Weta 4
“Mìwlẹ Wẹ Kunnudetọ Ṣie”!
1. Nawẹ Jehovah nọ yí dọdai zan gbọn, podọ nawẹ omẹ etọn lẹ dona yinuwa gando dọdai he mọ hẹndi yí go gbọn?
NUGOPIPE lọ nado dọ dọdai sọgodo tọn yin dopo to nuhe nọ do vogbingbọn hia to Jiwheyẹwhe nugbo lọ po yẹwhe boṣiọ tọn lẹpo po ṣẹnṣẹn. Ṣigba to whenuena Jehovah dọ dọdai, e nọ tindo onú susu to ayiha mẹ hugan dido Jiwheyẹwhe-yinyin etọn hia. Dile e yin didohia to Isaia weta 43 mẹ do, Jehovah nọ yí dọdai do basi kunnudenu Jiwheyẹwhe-yinyin etọn tọn po owanyi etọn po na mẹhe tin to alẹnu etọn mẹ lẹ. Taidi kọdetọn de, omẹ etọn lẹ ma na tunwun dọdai he mọ hẹndi yí lọ go ṣogan bo na gbọṣi abọẹ gba; yé dona dekunnu dogbọn nuhe yé ko mọ lẹ dali. Mọwẹ, yé dona yin kunnudetọ lẹ na Jehovah!
2. (a) Etẹwẹ yin ninọmẹ Islaeli tọn to gbigbọ-liho to ojlẹ Isaia tọn mẹ? (b) Nawẹ Jehovah hùn nukun omẹ etọn lẹ tọn gbọn?
2 E blawu dọ, to ojlẹ Isaia tọn mẹ Islaeli tin to ninọmẹ he blawu sọmọ de mẹ bọ Jehovah ylọ gbẹtọ lọ lẹ dọ madogánnọ to gbigbọ-liho. “Hẹn nukuntọ́nnọ he do nukun lẹ jẹgbonu, po tókunọ he do otó lẹ po.” (Isaia 43:8) Nawẹ mẹhe yin nukuntọ́nnọ po tókunọ to gbigbọ-liho lẹ po sọgan sẹ̀n Jehovah taidi kunnudetọ zohunhunnọ etọn lẹ gbọn? Aliho dopo akàn wẹ tin. Nukun po otó yetọn lẹ po dona yin hùnhùn to azọ́njiawu-liho. Mọwẹ, Jehovah hùn in na yé! Gbọnna? Tintan, Jehovah domẹplọnlọ sinsinyẹn yé go—tòmẹnu ahọluduta agewaji Islaeli tọn lẹ yì kanlinmọgbenu to 740 J.W.M., podọ Juda tọn lẹ yì to 607 J.W.M. Enẹgodo, Jehovah yinuwa po huhlọn po do ota omẹ etọn lẹ tọn mẹ gbọn túntún pipotọ he lẹnvọjọ bo gọwá ogbẹ̀ to gbigbọ-liho lẹ dote, bo hẹn yé lẹkọyi aigba yetọn ji to 537 J.W.M. dali. Na nugbo tọn, Jehovah tindo jide sọmọ dọ lẹndai etọn to whẹho ehe mẹ ma sọgan yin aliglọnna gba bọ to owhe 200 delẹ jẹnukọn, e dọho gando tundote Islaeli tọn go taidi dọ e ko jọ nkọ.
3. Tuli tẹwẹ Jehovah na mẹhe na yì kanlinmọgbenu to sọgodo lẹ?
3 “Le wẹ OKLUNỌ dọ, mẹhe dá we hiẹ Jakobu, podọ ewọ mẹhe dó we hiẹ Islaeli dọmọ, A dibu blo: na yẹn ko fli we gọ̀, yẹn ko yí oyín towe do ylọ we. Whenuena hiẹ gbọn osin mẹ jei, yẹn na tin hẹ we, to otọ̀ lẹ ṣẹnṣẹn yé ma to na ṣinyọ́n oji we: whenuena hiẹ to zọnlinzin to ṣẹnṣẹn miyọ́n tọn, hiẹ ma na fiọ; mọ miyọ́nlọ̀ ma na gbọ́ do gowe. Na yẹn wẹ OKLUNỌ Jiwheyẹwhe towe, Omẹ Wiwe Islaeli tọn lọ Whlẹngantọ towe.”—Isaia 43:1-3a.
4. Etẹwẹ hẹn Jehovah nado yin Mẹdatọ Islaeli tọn, podọ jide tẹwẹ e na omẹ etọn lẹ gando kọlilẹ yetọn yì aigba yetọn ji go?
