WETA 1
“Mì Yì bo Hẹn Gbẹtọ lẹ . . . Zun Devi Lẹ”
Bladopọ nuhe tin to Owalọ Apọsteli lẹ tọn mẹ tọn podọ lehe e gando azán mítọn gbè go do
1-6. Dọ numimọ de he dohia dọ Kunnudetọ lẹ nọ dọyẹwheho to ninọmẹ voovo lẹ mẹ.
REBECCA, Kunnudetọ jọja de to Ghana nọ pọ́n wehọmẹ etọn hlan taidi aigba-denamẹ yẹwhehodidọ tọn etọn. Owe sinai do Biblu ji lẹ nọ tin to saki wehọmẹ tọn etọn mẹ to whepoponu. To gbọjẹwhenu lẹ, e nọ dín dotẹnmẹ hundote lẹ nado dekunnuna wehọmẹvi hatọ etọn lẹ. Rebecca bẹ plọnmẹ Biblu jẹeji hẹ susu to klasigbẹ́ etọn lẹ mẹ.
2 To Madagascar he tin to whèzẹtẹn-waji Aflika tọn, gbehosọnalitọ awe delẹ nọ saba zinzọnlin na kilomẹtlu 25 to yozò sinsinyẹn mẹ nado yì gbétatò he to olá de mẹ. Yé nọ deanana plọnmẹ Biblu susu hẹ jlodotọ lẹ to finẹ.
3 Nado sọgan jẹ mẹhe nọ nọ̀ tọ̀tó Paraguay po Paraná tọn lẹ po dè, Kunnudetọ he tin to Paraguay lẹ gọna mẹdezejotọ lẹ sọn otò 15 devo lẹ mẹ dovivẹnu nado ján tọjihun daho de. Tọjihun ehe sọ yin awuwlena taidi adọtẹn de bo sọgan hẹn gbẹtọ 12. Po alọgọ tọjihun ehe tọn po, yẹwhehodọtọ zohunhunnọ Ahọluduta lọ tọn lẹ hẹn wẹndagbe lọ jẹ fie ma na ko bọawu nado jẹ dai lẹ.
4 To Alaska he tin to agewaji pete aihọn tọn, Kunnudetọ lẹ yí dotẹnmẹ hundote vonọtaun de zan nado dekunnuna jonọ he nọ disa wá otò lọ mẹ to alunlun-whenu lẹ. To ojlẹ he mẹ ninọmẹ aimẹ tọn nọ pọnte te ehe, tọjihun lẹ nọ bẹ jonọ he wá sọn otò voovo lẹ mẹ wá bọ Kunnudetọ lẹdo lọ tọn lẹ ko nọ tin to húnglintẹn lọ nado ze owe sinai do Biblu ji whanpẹnọ he to ogbè voovo mẹ lẹ donukọnna yé. To lẹdo enẹ dopolọ mẹ, agahun yọ́n-na-yizan taun na e nọ gọalọ nado jẹ gbétatò he to olá lẹ mẹ bo gbọnmọ dali hẹn Aléoute, Athapascane, Tsimshian, po Tlingit lẹ po penugo nado sè wẹndagbe lọ.
5 To Texas to États-Unis, Larry tindo aigba-denamẹ vonọtaun de—enẹ wẹ owhé mẹgopinpọn tọn he gbè ewọ lọsu nọ nọ̀. Dile etlẹ yindọ asidan de zọ́n bọ Larry dona gbọṣi kẹkẹ sẹkunọ lẹ tọn mẹ, e nọ hẹn alọnu ján to sinsẹ̀nzọn lọ mẹ. E nọ lá owẹ̀n Ahọluduta lọ tọn na mẹdevo lẹ, bo nọ má todido sinai do Biblu ji etọn hẹ yé dọ emi na wá zinzọnlin to gbèdopo to Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn glọ.—Isa. 35:5, 6.
