Weta 14
Be Hiẹ Dona Nù Ahàn Sinsinyẹn lẹ Wẹ?
1-4. (a) Be depope to gbẹtọ jọja lẹ he hiẹ jẹakọ hẹ lẹ mẹ nọ zan ahàn sinsinyẹn? (b) Etẹwẹ yin numọtolanmẹ gbẹtọ lẹ tọn to awa mítọn ji hlan yizan ahàn sinsinyẹn lẹ tọn? Be yizan ahàn mọnkọtọn lẹ tọn nọ yin pinpọn taidi dopolọ to filẹpo ya?
WHEPOPONU, wẹ jọja lẹ nọ pannukọn kanbiọ ehe to egbehe. Etẹwutu? Na yizan ahan sinsinyẹn tọn ko to agayi to jọja lẹ ṣẹnṣẹn wutu wẹ podọ omẹ susu lẹ nọ yi i do diọ amasin adínọ lẹ. Na ehe wutu, mì gbọ mí ni gbadopọnna nugbo delẹ, bo pọ́n eyin yé sọgan gọalọna mí to pinpọ́n whẹho ehe po numọtolanmẹ po, na dagbe dẹn to aimẹ mítọn titi.
2 Ahàn sinsinyẹn lẹ—ehelẹ bẹ ahàn hunkọ hunkọ susu lẹ hẹn. Ahàn delẹ, taidi bia, tindo ojlẹ ahàn sinsinyẹn tọn he whe taun de. Devo lẹ sinyẹn pẹde, dile na e te do to vẹnhan tafo ji tọn susu lẹ mẹ do. Enẹgodo nuhe nọ yin yiylọ dọ “zòhan lẹ” sọ tin, bo bẹ́ ahàn sinsinyẹn susu lẹ hẹn. Ehelẹ taidi cognac, whisky, gin, vodka po devo lẹ po.
3 Jijọ po aṣa awa delẹ ji tọn lẹ po sọ nọ hẹn vogbingbọn daho wá. To aigba delẹ ji—France, Italie, Espagne, Grèce po otò devo lẹ po mẹ—vẹnhan yin ahàn he gbayipe to tafo whẹndo tọn lẹ ji. Ehe sọgan ko fọ́n daga na nuhahun osin-nunu dagbe mimọ tọn lẹ wutu kavi dọ eyin aṣa wutu poun. Etomọṣo to aigba ehelẹ ji ninọmẹ lọ dohlan yizan ahàn sinsinyẹn tọn lẹ tọn na gbọnvo. E ma yin ehe kẹdẹ gba, ṣigba kọdetọn ahàn sinsinyẹn lẹ zinzan tọn sọ nọ gbọnvo sọn otò de mẹ jẹ devo mẹ podọ sọn gbẹtọ de ji jẹ devo ji. Hiẹ tindo nuhudo nado hẹn ehe do ayiha mẹ nado wleawuna pọndohlan he sọgbe hẹ lẹnpọn dagbe de hlan onú nùnù mọnkọtọn lẹ.
4 Eyọn, to whelọnu lo, to pọndohlan vogbingbọn ehe lẹpo tọn mẹ, be nujinọtedo he dolido, bo ma nọ diọ de tin nado deanana we to whẹho ehe mẹ ya? Mọwẹ, Biblu wleawuna ehe. To ayido nuhe e dọ lọ go mẹ, pọ́n eyin hiẹ ma yigbena dọ e yin ayinamẹ nuyọnẹn tọn podọ he tin to jlẹkaji de po.
PỌNDOHLAN JLẸKAJI TỌN DE
5-7. (a) Etẹwẹ Biblu dọ dogbọn yizan vẹnhan tọn dali to omẹ hohowhenu Jiwheyẹwhe tọn lẹ ṣẹnṣẹn? (b) Be hiẹ sọgan na apajlẹ de to didohia lehe onu de he yin dagbe sọgan hẹn nuhahun sinsinyẹn ylankan lẹ wá eyin e yin ṣiṣizan kavi yin zinzan whẹwhẹ hugan?