4 Jehovah tindo ojlo vonọtaun to Islaeli mẹ na akọta lọ yin nutindo etọn wutu. Nudida etọn titi wẹ yé yin to hẹndi mẹ na alẹnu Ablaham tọn. (Gẹnẹsisi 12:1-3) Enẹwutu wẹ, Psalm 100:3 dọmọ: “Mì ni yọnẹn dọ OKLUNỌ ewọ wẹ Jiwheyẹwhe: ewọ wẹ mẹhe dá mí, etọn wẹ míwlẹ; omẹ etọn wẹ mí, lẹngbọ yìndugbo etọn tọn.” Taidi Mẹdatọ po Mẹflitọ Islaeli tọn po, Jehovah na plan omẹ etọn lẹ awuyẹyẹ-afọyẹyẹ lẹkọyi otò yetọn mẹ. Aliglọnnamẹnu lẹ, taidi osin, tọ̀sisa daho lẹ, po danfafa he to miyọ́n ji lẹ po, ma na glọnali kavi gbleawuna yé, kẹdẹdile onú mọnkọtọn lẹ ma glọnalina tọgbó yetọn lẹ to whenuena yé tin to aliho ji jei Aigba Pagbe tọn lọ ji to owhe fọtọ́n die jẹnukọn do.
5. (a) Nawẹ ohó Jehovah tọn lẹ miọnhomẹna Islaeli gbigbọmẹ tọn gbọn? (b) Mẹnu wẹ yin gbẹdohẹmẹtọ Islaeli gbigbọmẹ tọn lẹ tọn, podọ mẹnu wẹ yé nọtena?
5 Ohó Jehovah tọn lẹ sọ miọnhomẹna pipotọ Islaelivi gbigbọmẹ tọn egbezangbe tọn lẹ, heyin hagbẹ “mẹdida yọyọ” gbigbọ yí do jì lẹ tọn. (2 Kọlintinu lẹ 5:17) Dile yé ko yí adọgbigbo do dó yedelẹ hia to “osin” gbẹtọvi lẹ tọn nukọn, yé ko duvivi hihọ́-basinamẹ owanyinọ Jiwheyẹwhe tọn gbọn osingigọ yẹhiadonu tọn lẹ gblamẹ. Miyọ́n he to jiji sọn kẹntọ yetọn lẹ dè ma ko gbleawuna yé gba, ṣigba kakatimọ, ko yinuwa nado klọ́ yé wé. (Zekalia 13:9; Osọhia 12:15-17) Hihọ́-basinamẹ Jehovah tọn ko sọ dlẹnkan jẹ “gbẹtọ susugege” “lẹngbọ devo lẹ” tọn lọ dè, he ko kọnawudopọ hẹ akọta gbigbọmẹ Jiwheyẹwhe tọn. (Osọhia 7:9; Johanu 10:16) Omẹ ehelẹ nọtena “mẹsusu flusọ́” lẹ he hodo Islaelivi lẹ nado basi Gbejizọnlin tọ́nsọn Egipti bosọ nọtena mẹhe mayin Juvi lẹ he lẹkọyi whé hẹ kanlinmọ he yin tuntundote sọn Babilọni lẹ ga.—Eksọdusi 12:38; Ẹzla 2:1, 43, 55, 58.
6. Nawẹ Jehovah do ede hia nado yin Jiwheyẹwhe whẹdida dodo tọn na nuhe dù fligọ (a) Islaeli agbasalan tọn gbọn? (b) Islaeli gbigbọmẹ tọn gbọn?
6 Jehovah dopagbe nado yí awhànpa Media po Pẹlsia po tọn lẹ zan nado tún omẹ etọn lẹ dote sọn Babilọni. (Isaia 13:17-19; 21:2, 9; 44:28; Daniẹli 5:28) Taidi Jiwheyẹwhe whẹdida dodo tọn, Jehovah na suahọ́ ofligọ tọn he pé de hlan “mẹyidoazọ́nmẹ” etọn Medo-Pẹlsia nado fli Islaeli gọ̀. “Yẹn ko yí Egipti do basi ofligọ towe, bosọ jo Etiopia po [Seba] po na we. Sọle hiẹ họakuẹ to nukun ṣie mẹ, bo yin yẹyinọ, yẹn na yiwanna we, enẹwutu yẹn na de gbẹtọ do otẹn towe mẹ, podọ gbẹtọ do ogbẹ̀ towe tẹnmẹ.” (Isaia 43:3b, 4) Whenuho dohia dọ Ahọluigba Pẹlsia tọn gbawhàn Egipti, Etiopia, po Seba he tin to yakẹ lọ po tọn, kẹdẹdile Jiwheyẹwhe dọdai do. (Howhinwhẹn lẹ 21:18) Mọdopolọ, to 1919 Jehovah yí Jesu Klisti zan nado tún pipotọ Islaeli gbigbọmẹ tọn lẹ dote sọn kanlinmọgbenu gbigbọmẹ tọn. Ṣigba, Jesu ma tindo nuhudo ahọsumẹ tọn na devizọn etọn gba. Ewọ ma yin gandutọ kosi tọn de gba. Podọ mẹmẹsunnu gbigbọmẹ tọn etọn lẹ tundote wẹ e te. Humọ, to 1914, Jehovah ko ‘yí kosi lẹ na ẹn na ogú etọn, aigba pòdo lẹ na nutindo etọn.’—Psalm 2:8.
