Lilatọ Ahọluduta lọ Tọn lẹ Yin Zohunhunnọ to Aigba Lẹpo Ji — WESẸDOTẸN INTẸNẸT JI TỌN Watchtower Tọn

Lilatọ Ahọluduta lọ Tọn lẹ Yin Zohunhunnọ to Aigba Lẹpo Ji

“Mìwlẹ nasọ yin kunnudetọ na mi ... jẹ opòdo aigba tọn.”—OWALỌ LẸ 1:8.

1. Wẹndomẹ tẹwẹ Jesu dọ dọ hodotọ etọn lẹ na lá to azán mítọn gbè?

TO WHENUENA e to zẹẹmẹ-basina azọ́n he Jehovah do Visunnu etọn hlan aigba ji nado wà, Jesu dọmọ: “E ma jẹ na yẹn ni nọ ma dọ yẹwheho ahọludu Jiwheyẹwhe tọn ... gba.” (Luku 4:43) Mọdopolọ, to whenuena e to hodọ dogbọn azọ́n he devi etọn lẹ na wà to aigba ji to whenuena e lẹkọwa po aṣẹpipa gandudu tọn po, Jesu dọmọ: “Podọ yè nasọ dọ yẹwheho wẹndagbe ahọludu tọn he lẹ to aigba fininọ lẹpo mẹ na okunnu de hlan akọta lẹpo; whenẹnu wẹ opòdo na wá.”—Matiu 24:14.

2. (a) Naegbọn e do yin onu titengbe sọmọ dọ owẹn ahọluduta lọ tọn ni yin hinhẹn gbayipe to aliho he gblo de mẹ? (b) Kanbiọ tẹwẹ mímẹpo dona kanse mídelẹ?

² Naegbọn linlin dogbọn Ahọluduta Jiwheyẹwhe Tọn dali do yin nujọnu sọmọ? Naegbọn Ahọluduta lọ do biọ lilá to gigọmẹ sọmọ? Na e yin Ahọluduta Mẹssia Tọn he na suwhẹna nupojipetọ-yinyin Jehovah tọn to wẹkẹ lẹpo ji. (1 Kọlintinu lẹ 15:24-28) Gbọn yizan etọn dali, Jehovah na hẹn whẹdida ṣẹ do titonu Satani tọn dintọn ji bo na hẹn opagbe etọn nado dóna whẹndo aigba ji tọn lẹpo di. (Gẹnẹsisi 22:17, 18; Daniẹli 2:44) Gbọn kunnudide gando Ahọluduta enẹ dali, Jehovah ko dín mẹhe ewọ to enẹgodo ko yiamisisadode nado yin whédutọgbẹ́ lẹ hẹ Visunnu etọn mọ. Gbọn lilá basina Ahọluduta lọ dali, azọ́n klandovo tọn de sọ to yinyin wiwadotana to egbehe. (Matiu 25:31-33) Jehovah jlo dọ omẹ akọta lẹpo tọn ni yin avase na gando lẹndai etọn go. E jlo dọ yé ni tindo dotẹnmẹ hundote lọ nado basi dide ogbẹ̀ tọn taidi mẹjidugando Ahọluduta etọn tọn lẹ. (Johanu 3:16; Owalọ lẹ 13:47) Be hiẹ to mahẹ gigọ́ tindo to lilá basina Ahọluduta ehe mẹ ya?

To Nukundido Mẹ na Vivọnu Ojlẹ Kosi lẹ Tọn

3. (a) Po gbesisọ po, etẹwẹ yin hosọ he C. T. Russell zedonukọnnamẹ to gbejizọnlin bẹjẹeji tọn lẹ mẹ nado basi tito na pipli Biblu pinplọn tọn lẹ? (b) Etẹwẹ Biblu Plọntọ Fliflimẹ tọn enẹlẹ yọnẹn gando otẹn he mẹ Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn dona tin te to gbẹzan yetọn mẹ go?

³ Yigodo jẹ 1880, Charles Taze Russell, zinjẹgbonu-basitọ tintan linlinnamẹwe Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ Lọ Tọn, basi gbejizọnlin gbọn gblagbla agewaji po whezẹtẹn Etats-Unis tọn po ṣẹnṣẹn mẹ nado na tuli pipli oplọn Biblu tọn he yin awuwlena lẹ. To gbesisọ mẹ, hosọ he ji e dọho do wẹ yin “Nuhe Gando Ahọluduta Jiwheyẹwhe Tọn Go Lẹ.” Dile e yin hinhọ́n tá deji do to zinjẹgbonu tintan Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ Lọ Tọn tọn lẹ mẹ do, Biblu Plọntọ lọ lẹ (dile Kunnudetọ Jehovah Tọn lẹ yin yinyọnẹn to ojlẹ lọ mẹ do) mọnukunnujẹemẹ dọ eyin yé na sọawuhia taidi mẹhe jẹ nado tindo mahẹ to Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn mẹ, yé dona yí Ahọluduta enẹ do basi nujlomẹ tintan yetọn, bo gbọn ayajẹ dali do zan gbẹzan yetọn lẹ, nugopipe yetọn lẹ, po nutindo yetọn lẹ po to sinsẹ̀nzọn etọn mẹ. Onu devo lẹpo to gbẹ̀mẹ dona tin to otẹn awetọ mẹ. (Matiu 13:44-46) Azọngban yetọn bẹ́ wẹndagbe Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn lilá hlan mẹdevo lẹ hẹn. (Isaia 61:1, 2) Jẹ oba tẹ́ mẹ wẹ yé wà enẹ te jẹnukọnna vivọnu Ojlẹ Kosi lẹ tọn to 1914?

