ONÚ 5

Anademẹ Mẹho lẹ Tọn Nọ Wà Dagbe

ANADEMẸ MẸHO LẸ TỌN—ETẸWẸ E NỌ BẸHẸN?

Ovi lẹ nọ do hudo anademẹ po ayinamẹ po tọn sọn mẹhe ko whẹ́n lẹ dè. Taidi mẹjitọ lẹ, mìwlẹ wẹ yin omẹ tintan he dona nọ na anademẹ ovi mìtọn lẹ. Amọ́, mẹhomẹ devo lẹ gán sọ plọnnu ovi mìtọn lẹ ga.

NAEGBỌN ANADEMẸ MẸHO LẸ TỌN DO YIN NUJỌNU?

To otò susu mẹ, ovi lẹ ma nọ yawu zan whenu sọmọ hẹ mẹhe ko whẹ́n lẹ. Lẹnnupọndo ehe ji:

Wehọmẹ wẹ ovi lẹ nọ zan whenu yetọn susu te, bọ ovi lẹ ka nọ sù hú mẹplọntọ lẹ po mẹho lẹ po.
Eyin ovi delẹ lẹkọ sọn wehọmẹ, yé nọ lẹkọ do owhé-vọ́ gbè, na mẹjitọ lẹ ko nọ yì azọ́nmẹ.
Dodinnanu de dohia dọ to États-Unis, ovi he do owhe 8 jẹ 12 lẹ nọ zan nudi gànhiho ṣidopo to gbèdopo nado daihun to nuyizan lẹtliki tọn lẹ ji.a

Owe de dọmọ: “Jọja lẹ masọ nọ dín anademẹ po ayinamẹ po sọn onọ̀, otọ́, mẹplọntọ po mẹho devo lẹ po dè ba, ṣigba sọn . . . jọja hatọ yetọn lẹ dè.”—Hold On to Your Kids.

LEHE A GÁN DEANANA OVI TOWE DO

Nọ zan whenu dopọ hẹ ovi towe.

AYINAMẸ BIBLU TỌN: “Plọn yọpọvu do aliho he ewọ dona gbọn ji; eyin ewọ tlẹ whẹ́n mẹho, e ma na tọ́n sọn e ji.”—Howhinwhẹn lẹ 22:6, nudọnamẹ odò tọn.

To paa mẹ, mẹjitọ lẹ dè wẹ ovi lẹ nọ yawu dín ayinamẹ sọn. Weyọnẹntọ lẹ dọ dọ eyin ovi lẹ tlẹ jẹ whinwhẹ́n ji, yé gbẹ́ nọ yiwanna ayinamẹ mẹjitọ lẹ tọn hú hagbẹ lẹ tọn. Doto Laurence Steinberg wlan to owe de mẹ dọmọ: “Apajlẹ mẹjitọ lẹ tọn wẹ ovi lẹ nọ hodo hugan to whenue yé to whinwhẹ́n.” E yidogọ dọmọ: “Jọja lẹ nọ jlo na yọ́n nuhe lẹn mẹjitọ lẹ te bo nọ dotó nuhe dọ yé te, eyin yé ma tlẹ yiwanna kavi kọngbedopọ to whelẹponu.”—You and Your Adolescent.

Enẹwutu, nọ wà nuhe go a pé lẹpo nado deanana ovi towe lẹ ganji. Nọ zan whenu dopọ hẹ yé bo nọ dọ nuhe a lẹn, nuhe a yiwanna, gọna nuhe mẹ a ko gbọn to gbẹ̀mẹ lẹ na yé.

Dike mẹhe ko whẹ́n de ni nọ plọnnu ovi towe.

AYINAMẸ BIBLU TỌN: “Mẹhe nọ zinzọnlin hẹ nuyọnẹntọ na yọnnuin.”—Howhinwhẹn lẹ 13:20.