7. Etẹwẹ yin numọtolanmẹ Jehovah tọn na omẹ etọn lẹ, to ojlẹ hohowhenu tọn mẹ podọ to egbezangbe tọn mẹ?
7 Doayi lehe Jehovah do numọtolanmẹ awuvẹmẹ etọn tọn hia to gbangba hlan mẹhe e fligọ sọn kanlinmọgbenu lẹ do go. E dọna yé dọ yé “họakuẹ” bo yin “yẹyinọ” na emi bọ emi sọ “yiwanna” yé. (Jẹlemia 31:3) Numọtolanmẹ dopolọ wẹ e tindo—podọ etlẹ humọ—na devizọnwatọ nugbonọ etọn lẹ to egbehe. Klistiani yiamisisadode lẹ ko yin hinhẹn biọ haṣinṣan de mẹ hẹ Jiwheyẹwhe, e mayin gbọn jiji dali gba, ṣigba gbọn yizan gbigbọ wiwe Jiwheyẹwhe tọn dali to klandowiwe mẹdetiti tọn yetọn hlan Mẹdatọ yetọn godo. Jehovah ko dọ̀n omẹ ehelẹ wá Visunnu etọn po ewọ lọsu po dè bo ko kàn osẹ́n po nunọwhinnusẹ́n etọn lẹ po do ahun he hundonuvo yetọn lẹ ji.—Jẹlemia 31:31-34; Johanu 6:44.
8. Jide tẹwẹ Jehovah na mẹhe tin to kanlinmọgbenu lẹ, podọ etẹwẹ na yin numọtolanmẹ yetọn dogbọn tundote yetọn dali?
8 To jide nina mẹhe tin to kanlinmọgbenu lẹ yinukọn dogọ mẹ, Jehovah dọmọ: “A dibu blo: na yẹn tin hẹ we: yẹn na hẹn okún towe sọn whèzizẹ, bosọ dọ̀n we pli sọn whèyihọ. Yẹn na dọhlan agewaji dọmọ, Kọ̀n dai, podọ hlan hùwaji dọ a hẹn dote blo: hẹn visunnu ṣie lẹ sọn aganu, podọ viyọnnu ṣie lẹ sọn opodo aigba tọn. Yèdọ mẹdepope he yè ylọ gbọn oyín ṣie dali: na yẹn ko dá ẹ na gigo ṣie wutu, yẹn ko dó e; nugbo, yẹn ko basi i.” (Isaia 43:5-7) Núslomẹ aigba ji tọn lẹ lọsu ma tlẹ sọgan gló Jehovah nado yì gba to whenuena ojlẹ lọ na wá nado tún visunnu po viyọnnu etọn lẹ po dote bo hẹn yé gọwá otò yiwanna yetọn mẹ. (Jẹlemia 30:10, 11) Matin ayihaawe, sọn pọndohlan yetọn mẹ, tundote ehe na hugan tundote tintan akọta lọ tọn sọn Egipti.—Jẹlemia 16:14, 15.
9. Aliho awe tẹlẹ mẹ wẹ Jehovah yí nuyiwa tundote tọn etọn lẹ gando oyín etọn go te?
9 Gbọn nuflin omẹ etọn lẹ dọ yé tindo oyín etọn to ota dali, Jehovah zinnudo opagbe etọn ji nado whlẹn Islaeli. (Isaia 54:5, 6) Humọ, Jehovah kọ̀n oyín etọn dopọ po opagbe tundote tọn etọn lẹ po. To mọwiwà mẹ, e hẹn ẹn diun dọ ewọ na mọ gigo yí to whenuena ohó dọdai etọn na yin hinhẹndi. Awhàngbatọ Babilọni tọn lọsu ma tlẹ jẹhẹ yẹyi he jẹna Jiwheyẹwhe ogbẹ̀nọ dopo akàn lọ gba.
Yè Ylọwhẹ Yẹwhe Lẹ
10. Avùnnukundiọsọmẹ tẹwẹ Jehovah zedonukọnna akọta lẹ po yẹwhe yetọn lẹ po?
10 Todin Jehovah hẹn opagbe etọn nado tún Islaeli dote zun dodonu de na whẹho nudindọn wẹkẹ tọn de to ehe mẹ e hẹn yẹwhe akọta lẹ tọn wá whẹ̀-nukọn te. Mí hia dọmọ: “Gbọ akọta lẹpo ni ṣinyan yede plidopọ, na gbẹtọ lẹ ni pli: mẹnu wẹ to yé mẹ [yèdọ yẹwhe yetọn lẹ mẹ] he sọgan dọ ehe, bosọ yí onú hoho tọn hia mí? Gbọ yé [yẹwhe yetọn lẹ] ni hẹn kunnudetọ yetọn lẹ jẹgbonu, na yè nido suwhẹna yé: yé na sè, bo nasọ dọmọ, Nugbo wẹ.” (Isaia 43:9) Jehovah ze avùnnukundiọsọmẹnu he sẹhundaga de do nukọnna akọta aihọn tọn lẹ. To hogbe devo mẹ, e dọ dọ: ‘Mì gbọ yẹwhe mìtọn lẹ ni suwhẹna yedelẹ dọ yẹwhe lẹ wẹ yé yin nugbo gbọn dọdai sọgodo tọn didọ po gbesisọ po dali.’ Dile e ko yindọ Jiwheyẹwhe nugbo lọ kẹdẹ wẹ sọgan dọ dọdai matin nuṣiwa, mẹtẹnpọn ehe na dè mẹklọtọ lẹpo gbà. (Isaia 48:5) Ṣigba Ganhunupotọ lọ sọ vọ́ yí nubiọtomẹsi sọgbe hẹ osẹ́n devo dogọ dọ: Mẹhe sọalọakọ́n nado yin yẹwhe nugbo lẹpo dona de kunnudetọ yetọn lẹ jẹ gbangba, na dọdai yetọn lẹ po hẹndi yetọn po. To jọwamọ-liho, Jehovah ma de ede dovo sọn nubiọtomẹsi sọgbe hẹ osẹ́n ehe mẹ gba.
