Nuhe Jọṣua Flin

“MOSE mẹmẹsi ṣie yin oṣiọ,” wẹ Jehovah dọ, “dinvie enẹwutu tite, yì Jọdani he godo, hiẹ, po omẹ he lẹpo po, yì aigba he yẹn ko na hlan yé ji.” (Jọṣua 1:2) Azọngban sinsinyẹn nankọ die tin to nukọn na Jọṣua! E ko yin devi Mose tọn na nudi owhe 40. Todin e yin didọna nado didá azọngban ogán etọn tọn bo plan ovi Islaeli tọn he nọ saba ṣiatẹ lẹ biọ Aigba Pagbe tọn ji.

Dile Jọṣua to nulẹnpọndo nuhe tin to nukọnna ẹn ji, vlavo whlepọn he e ko pehẹ bo dudeji lẹ jugbọn ayiha mẹ na ẹn. Matin ayihaawe, nuhe Jọṣua flin yin alọgọ taun de na ẹn to ojlẹ enẹ mẹ, podọ e sọgan wàmọ na Klistiani lẹ to egbehe.

E Tọ́nsọn Afanumẹ Ji Lẹzun Awhàngán

Ojlẹ dindẹn kanlinmọ-yinyin tọn yin apadewhe nuhe Jọṣua flin lẹ tọn. (Eksọdusi 1:13, 14; 2:23) Mí sọgan yí nukun homẹ tọn do pọ́n nuhe Jọṣua pehẹ to ojlẹ enẹ mẹ lẹ hlan poun wẹ, na Biblu ma dọ yé gba. Jọṣua sọgan ko plọn nado yin anadenanutọ dagbe to whenue e tin to Egipti, podọ e sọgan ko gọalọ to anadidena Heblunu lẹ po “mẹsusu flusọ́” lẹ po to aigba enẹ ji tintọ́nsọn mẹ.—Eksọdusi 12:38.

Whẹndo Eflaimi tọn mẹ wẹ Jọṣua wá sọn. Tọgbo etọn Eliṣama wẹ yin nukọntọ whẹndo lọ tọn, enẹwutu e họnwun dọ e yin nukọntọ awhànfuntọ 108 100 whẹndo-atọ̀n Islaeli tọn dopo tọn. (Osọha lẹ 1:4, 10, 16; 2:18-24; 1 Otannugbo lẹ 7:20, 26, 27) Ṣogan, to whenuena Amalẹkinu lẹ yangbé Islaeli tọn to tlolo he yé tọ́nsọn Egipti, Mose biọ dọ Jọṣua ni basi tito bo tọ́nawhàn yé. (Eksọdusi 17:8, 9a) Etẹwutu e de Jọṣua bọ e mayin tọgbo kavi otọ́ etọn? Linlẹn dopo wẹ yindọ: “Taidi tatọ́ whẹndo titengbe Eflaimi tọn de, podọ taidi mẹhe ko yin yinyọnẹn ganji na azọ́nyinyọnẹn titobibasina onú lẹ tọn, podọ mẹhe go gbẹtọ lẹ dejido mlẹnmlẹn de, Mose de [Jọṣua] taidi nukọntọ he pegan hugan nado basi titona awhànfuntọ lẹ.”

Depope he whẹwhinwhẹ́n lọ yin, Jọṣua wà kẹdẹdile Mose degbena ẹn do. Dile etlẹ yindọ Islaeli ma ko tindo numimọ awhànfunfun tọn depope, Jọṣua deji dọ Jiwheyẹwhe na gọalọ. Enẹwutu to whenuena Mose dọna ẹn dọ, “to osọ̀ yẹn na ṣite to aga okọta tọn ji po opò Jiwheyẹwhe tọn po to alọ ṣie mẹ,” enẹ ko pé nado hẹn ẹn deji. Jọṣua na ko flin dọ Jehovah ṣẹṣẹ gbidi awhànpa huhlọnnọ hugan ojlẹ lọ mẹ tọn sẹ wẹ. To wunkẹngbe, to whenuena Mose ze alọ etọn daga bosọ hẹn yé daga kakajẹ whèjai, kẹntọ depope ma sọgan nọte to Islaeli nukọn, yèdọ Amalẹkinu lẹ yin hihò mlẹnmlẹn. Enẹgodo, Jehovah degbena Mose dọ e ni wlan gbedide Etọn lẹ do owe de mẹ bo “hia ẹ to otó Jọṣua tọn lẹ mẹ.” Gbedide lọ dọmọ: “Yẹn na gbidi oflin Amalẹki tọn sẹ sọn olọn glọ.” (Eksọdusi 17:9b-14) Mọwẹ, Jehovah na hẹn whẹdida enẹ ṣẹ dandan.

