Hodọdopọ Do Gbigbọnu lẹ Ji Nọ Jlọmẹdote
“Mì dike hogbe gbigble de tọ́nsọn onù mìtọn mẹ blo, ṣigba ehe yọ́n zinzan na didó daga, dile onú te do, na e nido wazọ́n ojọmiọn tọn hlan mẹhe sè lẹ.”—EFESUNU LẸ 4:29.
1, 2. (a) Nawẹ nugopipe hodidọ tọn họakuẹ sọ? (b) Aliho tẹlẹ mẹ wẹ devizọnwatọ Jehovah tọn lẹ nọ jlo nado yí odẹ́ yetọn zan te?
“NUGOPIPE hodidọ tọn yin aṣli de; nunina de wẹ e yin sọn Jiwheyẹwhe dè, yèdọ onú jiawu de.” Nuhe wezẹhomẹ-kantọ lọ Ludwig Koehler wlan niyẹn. Vlavo mí nọ yí nukunpẹvi do pọ́n nunina jiawu Jiwheyẹwhe tọn ehe. (Jakobu 1:17) Ṣigba pọ́n lehe e nọ blawu sọ to whenuena awutu nujẹmẹji tọn hẹn mẹyiwanna de ma nado sọgan dọho ganji ba. “Mí nọ saba tindo hodọdopọ dagbe lẹ dai,” wẹ Joan mẹhe asu etọn bẹ awutu nujẹmẹji tọn to madẹnmẹ basi zẹẹmẹ dọ. “Lehe yẹn jẹdo hodọdopọ mítọn tọn todin do sọ!”
2 Hodọdopọ sọgan hẹn kanṣiṣa họntọnjiji tọn sinyẹn dogọ, didẹ gbemanọpọ lẹ, na tuli mẹhe jẹflumẹ de, hẹn yise lodo, bosọ hẹn gbẹzan pọnte—ṣigba ehe lẹpo ma nọ wá na yede poun gba. Ahọlu nuyọnẹntọ Sọlọmọni doayi e go dọmọ: “Omẹ delẹ tin bo nọ yawu dọho di sisọ́ ohí de tọn: ṣigba odẹ́ nuyọnẹntọ lẹ tọn wẹ nugángán.” (Howhinwhẹn lẹ 12:18) Taidi devizọnwatọ Jehovah tọn lẹ, mí nọ jlo dọ hodọdopọ mítọn lẹ ni jlọmẹdote bo hẹnmẹ lodo kakati nado nọ gbleawunamẹ bo hẹnmẹ gbọjọ. Mí sọ nọ jlo nado yí odẹ́ mítọn zan nado pà Jehovah, to lizọnyizọn gbangba tọn mítọn mẹ podọ to hodọdopọ mítọn hẹ mẹdevo lẹ mẹ. Psalm-kantọ lọ jihàn dọmọ: “To Jiwheyẹwhe mẹ wẹ míwlẹ ko to [pipà na] te to azán popo gbè, mí nasọ nọ pà oyín towe kakadoi.”—Psalm 44:8.
3, 4. (a) Nuhahun tẹwẹ mímẹpo pannukọn gando hodidọ mítọn go? (b) Naegbọn hodidọ mítọn do yin nujọnu?
3 Devi Jakobu na avase dọ, “odẹ́ wẹ gbẹtọ depope ma sọgan whiwhẹ.” E flinnu mí dọmọ: “Onú susu mẹ wẹ mímẹpo to ylanwa te. Eyin mẹde ma waylan to ohó mẹ, ewọ lọ wẹ sọgbe, ewọ wẹ sọgan dogànnuna agbasa lẹpo ga.” (Jakobu 3:2, 8) Mímẹpo wẹ yin mapenọ. Enẹwutu, mahopọnna linlẹn dagbe hugan mítọn lẹ, hodidọ mítọn lẹ ma nọ jlọ mẹdevo lẹ dote kavi hẹn pipà wá na Mẹdatọ mítọn to whepoponu gba. To whelọnu lo, mí dona plọn nado nọ payi nuhe dọ mí te lẹ go. Humọ, Jesu dọmọ: “Ohó gbló he gbẹtọ to didọ lẹpo, yé na whè yé dọ to azán whẹdida tọn gbè. Na gbọn ohó towe mẹ wẹ yè na suwhẹna we, gbọn ohó towe mẹ wẹ yè nasọ gblewhẹdo we.” (Matiu 12:36, 37) Mọwẹ, Jiwheyẹwhe nugbo lọ na hẹn mí nado dogbe hodidọ mítọn lẹ tọn.