5 Biblu dohia dọ sọn hohowhenu vẹnhan yin núnùnù gbayipe de po nududu lẹ po, he nọ yin yiyizan gbọn gbẹtọ lẹ dali taidi Ablaham, Isaki po susu devo lẹ po. Jesu basi vẹnhan na hunwhẹ alọwle tọn de, podọ apọsteli Paulu na ayinamẹ Timoti nado “nọ nù ovẹn [“vudevude,” NW ] na homẹ towe tọn wutu, podọ awutuṣẹ́nṣẹ́n towe whepoponu tọn.”—1 Timoti 5:23.
6 Gbọn jlọjẹ dali, Biblu hia vẹnhan taidi dopo to nuwleawudai po dona Jiwheyẹwhe tọn lẹ po na vividudu gbẹtọ lẹ tọn. Psalm Biblu tọn de dọmọ: “Ewọ hẹn ogbé wú na kanlin lẹ, omá na sinsẹ́n gbẹtọ tọn; . . . podọ na ovẹn nido hẹn ayiha gbẹtọ tọn hùn homẹ.” (Psalm 104:14, 15) Biblu sọ dohia ga dọ omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ to whedelẹnu nọ zan onú nùnù sinsinyẹn devo lẹ, taidi bia po ahàn sinsinyẹn po.
7 Be ehe zẹẹmẹdo dọ nuhudo na mẹde hihọ́ de ma tin na we na nuhe du ahàn sinsinyẹn lẹ nùnù ya? Lala. Na Oho Jiwheyẹwhe tọn sọ do ‘apa awetọ ogankuẹ lọ tọn’ hia ga. Onu susu devo lẹ tin to ogbẹ̀ mẹ he ma ylan to yede mẹ gba ṣigba he sọgan hẹn kọdetọn sinsinyẹn lẹ wá eyin yé yin zinzan do agọ kavi to ojlẹ he ma jẹ mẹ. Jiwheyẹwhe na gbẹtọ lẹ huhlọn ovijiji tọn lẹ, ṣigba ehelẹ dona yin zinzan to alọwle he yin gbégbòna kẹdẹ mẹ podọ yizan yetọn lẹ sọgan hẹn azọ́ngbàn pinpẹn wá he yin nukunpipedo whẹndo de go tọn. Miyọn, azọ̀, miyọn lẹtliki tọn po azọnwanu vovo lẹ po sọgan yin alọgọ na sunnu lẹ po yọnnu lẹ po to azọ́n yetọn mẹ, ṣigba, eyin yé yin yiyizan to aliho nukunmapedo nugo tọn mẹ, yé sọgan sọ yin awugblenamẹnu talala. Ahàn sinsinyẹn nùnù lọsu ga, sọgan tindo nuyiwa sinsinyẹn lẹ do mẹji eyin mẹde hihọ́ ma yin zinzan.
NUYIWA DO MẸJI AHÀN SINSINYẸN TỌN
8-11. (a) Whenuena e ko yin yiyi do agbasa mẹ, nuyiwa do mẹji tẹwẹ sọha ahàn sinsinyẹn tọn vude nọ tindo? Etẹwẹ nọ jọ whenuena sọha lọ lẹzun susu? (b) Nawẹ Howhinwhẹn lẹ 23:29-35 basi zẹẹmẹ na nuyiwa do mẹji ahànnumu tọn lẹ do? Be hiẹ ko mọ mẹdepope yinuwa do mọ́ pọn ya?