Taidi Mẹmẹsi Mose Tọn

Nuhe jọ do Amalẹkinu lẹ go dona ko vọ́ kanṣiṣa he tin to Jọṣua po Mose po ṣẹnṣẹn hẹn lodo deji. Jọṣua tindo lẹblanulọkẹyi lọ nado yin devizọnwatọ, kavi ‘lizọnyizọnwatọ’ Mose tọn, ‘sọn vuwhenu etọn gbọ́n’ kakajẹ okú Mose tọn whenu, yèdọ na owhe 40 nkọ.—Osọha lẹ 11:28.

Otẹn enẹ bẹ lẹblanulọkẹyi po azọngban lẹ po hẹn. Di apajlẹ, to whenuena Mose, Aalọn, visunnu Aalọn tọn lẹ, po sunnu mẹho 70 Islaeli tọn lẹ po yì Osó Sinai ji bo mọ gigo Jehovah tọn, Jọṣua sọgan ko tin to yé mẹ. Taidi mẹmẹsi de, e hodo Mose yì aga dogọ to osó lọ ji bo tin to olá dile Mose biọ aslọ he nọtena tintin to finẹ Jehovah tọn mẹ. E taidi dọ Jọṣua gbọṣi osó lọ ji na okle 40, ozán 40. E yí nugbonọ-yinyin do nọtepọn kọlilẹ ogán etọn tọn, na Jọṣua tin to finẹ nado pé Mose to whenue e jẹte po tafo Kunnuhó tọn lẹ po.—Eksọdusi 24:1, 2, 9-18; 32:15-17.

To nujijọ boṣiọ-sinsẹ̀n oyìnvu sika tọn he Islaeli basi godo, Jọṣua zindonukọn nado to lizọnyi na Mose to gòhọ opli tọn mẹ to gbonu osla lọ tọn. Finẹ wẹ Jehovah dọho hẹ Mose nukun-sọ-nukun te. Ṣigba to whenuena Mose lẹkọwa osla lọ mẹ, Jọṣua “ma fọnyi sọn gòhọ lọ mẹ gba.” Vlavo tintin to finẹ etọn yin dandan nado glọnalina Islaelivi lẹ nado biọ gòhọ lọ mẹ to ninọmẹ mawé yetọn mẹ. Jọṣua yí nukun nujọnu tọn do pọ́n azọngban enẹ.—Eksọdusi 33:7, 11.

Gbẹdido hẹ Mose, mẹhe whenuho-kàntọ Josèphe dọ e yí owhe 35 do hugan Jọṣua, dona ko hẹn yise Jọṣua tọn lodo tlala. Haṣinṣan yetọn ko yin yiylọdọ “kọndopọ mẹho po jọja de po tọn, ogán de po nuplọntọ etọn po tọn.” Taidi kọdetọn de, Jọṣua lẹzun “sunnu he lodo, he go yè sọgan dejido de.” Mí ma tindo yẹwhegán he taidi Mose lẹ to ṣẹnṣẹn mítọn to egbehe gba, ṣigba agun omẹ Jehovah tọn lẹ tọn bẹ mẹhomẹ heyin asisa tangan huhlọn po tulinamẹ tọn lẹ po hẹn, na numimọ po gbigbọnọ-yinyin yetọn po wutu. Be a yọ́n pinpẹn yetọn ya? Be a to alemọyi sọn gbẹdido hẹ yé mẹ ya?

