Weta 4

Naegbọn Papa po Mama po Do Klan?

“Yẹn flin whenuena otọ́ ṣie jó mí do. Na nugbo tọn mí ma tlẹ yọ́n nuhe to jijọ gba. Mama dona yì azọ́n mẹ bo jó míwlẹ kẹdẹ do to ojlẹ lẹpo mẹ. To whedelẹnu mí nọ sinai poun to fleṣenu bo nọ to nuhà eyin vlavo ewọ lọsu ko jó mí do ga. ...”—Viyọnnu de sọn whẹndo gbẹdai tọn de mẹ.

GBẸDAI mẹjitọ mẹtọn lẹ tọn sọgan taidi opodo aihọn tọn, nugbajẹmẹji he nọ fọ́n nudabla he sọgan dẹn to aimẹ kakadoi dote. E nọ saba yin bẹjẹeji nuyiwa nugbajẹmẹji winyan tọn, adi, tuklajẹ, obu mẹgbẹdai tọn, whẹhuhu, ayimajai, po nuhẹnbu he siso po—yèdọ etlẹ yin ojlo lọ nado víhlọ̀n.

Eyin mẹjitọ towe lẹ ko klan to agọe, hiẹ lọsu sọgan to numimọ numọtolanmẹ mọnkọtọn lẹ tindo ga. To popolẹpo mẹ, Mẹdatọ mítọn tindo lẹndai etọn na we nado yin pinpọn gowe whẹ́n gbọn otọ́ po onọ̀ owanyinọ de po dali. (Efesunu lẹ 6:1-3) Ṣogan, hiẹ todin ko yin alọhẹndotena na tintin to aimẹ egbesọegbesọ mẹjitọ he hiẹ yiwanna de tọn. “Yẹn nọ to otọ́ ṣie dín pé na taun tọn podọ yẹn nọ jlo nado tin po e po,” wẹ avigbè Paul tọn, mẹhe mẹjitọ etọn lẹ klan to whenuena ewọ yin owhe ṣinawe mẹvi. “Ṣigba Mama wẹ penukundo mí go.”

Nuhewutu Mẹjitọ lẹ Do Nọ Klan

Mẹjitọ lẹ ko nọ saba ze nuhahun yetọn lẹ whlá ganji. “Yẹn ma mọ mẹjitọ ṣie lẹ hoavun pọ́n gba,” wẹ Line, mẹhe mẹjitọ etọn lẹ gbẹ́ yede dai to whenuena e gbẹ́ tin to yọpọvu dọ. “Yẹn lẹndọ yé nọ há wẹ sin.” Podọ eyin mẹjitọ lẹ nọ wọ́, e sọgan vọ́ wá taidi onú hẹnmẹ jọsi de to whenuena yé klan na taun tọn!

To whẹho susu mẹ, kinklan nọ sọawuhia na mẹjitọ dopo jẹ nuwayindo fẹnnuwiwa zanhẹmẹ tọn mẹ. Jiwheyẹwhe nọ na dotẹnmẹ omẹ awetọ he yin homẹvọnọ lọ nado mọ gbẹdai yí. (Matiu 19:9) To whẹho devo lẹ mẹ, “homẹgble, nutlọ, po ohó ylankan po,” ko dekọtọn do danuwiwa mẹ, bo nọ hẹn mẹjitọ dopo nado dibuna dagbemẹninọ agbasa etọn tọn po enẹ heyin ovi lẹ tọn po.—Efesunu lẹ 4:31.

Po gbeyiyi po, gbẹdai delẹ nọ yin mimọyi to dodonu he ma tindo whẹwhinwhẹn depope tọn lẹ ji. Kakati nado dín pọngbọ na nuhahun yetọn lẹ, mẹdelẹ gbọn ṣejannabi dali nọ basi gbẹdai na yé nọ dín whẹjijọ lọ dọ yé yin ‘awublanọ’ kavi ‘ma sọ tindo owanyi na yenọzo bà.’ Ehe ma nọ hẹn homẹ Jiwheyẹwhe tọn hùn gba, mẹhe ‘gbẹwanna gbẹdai.’ (Malaki 2:16) Jesu sọ dohia dọ mẹdelẹ nọ sánkanna alọwle yetọn lẹ na alọwlemẹ yetọn lẹ lẹzun Klistiani de wutu.—Matiu 10:34-36.