4. Jẹ oba tẹ mẹ wẹ pipli kleun Biblu Plọntọ lẹ tọn má owe Biblu tọn lẹ jẹ jẹnukọnna 1914?

⁴ Sọn 1870 lẹ gblamẹ kaka jẹ 1914, sọha Nu_plọntọ Biblu Tọn lẹ whè talala. To 1914, omẹ 5 100 lẹ kẹdẹ wẹ to mahẹ zohunhunnọ tindo to kunnudide gbangba tọn nina mẹ. Ṣigba lehe eyin kunnudide vonọtaun de do sọ! To 1881, to owhe awe poun godo he Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ Lọ Tọn yin zinzinjẹgbonu to tintan whenu, yé doalọ to mimá owe weda 162 tọn lọ he hosọ etọn yin Food for Thinking Christians [Núdùdù na Klistiani he to Nulẹnpọn Lẹ) tọn mẹ. To osun vude lẹ gblamẹ, yé do vọkan 1 200 000 lẹ gbonu. To owhe vude lẹ mẹ, livi donu ao ao alọnuwe pẹvi lẹ tọn ko yin mimá to whemẹ whemẹ do ogbè susu lẹ mẹ.

5. Mẹnu lẹ wẹ yin colporteur lẹ, podọ gbigbọ wunmẹ tẹwẹ yé dohia?

⁵ Humọ bẹjẹeji sọn 1881, mẹdelẹ zé yedelẹ jo nado wà sinsẹ̀nzọn taidi yẹwhehodidọ colporteur tọn lẹ. Ehelẹ yin nukọntọ gbehosọnalitọ (yẹwhehodọtọ whenu-gigọ tọn) egbehe tọn lẹ. Delẹ to colporteur lẹ mẹ, nọ zọ̀nafọ kavi dokẹkẹ, desọn ojlo yedetiti tọn mẹ do dekunnu to dibla yì ada otò lọ lẹpo he yé nọ lẹ tọn mẹ. Mẹdevo lẹ tindo jẹhẹnu nado yì aigba jonọ tọn lẹ ji podọ yin omẹ tintan lọ lẹ he hẹn wẹndagbe lọ jẹ aigba mọnkọtọn lẹ ji taidi Finlande, Barbade, po Birmanie po (he yin Myanmar todin). Yé do zohunhun mẹdehlan tọn hia taidi Jesu Klisti po apọsteli etọn lẹ tọn po nkọtọn.—Luku 4:43; Lomunu lẹ 15:23-25.

6. (a) Nawẹ gbejizọnlin Mẹmẹsunnu Russell tọn yinukọn do sọ nado dlẹnkanna nugbo Biblu tọn? (b) Onu devo tẹwẹ yin wiwa nado dlẹnkanna yẹwheho wẹndagbe lọ tọn didọ to aigba jonọ tọn lẹ ji jẹnukọnna vivọnu Ojlẹ Kosi lẹ tọn?

⁶ Mẹmẹsunnu Russell lọsu basi gbejizọnlin tlala nado hẹn nugbo lọ gbayipe. E yì Canada pludopludo; dọho to Panama, Jamaïque, po Cuba po; basi gbejizọnlin whla wiawe sọyi Europe; bo lẹdo globu lọ pe to sadidi yẹwhehodidọ lọ tọn mẹ. E sọ do sunnu devo lẹ hlan nado bẹjẹeji bo yin nukọntọ to yẹwhehodidọ wẹndagbe lọ tọn mẹ to aigba jonọ tọn lẹ ji. Adolf Weber yin didohlan Europe to ṣẹnṣẹn owhe 1890 lẹ tọn gblamẹ, podọ lizọnyizọn etọn yinukọn sọn Suisse biọ France, Italie, Allemagne, po Belgique po. E. J. Coward yin didohlan awa Antilles tọn ji. Robert Hollister yin azọndena sọyì Awa Whezẹtẹn Aihọn tọn ji to 1912. To finẹ, alọnuwe pẹvi vonọtaun lẹ yin awuwlena do ogbè ao lẹ mẹ, podọ livi susu vọkan dopodopo ehe tọn lẹ yin mimá lẹdo Inde, Chine, Japon, po Corée po pé gbọn tovi wematọ́ lẹ dali. Eyin hiẹ tin to ogbẹ̀ to whenẹnu wẹ, be ahún towe na ko whàn we nado dovivẹnu vẹkuvẹku nado jẹ mẹdevo lẹ dè to okọ́ towe mẹ podọ zẹ finẹ go po wẹndagbe lọ po ya?

7. (a) Nawẹ linlinwe lẹ yin yiyizan gbọn nado dozolanmẹna kunnudide lọ? (b) Etẹwẹ Yẹdide Nupinpọn-do-Plọnnu Nudida Tọn yin, podọ omẹ nẹmu wẹ pọ́n ẹn to owhe dopo poun gblamẹ?