6 Kunnudetọ delẹ zingbejizọnlin na azán atọ̀n to tọjihun mẹ sọn Mandalay nado yì plidopọ to Birmanie. Na yé to jejeji nado lá wẹndagbe lọ wutu, yé hẹn owe sinai do Biblu ji lẹ bo ze yé donukọnna mẹhe do tọjihun hẹ yé lẹ. Whedepopenu he yé glinhún to tòpẹvi kavi gbétatò de mẹ, yẹwhehodọtọ zohunhunnọ lọ lẹ nọ jẹte whẹ́ bo nọ yawu biọ tòho lọ mẹ nado ze owe lẹ donukọnna gbẹtọ lẹ. To ojlẹ kleun ehe gblamẹ, húndotọ devo lẹ nọ biọ húnmẹ bọ wẹnlatọ lọ lẹ sọ nọ dekunnuna yé to whenuena yé lẹkọwa tọjihun lọ mẹ.
7. Aliho tẹlẹ mẹ wẹ sinsẹ̀n-basitọ Jehovah tọn lẹ nọ dekunnu gando Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn go te, podọ etẹwẹ yin yanwle yetọn?
7 Kẹdẹdi mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu po he yin nùdego to numimọ ehelẹ mẹ lẹ, sinsẹ̀n-basitọ Jehovah tọn zohunhunnọ lẹ to ‘kunnude mlẹnmlẹn gando Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn go’ lẹdo aihọn pé. (Owalọ 28:23) Yé nọ dekunnu sọn whédegbè jẹ whédegbè, to tòhomẹ-liho ji, gbọn wekanhlanmẹ gblamẹ podọ gbọn alokan ji. Vlavo yé to ahihun mẹ wẹo, to ayidedaitẹn, kavi to gbigbọjẹ to agbasazọ́n mẹ, yé nọ dín dotẹnmẹ hundote lẹpo nado dekunnu gando Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn go. Aliho he mẹ yé nọ wàmọ te lẹ sọgan gbọnvo, ṣigba yanwle dopolọ wẹ yé tindo—enẹ wẹ nado lá wẹndagbe lọ to fidepope he gbẹtọ lẹ sọgan yin mimọ te.—Mat. 10:11.
8, 9. (a) Naegbọn mí sọgan dọ dọ jideji azọ́n yẹwhehodidọ Ahọluduta lọ tọn zẹ̀ huhlọn gbẹtọ tọn go? (b) Kanbiọ mẹhẹnlẹnnupọn tọn tẹwẹ fọndote, podọ etẹwẹ mí dona wà nado mọ gblọndo lọ?
8 Be hiẹ yin dopo to wẹnlatọ Ahọluduta lọ tọn susugege he yí zohunhun do to kunnude to aigba he lán to 235 ji lẹ mẹ ya? Eyin mọ wẹ, be hiẹ to adà de yiwà to jideji sẹhundaga he mí to mimọ to azọ́n yẹwhehodidọ Ahọluduta tọn lọ mẹ! Na nugbo tọn, nuhe ko yin wiwadotana lẹdo aihọn pé zẹ̀ huhlọn gbẹtọ tọn go. Mahopọnna aliglọnnamẹnu po avùnnukundiọsọmẹnu sinsinyẹn lẹ po—etlẹ yin alọhẹndotenamẹ tohọluduta tọn lẹ po homẹkẹndomẹ lẹ po—Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ to kunnude mlẹnmlẹn na gbẹtọ akọta lẹpo tọn gando Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn go.
9 Kanbiọ mẹhẹnlẹnnupọn tọn he mí dona kanse míde wẹ yindọ, Naegbọn aliglọnnamẹnu lẹ, kakajẹ nukundiọsọmẹ vẹadi lẹ ji ma ko penugo nado doalọtena jideji he mí to mimọ to azọ́n yẹwhehodidọ Ahọluduta lọ tọn mẹ? Nado mọ gblọndo na kanbiọ enẹ, mí dona lẹnnupọndo nuhe jọ to owhe kanweko tintan W.M. ji. To popolẹpo mẹ, azọ́n he bẹjẹeji to whenẹnu wẹ mí Kunnudetọ Jehovah tọn egbezangbe tọn lẹ gbẹ́ to wiwà.