8 Gbadopọnna nuyiwa do mẹji ahàn sinsinyẹn lẹ tọn do ninọmẹ gbẹtọ tọn lọ ji. Gbọnvona nududu devo lẹ, adọ̀ ma nọ diọẹzun nudevo gba. Whenuena e biọ adọgbo lọ mẹ tololo, e nọ yin dindọn biọ sisà ohùn tọn lẹ mẹ tololo, dile e tlẹ yindọ susu lanmẹ bibiọ lọ tọn nọ yin to adọvi lẹ mẹ do. E nọ yawu yin yiyidohlan apọn towe mẹ, homẹnu towe he nọ jla ohùn do, po apa devo whé agbasa towe tọn lẹ po. Dile na ahàn sinsinyẹn tindo yozo (calories) lẹ do, agbasa towe nọ ṣẹ lilẹ ẹ do ji, yedọ lilẹ ahàn sinsinyẹn lọ zun onu dọnṣakadopọ de he agbasa towe na nugbo tọn sọgan fiọ taidi ami. Suhugan azọ́n ehe tọn nọ yin wiwa dogbọn adọ he nọ jla ohùn do lọ dali. Gbọfufu towe lẹ po okẹ́n towe lẹ po nọ hẹn delẹ to agban lọ mẹ foa dile na yé nọ de ahàn sinsinyẹn lọ tọ́n gbọn gbigbọ tọ́n podọ gbọn adọ́ mẹ dali.
9 Whenuena e ko biọ figbọntẹn ohùn tọn lẹ mẹ, nuyiwa domẹji tẹwẹ ahàn sinsinyẹn nọ tindo do gbẹtọ de ji? Eyin yè nù pẹde, nuyiwa do mẹji lọ nọ yin dẹdẹ tọn, gbọjẹ tọn po abọẹninọ tọn po. Ṣigba eyin yé nu susu e nọ hẹn huhlọn ‘hihọ́ nọtẹn huhlọn’ apọn tọn lẹ flu. Nalete e whé gbahu e sọgan hẹn mẹdelẹ zun hodọtọ hugan, yin glaglanọ podọ kanylantọ. Be hiẹ ma ko mọ enẹ jọ do gbẹtọ lẹ go pọn ya?
10 Whenuena ayiha zizejo na ahàn sinsinyẹn lẹzun glanglan zẹjlẹgo, apọn lọ nọ lẹzun nuhe gbọjọ talala. E nọ gando huhlọn kanmẹ tọn pete go. Podọ omẹ lọ nọ ṣẹ awuvẹ tindo ji nado deanana afọdide ede tọn lẹ. Enẹwutu wẹ e nọ tindo tukla to zọnlinzinzin mẹ, to numimọ podọ nado dọho he họnwun mẹ. Bẹwlu sọ nọ tin to nulinlẹn etọn mẹ. Nuhahun lọ nọ yin hinhẹn sinyẹn deji gbọn nuyiwa do mẹji ahàn sinsinyẹn tọn lọ dali to hinhẹn omẹ lọ nado lẹn dọ lẹnpọn dagbe etọn lẹ to azọnwa hugan gbede pọn nugbo nugbo. Enẹwutu, na paa tọn ewọ wẹ nọ yin omẹ he gbọn godo nado yọnẹn dọ emi nu susu. Podọ whenuena e ko nù bo mú, ojlẹ́ janwẹ sọgan hẹn kọgbọmimọ wá na ẹn.
11 Doayi yẹdide tangan ehe yin owu po awumajai po he ahàn sinsinyẹn nùnù zẹjlẹgo nọ hẹnwa go. E yin mimọ to Biblu mẹ to Howhinwhẹn lẹ 23:29-35 mẹ dọmọ: “Mẹnu wẹ tindo oya? Mẹnu wẹ tindo awubla? Mẹnu wẹ tindo avùn? Mẹnu wẹ tindo nutlọ? Mẹnu wẹ tindo aslan madodego? Mẹnu wẹ tindo bibia nukun tọn. Yé he nọte to vẹnhan kọ̀n: Yé he jei nado whle vẹnhan flusọ pọn. . . . Nukun towe na nọ pọ́n yọnnu jonọ lẹ, ayiha towe na sọ nọ dọho yẹwiwa tọn. Nugbo, hiẹ na taidi ewọ he mlọnai tọ ohù ṣẹnṣẹn [to numimọ bẹwlu tọn po alọgọ matindo tọn po tindo taidi mẹhe to tọku de], kavi di ewọ he mlọnai to alatin ji [fie whinwhan tọjìhún daho de tọn yigodo yinukọn nạ yin mimọtọlanmẹ tọn]. ‘Hiẹ na sọ dọmọ, yé linu mi awu ma vẹ mi; yẹn ma sọ yọnẹn [na gbẹtọ ahànnumunọ ma nọ tindo numọtolanmẹ nuhe to jijọ tọn podọ e ma sọ nọ saba yọn awugble etọn lẹ kaka jẹ whenue e gọ jẹ ede mẹ ganji].’ ” Enẹ ma yin onu dagbe de gba, kavi mọwẹ? Ṣigba nuhe nọ jọ to whenue mẹde nù ahàn mú niyẹn.