⁷ Dile Ojlẹ Kosi lẹ tọn dọ̀nsẹpọ vivọnu yetọn, linlinwe lẹ yin yiyizan nado basi kandai yẹwhehodidọ he yin nina gbọn Mẹmẹsunnu Russell dali tọn. Onu tintan he ji yé zinnudo ma yin 1914 gba ṣigba, kakatimọ, do lẹndai Jiwheyẹwhe tọn po nujikudo hẹndi etọn tọn po ji. Nuhe sù sọ linlinwe 2 000 lẹ to ojlẹ dopodopo mẹ, he jẹ wehiatọ 15 000 000 lẹ dè, wẹ to yẹwhehodidọ helẹ zedonukọnnamẹ to gbesisọmẹ. Enẹgodo, dile ai owhe 1914 tọn họ́n, Ogbẹ́ jẹ “Yẹdide Nupinpọn-do-Plọnnu Nudida Tọn” etọn dohia ji to gbangba. To nuzedonukọnnamẹ ẹnẹ ganhiho 2 tọn lọ lẹ whenu, e zé nugbo Biblu tọn lẹ donukọnnamẹ sọn nudida whenu kaka jẹ Owhe Fọtọ́n lọ mẹ. To owhe dopo gblamẹ poun, mẹplidopọ he sọha etọn hugan livi donu ṣinẹnẹ to Amérique du Nord, Europe, Australie, po Nouvelle-Zélande po ko pọn ẹn.

8. To 1914, aigba nẹmu ji wẹ Biblu Plọntọ lọ lẹ jẹ po wẹndagbe lọ po?

⁸ Sọgbe hẹ kandai he tin to aimẹ lẹ, to vivọnu owhe 1914 tọn whenu, pipli yẹwhehodọtọ zohunhunnọ ehelẹ ko hẹn yẹwhehodidọ Ahọluduta Jiwheyẹwhe Tọn yetọn gblodeji jẹ aigba 68 lẹ ji.a Ṣigba bẹjẹeji de poun wẹ enẹ yin!

Lilá Ahọluduta he Yin Zizedai lọ po Zohunhun Po

9. To plidopọ Cedar Point tọn lẹ whenu, nawẹ azọ́n yẹwhehodidọ Ahọluduta lọ tọn yin nina zohunhun vonọtaun de gbọn?

⁹ To whenuena Biblu Plọntọ lọ lẹ plidopọ to Cedar Point, Ohio, to 1919, J.F. Rutherford, mẹhe yin azinponọ Ogbẹ́ Watch Tower tọn to whenẹnu, lá dọmọ: “Azọndenamẹ mítọn ko yin podọ wẹ nado basi nulilá ahọluduta gigonọ Mẹssia tọn he ja lọ.” To plidopọ awetọ Cedar Point tọn whenu, to 1922, Mẹmẹsunnu Rutherford zinnudo nugbo lọ ji dọ to vivọnu Ojlẹ Kosi lẹ tọn, to 1914, ‘Ahọlu gigonọ lọ ko yí huhlọn daho etọn zan bo ko bẹ́ gandudu jẹeji.’ Enẹgodo, e zé whẹho lọ donukọnna mẹplidopọ etọn lẹ po nugbonọ-yinyin po dọmọ: “Be mì yise dọ Ahọlu gigonọ lọ ko bẹ́ gandudu etọn jẹeji ya? Enẹwutu mì lẹgọyì ogle lọ mẹ, mì ovi Jiwheyẹwhe gigogan lọ tọn lẹ emi! ... Mì lá wẹndomẹ lọ yinukọn pete. Aihọn lọ dona yọnẹn dọ Jehovah wẹ Jiwheyẹwhe podọ dọ Jesu Klisti wẹ Ahọlu ahọlu lẹ tọn po Oklunọ oklunọ lẹ tọn po. Ehe wẹ azán he klo hugan lọ. Mì pọ́n, Ahọlu lọ to gandu! Mìwlẹ wẹ nukunmọnu lilátọ etọn tọn lẹ.”

10, 11. Nawẹ ladio, nuhiho gbẹ̀duhun tọn lẹ, po nudọnamẹ he yè nọ zéplakọ lẹ po yin yiyizan po kọdetọn dagbe po nado jẹ gbẹtọ lẹ dè po nugbo Ahọluduta lọ tọn po gbọn?

¹⁰ Nuhugan owhe 70 lẹ ko juwayi bẹsọn plidopọ Cedar Point tọn nẹlẹ—diblayi owhe 80 sọn whenue gbọ́n Jehovah jẹ nupojipetọ-yinyin etọn dohia ji gbọn gandudu Mẹssia tọn heyin Visunnu etọn tọn dali. Jẹ oba tẹ́ mẹ wẹ Kunnudetọ Jehovah Tọn lẹ na taun tọn to hinhẹn azọ́n he yin todohukanji etọn basi na yé to Ohó Jiwheyẹwhe tọn mẹ di te? Mahẹ tẹwẹ hiẹ na dewe titi tọn to tintindo to e mẹ?