Azọ́ndenamẹ He Gbloada bo Na Dẹn-to-Aimẹ De
10. Azọ́n tẹwẹ Jesu ze ede jo na, podọ etẹwẹ e yọnẹn gando azọ́n ehe go?
10 Jesu Klisti he yin Dowatọ agun Klistiani tọn ze ede jo na wẹndagbe Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn lilá; azọ́n he e wà to gbẹzan etọn mẹ niyẹn. E tlẹ dọ to gbèdopo dọmọ: “Yẹn dona yì tòdaho devo lẹ mẹ ga nado lá wẹndagbe Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn, na ehe wutu wẹ yẹn do yin didohlan.” (Luku 4:43) Jesu yọnẹn dọ azọ́n he emi doponọ ma sọgan dotana de bẹ wẹ emi te. Ojlẹ kleun de jẹnukọnna okú etọn, e dọ dọdai dọ owẹ̀n Ahọluduta lọ tọn na yin lilá “to akọta lẹpo mẹ.” (Malku 13:10) Ṣigba, nawẹ azọ́n ehe na yin wiwà gbọn, podọ mẹnu lẹ wẹ na wà ẹ?
“Mì yì bo hẹn gbẹtọ lẹ sọn akọta lẹpo mẹ zun devi lẹ.”—Matiu 28:19
11. Azọ́ndenamẹ titengbe tẹwẹ Jesu na devi etọn lẹ, podọ etẹwẹ na gọalọna yé nado hẹn ẹn di?
11 To fọnsọnku Jesu tọn godo, e sọawuhia devi etọn lẹ bo na yé azọ́ndenamẹ titengbe de dọmọ: “Enẹwutu, mì yì bo hẹn gbẹtọ lẹ sọn akọta lẹpo mẹ zun devi lẹ, bosọ nọ baptizi yé to oyín Otọ́ tọn, Visunnu tọn, po gbigbọ wiwe tọn po mẹ, bo nọ plọn yé nado payi nuhe yẹn ko degbe etọn na mì lẹpo go. Podọ mì pọ́n! yẹn tin po mì po to azán lẹpo gbè kakajẹ vivọnu titonu lọ tọn.” (Mat. 28:19, 20) Hodidọ lọ “yẹn tin po mì po” dohia dọ ewọ na nọgodona devi etọn lẹ to azọ́n yẹwhehodidọ po mẹhẹnzun devi tọn lọ po mẹ. Yé na tindo nuhudo godonọnamẹ mọnkọtọn tọn, na Jesu ko dọ dọdai dọ “akọta lẹpo na gbẹwanna” yé. (Mat. 24:9) Devi lẹ nasọ mọ alọgọ yí sọn asisa devo mẹ. Tlolo whẹpo Jesu do hẹji yì olọn mẹ, e dọna yé dọ gbigbọ wiwe na na huhlọn yé nado yin kunnudetọ emitọn “kaka yì awà he dẹn hugan aigba tọn lẹ ji.”—Owalọ 1:8.
12. Kanbiọ titengbe tẹlẹ wẹ fọndote, podọ naegbọn gblọndo lọ lẹ yinyọnẹn na gọalọna mí?
12 Todin, kanbiọ titengbe ehelẹ fọndote: Be apọsteli Jesu tọn lẹ po devi owhe kanweko tintan tọn devo lẹ po yí nukun nujọnu tọn do pọ́n azọ́ndenamẹ yetọn ya? Be pipli pẹvi Klistiani lẹ tọn ehe dekunnu mlẹnmlẹn gando Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn go etlẹ yin to homẹkẹn sinsinyẹn glọ ya? Be Jehovah Jiwheyẹwhe, Jesu Klisti, po angẹli lẹ po nọgodona yé bọ gbigbọ wiwe sọ gọalọna yé to azọ́n mẹhẹnzun devi tọn lọ mẹ nugbonugbo ya? Mí mọ gblọndo kanbiọ ehelẹ po devo lẹ po tọn to owe Owalọ lẹ tọn mẹ. Gblọndo lọ lẹ yinyọnẹn na gọalọna mí. Etẹwutu? Jesu dopagbe dọ azọ́ndenamẹ lọ na zindonukọn “kakajẹ vivọnu titonu lọ tọn.” Ehe dohia dọ Klistiani nugbo lẹpo wẹ na tindo mahẹ to azọ́ndenamẹ ehe mẹ, etlẹ yin mí mẹhe to gbẹnọ to ojlẹ opodo tọn ehe mẹ lẹ. Enẹwutu, mí dona tindo ojlo nujọnu tọn to kandai Klistiani dowhenu tọn lẹ tọn he tin to owe Owalọ lẹ tọn mẹ.