4 Dopo to aliho dagbe hugan lẹ mẹ nado dapana hodidọ awugblenamẹ tọn wẹ nado wleawuna aṣa lọ nado nọ dọhodo gbigbọnu lẹ ji. Hosọ ehe na gbadopọnna lehe mí sọgan wà enẹ gbọn, nuhe ji mí sọgan dọhodo lẹ, podọ ale he mí sọgan mọyi sọn hodidọ he jlọmẹdote lẹ mẹ.
Na Ayidonugo Nuhe Tin to Ahun Mẹ
5. Nawẹ ahun nọ yí adà vonọtaun de wà to hodọdopọ mẹjlọdote tọn lẹ zizedo otẹn tintan mẹ gbọn?
5 Nado wleawuna aṣa hodọdopọ mẹjlọdote tọn lẹ, mí dona yọnẹn whẹ́ dọ hodidọ mítọn nọ do nuhe to ahun mítọn mẹ hia. Jesu dọmọ: “Sọn susugege ayiha mẹ tọn mẹ wẹ onù to didọ.” (Matiu 12:34) Nado dọ ẹ tlọlọ, nuhe to ahunmẹduna mí lẹ ji wẹ mí nọ yawu dọhodo. Enẹwutu, mí dona kanse mídelẹ dọmọ: ‘Etẹwẹ hodọdopọ ṣie lẹ nọ dehia dogbọn ninọmẹ ahun ṣie tọn dali? To whenuena yẹn tin hẹ whẹndo ṣie kavi yisenọ hatọ ṣie lẹ, be hodọdopọ ṣie nọ sinai do gbigbọnu lẹ ji kavi e nọ saba zẹpá yì aihundida lanmẹyiya tọn lẹ, avọ̀ lẹ, sinimọto lẹ, núdùdù, onú yọyọ he yẹn ṣẹṣẹ họ̀ lẹ, kavi númadinu devo lẹ ji wẹ ya?’ Vlavo to mayọnẹnmẹ, gbẹzan mítọn po linlẹn mítọn lẹ po ko wá sinai do nuhe dona to otẹn awetọ mẹ lẹ ji. Vọjlado bibasi nado gọ̀ nuhe jẹ lẹ do otẹn tintan mẹ na hẹn hodọdopọ mítọn lẹ po gbẹzan mítọn po pọnte.—Filippinu lẹ 1:10.
6. Adà tẹwẹ ayihamẹlinlẹnpọn nọ yiwa to hodọdopọ mítọn lẹ mẹ?
6 Ayihamẹlinlẹnpọn he tindo lẹndai wẹ yin aliho devo nado hẹn jẹhẹnu nuhe mí dọ lẹ tọn pọnte. Eyin mí nọ hẹn ẹn zun yanwle nado lẹnnupọndo gbigbọnu lẹ ji, mí na mọdọ hodọdopọ mítọn lẹ na nọ yawu sinai do gbigbọnu lẹ ji to jọwamọ-liho. Ahọlu Davidi mọ kanṣiṣa ehe. E jihàn dọmọ: “Gbọ ohó onù ṣie mẹ tọn, po linlẹn ayiha ṣie mẹ tọn po, ni yin alọkẹyi to nukun towe mẹ, OKLUNỌ E.” (Psalm 19:14) Podọ psalm-kantọ Asafi dọmọ: ‘Yẹn na lẹnayihamẹpọn do azọ́n towe [Jiwheyẹwhe tọn] lẹpo ji, bo nasọ nọ lẹn azọ́n towe lẹ pọ́n.’ (Psalm 77:12) Ahun po ayiha he nọ lẹnnupọndo nugbo Ohó Jiwheyẹwhe tọn lẹ ji na nọ saba de hogbe pipà tọn lẹ tọ́n to jọwamọ-liho. Jẹlemia ma sọgan gọ̀n ma dọho dogbọn nuhe Jehovah ko plọn ẹn lẹ dali gba. (Jẹlemia 20:9) Mọwẹ e na yin na mílọsu lẹ ga eyin mí nọ lẹnnupọndo gbigbọnu lẹ ji to gbesisọmẹ.—1 Timoti 4:15.