¹¹ To bẹjẹeji owhe 1920 lẹ tọn mẹ, ladio lẹzun nuhe tin to aimẹ taidi nuyizan de he sọgan yin yiyizan nado hẹn nujijlá owẹn Ahọluduta lọ tọn gbayipe. To owhe 1930 tọn lẹ gblamẹ, togunmẹho plidopọ tọn lẹ he to Ahọluduta lọ zedonukọnnamẹ taidi todido aihọn tọn yin hinhẹn jẹ gbẹtọ lẹ de gbọn bẹdopọ-aliho hodọdopọ ladio tọn kavi hodọdopọ he bladopọ po aliho alokan tọn lẹ po lẹdo globu pe. Gbẹ̀duhun he go yè sìn hosènu daho lẹ do sọ yin yiyizan ga nado hò togunmẹho Biblu tọn lẹ to otẹn gbangba tọn lẹ mẹ. Enẹgodo, to 1936, to ecosse, Glasgow, mẹmẹsunnu mítọn lẹ zindo nudọnamẹ he nọ yin zizepé lẹ zéplakọ ji dile yé to zọnlinzin lẹdo agbegbe ajọwatẹn tọn lẹ nado basi lilá togunmẹho lẹ tọn. Ehe lẹpo yin aliho kọdetọn dagbe tọn lẹ na kunnudide de hlan gbẹtọ susu to ojlẹ de mẹ to whenuena sọha mítọn lẹ gbẹ́ whè.

12. Dile Owe wiwe lẹ dohia do, etẹwẹ dopo to aliho yọn-na-yizan lẹ mẹ na dopodopo mítọn nado na kunnudide de?

¹² Na nugbo tọn, Owe wiwe lẹ hẹn ẹn họnwun dọ taidi Klistiani lẹ, dopodopo mítọn tindo azọngban lọ nado dekunnu. Mí ma sọgan dike na hosọ linlinwe lẹ tọn kavi hodọnamẹ ladio tọn ni yí azọ́n lọ wà poun gba. Fọtọ́n susu Klistiani nugbonọ lẹ tọn—sunnu, yọnnu, po jọja lẹ po—ko kẹalọyi azọngban enẹ lọ. Taidi kọdetọn de, yẹwhehodidọ whédegbè-jẹ-whédegbè tọn ko wá lẹzun ohia mẹdohia tọn de he yè do nọ yọn Kunnudetọ Jehovah Tọn lẹ.—Owalọ lẹ 5:42; 20:20.

Jijẹ Fininọ Aigba Ji Tọn Lẹpo

13, 14. (a) Naegbọn delẹ to Kunnudetọ lẹ mẹ do nọ sẹtẹn sọyi todaho devo lẹ mẹ, yèdọ sọyi otò devo lẹ mẹ, nado zindonukọn to lizọnyizọn yetọn mẹ? (b) Nawẹ nuduahunmẹnamẹ owanyinọ tọn na gbẹtọ otò he mẹ mẹde yin jiji te tọn gọalọ nado hẹn wẹndagbe lọ gbayipe gbọn?

¹³ Yinyọnẹn dọ owẹn Ahọluduta lọ tọn dona yin didọ to aigba fininọ lẹpo mẹ, delẹ to Kunnudetọ Jehovah Tọn lẹ mẹ ko lẹnnupọn sisosiso do nuhe dopodopo yetọn sọgan wà nado jẹ nọtẹn he zẹ otò yetọn titi lẹ go ji.

¹⁴ Mẹsusu ko plọn nugbo lọ to tintọ́n sọn otò yetọn lẹ mẹ godo. Dile etlẹ yindọ yé sọgan ko sẹtẹn na alè adọkunnu tọn lẹ wutu, yé ko mọ nuhe họakuẹ hugan, podọ delẹ ko tindo numọtolanmẹ mẹwhinwhan tọn nado lẹkọwá aigba lọ kavi otò he mẹ yé yin jìjì te nado má nugbo lọ. Gbọnmọ dali, to bẹjẹeji owhe kanweko ehe tọn mẹ, yẹwhehodidọ wẹndagbe lọ tọn yin hinhẹngblo biọ Scandinavie, Grèce, Italie, otò Whezẹtẹn Europe tọn lẹ, po nọtẹn susu devo lẹ po mẹ. Yèdọ todin lọsu, to owhe 1990 tọn lẹ gblamẹ, owẹn Ahọluduta lọ tọn to gbigbayipe to ninọmẹ dopolọ mẹ.

15. To 1920 po 1930 lẹ po gblamẹ, etẹwẹ yin wiwadotana gbọn mẹhe walọ yetọn taidi dehe yin didọtọ́n to Isaia 6:8 mẹ dali gbọn?

¹⁵ To ayinamẹ Ohó Jiwheyẹwhe tọn yiyizan to gbẹzan yetọn lẹ mẹ, mẹdelẹ ko penugo nado zé yedelẹ jó na sinsẹ̀nzọn to nọtẹn he yé ma ko nọ pọ́n lẹ mẹ. W. R. Brown (he nọ saba yin yiylọdọ “Bible Brown”) yin dopo to omẹ ehelẹ mẹ. To 1923, nado hẹn azọ́n yẹwhehodidọ tọn lọ gblodeji, e bẹagbàn sọn Trinité wá Whèyihọ Aflika tọn. To 1930 lẹ gblamẹ, Frank po Gray Smith po, gọna Robert Nisbet, po David Norman po tin to mẹhe zé owẹn Ahọluduta lọ tọn sọyì hùwáji whezẹtẹn Aflika tọn. Mẹdevo lẹ gọalọ nado wazọ́n to aigba Wheyihọ Amelika tọn ji. To bẹjẹeji 1920 tọn lẹ mẹ, Geoge Young, he sọn Canada, tindo mahẹ to azọ́n lọ mẹ to Argentine, Brésil, Bolivie, Chili, po Pérou po. Juan Muñiz, mẹhe ko wà sinsẹ̀nzọn to Espagne, zindonukọn gbọn Argentine, Chili, Paraguay, po Uruguay po. Omẹ ehe lẹpo do gbigbọ lọ taidi dehe tin to Isaia 6:8 tọn mẹ hia he dọmọ: “Yẹn die; do mi hlan.”

