Gbakija He Awuwhàn Nọ Hẹnwa Lẹ
AWUWHÀN sọgan zẹẹmẹdo zohunhun he sọgbe tintindo na nuhe jlọ. Di apajlẹ, Jehovah Jiwheyẹwhe nọ whànwu na yinkọ dagbe etọn, podọ mọwẹ devizọnwatọ nugbonọ etọn lẹ nọ wà do. (Eksọdusi 34:14; 1 Ahọlu lẹ 19:10, 14; Ezekiẹli 39:25) Ṣigba, awuwhàn nọ saba yin finfọndote kavi yin didohia to aliho agọ̀ mẹ. Awuwhàntọ de sọgan vẹnudo mẹdevo lẹ matin whẹwhinwhẹ́n tangan de kavi gblehomẹ na ayidonugo yin nina mẹdevo lẹ wutu, po linlẹn lọ po dọ ewọ kẹdẹ wẹ dona mọ ẹn yí.
Awuwhàn he ma sọgbe nọ hẹn gbakija wá. E sọgan fìn ayajẹ sọn mẹsi bo fọ́n homẹgble po wangbẹna po dote. Doto lẹ ko mọdọ awuwhàn sọgan gbleawuna numọtolanmẹ mítọn tlala. Awuwhàn mẹde tọn tlẹ sọgan yinukọn jẹ obá lọ mẹ bọ e na do amlọn-madọ na ẹn, e na nọ to suslú, homẹ na nọ wle e kavi dọ e ni jẹ azọ̀n devo lẹ. E sọgbe pẹpẹ hẹ howhinwhẹn Biblu tọn he dọmọ: ‘Awuwhàn wẹ gbigble ohú tọn.’—Howhinwhẹn lẹ 14:30.
Awuwhàn mọnkọtọn sọgan sọ hẹn haṣinṣan dagbe hugan lẹ gble. Ehe yin didohia ganji to whẹho Ahọlu Sauli Islaeli tọn po mẹjidugando nugbonọ etọn Davidi tọn po mẹ.
Adọgbigbo Davidi tọn nado tọ́n-awhàn Goliati heyin omẹ gángánsu Filistininu lẹ tọn bosọ gbawhàn etọn po akòtopẹ́ lẹngbọhọtọ de tọn po hẹn awuji Sauli tlala. Enẹwutu e dè Davidi taidi awhàngán awhànfuntọ lẹ tọn. To ogántẹn ehe mẹ, Davidi yí nugbonọ-yinyin do nọgodona gandudu Sauli tọn bo gbawhàn Filistininu lẹ tọn whlasusu. To godo mẹ, Davidi yin pipà to ohàn mẹ hugan Ahọlu Sauli lọsu. To kuavọdidona awhàngbatọ he lẹkọ ja whé lẹ mẹ, yọnnu Islaelivi lẹ dúwè bo jihàn dọmọ: “Sauli ko hù fọtọ́n etọn lẹ, Davidi fọtọ́n ao etọn lẹ.” Ehe hẹn homẹgble Sauli tlala. Linlẹn etọn wẹ yindọ gbégbò he dona yin nina ẹn taidi ahọlu ko yin nina Davidi. Na enẹwutu, Sauli jẹ nuvẹdo Davidi ji—taidi mẹhe to ofìn lọ whlẹn hẹ ẹ.—1 Samuẹli 17:57, 58; 18:5-9.
Haṣinṣan dagbe he ko tin to Sauli po Davidi po ṣẹnṣẹn dai wá vivọnu. Dile etlẹ yindọ whẹwhinwhẹ́n depope matin na nuvẹdomẹ, Sauli ma dejido Davidi go ba. Linlẹn etọn lẹpo wẹ yindọ Davidi yin owù de na gandudu etọn. Sauli magbe nado hù i. Enẹwutu, Davidi tin to dandannu glọ nado họ̀njẹgbé, bo to hinhọ̀n na Sauli na ogbẹ̀ etọn.—1 Samuẹli 18:10-25; 19:9-12.