7, 8. Hosọ tẹlẹ wẹ yọnhugan na hodọdopọ he nọ jlọmẹdote?
7 Tintindo aṣa nupinplọn tọn dagbe to gbigbọ-liho nọ zọ́n bọ mí nọ tindo nuhe jlọmẹdote susu he ji mí sọgan dọhodo. (Filippinu lẹ 3:16) Plidopọ lẹdo tọn po agbegbe tọn lẹ po, opli agun tọn lẹ, owe yọyọ lẹ, gọna wefọ egbesọ tọn lẹ po zẹẹmẹ yetọn lẹ po yin nuhọakuẹ gbigbọmẹ tọn lẹ he mí sọgan má hẹ mẹdevo lẹ. (Matiu 13:52) Podọ lehe numimọ he mí tindo to lizọnyizọn Klistiani tọn mítọn mẹ lẹ lọsu sọgan jlọmẹdote to gbigbọ-liho do sọ!
8 Awuji Ahọlu Sọlọmọni tlala na atin, kanlin, ohẹ̀, po whèvi wunmẹ voovo he e mọ to Islaeli lẹ po wutu. (1 Ahọlu lẹ 4:33) Homẹ etọn nọ hùn nado dọho azọ́n nudida Jiwheyẹwhe tọn lẹ tọn. Mílọsu lẹ sọgan wàmọ ga. Homẹ devizọnwatọ Jehovah tọn lẹ tọn nọ hùn nado dọhodo onú voovo lẹ ji, ṣigba hodidọ do gbigbọnu lẹ ji wẹ nọ saba hẹn awuvivi wá na mẹhe nọ yin ahunmẹduna to gbigbọ-liho lẹ.—1 Kọlintinu lẹ 2:13.
“Mì Nọ Yí Onú Helẹ Lẹnpọn”
9. Ayinamẹ tẹwẹ Paulu na Filippinu lẹ?
9 Nudepope he ji mí to hodọdo, hodọdopọ mítọn na jlọ mẹdevo lẹ dote eyin yé nọ sinai do ayinamẹ apọsteli Paulu tọn he e na agun Filippi tọn ji. E wlan dọmọ: ‘Nudepope he yin nugbo, nudepope he yin ahunmẹdunamẹnu sinsinyẹn, nudepope he yin dodo, nudepope he yin wiwe, nudepope he yin owanyi, nudepope he yè nọ dọho etọn dagbe, eyin nudepope he yin jijọdagbe tin, eyin nudepope he jẹna pipà tin, mì nọ yí onú helẹ lẹnpọn.’ (Filippinu lẹ 4:8) Whẹho he go Paulu donù lẹ yin nujọnu sọmọ bọ e dọ dọ ‘mì nọ yí onú helẹ lẹnpọn.’ Mí dona yí yé do gọ́ ayiha po ahun mítọn lẹ po mẹ. Enẹwutu mì gbọ mí ni pọ́n lehe ayidonugo nina dopodopo onú ṣinatọ̀n he go Paulu donù lẹ sọgan gọalọna mí to hodọdopọ mítọn lẹ mẹ do.
10. Nawẹ hodọdopọ mítọn lẹ sọgan bẹ nuhe yin nugbo lẹ hẹn gbọn?
10 Nude he yin nugbo bẹ nususu hẹn hugan nudọnamẹ he sọgbe bo ma yin lalo. E dlẹnalọdo nude he yin jijlọ bọ yè sọgan deji-dego, taidi nugbo Ohó Jiwheyẹwhe tọn. Enẹwutu, eyin mí to hodọna mẹdevo lẹ dogbọn nugbo Biblu tọn he mí yiwanna lẹ, hodidọ he jlọ mí dote lẹ, kavi ayinamẹ Biblu tọn he gọalọna mí lẹ dali, enẹ dohia dọ mí to nuhe yin nugbo lẹ lẹnpọn. To alọ devo mẹ, mí na gbẹ́ ‘nuhe yè yí lalo do ylọdọ oyọnẹn’ dai, ehe nọ sọawuhia poun di nugbo. (1 Timoti 6:20) Podọ mí na dapana mẹnudidọ kavi numimọ he fọ́n ayihaawe dote lẹ hinhẹn gbayipe.