16. Fie gbọnvona nọtẹn titengbe lẹ he tomẹnu lẹ nọnọ wẹ kunnudide yin bibasi te jẹnukọnna owhe awhàn tọn lẹ?

¹⁶ Yẹwhehodidọ wẹndagbe lọ tọn tlẹ ko to afọdlẹn jẹ nọtẹn gbeta tọn lẹ mẹ. Tọ̀jihun daho he yin gbigbá gbọn Kunnudetọ lẹ dali to dlapọn basi sọyì whèhutẹn otò pẹvi Terre-Neuve tọn lẹpo mẹ, sọyi mẹhe sọn húwáji Norvège tọn lẹ dè biọ Arctique, yèdọ lopo Pacifique tọn lẹ, podọ sọyi tọjihunglintẹn Huwaji po Wezẹtẹn Asie tọn po ṣẹnṣẹn.

17. (a) To 1935, aigba nẹmu lẹ wẹ ko yin jijẹ gbọn Kunnudetọ lẹ dali? (b) Naegbọn azọ́n lọ ma do wá vivọnu to finẹ?

¹⁷ Po awujiji po, to owhe 1935 tọn mẹ, Kunnudetọ Jehovah Tọn lẹ hẹn alọnu yetọn jan to kunnudide mẹ to aigba 115 lẹ ji, podọ yé ko jẹ aigba 34 devo lẹ ji vlavo gbọn gbejizọnlin kunnudide tọn kavi gbọn owe he yin yiyi dohlan gbọn posu dali. Ṣogan, azọ́n lọ ma ko doalọte gba. To owhe enẹ mẹ Jehovah hùn nukun yetọn lẹ hlan lẹndai etọn nado bẹ́ “gbẹtọ susugege” he na luntọn biọ aihọn yọyọ etọn mẹ tlọlọ plidopọ. (Osọhia 7:9, 10, 14) Kunnudide susu gbẹ́ pò he dona yin bibasi!

18. To azọ́n Ahọluduta lọ tọn lilá mẹ, azọngban tẹlẹ wẹ ko yin nukunpedego gbọn Wehọmẹ Giliadi tọn po Wehọmẹ Azọnplọnmẹ Devizọnwiwa Tọn po dali?

¹⁸ Yèdọ to whenuena Wẹkẹ Whàn II lẹdo aigba lẹpo pé bọ alọhẹndotenamẹ tin to owe lẹ kavi nuwiwa Kunnudetọ Jehovah Tọn lẹ tọn ji to aigba susu ji, Wehọmẹ Biblu Pinplọn Watchtower Giliadi Tọn bẹ́ azọ́n jẹeji nado plọn azọ́n mẹdehlan sọgodo tọn lẹ nado basi wàdotana azọ́n daho de he gbẹ́ pò nado yin wiwà heyin lilá Ahọluduta lọ tọn lẹdo aihọn pe. Kaka jẹ egbehe, mẹhe yì Giliadi lẹ ko wà sinsẹ̀nzọn to nuhe dibla yì aigba 200 lẹ ji. E mayin owe kẹdẹ wẹ yé dogbonu bo sẹtẹn sọyì nọtẹn devo mẹ gba. Yé ko deanana plọnmẹ Biblu lẹ, do agun lẹ ai, bo ko plọn azọ́n gbẹtọ lẹ nado dida azọngban yẹwhehọluduta tọn. Yèdọ to agọe lọsu, mẹho lẹ po devizọnwatọ lizọnyizọnwiwa tọn lẹ po he tọ́n sọn Wehọmẹ Azọ́nplọnmẹ Devizọnwiwa Tọn ko sọ gọalọ to nuhudo daho lẹ mẹ na nuhe dù azọ́n ehe to akọjọplito ṣidopo mẹ. Dodonu he lodo de ko yin zizedai na whinwhẹn madoalọte de tọn.—Yijlẹdo 2 Timoti 2:2 go.

19. Oba tẹ mẹ wẹ devizọnwatọ Jehovah tọn lẹ yigbena oylọ lọ nado wà sinsẹ̀nzọn to fie nuhudo suhugan lẹ te?

¹⁹ Be mẹdevo lẹ sọgan gọalọ nado penukundo aigba-denamẹ he ma yin azọ́nwadeji lẹ go ya? To plidopọ lẹdo aihọn pe tọn lẹ tẹnmẹ to 1957, mẹdopodopo po whẹndo lẹ po—yèdọ Kunnudetọ Jehovah Tọn he whẹ́n lẹ—yin tulina nado lẹnnupọndo tẹnsisẹ sọyì nọtẹn he nuhudo suhugan te lẹ ji nado nọ finẹ bo zindonukọn to sinsẹ̀nzọn yetọn mẹ to finẹ. Oylọ lọ taidi dehe yin zizedonukọnna apọsteli Paulu gbọn Jiwheyẹwhe dali, mẹhe mọ to numimọ mẹ dawe de he vẹvẹ na ẹn nado: “Jùwá Makedonia, bo gọalọna mí.” (Owalọ lẹ 16:9, 10) Mẹdelẹ sẹtẹn to 1950 whenu; mẹdevo lẹ wà mọ to nukọnmẹ. Nuhe diblayi fọtọ́n dopo Kunnudetọ lẹ tọn wẹ diọtẹn sọyì Irlande podọ sọyì Colombie; kanweko lẹ sẹtẹn sọyì nọtẹn susu devo lẹ mẹ. Fọtọ́n donu ao ao mẹdevo lẹ tọn sẹtẹn sọyì nọtẹn he nuhudo suhugan te lẹ to gblagbla otò yetọn titi lẹ tọn mẹ.—Psalm 110:3.