11. Azọ́ndenamẹ tẹwẹ Jehovah na devizọnwatọ etọn lẹ, podọ etẹwẹ Jehovah dehia dogbọn Jiwheyẹwhe-yinyin etọn dali?
11 Na yinyin madogánnọ wutu, yẹwhe lalo lẹ ma sọgan de kunnudetọ depope jẹ gbangba gba. Gbọnmọ dali, otẹn kunnudetọ lọ tọn gbọṣi ovọ́ mlẹnmlẹn. Ṣigba ojlẹ Jehovah tọn wá nado do Jiwheyẹwhe-yinyin etọn hia. To omẹ etọn lẹ pinpọnhlan mẹ, e dọmọ: “Mìwlẹ wẹ kunnudetọ ṣie, . . . devi ṣie he yẹn ko dè: na mì nido yọnẹn, bosọ yí mi sè, na mì nido tunwun dọ yẹn wẹ, yè ma yọ́n Jiwheyẹwhe de jẹnukọnna mi, mọ ode ma na tin to godo ṣie. Yẹn, yèdọ yẹn wẹ [Jehovah, NW]; podọ dogọ yẹn, Whlẹngantọ de ma tin. Yẹn ko dọ, bosọ whlẹngán, yẹn ko sọhia, whenuena vodun dahiọ de ma ko tin to ṣẹnṣẹn mìtọn: enẹwutu mì wẹ kunnudetọ ṣie, . . . yẹn wẹ Jiwheyẹwhe. Nugbo, whẹpo azán na do tin, yẹn lọ die; mẹde ma tin he sọgan whlẹn omẹ sọn alọ ṣie mẹ; yẹn na wazọ́n, mẹnu wẹ sọgan diọ ẹ?”—Isaia 43:10-13.
12, 13. (a) Kunnudenu susugege tẹlẹ wẹ omẹ Jehovah tọn lẹ tindo nado dohia? (b) Nawẹ oyín Jehovah tọn wá tin to otẹn tintan mẹ to ojlẹ egbezangbe tọn lẹ mẹ gbọn?
12 To gblọndo mẹ na ohó Jehovah tọn lẹ, to madẹnmẹ otẹn kunnudetọ tọn lọ gọfla po susugege kunnudetọ ayajẹnọ lẹ tọn po. Kunnudenu yetọn họnwun bo ma sọgan yin agọjẹdo. Taidi Jọṣua, yé dekunnu dọ ‘onú lẹpo he Jehovah ko dọ wẹ mọ hẹndi yí. Dopo to ohó etọn mẹ ma gbọvọ́ gba.’ (Jọṣua 23:14) Omẹ Jehovah tọn lẹ gbẹ́ flin ohó Isaia, Jẹlemia, Ezekiẹli, po yẹwhegán devo lẹ po tọn, he yemẹpo dọ dọdai kanlinmọgbenu yìyì Juda tọn po tundote jiawu yetọn sọn kanlinmọgbenu po tọn. (Jẹlemia 25:11, 12) Oyín mẹhe tún Juda dote tọn, yèdọ Kilusi, ko yin yiylọ na ojlẹ dindẹn whẹpo e tlẹ do yin jiji!—Isaia 44:26–45:1.
13 To pọndohlanmẹ na kunnudenu susugege ehe, mẹnu wẹ sọgan gbẹ́ dọ Jehovah wẹ yin Jiwheyẹwhe nugbo dopo akàn lọ? To vogbingbọnmẹ na yẹwhe kosi tọn lẹ, Jehovah kẹdẹ wẹ ma yin didá; ewọ kẹdẹ wẹ yin Jiwheyẹwhe nugbo lọ.a Taidi kọdetọn de, mẹhe tindo oyín Jehovah tọn to ota lẹ tindo lẹblanulọkẹyi vonọtaun po awuvivinamẹ tọn po nado pitàn azọ́n jiawu etọn lẹ tọn na whẹndo sọgodo tọn lẹ po mẹdevo he kanhose dogbọn ewọ dali lẹ po. (Psalm 78:5-7) Mọdopolọ, Kunnudetọ egbezangbe Jehovah tọn lẹ tindo lẹblanulọkẹyi lọ nado lá oyín Jehovah tọn to aigba lẹpo ji. To owhe 1920 lẹ gblamẹ Biblu plọntọ lẹ wá vọ́ nukunnumọjẹ zẹẹmẹ sisosiso oyín Jiwheyẹwhe tọn, yèdọ Jehovah mẹ ganji. Enẹgodo, to 26 juillet 1931, to plidopọ de ji to Columbus, Ohio, azinponọ Ogbẹ́ tọn, Joseph F. Rutherford, ze gbemima de donukọnnamẹ he hosọ etọn yin “Oyín Yọyọ De.” Hogbe lọ lẹ heyin, “Mí jlo nado yin yinyọnẹn bo yin yiylọ po oyín lọ po, yèdọ, Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ,” hẹn awuvivi wá na plidopọ-watọ lẹ, he kẹalọyi gbemima lọ po ogbè-zeyiaga po dọ “Mọwẹ!” Sọn whenẹnu gbọ́n, oyín Jehovah tọn ko diyin lẹdo aihọn pé.—Psalm 83:18.