Amẹ́ de to Kanaani

Nujijọ titengbe de to gbẹzan Jọṣua tọn mẹ wá aimẹ tlolo bọdo Osẹ́n lẹ mimọyi Islaeli tọn go. Ewọ yin dide nado ze afọ whẹndo etọn tọn dai to Aigba Pagbe tọn bibẹ pọ́n mẹ. Mí yọ́n otàn lọ ganji. Amẹ́ 12 lọ lẹpo yigbe dọ aigba lọ “yí anọ́sin po owín po do to sisà” nugbo, kẹdẹdile Jehovah ko dopagbe do. Ṣigba, amẹ́ ao gbọn yise matindo dali dibu dọ Islaeli ma sọgan gbawhàn tòmẹnu aigba lọ tọn lẹ gba. Jọṣua po Kalẹbu po kẹdẹ wẹ dotuhomẹna gbẹtọ lọ lẹ ma nado ṣiatẹ na obu wutu, na Jehovah na tin hẹ yé dandan. To enẹ sise mẹ, agun pipli lọ fọ́ngu bo jlo na dlan zannu do yé omẹ awe lẹ hù. Vlavo yé na ko wàmọ eyin Jehovah ma dádo whẹho lọ mẹ gbọn awusọhia gigo etọn tọn dali . Na yise matindo yetọn wutu, Jiwheyẹwhe degbè dọ sunnu he bẹsọn owhe 20 yiaga depope ma na yì Kanani gba. Jọṣua, Kalẹbu, po Levinu lẹ po kẹdẹ wẹ luntọ́n to yé mẹ.—Osọha lẹ 13:1–16, 25-29; 14:6-10, 26-30.

Be e mayin yemẹpo wẹ mọ azọ́n huhlọnnọ Jehovah tọn lẹ to Egipti? Eyin mọwẹ, etẹwẹ hẹn Jọṣua penugo nado tindo yise to alọgọ Jiwheyẹwhe tọn mẹ bọ suhugan yetọn ma wàmọ? Jọṣua na ko flin nuhe Jehovah dopagbe bo wà lẹpo, bosọ lẹnayihamẹpọn do yé ji sisosiso. E sọgan dọ to owhe susu godo dọ ‘onú dopo tata ma gbòpo sọn onú dagbe he Jehovah ko dọna Islaeli lẹpo mẹ. Popolẹpo wẹ mọ hẹndi.’ (Jọṣua 23:14) Gbọnmọ dali, Jọṣua tindo yise dọ opagbe he Jehovah ko dó gando sọgodo go lẹpo na mọ hẹndi dandan ga. (Heblu lẹ 11:6) Ehe dona whàn mí nado kanse dọ: ‘Etẹwẹ dogbọn yẹn dali? Be vivẹnudido ṣie nado plọn bo lẹnayihamẹpọndo opagbe Jehovah tọn lẹ ji ko hẹn mi tindo nujikudo gando nugbo-yinyin yetọn go ya? Be yẹn yise dọ Jiwheyẹwhe sọgan basi hihọ́na mi to pọmẹ hẹ omẹ etọn lẹ to nukunbibia daho he ja lọ whenu ya?’

E mayin yise kẹdẹ wẹ Jọṣua dohia gba ṣigba e sọ do adọgbigbo nado wà nuhe sọgbe lọ hia. Ewọ po Kalẹbu po kẹdẹ wẹ nọte to adà Jehovah tọn mẹ, bọ agun lọ lẹpo jlo na dlan zannu do yé. Etẹwẹ na ko yin numọtolanmẹ towe? Be a na ko dibu wẹ? Jọṣua ma dibu gba. Ewọ po Kalẹbu po dọ nuhe yé yise. Nugbonọ-yinyin hlan Jehovah sọgan biọ dọ mí ni wà nudopolọ to gbèdopo.