NUHAHUN HE NỌ TO YINYLAN DEJI DE
12-17. (a) Nawẹ nuhahun ahàn sinsinyẹn ṣiṣizan tọn sù sọ to gbẹtọ jọja lẹ ṣẹnṣẹn do? Nawẹ yé nọ bẹjẹeji gbọn? (b) Eyin mẹde tẹnpọn nado sisẹ we nado nù ahàn, linlẹn ayiha tọn tẹwẹ ewọ sọgan ko tindo nugbo nugbo? (Habbakuk 2:15)
12 Ṣigba be gbẹtọ jọja lẹ tin to owù jọ owù ahànnumu tọn kavi nado lẹzun ahànnumunọ tọn de mẹ wẹ ya? Mọwẹ, yé tin to e mẹ. Donald G. Phelps, anademẹtọ nupinplọn otò tọn do Ahàn Sinsinyẹn Ṣiṣizan po Ahànnumu tọn po ji to Washington, D.C., dọmọ:
“Sọha [madozẹnzẹn] ahàn sinsinyẹn ṣiṣizan tọn to sọha jọja mítọn lẹ tọn ṣẹnṣẹn dibla yin onu dopolọ taidi sọha mẹho lẹ tọn. Ao to kanweko ji visunnu jọja owhe 13 mẹho tọn lẹpo tọn (he yin oho kanse do dodinnanu otò tọn he yin jọja lẹ tọn de mẹ) nọ nu ahànmu e whè gbahu whladopo to osẹ dopo mẹ. Enẹ wẹ whla 52 to owhe dopo mẹ.”
13 Na ojlẹ dindẹn lẹ die France ko pannukọn nuhahun titengbe tọn de he yin ahànnumu tọn to ovivu lẹ ṣẹnṣẹn, omẹ delẹ ko to ohia awutuzọn adọ tọn (cirrhose) lẹ dohia to ovu whenu yetọn mẹ. To Hongrie (otò de he tindo suhugan mẹde-hùhù tọn), to owhe agọe tọn lẹ mẹ amasinzọnwatẹn lẹ ko to nukunpedo fọtọ́n fọtọ́n ovi lẹ tọn to whemẹ-whemẹ na ahànnumu tọn.
14 Etẹwutu gbẹtọ jọja lẹ nọ biọ ninọmẹ ehe mẹ? To whẹho susu lẹ mẹ mẹde nọ tin to whẹndo yetọn mẹ he nọ yin ahànnutọ zẹjlẹgo. To whẹho susu devo lẹ mẹ, na gbẹtọ jọja devo lẹ nọ na yé tuli nado ṣẹ ahànnu ji wutu. Whedelẹnu visunnu jọja de nọ yin sisẹsisẹ gbọn hagbẹ́ etọn devo lẹ dali nado ‘dohia dọ ewọ yin sunnu de’ gbọn ahàn sinsinyẹn de nùnù hugan dali, kavi viyọnnu jọja de nọ yin hinhẹn mọtolanmẹ dọ ewọ to godo talala to nukunhunhun liho eyin ewọ ma nọ nù ahàn sinsinyẹn.
