NUDỌNAMẸ DOGỌ
Nugonu Pẹvi Pete Ohùn Tọn lẹ po Nuyiwa Mẹzizẹ Tọn lẹ Po
Nugonu pẹvi pete ohùn tọn lẹ. Ehelẹ nọ yin didesọn nugonu tangan ẹnẹ ohùn tọn lẹ mẹ—enẹ wẹ nugonu vẹẹ lẹ, nugonu wewe lẹ, plaquettes, po plasma po. Di apajlẹ, nugonu vẹẹ lẹ bẹ hémoglobine hẹn. Amasin he nọ yin awuwlena sọn hémoglobine gbẹtọ kavi kanlin tọn mẹ lẹ ko yin yiyizan nado penukundo awutunọ he ohùn whè do kavi he to hùndi taun lẹ go.
Plasma—he yin 90 to kanweko ji osin tọn—nọ bẹ hormone, ojẹ he ma yin jọwamọ tọn lẹ, enzymes, po onú dojó lẹ po, gọna osin agbasamẹ tọn po yovojẹ lẹ po hẹn. Plasma sọ nọ bẹ nuhe nọ doalọtena hùndidi lẹ, po nugonu agbasa tọn he nọ hoavùn sọta awutu lẹ taidi albumine po hẹn. Eyin mẹde yin hunhundonuvo na awutu de, doto lẹ sọgan na ayinamẹ gamma globuline didó tọn, he yin didesọn plasma ohùn mẹhe ko jẹ awutu lọ bo masọ sọgan vọ́ ẹ jẹ gbede lẹ tọn mẹ. Nugonu wewe ohùn tọn lẹ sọgan yin asisa interférons po interleukines po tọn, he nọ yin yiyizan nado penukundo azọ̀n bẹplamẹ virus po azọ̀n kansẹẹ lẹ po go.
Be Klistiani lẹ dona kẹalọyi aliho nukunpedomẹgo tọn he bẹ yizan nugonu pẹvi pete ohùn tọn lẹ hẹn wẹ ya? Biblu ma basi zẹẹmẹ tlọlọ de gando ehe go, enẹwutu mẹdopodopo dona basi nudide etọn to Jiwheyẹwhe nukọn sọgbe hẹ ayihadawhẹnamẹnu etọn. Mẹdelẹ nọ gbẹ́ nugonu pẹvi pete lẹpo dai, po linlẹn lọ po dọ Osẹ́n he Jiwheyẹwhe na Islaeli biọ dọ ohùn he yin didesọn nudida de mẹ ni yin ‘kinkọ̀n do aigba.’ (Deutelonomi 12:22-24) Mẹdevo lẹ sọgan kẹalọyi aliho nukunpedomẹgo tọn he bẹ yizan nugonu pẹvi pete ohùn tọn de hẹn dile etlẹ yindọ yé nọ gbẹ́ nado dó ohùn blebu kavi nugonu tangan etọn lẹ. Yé sọgan dọ to ayiha yede tọn mẹ dọ to aliho de mẹ nugonu pẹvi pete he ko yin didesọn ohùn mẹ lẹ masọ sọgan nọtena ogbẹ̀ nudida he mẹ ohùn lọ yin didesọn tọn ba.
To nudide bibasi gando nugonu pẹvi pete ohùn tọn lẹ go whenu, lẹnnupọndo kanbiọ he bọdego helẹ ji: Be yẹn mọnukunnujẹemẹ dọ eyin yẹn gbẹ́ nado kẹalọyi nugonu pẹvi pete ohùn tọn lẹpo, ehe na zẹẹmẹdo dọ yẹn ma na kẹalọyi amasin delẹ he bẹ dehe nọ hoavùn sọta azọ̀n lẹ kavi dehe sọgan gọalọ nado doalọtena hùndidi lẹ hẹn ya? Be yẹn sọgan basi zẹẹmẹ nuhewutu yẹn do gbẹ́ kavi kẹalọyi yizan nugonu pẹvi pete ohùn tọn wunmẹ delẹ na doto de ya?
Nuyiwa mẹzizẹ tọn lẹ. Ehelẹ bẹ hémodilution po anadidena ohùn ma nado yìgbé po hẹn. To nuyiwa ehe mẹ, ohùn nọ yin anadena sọn agbasa lọ mẹ, bo nọ yin tẹndiọna po nuhe nọ hẹn ohùn he tin to lanmẹ sudeji po, bosọ nọ yin gigọ̀ do lanmẹ na awutunọ lọ to godo mẹ. Anadidena ohùn ma nado yìgbé nọ gọalọ nado gọ̀ ohùn he yin hinhẹnbu to mẹzizẹ lọ whenu do otẹn etọn mẹ. Ohùn he jlo na yìgbé to mẹzizẹ whenu lẹ nọ yin kiklọwé podọ to enẹgodo nọ yin gigọ̀ do lanmẹ na awutunọ lọ. Na aliho he mẹ doto dopodopo nọ yí aliho nukunpedomẹgo tọn ehelẹ zan te gbọnvo wutu, Klistiani de dona dindona nuhe doto etọn tindo to ayiha mẹ nado wà.
To nudide bibasi gando aliho nukunpedomẹgo tọn ehelẹ go whenu, kanse dewe dọ: ‘Eyin vude to ohùn ṣie mẹ na yin anadena sọn agbasa ṣie mẹ bọ sisà ohùn tọn tlẹ sọgan yin alọhẹndotena na ojlẹ de, be ayihadawhẹnamẹnu ṣie na kẹalọyi dọ ohùn enẹ gbẹ́ yin apadewhe agbasa ṣie tọn, bọ e ma na biọ dọ ni yin ‘kinkọ̀n do aigba’ ya? (Deutelonomi 12:23, 24) Be ayihadawhẹnamẹnu ṣie he yin pinplọn gbọn Biblu dali na dotukla mi eyin vude to ohùn dee titi tọn mẹ yin dindọn, yin jijlado, bo yin anadena gọ̀ do agbasa ṣie mẹ to aliho nukunpedomẹgo dotowhé tọn de whenu ya? Be yẹn mọnukunnujẹemẹ dọ gbigbẹ́ aliho nukunpedomẹgo dotowhé tọn lẹpo he bẹ yizan ohùn dee titi tọn hẹn lẹ na zẹẹmẹdo dọ yẹn ma na yigbe dọ ohùn ṣie ni yin didà, kavi yigbena hémodialyse gọna nunọnutẹnmẹ ahun po afuje po tọn yiyizan ya?’
Klistiani de dona basi nudide mẹdetiti tọn gando lehe ohùn etọn na yin yiyizan do go to nuyiwa mẹzizẹ tọn de whenu. Onú dopolọ wẹ gando ohùn didà po aliho nukunpedomẹgo egbezangbe tọn lẹ po go he nọ biọ dọ ohùn mẹtọn titi vude ni yin yíyí, vlavo bo yin jijlado to aliho de mẹ bosọ yin gigọ̀ do lanmẹ to enẹgodo.