa zuo la kɔ’ɔn muura mɛ tɔɣera pɔ’ɔra Yehowa nɛreba ti ba tara yɔ’ɔ pu’usa en ge me mɔɔla Na’am yelesoma la. To zuo zɛ̃kɛ mɛ la ton ze’ele to mabiisi la na’arɛ tɔɣera pɔ’ɔra ba la gɔmɛtdoma n giiseri ba la. To tɔɣɛ di buurɔ bii to ka tɔɣɛ di buurɔ woo, kootin yɛla la ni basɛ ti la di la sɛɛra bo gɔmɛtdoma, nadoma la tisi za’a. (Mt. 10:18) Gãkereba, gɔmɛt nɛreba, lasebaarɛdoma la nɛra woo ni baŋɛ ton ni dekɛ Baabule gulesegɔ pa’asɛ to kootin yɛla poan se’em tɔɣɛ. La ni basɛ ti putɛ̃sonɛdoma la baŋɛ ti Yehowa Sɛɛradoma sakerɛ yɛla sirum ze’ele la Baabule la poan. Basɛba ni ta dɛna la mabiisi.
YEHOWA, TO PU’USƐ YA!
La gaŋɛ yuun 40 ti mam nyɛ yɔ’ɔ naɛ la mabiisi n boi tigere yila n boi tingɔŋɔ wa za’a poan zom kootin zo’e zo’e ta tɔɣɛ po’e to mabiisi. Mam puurɛ pee mɛ la mam n laɣum tuna la mabisɛba n boi tigere zuo Kootin Yɛla Wele, la tigere yila kootin wɛla la. Yehowa sirum kã bo mam mɛ ti mam tara pupeelum.
La kpe’em ya bii la ka kpe’em woo, Elizabeth kɔ’ɔn soŋera mam mɛ yuun 45 n tole wa poan. Mam suurɛ kɛ̃ en mɛ sɛla n sɔi la, a muuri mɛ soŋera mam hali la eŋa n ni bɛ̃’ɛra ti tɔregɔ bɔna la.
To sirum baŋɛ ti ton nyaŋɛ eŋɛ yelese’a ge tɔɣɛ di buurɔ kootin poan la daɣɛ tomea paŋa. Wuu David n yele se’em la, “Na’ayenɛ n de a nɛreba la paŋa.” (Ym. 28:8) Yelemɛŋɛrɛ, “zaberɛ la dela Na’ayenɛ zaberɛ.”