Lehe Okún Ahọluduta lọ Tọn Tintan lẹ Yin Dido Do to Portugal

DILE agbówhẹn ohù Atlantique tọn lẹ to hihò do bato lọ go to whenue e jei Europe, dopo to gbejizọnlinzintọ lọ lẹ mẹ, yèdọ George Young to nulẹnpọn do sinsẹ́n Ahọluduta lọ tọn he azọ́n etọn detọ́n to Brésil lẹ ji.a Ṣigba, to gbejizọnlin lọ whenu, Mẹmẹsunnu Young lẹ́ ayidonugo etọn hlan azọ́ndenamẹ yọyọ etọn, yèdọ aigba Espagne po Portugal po tọn he ji wẹndagbe lọ ma ko gbayipe te. Tlolo he e jẹ finẹ, e basi tito na Mẹmẹsunnu J. F. Rutherford nido wá na hodidọ sinai do Biblu ji lẹ, podọ na alọnuwe pẹvipẹvi 300 000 nido yin mimá!

To whenue Mẹmẹsunnu Young wá Lisbonne to amakikọ-whenu to 1925, e mọdọ hunyanhunyan tin to otò lọ mẹ. Gufinfọn 1910 tọn doalọtena gandudu monarchie tọn (gandudu he mẹ mẹdopo wẹ nọ paṣẹ te) to otò lọ mẹ, podọ Ṣọṣi Katoliki masọ tindo aṣẹpipa he e tindo to dai lọ ba. Tòvi lọ lẹ tindo mẹdekannujẹ he gbloada, ṣigba hunyanhunyan gbẹ́ zindonukọn to otò lọ mẹ.

To ojlẹ he mẹ Mẹmẹsunnu Young basi tito lẹ na Mẹmẹsunnu Rutherford nido wá na togunmẹho, wẹ aṣẹpatọ lẹ de osẹ́n tọ́n dọ awhànfuntọ lẹ wẹ na dugán do otò lọ ji, na yè ko tẹnpọn nado yí huhlọn do de gandudu he to aimẹ lọ sẹ̀ wutu. Wekantọ Ogbẹ́ Biblu Grande-Bretagne po Tògodo po tọn na avase Mẹmẹsunnu Young dọ e yọnbasi taun dọ ewọ na pehẹ nukundiọsọmẹ susu. Etomọṣo, Mẹmẹsunnu Young biọgbè nado zan aihundatẹn lanmẹyiya tọn Wehọmẹ Daho Camões tọn, podọ yè na ẹn gbè!

Enẹgodo, to 13 mai, azán sọ̀ na togunmẹho Mẹmẹsunnu Rutherford tọn. Mẹsusu wẹ to jejeji! Owhlẹ nujijla tọn lẹ he tin to ohọ̀ dahodaho lẹ go gọna linlinwe lẹ lá hosọ hodidọ lọ tọn he yin “Lehe A Sọgan Nọgbẹ̀ Kakadoi to Aigba Ji Do.” Sinsẹ̀nnọ nukundiọsọmẹtọ lẹ yawu de hosọ de tọ́n to linlinwe yetọn mẹ nado na avase wehiatọ lẹ gando “yẹwhegán lalo” he ṣẹṣẹ wá lẹ go. To họntonu aihundatẹn lọ tọn, nukundiọsọmẹtọ lọ lẹ lọsu má alọnuwe fọtọ́n susu lẹ he jẹagọdo nuplọnmẹ Mẹmẹsunnu Rutherford tọn lẹ tlọlọ.

Etomọṣo, gbẹtọ 2 000 wẹ gọ́ nọtẹn lọ podọ nudi gbẹtọ sọha mọnkọtọn devo lẹ wẹ ma mọtẹn. Jlodotọ delẹ hẹ aliyá okàn-nọ lẹ ji to adà aihundatẹn lọ tọn lẹ mẹ; mẹdevo lẹ hẹ aga pete núzinzan aihundida lanmẹyiya tọn lẹ tọn.

Amọ́, nulẹpo ma yì linsinlinsin. Nukundiọsọmẹtọ lẹ to awhádo bosọ to aisinnu lẹ wẹ́n. Ṣigba Mẹmẹsunnu Rutherford duto ede ji bo wà dẹẹdẹ bo hẹ tafo de ji na ogbè etọn nido yin sisè. To whenue e fó jei ogàn 12 zánmẹ tọn mẹ, jlodotọ 1 200 linlán wẹ na yinkọ po adlẹsi yetọn po nado sọgan mọ owe sinai do Biblu ji lẹ yí. To wunkẹngbe, linlinwe lọ O Século de hosọ de tọ́n gando hodidọ Mẹmẹsunnu Rutherford tọn go.