14. Etẹ go wẹ Jehovah flin Islaelivi lẹ gando, podọ naegbọn nuflinmẹ ehe do wá do ganmẹ?
14 Jehovah nọ penukundo mẹhe tindo oyín etọn to ota po yẹyi po lẹ go, bo nọ pọ́n yé taidi “azìn nukun etọn tọn.” E flinnu Islaelivi lẹ gando ehe go, bo dọna yé lehe e tún yé dote sọn Egipti bo plan yé awuyẹyẹ-afọyẹyẹ gbọn zungbo lọ mẹ do. (Deutelonomi 32:10, 12) To ojlẹ enẹ mẹ yẹwhe dahiọ de ma ko tin to yé ṣẹnṣẹn, na yé yí nukun yetọn lẹ do mọ lehe yẹwhe Egipti tọn lẹpo dù winyan do. Mọwẹ, yẹwhe Egipti tọn lẹpo ma sọgan basi hihọ́na Egipti kavi glọnalina tintọ́n yì Islaeli tọn gba. (Eksọdusi 12:12) Mọdopolọ, Babilọni huhlọnnọ lọ, he tòdaho etọn yin hinhẹn gọ́ po e whè gbau tẹmpli 50 po na yẹwhe lalo lẹ, ma na penugo nado hẹnalọdotena Ganhunupotọ lọ to whenuena e tún omẹ etọn lẹ dote gba. E họnwun dọ, “whlẹngantọ de ma tin” dogọ Jehovah gba.
Awhàn-Kẹkẹ lẹ Jai, Gànpa lẹ Hùndonuvo
15. Dọdai tẹwẹ Jehovah dọ gando Babilọni go?
15 “Le wẹ OKLUNỌ Mẹflitọ mìtọn, Omẹ Wiwe Islaeli tọn dọ: na mì wutu wẹ yẹn do omẹ hlan Babilọni, bosọ dọ̀n adọkunnọ yetọn lẹpo wá odò, po Kaldeanu lẹ po, awhá mẹhe tọn tin to ohùn mẹ. Yẹn wẹ OKLUNỌ, Omẹ Wiwe mìtọn, Nudatọ Islaeli tọn, Ahọlu mìtọn. Le wẹ OKLUNỌ dọ, mẹhe basi aliho to ohù mẹ, podọ mọ́ji to osin daho lẹ mẹ; mẹhe hẹn kẹkẹ po osọ́ po jẹgbonu, awhàn po huhlọn po: yé na mlọnai dopọ, yé ma na fọ́n: yé sudo, yè ṣí yé di miyọngbán-kàn.”—Isaia 43:14-17.
16. Etẹwẹ na jọ do Babilọni, ajọwatọ Kaldeanu lẹ, po avùnlọyitọ Babilọni tọn lẹpo po go?
16 Babilọni taidi gànpa de na mẹhe tin to kanlinmọgbenu lẹ na e glọnalina kọlilẹ yetọn yì Jelusalẹm. Ṣigba adó Babilọni tọn lẹ ma yin aliglọnnamẹnu de na Ganhunupotọ lọ gba, Mẹhe ko “basi aliho to [Ohù Vẹẹ] mẹ, podọ mọ́ji to osin daho lẹ mẹ”—yèdọ to Jọdani tọn lẹ mẹ. (Eksọdusi 14:16; Jọṣua 3:13) To aliho mọnkọtọn mẹ, afọzedaitọ Jehovah tọn, Kilusi, na hẹn Euflate huhlọnnọ lọ nado hú, bo na dotẹnmẹ awhànfuntọ etọn lẹ nado biọ tòdaho lọ mẹ. Ajọwatọ Kaldea tọn lẹ he nọ kùnhún gbọn otọ̀ Babilọni tọn ji lẹ—yèdọ otọ̀ he yin aliho na fọtọ́n susu bato ajọwiwa tọn lẹ podọ na tọ̀jihun he nọ bẹ yẹwhe Babilọni tọn lẹ—na yí awubla do dawhá to whenuena tòdaho huhlọnnọ yetọn na jai. Awhàn-kẹkẹ awuyatọ Babilọni tọn lẹ na yin madogánnọ, taidi awhàn-kẹkẹ Falo tọn lẹ to Ohù Vẹẹ mẹ. Yé ma na whlẹn ẹn gán. Dile e nọ bọawu na mẹde nado ṣí kòmiyọ́n-gbán de do, mọwẹ mẹgbeyantọ lẹ na gbídí ogbẹ̀ avùnlọyitọ depope tọn sẹ̀ do.