Bladopọ Nuhe Tin to Owe Owalọ lẹ Tọn mẹ Tọn
13, 14. (a) Mẹnu wẹ kàn owe Owalọ lẹ tọn, podọ nawẹ e mọ nudọnamẹ etọn lẹ yí gbọn? (b) Etẹwẹ owe Owalọ lẹ tọn bẹhẹn?
13 Mẹnu wẹ kàn owe Owalọ lẹ tọn? Mí ma mọ yinkọ mẹhe kàn ẹn tọn to owe lọ lọsu mẹ, ṣigba homẹbibiọ owe lọ tọn hẹn ẹn họnwun dọ mẹhe kàn Owalọ lẹ wẹ sọ kàn owe Wẹndagbe Luku tọn. (Luku 1:1-4; Owalọ 1:1, 2) Enẹwutu, sọn hohowhenu gbọ́n wẹ Luku, “dotozọ́nwatọ mẹyiwanna,” he sọ yin whenuho-kantọ azọ́nyọnẹntọ de ko nọ yin pinpọnhlan taidi mẹhe kàn owe Owalọ lẹ tọn. (Kol. 4:14) Owe lọ bẹ nujijọ he wá aimẹ to nudi owhe 28 gblamẹ lẹ hẹn, yèdọ sọn whenue Jesu hẹji yì olọn mẹ to owhe 33 W.M. kakajẹ vivọnu gànpamẹninọ apọsteli Paulu tọn to Lomu to nudi owhe 61 W.M. Nugbo lọ dọ Luku nọ yí hogbe lọ “yé” zan to fidelẹ bo nọ yí “mí” zan to fidevo lẹ to kandai etọn mẹ dohia dọ e tindo mahẹ to suhugan nujijọ he e basi kandai etọn lẹ tọn mẹ. (Owalọ 16:8-10; 20:5; 27:1) Na Luku nọ yí sọwhiwhe do dindonanu wutu, e na ko mọ nudọnamẹ etọn lẹ yí sọn Paulu, Balnaba, Filipi, po mẹdevo he yin nùdego to kandai lọ mẹ lẹ po dè tlọlọ.
14 Etẹwẹ owe Owalọ lẹ tọn bẹhẹn? To owe Wẹndagbe tọn he Luku kàn jẹnukọn mẹ, e donù nuhe Jesu dọ bo wà lẹ go. Ṣigba to owe Owalọ lẹ tọn mẹ, Luku basi kandai nuhe hodotọ Jesu tọn lẹ dọ bo wà lẹ tọn. Enẹwutu, owe Owalọ lẹ tọn dọho gando mẹhe wazọ́n ayidego tọn de dotana lẹ go, dile etlẹ yindọ mẹlẹ nọ pọ́n susu yetọn lẹ hlan taidi ‘omẹ tata he ma sewé lẹ.’ (Owalọ 4:13) Do glido, kandai gbọdo lọ dọ lehe agun Klistiani tọn yin didoai bo jideji do. Owe Owalọ lẹ tọn do lehe Klistiani owhe kanweko tintan whenu tọn lẹ dọyẹwheho do hia—yèdọ aliho he mẹ yé wàmọ te po gbigbọ he yé dohia po. (Owalọ 4:31; 5:42) E zinnudo lehe gbigbọ wiwe gọalọna yé nado hẹn wẹndagbe lọ gbayipe do ji. (Owalọ 8:29, 39, 40; 13:1-3; 16:6; 18:24, 25) Owe Owalọ lẹ tọn zinnudo owẹ̀n tangan Biblu tọn ji, ehe bẹ klandowiwe yinkọ Jiwheyẹwhe tọn gbọn Ahọluduta etọn he to anadenamẹ Klisti tọn glọ gblamẹ hẹn, bo do lehe owẹ̀n Ahọluduta lọ tọn yin hinhẹn gbayipe to aliho ayidego tọn mẹ mahopọnna nukundiọsọmẹ sinsinyẹn lẹ do hia. Nuagokun ehe gando Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn gbọn Klisti gblamẹ go.—Owalọ 8:12; 19:8; 28:30, 31.