15 Ṣigba kanse dewe, be ahàn sinsinyẹn de nunu nọ do nudepope hia dogbọn gbẹtọ alọpa he hiẹ yin dali nugbo nugbo ya? Lala, whenuena e ko yindọ kanlin lẹ lọsu sọgan yin kiklọ nado nù in bo mú. Na nugbo tọn, etẹwẹ gbẹtọ lẹ he na sisẹ we nado nu ahàn jlo lo? Be dagbe towe din wẹ yé te ya, nude he mẹ hiẹ na duale sọn? Kavi be yé to tintẹnpọn poun nado ze we do hagbẹ dopolọ mẹ po yé po wẹ ya? Be e sọgan yin dọ yé to nukundo nado “kò we” to whenue hiẹ ma na yọ́n dewe mẹ bo ma na to nùwa e ma yin taidi sunnu kavi yọnnu mẹho de, ṣigba taidi ovi pẹvi de he ma sọgan zinzọnlin, dọho kavi mọnu hezeheze podọ ehe nọ dọ bo nọ wà onu nulu tọn lẹ wẹ ya?
16 Doayi nuhe ogán dopo, yedọ Dotogan Giorgio Lolli, dọ go:
“Ahàn sinsinyẹn to agọjo sọn aihọn mẹho lẹ tọn mẹ biọ yọpọvu lẹ tọn mẹ, to agbasalilo podọ to apọnmẹliho. Numọ-dohlan apọnmẹ tọn etọn lẹ po numọ to agbasa mẹ etọn lẹ po nọ wá tin to bẹwlu mẹ. Taidi ovivu lọ, e nọ lẹzun mẹhe matindo alọgọ bo nọ biọ nukunpedomẹgo ovi-yẹyẹ lẹ tọn de.”
Yinukọn dogọ, gbẹtọ he to fẹnnuwiwa zanhẹmẹ sunnu po yọnnu po tọn din lẹ sọgan na tuli họntọn de nado nù ahàn na mẹde-hihọ etọn sunnu kavi yọnnu nido gbọjọ.
17 Na dandan tọn ogbejijo na kọgbidinamẹnu ehelẹ depope na dohia—e ma yin dọ omẹ lọ tindo huhlọn kavi yin mẹho de gba—ṣigba dọ omẹ lọ ma dogán bo matindo adọgbigbo walọyizan dagbe tọn gba. Po whẹwhinwhẹn dagbe po Howhinwhẹn lẹ 20:1 na avase dọ vẹnhan sọgan lẹzun “vlẹko de, awhadotọ ahàn sinsinyẹn wẹ, mẹdepope he yè yí do klọ ma yọnnuin gba.” Hiẹ ma tindo nuhudo nado whle ahànnumu pọ́n nado yọ́n lehe e ma yọ́n do gba—dile na hiẹ ma tindo nuhudo nado wẹn agún de nado yọ́n lehe enẹ sọgan vẹawu do gba.
18, 19. Eyin etlẹ yindọ gbẹtọ de ma yin ahànnumunọ, etẹwẹ sọgan dekọtọn sọn numimọ ylankan dopo géé po ahàn sinsinyẹn lẹ po mẹ?
18 E ma yin owù lọ nado lẹzun “nuhahun nùtọ” poun kavi ahànnutọ wẹ biọ mẹde-ṣiṣọ gba. Yedọ numimọ ylankan dopo kẹdẹ po ahàn sinsinyẹn po sọgan hẹn awugblenamẹnu dẹn to aimẹ wá. E sọgan yin asidan mọto tọn he sinyẹn de, eyin e yọnbasi po oku po kavi asá po awa po hinhẹn bu—e sọgan yin towe kavi ehe yin gbẹtọ homẹvọnọ de tọn. Kavi e sọgan yin nuyiwa fẹnnuwiwa tọn he na doapa ogbẹ̀ towe blebu go podọ bo sọgan hẹn awuvẹmẹnu ylankan lẹ wá. Kavi e sọgan yin walọyizan gblewa tọn de he na doapagona gbẹzan towe pete bo sọ sọgan hẹn bẹwlu vivẹ lẹ wa. Kavi e sọgan yin walọ zingidi tọn de he na wa vẹ na we to nukọn mẹ. Etẹwutu wẹ a nado biọ owu he ma jẹ de mẹ?