Jehovah Plan Omẹ Etọn lẹ Awuyẹyẹ-Afọyẹyẹ Yì Whé
17, 18. (a) Dọdai onú “yọyọ” tẹ tọn wẹ Jehovah dọ? (b) Aliho tẹ mẹ wẹ gbẹtọ lẹ ma na flin onú hoho tọn lẹ te, podọ etẹwutu?
17 To afọdide tundote tọn etọn tintan yiyijlẹdo nuhe e na wà to madẹnmẹ go, Jehovah dọmọ: “Mì flin onú hoho tọn ba blo, mì sọ lẹn onú hohowhenu tọn pọ́n blo. Doayi e go, yẹn na basi onú yọyọ de; dinvie e na tọ́nkun jẹgbonu: be mì ma na yọnẹn? Yẹn na de aliho de to zungbo mẹ, bo de otọ̀ to ozùn mẹ. Kanlin zùnmẹ tọn lẹ na gbògbéna mi, dlagọni lẹ, po ajankusu lẹ po: na yẹn na osin omẹ to zungbo mẹ, podọ otọ̀ lẹ to zùnmẹ, nado na núnùnù omẹ ṣie lẹ, omẹ vivẹ́ ṣie lẹ. Omẹ helẹ wẹ yẹn dó na dee; yé na do pipà ṣie hia.”—Isaia 43:18-21.
18 Gbọn didọ dọ, “mì flin onú hoho tọn ba blo” dali, Jehovah ma to bibiọ dọ devizọnwatọ etọn lẹ ni wọnji nuyiwa whlẹngán etọn tọn he ko wayi lẹ go gba. Na nugbo tọn, susu nuyiwa ehelẹ tọn wẹ yin apadewhe whenuho gbọdo sọn olọn mẹ wá Islaeli tọn, bọ Jehovah degbe dọ hinhọngán sọn Egipti ni nọ yin finflin to whemẹwhemẹ to hùnwhẹ Juwayi tọn whenu. (Levitiku 23:5; Deutelonomi 16:1-4) Ṣigba, Jehovah jlo todin dọ omẹ etọn lẹ ni pagigona ẹn to dodonu “onú yọyọ” lẹ tọn ji—yèdọ nuhe yé na tindo numimọ etọn tlọlọ lẹ. E mayin tundote yetọn sọn Babilọni kẹdẹ wẹ ehe bẹhẹn gba ṣigba gbejizọnlin jiawu yetọn wá whé, vlavo gbọn aliho danfafa tọn he to tlọlọ lọ ji. To aigba he hú klókló enẹ ji, Jehovah na de “aliho de” na yé bo na wà azọ́n jiawu lẹ he na flin yé nuhe e wà na Islaelivi lẹ to azán Mose tọn gbè—na nugbo tọn, e na na núdùdù mẹhe lẹkọja whé lẹ to danfafa lọ ji bo gbọ̀ nugblá yetọn po otọ̀ nujọnu tọn lẹ po. Awuwledainanu Jehovah tọn lẹ na sù sọmọ bọ gbekanlin lẹ lọsu na pagigona Jiwheyẹwhe bo ma na gbleawuna gbẹtọ lẹ ba.
19. Nawẹ pipotọ Islaeli gbigbọmẹ tọn lẹ po gbẹdohẹmẹtọ yetọn lẹ po zinzọnlin to “Aliho Walọwiwe tọn” lọ ji gbọn?
19 Mọdopolọ, to 1919 pipotọ Islaeli gbigbọmẹ tọn lẹ yin tuntundote sọn kanlinmọgbenu Babilọni tọn mẹ, bọ yé bẹ gbejizọnlin de jẹeji gbọn aliho he Jehovah ko wleawu etọn na yé ji, yèdọ “Aliho Walọwiwe tọn.” (Isaia 35:8) To vogbingbọnmẹ na Islaelivi lẹ, yé ma dona zinzọnlin gbọn danfafa he to miyọ́n ji sọn awà lẹdo tọn de ji jẹ devo ji de mẹ gba, podọ gbejizọnlin yetọn ma yin tadona to osun kleun delẹ godo to Jelusalẹm wiwá godo gba. Ṣigba, “Aliho Walọwiwe tọn” lọ plan pipotọ Klistiani yiamisisadode lẹ tọn biọ paladisi gbigbọmẹ tọn de mẹ. To whẹho yetọn mẹ, yé gbọṣi “Aliho Walọwiwe tọn” lọ ji, to whenuena e yindọ yé gbẹ́ dona zin gbejizọnlin gbọn titonu ehe mẹ. Dile e na dẹnsọ bọ yé na gbọṣi aliho lọ ji—enẹ wẹ yindọ dile e na dẹnsọ bọ yé na payi nujinọtedo madodiho po walọwiwe Jiwheyẹwhe tọn po go—yé na gbọṣi paladisi gbigbọmẹ tọn lọ mẹ. Podọ ayajẹ nankọ die e yin na yé nado yin awukọndopọ hẹ gbọn gbẹtọ susugege gbẹdohẹmẹtọ “he mayin Islaelivi lẹ” dali! To vogbingbọn mlẹnmlẹn mẹ na mẹhe ganjẹ titonu Satani tọn go lẹ, pipotọ lọ po gbẹdohẹmẹtọ yetọn lẹ po zindonukọn nado duvivi núdùdù dojó gbigbọmẹ tọn to alọ Jehovah tọn mẹ. (Isaia 25:6; 65:13, 14) To mimọ dona Jehovah tọn do omẹ etọn lẹ ji mẹ, susu mẹhe taidi gbekanlin lẹ ko diọ aliho yetọn bo pagigona Jiwheyẹwhe nugbo lọ.—Isaia 11:6-9.