Otàn amẹ́ lọ lẹ tọn sọ dohia mí dọ yinkọ Jọṣua tọn yin didiọ. Mose yí wekun he nọtena oyín Jiwheyẹwhe tọn lẹ dogọ Hoṣea, heyin yinkọ dowhenu tọn etọn, he zẹẹmẹdo “Whlẹngán,” bo ylọ ẹ dọ Jehoṣua, kavi Jọṣua, he zẹẹmẹdo “Jehovah tọn wẹ Whlẹngán.” Septante lẹ́ yinkọ etọn do “Jesu.” (Osọha lẹ 13:8, 16) Hlan hẹndi yinkọ daho enẹ tọn, Jọṣua lá po adọgbigbo po dọ Jehovah wẹ whlẹngán. Yinkọ Jọṣua tọn ma sọgan ko yin didiọ to plaplaji gba. E do nukun nujọnu tọn he Mose yí do pọ́n walọyizan Jọṣua tọn hia bọ e sọ sọgbe pẹpẹ hẹ azọngban he Jọṣua na hẹndi to whẹndo yọyọ lọ pinplan jẹ Aigba Pagbe tọn ji mẹ.

Dile otọ́ yetọn lẹ to kúkú sẹ, Islaelivi lẹ salèlè to zungbo mẹ na owhe 40 apọṣimẹ tọn lẹ. Mí ma yọ́n nudepope gando Jọṣua go to ojlẹ enẹ whenu gba. Ṣigba, e dona ko plọn nususu sọn e mẹ. E yọnbasi dọ e yí nukun do mọ whẹdida Jiwheyẹwhe tọn do Kola, Datani, po Abilami po he ṣiatẹ lẹ ji podọ do hodotọ yetọn lẹ gọna mẹhe tindo mahẹ to sinsẹ̀n-bibasi gblezọn Baali Peọli tọn mẹ lẹ ji. Matin ayihaawe, Jọṣua blawu tlala to whenuena e se dọ Mose lọsu ma na yì Aigba Pagbe tọn ji na e gboawupo nado klan Jehovah do wiwe to osin Mẹliba tọn kọ̀n wutu.—Osọha lẹ 16:1-50; 20:9-13; 25:1-9.

E Yin Dide Taidi Mẹjẹmẹtẹnmẹ Mose Tọn

Dile okú Mose tọn sẹpọ, e biọ dọ Jiwheyẹwhe ni de mẹhe na jẹ otẹn etọn mẹ na Islaeli nikaa tin di “lẹngbọ he ma tindo lẹngbọhọtọ de.” Etẹwẹ yin gblọndo Jehovah tọn? Jọṣua, “dawe de mẹhe mẹ gbigbọ lọ te,” wẹ na yin dide to agun lọ lẹpo nukọn. Yé dona setonuna ewọ. Pipà nankọtọn die! Jehovah ko mọ yise po nugopipe Jọṣua tọn po. Mẹdevo depope ma pegan hugan mọ he sọgan yin dide taidi nukọntọ Islaeli tọn. (Osọha lẹ 27:15-20) Etomọṣo, Mose yọnẹn dọ Jọṣua na pannukọn avùnnukundiọsọmẹ sinsinyẹn lẹ. Enẹwutu Mose na tuli mẹjẹmẹtẹnmẹ etọn nado yin ‘huhlọnnọ bo gboadọ,’ na Jehovah na tin hẹ ẹ wutu.—Deutelonomi 31:7, 8.

Jiwheyẹwhe lọsu vọ́ tuli dopolọ na Jọṣua bo yidogọ dọmọ: “Yin huhlọnnọ ṣokẹdẹ tudotọ susu, nado payi nado nọ wà kẹdẹdi osẹ́n lẹpo, ehe Mose mẹmẹsi ṣie degbena we: a lẹ́ sọn e dè hlan adusilọ kavi hlan amiyọnlọ mẹ blo, na hiẹ nido tindo nuwadotana dagbe tofi he hiẹ yì depope. Owe osẹ́n lọ tọn he ma na yì sọn onù towe gba, ṣigba hiẹ na nọ lẹnayihamẹpọn to e mẹ finẹ to okle po ozán po, na hiẹ nido payi nado nọ wà kẹdẹdi enẹ he yè wlan do e mẹ finẹ lẹpo: na whenẹnu wẹ hiẹ na hẹn aliho towe yin nuyọnnanọ, podọ whenẹnu hiẹ na tindo nuwadotana dagbe. Yẹn ma ko degbena we? Yin huhlọnnọ po tudotọ dagbe de tọn po; a yin avosatọ blo, a sọ yin butọnọ blo: na OKLUNỌ Jiwheyẹwhe towe tin po hiẹ po tofi hiẹ yìyì depope.”—Jọṣua 1:7-9.