Awuwhàn he Ahọlu Sauli dohia na Davidi sọgan yin didapana. Gbọnna? Gbọn tintin to aṣeji ma nado nọ do numọtolanmẹ hia zẹjlẹgo na otẹn, nugopipe kavi yindidi dali. Eyin gbẹtọ lẹ pà mẹdevo lẹ to nukun mítọn mẹ, mí ma dona wá tadona kọ̀n dọ yé desọn ojlo mẹ bo to tintẹnpọn nado de nuwadotana mítọn lẹ pò wẹ gba. Eyin nuhe yin didọ lẹ tlẹ taidi dọ mẹdevo lẹ jẹ yanwle daho lẹ kọ̀n, dile yọnnu lọ lẹ dọ gando Davidi go do, mí ma dona wọ̀n dọ onú susu wẹ nọ yin didọ po ahundopo po matin linlẹn depope nado basi nuyijlẹdonugo lẹ. Na taun tọn, ninọmẹ lọ lẹ dona gọalọna mí nado mọnukunnujẹ hodidọ heyin whinwhàn gbọn nuyiwadomẹji numọtolanmẹ ojlẹ lọ mẹ tọn dali mẹ. Yé ma dona yin pinpọnhlan taidi nuyijlẹdonugo mẹdèpo tọn gba. Enẹwutu, nuhe blawu taun wẹ e yin, to whenuena mí hẹn mẹdevo do homẹ na hodidọ mọnkọtọn lẹ wutu.
Biblu dohia dọ owanyi yin dandannu de nado dù to awuwhàn ji. To Owe-wiwe mẹ, mí hia dọmọ: “Onú ma nọ vẹun na owanyi.” (1 Kọlintinu lẹ 13:4) Eyin mẹde tindo ayilinlẹn nado vẹnudo mẹdevo lẹ kavi hẹn yé do homẹ na pipà heyin nina yé wutu, e na wà dagbe nado jẹakọhẹ mẹhe e nọ whànwu lẹ ganji. E dona dovivẹnu nado mọ jẹhẹnu dagbe yetọn lẹ bo tẹnpọn nado yọ́n pinpẹn nuhe wà yé te lẹ tọn. Kakati nado lẹndọ mẹdevo lẹ to nukunpẹvi yí do pọ́n nuwadotana etọn lẹ, e dona tẹnpọn bo mọnukunnujẹemẹ dọ mẹhe jẹna pipà wẹ nọ mọ ẹn yí. E họnwun dọ omẹ dopo de ma sọgan wà nulẹpo. Jlẹkajininọ po lẹnpọn dagbenọ yinyin po dona gọalọna mí nado yọnẹn dọ dona wẹ e yin to whenuena mẹhe pegan susu tin nado didá azọngban lẹ.
Mose tindo pọndohlan dagbe to whẹho ehe mẹ. To whenuena Ẹldadi po Mẹdadi po mọ gbigbọ Jiwheyẹwhe tọn yí to godo Mose tọn bo jẹ dọdai dọ ji to oslá Islaeli tọn mẹ, Jọṣua, devi Mose tọn, lẹzun awuwhàntọ na ‘oklunọ’ etọn. Jọṣua lẹndọ dọdai didọ yetọn dè aṣẹpipa Mose tọn pò enẹwutu yé dona yin alọhẹndotena. Ṣigba Mose ma whànwu do nugbo lọ ji dọ gbigbọ Jiwheyẹwhe tọn sọ to nuyiwado mẹdevo lẹ ji to aliho vonọtaun de mẹ gba. E jla pọndohlan Jọṣua tọn do po hogbe lọ lẹ po dọmọ: “Jiwheyẹwhe do jlo dọ omẹ OKLUNỌ lọ tọn lẹpo wẹ yẹwhegán, dọ OKLUNỌ lọ do yí gbigbọ etọn do yé ji!”—Osọha lẹ 11:10-29.
Ṣigba etẹwẹ eyin mẹhe to yinyin pipà lọ ma jẹna ẹn na nugbo tọn? Eyin pipà lọ zẹjlẹgo lo? Nugbo wẹ dọ, enẹ sọgan jọ. Nuyọnẹntọ he kàn Yẹwhehodọtọ doayi e go dọmọ: “Oylan de tin he yẹn mọ to owhè glọ, di nuwayindo he sọn ahọlu dè. Yè ze nulu do otẹn yẹyi tọn mẹ, adọkunnọ lẹ sọ sinai to otẹn godo tọn mẹ. Yẹn mọ devi lẹ to osọ́ ji, bọ ahọvi to zọnlinzin di devi to aigba.”—Yẹwhehodọtọ 10:5-7.