Depope he whẹho lọ yin, nugbo lọ dọ mẹjitọ towe lẹ sọgan ko basi dide nado nabọẹ kavi nado na gblọndo he ma hunnukunmẹ lẹ na kanbiọ towe gando kinklan lọ go ma zẹẹmẹdo dọ yé ma yiwanna we gba.a Na homẹgble yetọn zize whla wutu, mẹjitọ towe sọgan mọ ẹn taidi nuhe vẹawu nado dọho dogbọn gbẹdai lọ dali. (Howhinwhẹn lẹ 24:10) Yé sọ sọgan mọdọ e yin nuhe jẹagọ po winyannu po nado yigbe awugbopo yedelẹ tọn.

Nuhe Hiẹ Sọgan Wà

Tẹnpọn bo yí wuntuntun zan nado yọ́n ojlẹ he sọgbe nado dọhodo ahunmẹdunamẹnu towe lẹ ji hẹ mẹjitọ towe lẹ po sọwhiwhe po. (Howhinwhẹn lẹ 25:11) Gbọ yé ni yọ́n lehe hiẹ tindo awubla po bẹwlu po dogbọn gbẹdai lọ dali do sọ. Vlavo yé sọgan na we zẹẹmẹ pekọhẹnwanamẹ tọn de. Eyin e ma yinmọ, ma hẹn todido towe bú blo. Be Jesu ma dọnalọ nudọnamẹ he e lẹndọ devi etọn lẹ ma ko wleawufo nado tindo tọn lẹ do godo ya? (Johanu 16:12) Podọ be mẹjitọ towe lẹ ma tindo jlọjẹ nado ze aṣliho yetọn lẹ whla ya?

To popolẹpo mẹ, yọ́n pinpẹn etọn dọ gbẹdai lọ, mahopọnna nuhe hẹn ẹn wá, yin whẹgbe de to ṣẹnṣẹn yetọn—e ma yin po hiẹ po gba! To nupinplọn yetọn gando whẹndo 60 he gbẹ́ yedelẹ dai go, Wallerstein po Kelly po mọdọ asisunọ lẹ nọ gblewhẹdo ode awetọ yetọn, azọ́nmẹyimẹdotọ yetọn lẹ, hagbẹ whẹndo lọ tọn lẹ, po họntọn lẹ po na gbẹdai lọ. Ṣigba, dodinnanutọ lọ lẹ dọmọ: “Mẹdepope, dile e na tlẹ tindo ojlo to e mẹ do sọ, ma nọ gblewhẹdo ovi lẹ gba.” Numọtolanmẹ mẹjitọ towe lẹ tọn gando go we ma diọ gba.

Kọdetọn Mẹhẹn Jẹ Gángán he Ojlẹ Tindo

“Whenu hinhẹn jẹ gángán tọn” tin. (Yẹwhehodọtọ 3:3) Podọ dile awugble agbasa tọn te, taidi ohú winwẹ́n de, sọgan biọ osẹ lẹ kavi etlẹ yin osun lẹ nado yin hinhẹn jẹ gángán pete, mọdopolọ wẹ awugble numọtolanmẹ tọn lẹ nọ yi whenu nado yin hinhẹn jẹ gángán do niyẹn.

Dodinnanutọ gbẹdai tọn lẹ Wallerstein po Kelly po mọdọ to gblagbla sọha owhe delẹ tọn mẹ to gbẹdai de godo “obu he gbayipe lẹ, awubla lọ, nupaṣamẹ yise matindo tọn . . . nọ ṣa kavi bú sọn aimẹ dopọ.” Nuyọnẹntọ delẹ tindo numọtolanmẹ dọ ehe ylan hugan to gbẹdai de mẹ nọ wá vivọnu to gblagbla owhe atọ̀n poun tọn lẹ mẹ. Ehe sọgan sọawuhia taidi whenu he dẹn susu de, ṣigba onú susu dona jọ whẹpo ogbẹ̀ towe nido sọgan ze yonu sinai ganji.

Na onú dopo, nuwiwa yidọn-yide whédo tọn—he yin gbigbà kija gbọn gbẹdai lọ dali—dona yin vivọjlado. Ojlẹ delẹ nasọ juwayi whẹpo mẹjitọ towe lẹ nado gọjẹ ninọmẹ yetọn dai tọn mẹ to numọtolanmẹ liho. To whenẹnu kẹdẹ wẹ yé do sọgan penugo nado na we godonọnamẹ he hiẹ jlo lọ. Dile ogbẹ̀ towe jẹ gigọjẹ e mẹ vudevude ji, hiẹ na jẹ numọtolanmẹ he sọgbe tindo ji whladopo dogọ.