Be a lẹnnupọndo mẹho de ji he gán plọnnu ovi towe ga ya? E na yọ́n dọ a ni basi tito na e nido nọ zan whenu dopọ hẹ ovi towe. Nugbo wẹ dọ hiẹ lọsu wẹ dona deanana ovi towe. Amọ́, eyin mẹho he go a dejido de nọ plọnnu in ga, ehe na wà dagbe bo nasọ yidogọna anademẹ he a nọ na ẹn lẹ. To hohowhenu, mahopọnna dọ Timoti yin jọja, e mọaleyi taun to whenue e dogbẹ́ hẹ apọsteli Paulu, podọ gbẹdido etọn wà dagbe na Paulu lọsu.—Filipinu lẹ 2:20, 22.

To egbehe, whẹndo susu lẹ masọ nọ nọpọ́, na mẹjitọ daho lẹ, tavẹ lẹ, ylọnẹn lẹ, tanyin lẹ, nafẹ lẹ, gọna hẹnnumẹ devo lẹ gán nọ nọ̀ otò devo mẹ wutu. Eyin ninọmẹ towe niyẹn, nọ dín dotẹnmẹ lẹ na mẹho he tindo jijọ he a jlo dọ ovi towe ni tindo lẹ ni nọ plọnnu in.

a Dodinnanu lọ sọ dohia dọ jọja lẹ nọ zan nudi gànhiho ṣinẹnẹ to gbèdopo nado daihun to nuyizan lẹtliki tọn lẹ ji. Dodinnanu ehe ma lẹn gànmẹ he yé nọ yizan to Intẹnẹt ji to wehọmẹ kavi nado wà azọ́n he yin didena yé to wehọmẹ lẹ.

Nuhe Mẹjitọ Delẹ Dọ . . .

“Whedelẹnu, alọnu ṣie gán ján taun bọ viyọnnu ṣie ka na wá bo na dọ dọ emi jlo na dọhona mi. N’nọ dotoaina ẹn janwẹ, eyin e tlẹ biọ dọ ma dọna ẹn dọ ni nọte kleun de pọ́n mi. Yẹn po asi ṣie po nọ tẹnpọn nado ze apajlẹ dagbe dai, na e nido mọdọ mí nọ wà nuhe mí to pinplọn emi.”—Sunnu de he nọ yin David.

“To whenue mí ji viyọnnu mítọn, yẹn po asu ṣie po bayi dide dọ n’na jo azọ́n ṣie do, bo na nọ nọ̀ whégbè nado penukundo ovi mítọn go. Nudide mítọn ma vẹna mi. E nọ yọ́n taun nado nọ zan whenu hẹ ovi de dile e yọnbasi do, ehe na zọ́n bọ ovi lọ na mọ anademẹ dagbe yí. Humọ, whenu zinzan hẹ ovi mẹtọn nọ dohia dọ yè yiwanna ẹn.”—Yọnnu de he nọ yin Lisa.

WHENU ZINZAN DOPỌ HẸ MẸHO LẸ

“Mẹho he do owhe voovo bosọ yiwanna onú voovo lẹ ṣẹnṣẹn wẹ ovi ṣie lẹ whẹ́n te, ehe gọalọna yé nado plọnnu sọn apajlẹ omẹ voovo lẹ tọn mẹ. Di apajlẹ, e paṣa yé taun to whenue onọ̀-daho ṣie dọna yé dọ whenue emi to pẹvi, whẹndo emitọn whẹ́ wẹ yí miyọ́n lẹtliki tọn. E dọna yé dọ mẹhe to lẹdo lọ mẹ lẹ nọ wá whégbè bo nọ wá ṣite to nudatẹn nado pọ́n lehe yè nọ ṣí miyọ́n enẹlẹ bosọ nọ gọ̀ yé tá do. Otàn enẹ zọ́n bọ ovi ṣie lẹ mọdọ ninọmẹ lẹ gbọnvo taun to gbẹ̀mẹ. Otàn onọ̀-daho yetọn tọn he yé sè sọ zọ́n bọ yé nọ na sisi ewọ po mẹhomẹ devo lẹ po taun. Eyin ovi lẹ nọ yí whenu susu zan hẹ mẹho lẹ hú jọja hatọ yetọn lẹ, ehe nọ zọ́n bọ yé nọ plọn nususu sọn mẹho lẹ dè.”—Yọnnu de he nọ yin Maranda.