15. Aliho tẹlẹ mẹ wẹ dogbigbapọnna owe Owalọ lẹ tọn na hẹn ale wá na mí te?
15 Na nugbo tọn, lehe dogbigbapọnna owe Owalọ lẹ tọn na yin awuvivinu bo nasọ hẹn yise mítọn lodo do sọ! Eyin mí lẹnnupọndo adọgbigbo po zohunhun hodotọ Klisti tọn dowhenu tọn lẹ tọn po ji, enẹ na yinuwado ahun mítọn ji. E na whàn mí nado hodo apajlẹ yise Klistiani hatọ mítọn owhe kanweko tintan tọn lẹ tọn. Gbọnmọ dali, mí na pegan dogọ nado hẹn azọ́ndenamẹ mítọn nado “yì bo hẹn gbẹtọ lẹ . . . zun devi lẹ” di. Owe he hia a te ehe yin awuwlena nado gọalọna we nado yí sọwhiwhe do plọn owe Owalọ lẹ tọn.
Owe Sinai do Biblu ji de He Na Gọalọna Mí
16. Etẹwẹ yin yanwle atọ̀n he wutu owe ehe yin awuwlena?
16 Etẹwẹ yin lẹndai owe ehe tọn? Yanwle atọ̀n owe ehe tọn lẹ wẹ (1) nado yidogọna nujikudo mítọn dọ Jehovah to godonọna azọ́n yẹwhehodidọ Ahọluduta tọn po mẹhẹnzun devi tọn lọ po gbọn gbigbọ wiwe etọn gblamẹ, (2) nado dozolanmẹna mí dogọ to lizọnyizọn lọ mẹ gbọn dogbigbapọnna apajlẹ hodotọ Klisti tọn owhe kanweko tintan tọn lẹ tọn dali, podọ (3) nado hẹn sisi he mí tindo na titobasinanu Jehovah tọn, mẹhe to anadena azọ́n yẹwhehodidọ tọn lẹ, po mẹhe to nukunpedo agun lọ go lẹ po siso dogọ.
17, 18. Aliho tẹ mẹ wẹ owe ehe yin awuwlena te, podọ adà etọn tẹlẹ wẹ na gọalọna we to oplọn mẹdetiti tọn towe whenu?
17 Aliho tẹ mẹ wẹ owe ehe yin awuwlena te? Hiẹ na doayi e go dọ owe lọ yin mimá do adà voovo ṣinatọ̀n bọ dopodopo dọhodo ofi tangan delẹ ji to owe Owalọ lẹ tọn mẹ. Weta owe ehe tọn he bọdego lẹ ma na dọhodo wefọ debọdo-dego owe Owalọ lẹ tọn ji gba, kakatimọ yé na zinnudo nuplọnmẹ he tin to nujijọ he yin zẹẹmẹ-basina to owe Biblu tọn enẹ mẹ lẹ ji bo na gọalọna mí nado mọ lehe mí sọgan yí nuagokun he mí plọn lẹ do yizan mẹ do. To bẹjẹeji weta dopodopo tọn, bladopọ kleun de nọ do nuagokun tangan weta enẹ tọn po wefọ he ji adà owe Owalọ lẹ tọn he na yin hodọdeji lẹ po sinai do hia.