Ṣigba, Sọlọmọni na nugbẹnamẹ ehe dọmọ: “Hiẹ dọ dọ, Etẹwutu wẹ azán nukọn tọn pọnte hú ehelẹ blo? Na hiẹ ma yí nuyọnẹn do kanse gbọn ehe tọn dali gba.” (Yẹwhehodọtọ 7:10) Nulẹnpọn glanglan do onú he ko juwayi lẹ ji sọgan tọ́nnukunna gbẹninọ dinwhenu towe tọn. Etẹwẹ yin ninọmẹ whẹndo towe tọn jẹnukọnna gbẹdai lọ? Annette yigbena nugbo lọ bo dọmọ: “To whepoponu wẹ avunhiho susu lẹ nọ tin—awhadido, po mẹzunzun lẹ po.” Be hiẹ todin to vivi jijọho whégbè tọn dù ya?

‘Yẹn Sọgan Hẹn Yé Gọ Jẹpọ’

Jọja delẹ nọ kudlọ tulinamẹ tọn na vivọ́ mẹjitọ yetọn lẹ hẹn jẹpọ, vlavo bo tlẹ nọ tẹdo odlọ mọnkọtọn lẹ go to whenuena mẹjitọ yetọn lẹ ko vọ́ alọwle basi hẹ mẹdevo godo!

Ṣigba, gbigbẹ́ gbẹdai lọ dai ma nọ diọ onú depope gba. Podọ dasin lẹ, ovẹvivẹ, po nubibla to aihọn mẹ po ma na hẹn mẹjitọ towe lẹ gọ jẹ opọ́ whladopo dogọ́ gba. Enẹwutu naegbọn hiẹ do to yasana dewe gbọn titẹdo nuhe ma sọgan yọnbasi go dali? (Howhinwhẹn lẹ 13:12) Sọlọmọni dọmọ “whenu hinhẹnbu tọn” tin. (Yẹwhehodọtọ 3:6) Enẹwutu kẹalọyi nujọnu-yinyin po ninọmẹ gbẹdai lọ tọn he ma sọgan diọ po. Ehe wẹ yin afọdide daho de hlan dududeji towe tọn.

Whẹgbigbọ hẹ Mẹjitọ Mìtọn Lẹ

Po whẹjijọ po hiẹ sọgan gblehomẹ do mẹjitọ towe lẹ go na hinhẹn ogbẹ̀ towe wlù wutu. Dile dawe jọja dopo dọ ẹ po adi po do dọmọ: “Mẹjitọ ṣie lẹ yin ṣejannabinọ. Na taun tọn yewlẹ ma tlẹ nọ lẹnnupọn dogbọn dali mítọn po lehe onú he yé wà sọgan gando mí go do ji pọ́n gba. Yé nọ zindonukọn poun nado basi tito yetọn lẹ.” Ehe sọgan yin nugbo. Ṣigba be hiẹ sọgan yí gbẹzan towe lẹ po do hẹn agbàn homẹgble po fifiẹ po tọn to ma hẹn awugblena dewe ya?

Biblu gbẹnunamẹ dọmọ: “Mì gbọ adi lẹpo, homẹfiọ, homẹgble, nutlọ, . . . yè ni dè e sọn mìde . . . Mì nọ wà dagbe hlan mìnọzo, mì do homẹmimiọn, mì nọ jó ylando mìnọzo tọn.” (Efesunu lẹ 4:31, 32) Nawẹ hiẹ sọgan jona mẹhe ko hẹnawugblena we sọmọ gbọn? Tẹnpọn nado pọ́n mẹjitọ towe lẹ hlan po ojlo mẹdetiti tọn po—taidi mẹhe sọgan ṣinuwa lẹ, yèdọ gbẹtọvi mapenọ lẹ. Mọwẹ, mẹjitọ lẹ lọsu ga nọ “waylan, bosọ whete do gigo Jiwheyẹwhe tọn go.” (Lomunu lẹ 3:23) Ehe yinyọnẹn sọgan gọalọna we nado gbowhẹ̀ hẹ mẹjitọ towe lẹ.