20. (a) Sọn 1935 gbọ́n, etẹwẹ ko yin wiwadotana to hẹndi dọdai Jesu tọn to Matiu 24:14 mẹ tọn? (b) To owhe vude he wayi lẹ gblamẹ, nawẹ mìzọnmìzọn-jininọ azọ́n lọ tọn tin gbọn?

²⁰ Po dona Jehovah tọn po do omẹ etọn lẹ ji, azọ́n Ahọluduta lọ lilá tọn to nukọnyi madoalọte po wezundido matin awetọ de po. Sọn 1935 gbọ́n sọha wẹnlatọ lẹ tọn ko jideji diblayi donu ṣinatọ̀n, podọ sọha jideji tọn to hukan gbehosọnalitọ tọn lẹ mẹ ko yin 60 to kanweko ji do hugan sọha jideji wẹnlatọ lẹ tọn. Tito plọnmẹ Biblu whégbè tọn yin bibẹjẹeji to 1930 lẹ gblamẹ. Madozẹnzẹn nuhe hugan livi ẹnẹ daa etọn lẹ wẹ nọ yin anadena to osun dopodopo mẹ. Sọn 1935 gbọ́n nuhe hugan ganmẹ liva 15 lẹ wẹ ko yin kinklandovo na azọ́n nulilá Ahọluduta lọ tọn. Yẹwhehodidọ gbesisọ wẹndagbe lọ tọn nọ yin bibasi todin to aigba 231 lẹ ji. Dile aigba-denamẹ Whezẹtẹn Europe tọn po Aflika tọn lẹ po ko yin hunhundonuvo na yẹwheho wẹndagbe lọ tọn didọ to aliho bọawu hugan tọn lẹ mẹ, plidopọ akọjọpli tọn lẹ ko yin yiyizan po kọdetọn dagbe po nado do owẹn Ahọluduta lọ tọn hia to aliho ayidego tọn mẹ to gbẹtọ lẹ nukọn. Dile Jehovah ko dopagbe etọn sọn whenu dindẹn die do, to Isaia 60:22 mẹ, na jide tọn ewọ to ‘mìzọnmìzọn do na azọ́n lọ to ojlẹ etọn titi mẹ.’ Lehe e yin lẹblanulọkẹyi daho de na mí nado tindo mahẹ to e mẹ do sọ!

Jijẹ Mẹlẹpo Dè Dile e Sọgan Yọnbasi do po Wẹndagbe lọ Po

21, 22. Etẹwẹ dopodopo mítọn sọgan wà nado yin Kunnudetọ kọdetọn dagbenọ hugan lẹ to fidepope he mí sọgan to sinsẹ̀nzọn wà te?

²¹ Oklunọ ma dọ todin dọ azọ́n lọ ko fó gba. Fọtọ́n susu lẹ gbẹ́ to alọkẹyi sinsẹ̀n nugbo lọ. Enẹwutu kanbiọ lọ wá fọndote dọmọ, Be mí to nuhe mí sọgan wà lẹpo basi nado yí ojlẹ he homẹfa Jehovah tọn jotẹndona na azọ́n lọ zan to dagbe ji ya?—2 Pita 3:15.

²² E mayin mẹlẹpo wẹ sọgan sẹtẹn jẹ aigba-denamẹ he ma nọ saba yin azọnwadeji ji gba. Ṣigba be hiẹ to dotẹnmẹ hundote he yin hunhundonuvo nawe lẹ yizan to gigọ mẹ ya? Be hiẹ nọ dekunnu na azọnwatọgbẹ́ lẹ? hlan mẹplọntọ po hatọ wehọmẹvi tọn lẹ po ya? Be hiẹ ko basi diọdo nado sọgbe hẹ ninọmẹ aigba-denamẹ towe lẹ tọn ya? Eyin, taidi kọdetọn diọdo nuwiwa azọ́n tọn lẹ wutu, gbẹtọ vude poun lẹ wẹ nọ nọ whégbè to okle, be hiẹ ko diọ tito towe nado sọgan dla yé pọ́n to whèjai ya? Eyin jonọ madonukun lẹ ma nọ yin dotẹnmẹ na nado biọ owhé lọ gbè, be hiẹ to kunnudide alokan tọn kavi kunnudide gbọn wekanhlanmẹ tọn lẹ basi ya? Be hiẹ nọ doafọna ojlo he yin didohia bo nọ basi obiọ nado deanana plọnmẹ Biblu whégbè tọn lẹ ya? Be hiẹ to lizọnyizọn towe hẹn diun ya?—Yijlẹdo Owalọ lẹ 20:21; 2 Timoti 4:5.