11. Etẹlẹ wẹ yin ahunmẹdunamẹnu sinsinyẹn he ji mí sọgan nọ dọhodo lẹ?
11 Nuhe yin ahunmẹdunamẹnu sinsinyẹn lẹ yin hosọ he jẹna yẹyi bosọ yin nujọnu lẹ, e mayin whẹho flinflin lẹ gba. Yé bẹ ahunmẹdunamẹnu lẹ gando lizọnyizọn Klistiani tọn mítọn, ojlẹ awusinyẹn tọn he mẹ mí to gbẹ̀nọ te, po nuhudo lọ nado hẹn walọdagbe mítọn go po hẹn. Eyin mí to hodọ do whẹho nujọnu tọn mọnkọtọn lẹ ji, mí nọ to gbemima mítọn hẹn lodo nado gbọṣi nukle to gbigbọ-liho, bo hẹn tenọgli mítọn go, bosọ zindonukọn to wẹndagbe lọ lilá mẹ. Na nugbo tọn, numimọ ojlofọndotenamẹ tọn lẹ to lizọnyizọn mítọn mẹ po nujijọ agọe tọn lẹ po he nọ flinnu mí dọ mí to gbẹ̀nọ to azán godo tọn lẹ mẹ yin nuhe ji mí sọgan ze hodọdopọ mẹjlọdote tọn lẹ sinai do.—Owalọ lẹ 14:27; 2 Timoti 3:1-5.
12. To pọndohlanmẹ na ayinamẹ Paulu tọn nado nọ lẹn nuhe yin dodo po wiwe lẹ po pọ́n, etẹlẹ wẹ mí dona nọ dapana?
12 Hogbe lọ dodo zẹẹmẹdo yinyin mẹhe sọgbe to nukun Jiwheyẹwhe tọn lẹ mẹ—bo sọgbe hẹ nujinọtedo etọn lẹ. Wiwe do wiwe-ṣeke to linlẹn po walọ po mẹ hia. Mẹhẹngble, aslan agbàagba lẹ yìnyìn, kavi hogbe gblewa tọn lẹ ma dona nọ tin to hodọdopọ mítọn lẹ mẹ. (Efesunu lẹ 5:3; Kọlọsinu lẹ 3:8) To azọ́nwatẹn kavi to wehọmẹ, Klistiani lẹ nọ tọ́nsọn otẹn lọ mẹ po nuyọnẹn po eyin hodọdopọ lẹ zẹ̀pá yì onú helẹ ji.
13. Na apajlẹ hodọdopọ he sinai do nuhe yin owanyi bọ yè nọ dọho etọn dagbe lẹ ji tọn.
13 To whenuena Paulu na ayinamẹ nado nọ lẹn nudepope he yin owanyi pọ́n, e to alọdlẹndo whẹho he yin alọkẹyi lẹ kavi dehe nọ fọ́n owanyi dote lẹ, kakati nido yin dehe nọ fọ́n wangbẹna, homẹgble, kavi nudindọn dote lẹ. Nuhe yè nọ dọho etọn dagbe lẹ dlẹnalọdo nudọnamẹ dejidego kavi linlin dagbe. Linlin dagbe mọnkọtọn lẹ na bẹ otàn gbẹzan mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu nugbonọ lẹ po tọn hẹn, ehe nọ sọawuhia to gbesisọmẹ to Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ Lọ Tọn po Réveillez-vous! lẹ po mẹ. To hosọ he nọ hẹn yise mẹtọn lodo ehelẹ hihia godo, naegbọn hiẹ ma na má yé hẹ mẹdevo lẹ? Podọ lehe wadotana gbigbọmẹ tọn mẹdevo lẹ tọn sise nọ namẹ tuli do sọ! Hodọdopọ mọnkọtọn lẹ na hẹn owanyi po pọninọ po lodo to agun lọ mẹ.
14. (a) Etẹwẹ jijọdagbe didohia biọ to mí si? (b) Nawẹ hodidọ mítọn lẹ sọgan bẹ nuhe jẹna pipà lẹ hẹn gbọn?