Dọ Numọtolanmẹ Towe lẹ Jẹgbonu

“Na nugbo tọn yẹn ma ko basi hodọdopọ do numọtolanmẹ he yẹn nọ tindo numọtolanmẹ etọn dogbọn gbẹdai mẹjitọ ṣie lẹ tọn dali pọ́n gbede gba,” wẹ sunnu jọja dopo dọ to whenuena mí kanhose e. Dile e ma tlẹ tindo numọtolanmẹ to bẹjẹeji, jọja lọ wá lẹzun mẹhe numọtolanmẹ etọn jẹ susudeji ji—yèdọ etlẹ yin gọna avi—dile ewọ to hodọ dogbọn gbẹdai mẹjitọ etọn lẹ tọn dali. Numọtolanmẹ he ko yin dìdì na whenu dindẹn lẹ yin kùnkùn jẹage. Po nupaṣamẹ dogbọn ehe dali po, e yigbe dọmọ: “Na taun tọn didọ ẹ tọnjẹgbonu gọalọna mi.”

Mọdopolọ hiẹ lọsu sọgan mọdọ nado dọ homẹ na mẹde nọ gọalọ, kakati nado klan dewe dovo kada. Gbọna mẹjitọ towe lẹ ni yọ́n nuhe numọtolanmẹ towe, obu po ayimajai towe lẹ po yin. (Yijlẹdo Howhinwhẹn lẹ 23:26 go.) Klistiani whinwhẹ́n lẹ lọsu sọgan gọalọ ga. Charles, di apajlẹ, ma mọ godonọnamẹ depope yí sọn whẹndo etọn si, ehe yin tintlẹn do voovo gbọn gbẹdai dali. Ṣogan e mọ godonọnamẹ yí sọn fidevo. Charles dọmọ: “Agun Klistiani tọn lẹzun whẹndo ṣie.”

To popolẹpo mẹ, hiẹ sọgan mọ todoaitọ po Otọ́ olọn mẹ tọn towe po, “Mẹhe nọ sè odẹ̀.” (Psalm 65:2) Jọja de he nọ yin Paul flin onú he gọalọna ẹn nado duto gbẹdai mẹjitọ etọn lẹ tọn ji: “Yẹn nọ hodẹ̀ to whepoponu podọ bo nọ saba tindo numọtolanmẹ lọ dọ Jehovah yin gbẹtọ nujọnu tọn de.”

To Nukọnzindo to Gbẹzan Towe Mẹ

To gbẹdai de godo, onú lẹ ma sọgan yin dopolọ pọ́n gbede gba. Ṣogan, ehe ma zẹẹmẹdo dọ gbẹzan towe ma sọgan yin sinsẹ́nnọ po ayajẹnọ tọn de po gba. Biblu na ayinamẹ dọmọ: “Mì whleawu to azọ́n mẹ blo.” (Lomunu lẹ 12:11) Mọwẹ, kakati nado jotẹnna dewe nado lẹzun sẹkunọ gbọn awubla, awugble, kavi homẹgble dali, zindonukọn to gbẹninọ towe mẹ! Hẹn alọnu towe ján to azọ́n wehọmẹ towe tọn mẹ. Doafọna onú he nọ hẹn ayajẹ wá na we. Bo “nọ to susudeji to azọ́n Oklunọ tọn mẹ whepoponu.”—1 Kọlintinu lẹ 15:58.

E na biọ azọ́n, nujikudo, po whenu po. Ṣigba to godomẹ gbakija alọwle mẹjitọ towe lẹ tọn ma na sọ vọ́ yin onú he na dù to gbẹzan towe ji bà.

[Nudọnamẹ Odò Tọn]

Kanbiọ Hodọdopọ Tọn Lẹ

◻ Etẹwẹ yin whẹjijọ delẹ hetọn wutu mẹjitọ lẹ do nọ klan?

◻ Naegbọn e sọgan vẹawu na mẹjitọ towe lẹ nado dọho dogbọn dali etọn? Etẹwẹ hiẹ sọgan wà eyin yé whleawu nado dọho?

◻ Naegbọn e ma do tindo lẹnpọn dagbe nado to nulẹnpọn do onú he ko juwayi ji glanglan kavi kudlọ dogbọn hinhẹn mẹjitọ towe lẹ gọ̀ jẹpọ whladopo dogọ?

◻ Etẹwẹ yin onú he sọgbe delẹ he hiẹ sọgan wà nado gọalọna dewe nado duto gbẹdai lọ ji?