Jehovah Do Homẹgble Etọn Hia
20. Nawẹ Islaeli azán Isaia gbè tọn dowinyan Jehovah gbọn?
20 To ojlẹ hohowhenu tọn lẹ mẹ pipotọ Islaeli tọn he yin hinhẹngọwa lẹ gbọnvo taun eyin yé yin yiyijlẹdo whẹndo kanylantọ ojlẹ Isaia tọn mẹ tọn go. Gando whẹndo kanylantọ lọ go, Jehovah dọmọ: “A ma dawhá ylọ mi gba, hiẹ Jakobu; ṣigba nuṣikọna we na yẹn wutu, hiẹ Islaeli. Hiẹ ma hẹn kanlin pẹvi nunina mimẹ̀ towe tọn wá na mi; mọ hiẹ ma yí avọ́ towe do gbògbéna mi, yẹn ma yí nunina do hẹn we sẹ̀n, mọ yẹn ma yí nuwhẹ́nkun do dó magbọjẹ na we. Hiẹ ma yí akuẹ do họ̀ ofánpo owán-dagbenọ na mi, mọ hiẹ ma yí ojó avọ́ towe tọn do gọ́hò na mi; ṣigba hiẹ yí ylando towe do hẹn mi jẹtukla, hiẹ sọ yí ylankan towe do dó magbọjẹ na mi.”—Isaia 43:22-24.
21, 22. (a) Naegbọn e sọgan yin didọ dọ nubiọtomẹsi Jehovah tọn lẹ ma yin nupẹnagbànmẹ? (b) Ṣigba, nawẹ gbẹtọ lọ lẹ hẹn Jehovah nado wadevizọ́n na yé gbọn?
21 Gbọn didọ dọ, “Yẹn ma yí nunina do hẹn wẹ sẹ̀n, mọ yẹn ma yí nuwhẹ́nkun do dó magbọjẹ na we” dali, Jehovah ma to didohia dọ avọ́sinsan po nuwhẹ́nkun po (nugonu nuwhẹ́nkun wiwe tọn) ma yin bibiọ gba. Na nugbo tọn, adà titengbe sinsẹ̀n-bibasi nugbo tọn de wẹ ehelẹ yin to alẹnu Osẹ́n tọn glọ. Onú dopolọ wẹ yin nugbo gando “ofánpo” go, he dlẹnalọdo nuwhẹ́nwan owán-dagbenọ, yèdọ nugonu owán-vivinọ amisisá wiwe tọn. Islaelivi lẹ ko to gbigbẹkọ yizan onú helẹ tọn go to sinsẹ̀nzọn tẹmpli tọn mẹ. Ṣigba be agbànpẹnmẹnu de wẹ nubiọtomẹsi helẹ yin ya? Na nugbo tọn lala! Nubiọtomẹsi Jehovah tọn lẹ fúa taun to whenuena yé yin yiyijlẹdo yẹwhe lalo tọn lẹ go. Di dohia, yẹwhe lalo Molẹki biọ ovi yí-do-sanvọ́—yèdọ nude he Jehovah ma biọ pọ́n gbede!—Deutelonomi 30:11; Mika 6:3, 4, 8.
22 Eyin Islaelivi lẹ ko tindo pọndohlan gbigbọmẹ tọn wẹ, ‘onú ma na ko ṣikọna yé gando Jehovah go’ pọ́n gbede. Gbọn dogbapọnna Osẹ́n etọn dali, yé na ko mọ owanyi sisosiso etọn na yé bo na yí ayajẹ do nọ na ẹn “ojó” lọ, heyin adà he yọnhugan avọ́sinsan yetọn lẹ tọn. Kakatimọ, yé lọsu nọ yí nukunkẹn do nọ dù ojó lọ. (Levitiku 3:9-11, 16) Lehe akọta kanylantọ ehe yí agbàn pinpẹn ylando yetọn lẹ tọn do dotukla Jehovah do sọ—bo gbọnmọ dali, hẹn ẹn nado wà devizọ́n na yé!—Nẹhemia 9:28-30.
Mẹplọnlọ Dè Sinsẹ́n Tọ́n
23. (a) Naegbọn mẹplọnlọ Jehovah tọn do yin nuhe jẹ taun? (b) Etẹwẹ mẹplọnlọ-domẹgo Jiwheyẹwhe tọn na Islaeli bẹhẹn?