23. Dile Jehovah to ayido nuhe mí to wiwà to sinsẹ̀nzọn etọn lẹ mẹ go, etẹwẹ dona họnwun to whẹho mítọn mẹ?

²³ Na mímẹpo ni nọ wà sinsẹ̀nzọn mítọn to aliho he dohia Jehovah hezeheze dọ mí yọn pinpẹn lẹblanulọkẹyi daho yinyin Kunnudetọ etọn lẹ to ojlẹ titengbe hugan tọn ehelẹ mẹ. Na e ni yin lẹblanulọkẹyi mítọn nado yí nukun mítọn lẹ do mọ dile Jehovah na hẹn whẹdida ṣẹ do aihọn hóhó gblezọn ehe ji bo na hẹn mí biọ Gandudu Owhe Fọtọ́n gigonọ Jesu Klisti tọn mẹ!

[Nudọnamẹ odò tọn]

a Yin hihia sọgbe hẹ aliho he mẹ aihọn yin mimá te to bẹjẹeji owhe 1990 tọn lẹ gblamẹ.

To Dogbapọn Mẹ

◻ Naegbọn yẹwheho Ahọluduta lọ tọn didọ do yin nujọnu sọmọ?

◻ Jẹ oba tẹ mẹ wẹ wẹndagbe lọ yin didọ te kaka jẹ 1914?

◻ Nawẹ kunnudide he yin nina dlẹnkan sọ bẹsọn zedai Ahọluduta lọ tọn whenu gbọ́n?

◻ Etẹwẹ sọgan hẹn mahẹ mítọn titi to lizọnyizọn lọ mẹ tindo sinsẹ́n?

[Apotin to weda 16, 17]

KUNNUDETỌ JEHOVAH TỌN LẸ—Lilatọ Ahọluduta Jiwheyẹwhe Tọn Lẹ

To plidopọ kanweko lẹ lẹdo aihọn pe to owhe1993 jẹ 1994 tọn mẹ, nulila didetọ́n owe yọyọ de he hosọ etọn yin Les Témoins de Jéhovah: Prédicateurs du Royaume de Dieu tọn yin bibasi. Ehe wẹ whenuho Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ he gọna nudọnamẹ po zẹẹmẹ susu po hugan. Owe he tindo weda 752 de wẹ, po yẹdide whanpẹnọ lẹ po, he tindo nuhugan yẹdide fọtọn heyin bibẹpli sọn aigba voovo 96 lẹ ji. To vivọnu 1993 tọn, é ko yin zinzinjẹgbonu do ogbè 25 mẹ bo sọ to yinyin vivọdiọdo ogbè susu devo lẹ mẹ dogọ.

Etẹwẹ hẹn owe mọnkọtọn zun nuhe wá do ganmẹ ganji? To owhe agọẹ tọn lẹ mẹ, gbẹtọ livi livi lẹ lẹdo aihọn pe ko lẹzun Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ. Yémẹpo dona tindo nuyọnẹn he sọgbe dogbọn whenuho titobasinanu lọ he yè to awukọndopọ hẹ tọn dali. Yinukọn dogọ, kunnudide yetọn po aliho sisẹ̀n-bibasi yetọn tọn po ko biọ ogbẹ́ akọta lẹ po akọ lẹ po mẹ lẹdo aihọn pe podọ ko yin alọkẹyi gbọn gbẹtọ jọja po mẹho lẹ po dali, he tin to ninọmẹ akuẹzinzan po oweyinyọnẹn tọn lẹpo mẹ. Taidi kọdetọn de, susu mẹhe doayi nuhe to jijọ go lẹ tindo kanbiọ lẹ dogbọn Kunnudetọ lẹ dali—é mayin dogbọn yise yetọn lẹ kẹdẹ dali gba ṣigba dogbọn bẹjẹeji yetọn, whenuho yetọn, titobasinanu yetọn, yanwle yetọn lẹ dali. Mẹdelẹ ko kanwe dogbọn dali yetọn, dile etlẹ yindọ e ma nọ saba yin po mẹnukuntamahopọn po gba. Nalete, mẹdepope ma yọn whenuho egbezangbe Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn hugan Kunnudetọ lẹ lọsu gba. zinjẹgbonu-basitọ owe ehe tọn lẹ ko dovivẹnu nado ze whenuho enẹ donukọnnamẹ to ninọmẹ nujọnu tọn po nugbo tọn po mẹ. To mọ bibasi mẹ, yé ko sọ na nudọnamẹ hẹndi ada titengbe ohia tintin tofi Klisti tọn kaka jẹ din, he yin kandai basina to Matiu 24:14, podọ yé basi i po zẹẹmẹ gigọ po he sọgan yin nina gbọn mẹhe hẹn yede jan pete to azọ́n he yin didọdai to finẹ mẹ dali.

Owe lọ yin mimá do ada titengbe ṣianwe:

Ada 1: Apa ehe gbadopọnna adọ whenuho Kunnudetọ Jehovah tọn tọn lẹ. E bẹ bladopọ kandai nudọnamẹ kleun whenuho egbezangbe yetọn tọn hẹn, sọn 1870 kaka jẹ 1992.

Ada 2: To file wẹ dohia dlapọn nukunnumọjẹnumẹ debọdo-dego yise tọn he nọ hẹn Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ gbọnvo na pipli sinsẹ̀n devo lẹ tọn tin te.