◻ Nawẹ hiẹ sọgan yinuwa hẹ adi he hiẹ sọgan tindo numọtolanmẹ etọn gando mẹjitọ towe lẹ go gbọn?

[Apotin to weda 36, 37]

‘Be Gbẹdai Lọ Na Hẹn Gbẹzan Ṣie Gble Wẹ Ya’

Tlolo to gbẹdai mẹjitọ yetọn lẹ tọn godo, jọja delẹ nọ dibla hẹn gbẹzan yetọn gble pete. Delẹ nọ basi dide lẹnpọn matindo tọn lẹ, taidi nado tọ́n sọn wehọmẹ. Delẹ nọ yí ayimajai po adi po gbọn walọ agọ̀ lẹ zinzán dali—taidi dọ yé jlo nado yi ehe do sayana mẹjitọ yetọn lẹ na gbẹdai he yé basi tọn wutu. Denis flin bo dọmọ: “Yẹn yin awublanọ podọ jẹflumẹ to whenuena mẹjitọ ṣie lẹ gbẹ́ yede dai godo. Yẹn jẹ nuhahun lẹ tindo ji podọ bo ma tindo kọdetọn dagbe to azọ́n wehọmẹ ṣie tọn lẹ mẹ na owhe dopo. To enẹgodo . . . yẹn lẹzun onú dakandakanwatọ to klasi podọ yẹn biọ avunhiho susu lẹ mẹ.”

Walọyizan mẹhẹnjọsi tọn sọgan dọ̀n ayidonugo mẹjitọ mẹtọn lẹ tọn ganji. Ṣigba na nugbo tọn etẹ mẹ wẹ e nọ dekọtọn do, hugan nado yidogọ ninọmẹ awubla tọn he ko tin to aimẹ dai lọ? Na nugbo tọn, mẹhe nọ yin yasana dogbọn ylanwiwa dali wẹ yin ylanwatọ lọ lọsu. (Galatianu lẹ 6:7) Tẹnpọn nado mọnukunnujẹemẹ dọ mẹjitọ towe lẹ lọsu to awufiẹsa tindo podọ onú taidi dọ yé gbẹkọ gowe e ma yindọ yé gbẹwanna we wẹ gba. Onọ̀ Denis tọn yigbe dọmọ: “Na nugbo tọn yẹn gbẹkọ ovi ṣie lẹ go. To gbẹdai lọ godo, yẹn dowinyan dee, yẹn ma penugo depope nado gọalọna yé gba.”

Biblu na ayinamẹ to Heblu lẹ 12:13 mẹ dọmọ: “Mì dèali jijlọ na afọ mìtọn, na ehe gbán nikaa fẹ́ sọn aliho.” Eyin etlẹ yindọ wọhẹ mẹjitọ lẹ tọn matin, whẹwhinwhẹn depope matin na onú agọ̀ bibasi gba. (Jakobu 4:17) Kẹalọyi azọngban na nuyiwa towe lẹ bo nọ yí wọhẹ mẹdetiti tọn zán.—1 Kọlintinu lẹ 9:27.

Dapana, dide lẹnpọn dagbe matindo tọn lẹ bibasi ga, di apajlẹ, nado họnyi sọn whégbè. “Omẹ zinzin jlẹ aliho ede tọn pọ́n tlala.” (Howhinwhẹn lẹ 14:15) Eyin mẹjitọ towe lẹ taidi mẹhe alọnu yetọn ján zẹjlẹgo to ojlẹ de mẹ nado dotoai hlan we, naegbọn hiẹ ma do basi zẹẹmẹ dide towe tọn po họntọn he yin mẹho na we de po?

Ṣogan, hiẹ sọgan tin to lẹnpọn mẹ na sọha onú dobunamẹ delẹ tọn dogbọn sọgodo towe dali. To whenuena e yindọ mẹjitọ towe lẹ ko gboawupo to alọwle mẹ, eyin onú mọnukunnujẹemẹ dọ hiẹ sọgan savò dogbọn todido towe titi dali nado duvivi alọwle kọdetọn dagbenọ tọn de. Po ayajẹ po, ayajẹ matindo alọwle tọn ma yin onú de he hiẹ dugu etọn sọn mẹjitọ towe lẹ dè—taidi dẹ́nfùnfún lẹ gba. Mẹhe gbọnvo pete de wẹ hiẹ yin, podọ nuhe mẹ alọwle depope he hiẹ na basi to sọgodo na dekọtọn do na sinai do, e mayin awugbopo mẹjitọ towe lẹ tọn ji gba, ṣigba do obá he mẹ hiẹ po alọwlemẹ towe po yí Ohó Jiwheyẹwhe tọn do yizan mẹ ji.