23 Dile etlẹ vẹawu, bosọ biọ domọ, mẹplọnlọ Jehovah tọn hẹn kọdetọn heyin nukundo wá, bo hẹn lẹblanu yọnbasi. “Yẹn, yèdọ yẹn, wẹ mẹhe gbídí ylando towe sẹ̀ na dee tọn wutu, yẹn ma na flinnu jẹ ylando towe lẹ go. Flinnu mi: na mí nido dọ ẹ dopọ: hiẹ lẹn, na yè nido suwhẹna we. Otọ́ towe tintan ko waylan, mẹplọntọ towe lẹ ko klán sọn dee. Enẹwutu yẹn ko hẹn ahọvi fiwiwe lọ tọn zun mawé, bosọ jo Jakobu hlan dẹ̀hodo, podọ Islaeli hlan ovlẹ.” (Isaia 43:25-28) Kẹdẹdi akọta aihọn tọn lẹpo, omẹ “tintan,” yèdọ Adam dè wẹ Islaeli jọ̀ sọn. Enẹwutu, Islaelivi depope ma sọgan “suwhẹna” ede nado yin omẹ jijlọ gba. Etlẹ yin “mẹplọntọ” Islaeli tọn lẹ—yèdọ hoyidọtọ etọn lẹ, kavi zẹẹmẹ-basitọ Osẹ́n tọn lẹ—ko waylando do Jehovah bo plọnmẹ lalo. Taidi kọdetọn de, Jehovah na jo akọta etọn pete do na ‘vasudo’ po “ovlẹ” po. E nasọ dowinyan mẹhe to devizọnwa to “fiwiwe,” kavi fiwiwe gbaugbau etọn mẹ lẹpo.
24. Whẹwhinwhẹ́n titengbe tẹ wutu wẹ Jehovah na jona omẹ etọn—hohowhenu po egbezangbe tọn lẹ po—ṣogan, etẹwẹ yin numọtolanmẹ etọn na yé?
24 Nalete, doayi e go, dọ kọdetọn lẹblanu sọn olọn mẹ wá lọ tọn ma yin na lẹnvọjọ Islaeli tọn wutu poun gba; e na yin na lẹndai Jehovah tọn wutu. Mọwẹ, e gando oyín etọn go. Eyin e gbẹkọ Islaeli go to kanlinmọgbenu kakadoi wẹ, oyín etọn na ko yin vivlẹko dogbọn nupọntọ lẹ dali. (Psalm 79:9; Ezekiẹli 20:8-10) Mọdopolọ to egbehe, whlẹngán gbẹtọvi lẹ tọn tin to otẹn awetọ mẹ na klandowiwe oyín Jehovah tọn po whẹsuna nupojipetọ-yinyin etọn po. Etomọṣo, Jehovah nọ yiwanna mẹhe kẹalọyi mẹplọnlọ-domẹgo etọn matin awuwhiwhle lẹ gọna mẹhe nọ sẹ̀n ẹn to gbigbọ po nugbo po mẹ lẹ. E nọ do owanyi etọn hia na omẹ ehelẹ—vlavo yé yin mẹyiamisisadode kavi lẹngbọ devo lẹ—gbọn ylanwa yetọn lẹ súnsúnsẹ̀ to dodonu avọ́sinsan Jesu Klisti tọn ji dali.—Johanu 3:16; 4:23, 24.
25. Onú jiawu tẹlẹ wẹ Jehovah na wà to sọgodo he tin to yakẹ, podọ nawẹ mí sọgan do pinpẹn nutọn mítọn hia todin gbọn?
25 Humọ, Jehovah na do owanyi etọn hia na gbẹtọ susugege sinsẹ̀n-basitọ nugbonọ etọn lẹ to madẹnmẹ to whenuena e na wà onú yọyọ de do ota yetọn mẹ gbọn whinwhlẹn yé gán sọn “nukunbibia daho lọ” mẹ biọ “aigba yọyọ” klọwé de ji mẹ dali. (Osọhia 7:14; 2 Pita 3:13) Yé na yí nukun yetọn do mọ dohia daho hugan huhlọn Jehovah tọn tọn he nkọ gbẹtọvi lẹ ma ko mọ pọ́n. Nukundido dejido nujijọ enẹ tọn nọ hẹn pipotọ mẹyiamisisadode lẹ tọn po pipli mẹhe yin gbẹtọ susugege lẹ tọn po nado jaya bosọ nọgbẹ̀ to azán lẹpo gbè to gbesisọmẹ hẹ gbedide yiaga lọ dọmọ: “Mìwlẹ wẹ kunnudetọ ṣie”!—Isaia 43:10.
[Nudọnamẹ Odò Tọn]
a To otangblo akọta lẹ tọn mẹ, yẹwhe susu nọ yin “jiji” bosọ nọ tindo “ovi lẹ.”
[Yẹdide to weda 48, 49]
Jehovah na nọgodona Ju lẹ to gbejizọnlin yetọn whenu yì otò yetọn Jelusalẹm mẹ
[Yẹdide lẹ to weda 52]
Jehovah ylọwhẹ akọta lẹ nado de kunnudetọ yẹwhe yetọn lẹ tọn jẹ gbangba
1. Boṣiọ Baali gànvẹẹ tọn 2. Numẹ̀nsẹ̀n okò tọn heyin Aṣitolẹti tọn 3. Yẹwhe atọ̀n-to-dopomẹ Horus, Osiris po Isis Egipti tọn po 4. Yẹwhe Athéna (amiyọnwhé) po Aphrodite Glẹki tọn po
[Yẹdide to weda 58]
“Mìwlẹ wẹ kunnudetọ ṣie.”—Isaia 43:10