18 Owe ehe sọ tindo adà dagbe devo lẹ he na gọalọna we to oplọn mẹdetiti tọn towe whenu. Yẹdide whanpẹnọ he do nujijọ he wá aimẹ to owe Owalọ lẹ tọn mẹ lẹ hia na gọalọna we nado yí nukun homẹ tọn do pọ́n nujijọ lọ lẹ dile hiẹ to ayihamẹlẹnpọndo kandai Biblu tọn lọ ji. Weta susu tindo apotin he bẹ nudọnamẹ dogọ he na gọalọna we lẹ hẹn. Apotin delẹ dọhodo gbẹzan mẹhe mí sọgan hodo apajlẹ yise yetọn tọn delẹ ji. Devo lẹ basi zẹẹmẹ gigọ́ do nọtẹn, nujijọ, aṣa, kavi omẹ devo he yin nùdego to owe Owalọ lẹ tọn mẹ lẹ ji.
Nọ wazọ́n to aigba-denamẹ towe ji to aliho he dohia dọ onú niyaniya tọn de wẹ azọ́n lọ yin mẹ
19. Kanbiọ mẹdetiti gbigbejepọn tọn tẹlẹ wẹ mí dona nọ kanse míde sọn ojlẹ de mẹ jẹ devo mẹ?
19 Owe ehe sọgan gọalọna we nado gbeje dewe pọ́n kitokito. Mahopọnna lehe hiẹ sọgan ko yin wẹnlatọ Ahọluduta tọn de dẹnsọ, hiẹ dona nọ yiagbọji sọn ojlẹ de mẹ jẹ devo mẹ nado lẹnnupọndo nuhe tin to otẹn tintan mẹ na we to gbẹzan towe mẹ po pọndohlan he a tindo gando lizọnyizọn Klistiani tọn lọ go po ji. (2 Kọl. 13:5) Kanse dewe dọ: ‘Be yẹn nọ pọ́n lizọnyizọn ṣie hlan taidi azọ́n niyaniya tọn de ya? (1 Kọl. 7:29-31) Be n’nọ yí nujikudo po zohunhun po do lá wẹndagbe lọ ya? (1 Tẹs. 1:5, 6) Be yẹn nọ tindo mahẹ gigọ́ to azọ́n yẹwhehodidọ po mẹhẹnzun devi tọn lọ po mẹ dile e yọnbasi do ya?’—Kol. 3:23.
20, 21. Naegbọn azọ́ndenamẹ mítọn do yin azọ́n niyaniya tọn sọmọ, podọ etẹwẹ dona yin gbemima mítọn?
20 Mì gbọ mí ni nọ flin to whepoponu dọ azọ́n titengbe de ko yin didena mí—enẹ wẹ nado dọyẹwheho bo hẹn gbẹtọ lẹ zun devi. Dile azán dopodopo to jujuyi, mọ wẹ azọ́ndenamẹ mítọn nọ lẹzun onú niyaniya tọn do niyẹn. Opodo aihọn ehe tọn to sisẹpọ po awuyiya po. Ogbẹ̀ gbẹtọ susu tọn tin to owù mẹ hugan gbede pọ́n tọn. Mí ma yọ́n sọha gbẹtọ ahunjijlọnọ he na gbẹ́ wá kẹalọyi owẹ̀n mítọn lẹ tọn. (Owalọ 13:48) Ṣigba azọngban mítọn wẹ nado gọalọna omẹ mọnkọtọn lẹ whẹpo whenu nido fẹ́.—1 Tim. 4:16.
21 Enẹwutu, nujọnu wẹ e yin dọ mí ni hodo apajlẹ yẹwhehodọtọ zohunhunnọ Ahọluduta lọ tọn owhe kanweko tintan tọn lẹ tọn. Na owe ehe pinplọn po sọwhiwhe po ni whàn we nado yí zohunhun po adọgbigbo po do to yẹwhehodọ zọnmii. Podọ na e ni hẹn gbemima towe lodo nado zindonukọn nado to ‘kunnude mlẹnmlẹn gando Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn go.’—Owalọ 28:23.