Hiẹ sọgan sọ mọ dewe nado to avosa dogbọn onú he hiẹ nọ yí nukun pẹvi do nọ pọ́n dai lẹ—yèdọ núdùdù, avọ̀, ohọ̀, po akuẹ po dali. Nalete, mẹjitọ lẹ, nọ saba wazọ́n na onú delẹ nado penukundo ovi yetọn lẹ go to gbẹdai de godo, eyin etlẹ biọ dọ Mama dona biọ agbasazọ́n de mẹ. Etomọṣo, owe lọ Survivre à la rupture (Glẹnsigbe) gbẹnunamẹ po nujikudo po dọmọ: “Nuhe yè do nọ penukundo whẹndo dopo go dai dona yín yiyizan todin nado penukundo whẹndo awe go, podọ ehe nọ yí huhlọn do dè nujinọtedo gbẹninọ hagbẹ whẹndo lọ lẹpo tọn pò.”

Enẹwutu, e sọgan yin onú dagbe dọ, hiẹ ni gbẹkọ onú he hiẹ nọ duvivi etọn dai lẹ go, taidi avọ̀ yọyọ lẹ. Ṣigba Biblu flinnu mí dọmọ: “Na míwlẹ ma hẹn onú de wá biọ aihọn mẹ, mọ míwlẹ ma sọ sọgan hẹn onú de tọ́n jẹgbonu yì. Eyin mí tindo núdùdù po avọ̀ po, enẹ ni pekọna mí.” (1 Timoti 6:7, 8) Vlavo hiẹ tlẹ sọgan gọalọ nado wleawuna tito akuẹzinzan yọyọ whẹndo lọ tọn. Flin ga, dọ Jehovah yin “Otọ́ tọṣiọvi tọn.” (Psalm 68:5) Hiẹ sọgan tindo jide dọ ewọ tin to lẹnpọn sisosiso mẹ dogbọn nuhudo towe lẹ dali.

Jẹlemia doayi e go dọmọ: “Dagbe wẹ na sunnusi de dọ ewọ hẹn oglepọnu lọ to ovu whenu etọn mẹ.” (Avigbè Jẹlemia tọn 3:27) Nugbo wẹ dọ, “dagbe” vude poun wẹ tin to pinpọn whenuena mẹjitọ lẹ klan mẹ. Ṣigba e yọnbasi nado diọ numimọ ylankan ehe zun ale towe.

Dodinnanutọ Judith Wallerstein doayi e go dọmọ: “Whinwhẹ́n numọtolanmẹ po apọ̀nmẹ tọn po [to yọpọvu he mẹjitọ yetọn lẹ gbẹ́ yede dai lẹ ṣẹnṣẹn] he yin huhlọn na gbọn nugbajẹmẹji whẹndo tọn dali nọ dozolanmẹnamẹ podọ to whedelẹnu nọ to nukọnzindo. Jọja lẹ . . . nọ gbadopọnna numimọ mẹjitọ yetọn lẹ tọn po whiwhẹ po bo nọ dọ̀n tadona he gọna lẹnpọn lẹ sọn e mẹ na sọgodo yetọn titi lẹ. Yé nọ tin to lẹnpọn mẹ dogbọn aliho lẹ dindin mọ nado dapana nuṣiwa he mẹjitọ yetọn lẹ ko basi wayi lẹ dali.”

Ayihaawe matin dogbọn dali etọn gba, kinklan mẹjitọ towe lẹ tọn na jide tọn na dohia gbẹzan towe go. Ṣigba vlavo eyin ohia enẹ yin dehe na súnsún sẹ kavi apà he to vivó zọnmii de nujinọtedo etọn po to hiẹ lọsu si tlala.

[Yẹdide to weda 35]

Pinpọn gbakija alọwle mẹjitọ towe lẹ tọn sọgan yin dopo to numimọ awufiẹsa hugan tọn lẹ mẹ

[Yẹdide to weda 38]

Nulẹpọn mapote do lehe gbẹzan te dai ji sọgan hẹn we jẹflumẹ