To septembre 1925, zinjẹgbonu Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ lọ Tọn Portugal-gbè tọn jẹ yinyin didetọn ji to Portugal. (Jẹnukọnna enẹ, zinjẹgbonu Portugal-gbè tọn de ko nọ yin didetọn to Brésil.) Diblayin to ojlẹ enẹ mẹ, Virgílio Ferguson he yin Biblu Plọntọ de to Brésil jẹ tito basi ji nado sẹtẹn wá Portugal nado gọalọ to azọ́n Ahọluduta lọ tọn mẹ. E ko wazọ́n wayi hẹ Mẹmẹsunnu Young to alahọ pẹvi Biblu Plọntọ lẹ tọn mẹ to Brésil. E ma dẹn bọ Virgílio po asi ẹ Lizzie po do bato nado kọnawudopọ hẹ Mẹmẹsunnu Young whladopo dogọ. Mẹmẹsunnu Ferguson wá do ogàn dagbe mẹ, na Mẹmẹsunnu Young na sẹtẹn to madẹnmẹ na azọ́ndenamẹ yẹwhehodidọ tọn devo lẹ he bẹ Union Soviétique hẹn.

Whenue awhànfuntọ lẹ do gandudu aṣẹ-glanglan-panamẹ tọn de ai to Portugal, nukundiọsọmẹ lọ sinyẹn dogọ. Mẹmẹsunnu Ferguson yinuwa po adọgbigbo po bo ze afọdide lẹ nado basi hihọ́na pipli pẹvi Biblu Plọntọ lẹ tọn lọ podọ nado dozolanmẹna yé gando azọ́n yetọn lẹ go. E biọgbè nado nọ yí owhé etọn zan na opli lẹ. Yè na ẹn gbè to octobre 1927.

To owhe tintan gandudu aṣẹ-glanglan-panamẹ tọn lọ mẹ, nudi gbẹtọ 450 wẹ ze yinkọ dai to Portugal nado nọ mọ Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ lọ Tọn yí. Humọ, gbọn alọnuwe pẹvi lẹ po alọnuwe apòmẹ tọn lẹ po gblamẹ, nugbo lọ gbayipe yì awà he dẹn lẹ ji to Ahọluigba Portugal tọn mẹ, ehe bẹ Angola, Açores, Cap-Vert, Timor oriental, Goa, Madère po Mozambique po hẹn.

Jei vivọnu owhe 1920 lẹ tọn, glesi whiwhẹnọ Portugal-nù de he nọ yin Manuel da Silva Jordão wá Lisbonne. To whenue e to Brésil, e sè togunmẹho Mẹmẹsunnu Young tọn de. E doayi e go to afọdopolọji dọ nugbo lọ wẹ, podọ e to jejeji nado gọalọna Mẹmẹsunnu Ferguson nado gbloada na azọ́n yẹwhehodidọ tọn lọ. Enẹwutu, Manuel jẹ sinsẹ̀n ji taidi owe-mátọ de, yèdọ lehe gbehosọnalitọ lẹ nọ yin yiylọdọ to dai. Todin he tito dagbe yin bibasi nado zín owe sinai do Biblu ji lẹ jẹgbonu bosọ má yé pé, agun he ṣẹṣẹ yin didoai to Lisbonne lọ tindo jideji!

To 1934, Mẹmẹsunnu po Mẹmẹyọnnu Ferguson po to dandannu glọ nado lẹkọyi Brésil. Ṣigba, okún nugbo lọ tọn lẹ ko yin dido. To ojlẹ hunyanhunyan enẹ tọn mẹ to Europe, to Towhàn Espagne tọn po Wẹkẹ-Whàn II lọ po whenu, pipli mẹmẹsunnu nugbonọ lẹ tọn he to Portugal dovivẹnu nado hẹn gbigbọnọ-yinyin yetọn go. Na ojlẹ de, yé taidi miyọ́n de he ko dibla ṣí, ṣigba to 1947, miyọ́n lọ vọ́ yin fiflọ to linlẹn de mẹ, to whenue mẹdehlan tintan wá otò lọ mẹ, yèdọ John Cooke he mọ azọ́nplọnmẹ Giliadi tọn yí. Enẹgodo, sọha wẹnlatọ Ahọluduta lọ tọn to jijideji madoalọte. Etlẹ yin to whenue gandudu lọ hẹnalọdotena azọ́n Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn to 1962, jideji lọ gbẹ́ zindonukọn. To décembre 1974, whenue Kunnudetọ lẹ yin alọkẹyi to osẹ́n-liho, wẹnlatọ 13 000 linlán wẹ to otò lọ mẹ.

To egbehe, hugan wẹnlatọ 50 000 wẹ to wẹndagbe Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn lọ lá to Portugal, podọ to lopo susu he ji Portugal-gbè nọ yin dido te, ehe bẹ Açores po Madère po hẹn. To egbehe, ovivi-vivi mẹhe dotó togunmẹho Mẹmẹsunnu Rutherford tọn to 1925 lẹ tọn tin to wẹnlatọ otò lọ tọn lẹ mẹ.

Mí dopẹna Jehovah gọna mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu nugbonọ ojlẹ enẹ mẹ tọn lẹ po he yí adọgbigbo do yin nukọntọ to mizọnmizọn dido na azọ́n lọ mẹ taidi ‘devizọnwatọ gbangba tọn lẹ na Klisti Jesu hlan akọta lẹ.’—Lom. 15:15, 16.​—Sọn Onú Hoho Sẹdotẹn Mítọn to Portugal.