19 Yinyọnbasi kọdetọn ylankan mọnkọtọn lẹ tọn họnwun sọn nugbo lọ mẹ dọ, sọn gbẹtọ 50 000 he nọ ku to owhe dopo dopo mẹ to alihogbo Etats-Unis tọn lẹ ji, hugan madoawe oku lẹ tọn wẹ ko yin sọn asidan hinhẹnwá gando ahàn sinsinyẹn go. Podọ linlin Times New York tọn de dọ dọ “hugan 80 to kanweko hlọnhuhu lẹ tọn ji po aligbonamẹ sinsinyẹn lẹ po nọ yin bibasi gbọn gbẹtọ he ko nùahànmu lẹ dali.”
HIHO WHẸHO LỌ PỌN PO NUYỌNẸN PO
20, 21. (a) Etẹwutu gbẹtọ delẹ nọ jlo ma nado zan ahàn sinsinyẹn lẹ depope? (Hosea 4:11) (b) Etẹwutu e ma do sọgbe hẹ nuyọnẹn nado zán ahàn mọnkọtọn lẹ nado tẹnpọn do họnna nuhahun lẹ?
20 To hiho whẹho lọ pọ́n, flin dọ ahàn sinsinyẹn lẹ ma yin dandannu ogbẹ̀ tọn lẹ taidi jẹhọn, nududu po osin po gba. Hiẹ sọgan zan ogbẹ̀ matin yé, podọ mẹsusu lẹ ko dè nado basi mọ́. Flin ga, dọ gbẹtọ he jlo nado tindo nukundagbe Jehovah Jiwheyẹwhe, Ogbẹ̀namẹtọ lọ tọn dona sẹ̀n ẹn ‘sọn ayiha etọn lẹpo mẹ, podọ sọn alindọn etọn lẹpo mẹ, podọ sọn huhlọn etọn lẹpo mẹ podọ sọn otu etọn lẹpo mẹ.’ (Luku 10:27) Gbọnvona dọ ṣiṣizan ahàn sinsinyẹn tọn na de hinhọn po aṣejininọ apọnmẹ tọn po huhlọn agbasa mẹ tọn po pò na omẹ, e sọ sọgan yinuwa do ahun omẹ lọ tọn go ga, bo sọgan plan mẹ yì linlẹn nusisẹmẹ ylankan lẹ tọn kọ̀n.
21 Nugbo, Biblu dọho dogbọn yizan do jlẹkaji onúnùnù mọnkọtọn lẹ tọn dali taidi vẹnhan. Ṣigba etẹwẹ dogbọn omẹ lọ he nọ pọ́n ahàn sinsinyẹn mọnkọtọn lẹ taidi fibẹtado de sọn nugbo-yinyin ogbẹ̀ tọn mẹ kavi sọn apọṣimẹ si dali? Kavi amasin mẹdetiti tọn nado ‘na huhlọn okan mẹdetiti tọn lẹ’ nado du to winyan-kuku kavi obu ji? Ewọ sọgan mọ ganji dọ pọngbọ lọ ylan hugan awutu lọ. Yizan tẹwẹ akuẹ nọ tindo eyin e sọawuhia nado yin oklọ tọn? Podọ yizan dagbe tẹwẹ yin numọtolanmẹ ayajijẹ tọn kavi adọgbigbo tọn eyin e sọawuhia nado yin oklọ de kẹdẹ?