Na mape gbẹtọvi tọn wutu, ahọluzọnwatọ lẹ, azọ́nmẹyimẹdotọ lẹ po aṣẹpatọ devo lẹ po sọgan basi nuṣiwa sinsinyẹn lẹ to whẹdida mẹ. Yé sọgan yí nukunpẹvi do pọ́n mẹhe ko wazọ́n sinsinyẹn lẹ bo yin ‘ahọvi’ kavi nugbodọtọ to walọ po aliho yetọn lẹ po mẹ, bosọ yinuwahẹ yé taidi devi tata lẹ. To ojlẹ dopolọ mẹ, yé sọgan yí nukundagbe hugan do pọ́n mẹhe ma pegan sọmọ lẹ. Ehe sọgan dotuklamẹ tlala.
Etomọṣo, adi dùdù zẹjlẹgo do whẹho mọnkọtọn lẹ ji ma na wà dagbe de gba. Kakatimọ e na fìn jijọho ayiha po ahun mẹ tọn po sọn mẹsi poun wẹ. E tlẹ sọgan sọ tindo nugandomẹgo ylankan do agbasalilo ji. E na pọnte hugan nado whesọ. Psalm-kàntọ gbọdo lọ dotuhomẹnamẹ dọmọ: “Yí homẹfifa do nọtepọn [Jehovah]: a fiẹ do ewọ mẹhe nuyọ́nna to ali etọn ji go blo.” (Psalm 37:7) To ojlẹ sisọ mẹ, mẹhe tlẹ to nuṣiwa lọ lẹ sọgan yin hinhẹn po huhlọn po nado mọ nuṣiwa yetọn.
Mí sọ dona wazọ́n sinsinyẹn nado dapana awuwhàn finfọndote to mẹdevo lẹ mẹ. E họnwun dọ yọnnu Islaelivi he pà awhàngbigba Davidi tọn to ohàn mẹ lẹ ma lẹn to aliho depope mẹ dọ ehe na fọ́n numọtolanmẹ awuwhàn sinsinyẹn tọn dote to Ahọlu Sauli mẹ gba. Ṣogan eyin yé ko lẹnnupọndo whẹho lọ ji ganji wẹ, yé sọgan ko yí mẹdehihọ́ susu zan ma nado dohia dọ yẹyi daho to yinyin nina mẹjidugando ahọlu lọ tọn kakati nido yin ahọlu lọ lọsu. Mí yọnẹn dọ mapenọ wẹ gbẹtọvi lẹ, enẹwutu mí na wà dagbe nado nọ yí mẹdehihọ́ zan to whenuena mí to mẹde kavi nuwadotana etọn lẹ pà to mẹdevo nukọn. Mí dona hẹn ẹn diun dọ nuhe mí dọ ma na yin nukunnumọjẹemẹ do agọ̀ gbọn todoaitọ lọ dali bọ e na lẹndọ ewọ to yinyin yiyijlẹdo mẹhe to yinyin pipà lọ go to aliho agọ̀ mẹ gba.
To nulinlẹnpọndo lehe awuwhàn he ma sọgbe sọgan hẹn awugble wá do ji mẹ, mí dona nọavunte sọta awujijona ẹn bo dapana finfọn ẹn dote to mẹdevo lẹ mẹ. Nado sọgan wà ehe, mí dona dovivẹnu nado wleawuna owanyi he siso na gbẹtọ lẹpo, bo yọ́n pinpẹn jẹhẹnu dagbe po nuwadotana yetọn lẹ po tọn. Mí sọ dona lẹnnupọndo nuyiwadomẹji he hogbe po nuyiwa mítọn lẹ po sọgan tindo do mẹdevo lẹ ji ga. Ehe na gọalọ tlala nado hẹn mí tindo ayajẹ bo yidogọna haṣinṣan dagbe hinhẹn lodo hẹ hatọ mítọn lẹ.