Po hogbe Jehovah tọn he to núdọ to otó etọn mẹ lẹ po gọna numimọ he e ko bẹpli lẹ, nawẹ Jọṣua na tindo ayihaawe do? Yé na gbawhàn aigba lọ tọn dandan. Nuhahun lẹ na fọ́n, he tintan to yé mẹ yin didasa Tọ̀sisa Jọdani tọn he gọfla lọ. Ṣogan, Jehovah lọsu ko degbè dọ: “Tite, yì Jọdani he godo.” Enẹwutu, fie wẹ nuhahun lọ tin te?—Jọṣua 1:2.

Nuhe jọ bọdego to gbẹzan Jọṣua tọn mẹ lẹ—awhàn Jẹliko tọn gbigbà, kẹntọ lẹ hihò vudevude, po aigba lọ mimá po—dohia dọ e ma wọn opagbe Jiwheyẹwhe tọn lẹ gba. Sẹpọ vivọnu gbẹzan etọn tọn, to whenuena Jehovah ko na gbọjẹ Islaeli sọn kẹntọ yetọn lẹ si, Jọṣua pli gbẹtọ lẹ bo vọ́ lehe Jiwheyẹwhe ko yinuwa hẹ yé do dọ bosọ na tuli yé nado yí ahundopo do sẹ̀n Ewọ. Taidi kọdetọn de, Islaeli vọ́ alẹnu etọn hẹ Jehovah hẹn jẹ yọyọ, podọ na apajlẹ nukọntọ yetọn tọn whàn yé wutu, “Islaeli sọ sẹ̀n OKLUNỌ to azán Jọṣua tọn lẹpo gbè.”—Jọṣua 24:16, 31.

Jọṣua ze apajlẹ dagbe de dai na mí. To egbehe, Klistiani lẹ nọ pannukọn whlepọn yise tọn susu. Duduto yé ji po kọdetọn dagbe po yin nujọnu nado to nukundagbe Jehovah tọn tindo zọnmii podọ nado dugu opagbe etọn lẹ tọn to nukọnmẹ. Yise he lodo Jọṣua tọn hẹn ẹn tindo kọdetọn dagbe. Nugbo wẹ dọ, míwlẹ ma mọ azọ́n huhlọnnọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ dile Jọṣua wà do gba, ṣigba eyin mẹde tindo ayihaawe gando yé go janwẹ, owe Jọṣua tọn wleawuna kunnudenu yí nukundomọ de hlan nugbo-yinyin opagbe Jehovah tọn lẹ tọn. Taidi Jọṣua, mí yin hinhẹn deji dọ mí na tindo nuyọnẹn po kọdetọn dagbe po eyin mí nọ hia Ohó Jiwheyẹwhe tọn egbesọegbesọ bo yí sọwhiwhe do yí i zan.

Be nuyiwa Klistiani hatọ lẹ tọn nọ gblehomẹna we to whedelẹnu wẹ? Lẹnnupọndo akọndonanu Jọṣua tọn ji to owhe 40 he whenu e dona salèlè to zungbo mẹ hẹ hagbẹ yise matindonọ lẹ na ylando he e ma wà lẹ. Be e nọ vẹawuna we nado yiavunlọna nuhe a yise lẹ wẹ ya? Flin nuhe Jọṣua po Kalẹbu po wà. Yé mọ ale daho lẹ yí na yise po tonusise yetọn po. Mọwẹ, Jọṣua tindo yise dọ Jehovah na hẹn opagbe etọn lẹpo di nugbonugbo. Mì gbọ mílọsu ni tindo yise dopolọ.—Jọṣua 23:14.

[Yẹdide to weda 10]

Gbẹdido hẹ Mose hẹn yise Jọṣua tọn lodo

Jọṣua po Kalẹbu po dejido huhlọn Jehovah tọn go

Nukọntọ-yinyin Jọṣua tọn whàn gbẹtọ lọ lẹ nado tẹdo Jehovah go