22. Sọgbe hẹ linlin de, to ninọmẹ tẹlẹ mẹ wẹ e whe gbahu wẹ yizan ahàn sinsinyẹn lẹ tọn nado planmẹ jẹ nuhahun lẹ kọn?
22 Linlin nukunhunnamẹ tọn gbọn Nupinplọn Otò tọn he yin Agbasalilo Apọnmẹ tọna dohia dọ owu ahàn sinsinyẹn ṣiṣizan tọn ma na yawu sọawuhia to fie ninọmẹ he bọdego lẹ na tin to aimẹ te: (1) Fie mẹde dukosọ ahàn sinsinyẹn tọn tintan yin sọn whẹndo sinsinyẹn de mẹ kavi sọn pipli sinsẹ̀n tọn de mẹ podọ fie onú nùnù lọlẹ nọ saba yin ehe ma tindo ahàn sinsinyẹn susu lẹ te (taidi vẹnhan tafo ji tọn lẹ kavi bia) bo nọ saba yin nunu to nududu whenu lẹ taidi ada nududu tọn de poun. (2) Fie yizan onú nùnù ehelẹ tọn ma yin pinpọn te taidi walọ dagbe de kavi di oylan de, ahànnunu ma yin pinpọ́n taidi ojlẹ mẹho-yinyin tọn depope kavi dọ omẹ lọ yin “sunnu jọ sunnu” gba. (3) Fie mẹdepope ma nọ yin sisisẹ po huhlọn po te nado nù podọ fie ahàn gbigbẹ ma yin nukunpẹvi yí do pọ́n taidi akla kinkan de gbigbẹ dai. (4) Fie ahànnunu zẹjlẹgo yin gbigbẹdai te taun, ma yin pinpọn taidi “aṣa tọn” kavi fanfun tọn kavi nude he na yin ogbèna. Podọ, vlavo, na nujọnu tọn hugan, (5) fie gbesisọ pọninọ tọn po whepoponu tọn po do nuhe ylan po ji na nuhe du yizan núnùnù mọnkọtọn lẹ tọn tin te, mẹjitọ lẹ nọ na apajlẹ dagbe de he yin jlẹkajininọ tọn de.
23, 24. (a) Anademẹ tẹwẹ Biblu wleawudai na we do yizan ahàn sinsinyẹn lẹ tọn ji? (Howhinwhẹn lẹ 23:20; 6:20; 1 Kọlintinu lẹ 6:9, 10) (b) Nawẹ hiẹ na yí ayinamẹ whẹho hetọn yin nina to Lomunu lẹ 14:13-17, 21 tọn mẹ do-yizánmẹ gbọn?
23 Na nugbo tọn, Oho Jiwheyẹwhe tọn wẹ yin anademẹ he yọn hugan lọ podọ he tindo whlẹngan hugan. Dile na mí ko mọ do, e wleawuna apajlẹ yizan ahàn sinsinyẹn lẹ tọn he jẹ lẹ po avase sinsinyẹn lẹ po sọta ṣiṣizan yetọn tọn. E na ayinamẹ gbẹtọ jọja lẹ nado sí whẹdida mẹjitọ yetọn lẹ tọn. Enẹwutu yín nuyọnẹntọ, dotoai hlan nuhe yé tindo nado dọ na nuhe du eyin vlavo hiẹ dona nù ahàn sinsinyẹn lẹ kavi lala, kavi to ninọmẹ tẹlẹ glọ wẹ hiẹ sọgan wà mọ te? Hiẹ sọ yin nuyọnẹntọ ga eyin hiẹ dapana ahàn sinsinyẹn ehelẹ to whenue eyindọ gbẹtọ jọja lẹ kẹdẹ to mahẹ tindo to e mẹ, podọ to whenue mẹjitọ lẹ depope kavi hẹnnu depope ma tin to finẹ nado na ayinamẹ anademẹ tọn.
24 Nado mọ dagbe hugan lọ yí sọn jọja whenu towe mẹ, podọ nado duvivi ayajẹ dẹn to aimẹ tọn, hiẹ tindo nuhudo nado pọn hlan Oho Jiwheyẹwhe tọn na anademẹ. Enẹwutu, “eyin mì to dùdù kavi eyin mì to nùnù, kavi nudepope mì to wiwà, mì nọ wà popo hlan gigo Jiwheyẹwhe tọn.”—1 Kọlintinu lẹ 10:31.
[Nudọnamẹ Odò Tọn]
a Yin zinjẹgbonu gbọn U.S. Department of Health, Education and Welfare dali.