Ada 3: Apa owe lọ tọn ehe gbadopọnna awuwiwlena ninọmẹ titobasinanu yetọn tọn. E dọ nugbo awuvivinamẹ tọn dogbọn opli agun tọn lẹ po plidopọ yetọn lẹ po dali, gọna lehe yé nọ gbá Plitẹnhọ Ahọluduta Tọn lẹ, po Plitẹnhọ Plidopọ daho lẹ po, po azọ́nwanu lẹ na zinjẹgbonu owe he sinai do Biblu ji lẹ tọn po. E do zohunhun he Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ do nọ lá Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn hia po owanyi he nọ sọawuhia dile yè nọ ho yenọzo tọn pọn to ojlẹ awusinyẹn tọn mẹ.

Ada 4: Tofi le hiẹ na mọ zẹẹmẹ he dọnmẹdogo lẹ dogbọn lehe lilá Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn lọ ko jẹ otó susu gọna lopo didẹn lẹ lẹdo aihọn pe. Saa lẹnnupọn—kunnudide to aigba 43 ji to owhe 1914 tọn mẹ, ṣigba to aigba 229 ji to 1992! Numimọ mẹhe ko tindo mahẹ to hẹngblodeji globu tọn ehe mẹ lẹ yin nuhe nọ hẹn ayiha jaya nugbo nugbo.

Ada 5: Hẹndi azọ́n Ahọluduta lilápe tọn ehe lẹpo ko biọ hihẹngblo ohọ lẹ po azọ́nwanu wezinzin tọn lẹ po lẹdo aihọn pe na zinjẹgbonu Biblu gọna owe he sinai do Biblu ji lẹ to nuhe hugan ogbè fọde lẹ mẹ. To file hiẹ na plọnnu dogbọn ada azọ́n yetọn enẹ tọn dali.

Ada 6: Kunnudetọ lẹ ko sọ pannukọn whlepọn lẹ ga—delẹ na mape gbẹtọvi tọn wutu, devo lẹ na mẹmẹsunnu lalonọ lẹ wutu, podọ etlẹ nọ yin whlepọn lọsu taun. Ohó Jiwheyẹwhe tọn na avase dọ ehe na jọ do mọ. (Luku 17:1; 2 Timoti 3:12; 1 Pita 4:12; 2 Pita 2:1, 2) Ada owe lọ tọn ehe dọ nuhe jọ taun lọ kitokito podọ lehe yise Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ ko hẹn yè penugo nado gbawhàn.

Ada 7: To tadona mẹ, owe lọ gbadopọnna nuhewutu Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ do tindo nujikudo sinsinyẹn dọ titobasinanu ehe yé yin apadewhe etọn, na nugbo tọn yin anadena gbọn Jiwheyẹwhe dali. E sọ dọho do nuhe wutu yémẹpo podọ dopodopo yetọn, do tindo numọtolanmẹ nado nọ họali.

To yidogọ na nuhe tin to aga lẹ, owe he awusọhia etọn dọnmẹdogo ehe bẹ ada weda 50 he tindo yẹdide sinmẹ whanpẹnọ tọn, he do tatọtẹnnọ aihọn tọn, gọna ohọ alahọ tọn lẹ he to yinyin yiyizan gbọn Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ dali lẹdo aihọn pe hia.

Eyin hiẹ ma ko basi mọ, po nujikudo po hiẹ na mọaleyi gbọn mimọyi po hihia vọkan owe he dọnmẹdogo ehe tọn po.

Zẹẹmẹ Sọn Mẹhe Ko Hia ẹ Delẹ Si

Etẹwẹ yin nuyiwa mẹhe ko hia owe ehe tọn lẹ? Vude lẹ die:

“Yẹn ṣẹṣẹ fó hihia owe dọnmẹdogo, he bẹ zẹẹmẹ gigọ hẹn lọ Les Témoins de Jéhovah: Prédicateurs du Royaume de Dieu. Titobasinanu he ze ede jo na nugbo po nugbonọ-yinyin po gọna whiwhẹ po kẹdẹ wẹ sọgan wlanwe po gbesisọ po po adọgbigbo po, podọ to numọtolanmẹ liho sọmọ.”

“E taidi owe Walọ lẹ, po nugbonọ-yinyin etọn po gbesisọ po.”

“Owe yọyọ zodolanmẹnamẹ tọn tẹ die! ... Owe whenuho tọn he yin kinkan po azọ́n-yinyọnẹn jiawu de po wẹ e yin.”

To whenuena é dibla hia owe lọ jẹ daa, dawe de wlan dọmọ: “Avovo mi, nupaṣa mi zẹjlẹgo, bo dibla ja dasin. ... To gbẹ̀zan ṣie lẹpo mẹ, owe devo depope ma ko whàn numọtolanmẹ ṣie sọmọ pọn gbede gba.”

“Ayiha ṣie gọna ayajẹ to whepoponu he yẹn flin lehe owe ehe na hẹn yise jọja lẹ tọn lodo po omẹ yọyọ lẹ he to titobasinanu lọ mẹ biọ to egbehe lẹ tọn.”

“Yẹn ko yi whepoponu do yọn pinpẹn nugbo lọ tọn, ṣigba owe ehe hihia ko hún nukun na mi bo gọalọ na mi nado mọnukunnujẹemẹ hugan gbede pọn dọ gbigbọ wiwe Jehovah tọn wẹ tin to godo na enẹ lẹpo.

[Yẹdide to weda 18]

Yè jẹ mẹsusu dè po owẹn Ahọluduta lọ tọn po yèdọ to whenuena sọha Kunnudetọ lẹ tọn gbẹ́ whè