14 Paulu dọho gando ‘nudepope he yin jijọdagbe’ go. Jijọdagbe dlẹnalọdo dagbewa kavi walọdagbe. Mí dona nọ tin to aṣeji nado dike nunọwhinnusẹ́n Owe-wiwe tọn lẹ ni nọ deanana nuflo mítọn lẹ nado nọ dọ nuhe yin dodo, wiwe, bo jẹna yẹyi lẹ to whepoponu. Nudepope he jẹna pipà zẹẹmẹdo “nuhe jẹna pẹdido.” Eyin a sè hodidọ dagbe de kavi a doayi apajlẹ tenọglinọ de tọn go to agun mẹ, dọho etọn na mẹlọ podọ na mẹdevo lẹ. Apọsteli Paulu nọ yawu pà jẹhẹnu dagbe sinsẹ̀ntọ hatọ etọn lẹ tọn. (Lomunu lẹ 16:12; Filippinu lẹ 2:19-22; Filemọni 4-7) Podọ na nugbo tọn, alọnuzọ́n Mẹdatọ mítọn tọn lẹ jẹna pipà taun. Ehelẹ nọ wleawuna hosọ susugege he ji mí sọgan ze hodọdopọ mẹjlọdote tọn lẹ sinai do.—Howhinwhẹn lẹ 6:6-8; 20:12; 26:2.
Nọ Tindo Mahẹ to Hodọdopọ Mẹjlọdote Tọn lẹ Mẹ
15. Gbedide Owe-wiwe tọn tẹwẹ hẹn ẹn zun dandan na mẹjitọ lẹ nado nọ tindo hodọdopọ dagbe hẹ ovi yetọn lẹ?
15 Deutelonomi 6:6, 7 dọmọ: “Ohó helẹ, he yẹn degbena we to egbehe, na tin to ayiha towe ji: hiẹ nasọ yí sọwhiwhe do plọn yé ovi towe lẹ, bosọ dọho yetọn whenuena hiẹ sinai to owhé towe gbè, podọ whenuena hiẹ to zọnlinzin to aliho ji, podọ to whenuena hiẹ mlọnai, podọ to whenuena hiẹ fọ́n tite.” Matin ayihaawe, gbedide ehe to bibiọ to mẹjitọ lẹ si nado nọ tindo hodọdopọ dagbe hẹ ovi yetọn lẹ do gbigbọnu lẹ ji.
16, 17. Etẹwẹ mẹjitọ Klistiani lẹ sọgan plọn sọn apajlẹ Jehovah po Ablaham po tọn mẹ?
16 Mí sọgan yí nukun homẹ tọn do pọ́n hodọdopọ gaa he Jesu dona ko tindo hẹ Otọ́ etọn olọn mẹ tọn to whenuena yé to nulẹnpọndo azọ́ndenamẹ etọn ji nado wá aigba ji. Jesu dọna devi etọn lẹ dọmọ: “Otọ́ he do mi hlan, ewọ ko na gbedide de mi, nuhe yẹn na nọ dọ, po ohó he yẹn na nọ gblọn po.” (Johanu 12:49; Deutelonomi 18:18) Tọgbó Ablaham dona ko yí ganhiho susu do dọho hẹ ovi etọn Isaki gando lehe Jehovah ko dona yé po tọgbó yetọn lẹ po do go. Na jide tọn, hodọdopọ mọnkọtọn wẹ na ko gọalọna Jesu po Isaki po nado yí whiwhẹ do wà ojlo Jiwheyẹwhe tọn.—Gẹnẹsisi 22:7-9; Matiu 26:39.
17 Ovi mítọn lẹ lọsu tindo nuhudo hodọdopọ mẹjlọdote tọn lẹ. Dile alọnu mẹjitọ lẹ tọn tlẹ nọ ján sọ, yé dona dín whenu nado nọ dọho hẹ ovi yetọn lẹ. Eyin e yọnbasi, naegbọn tito ma na yin bibasi nado nọ dùnú dopọ to whẹndo mẹ e whè gbau whladopo to gbèdopo? To núdùdù lọ whenu podọ to godo etọn, dotẹnmẹ hundote lẹ na tin na hodọdopọ mẹjlọdote tọn lẹ he sọgan yin nuhọakuẹ na dagbemẹninọ gbigbọmẹ whẹndo lọ tọn.
18. Dọ numimọ de he do ale he tin to hodọdopọ dagbe to mẹjitọ lẹ po ovi lẹ po ṣẹnṣẹn hia.
18 Alejandro, heyin gbehosọnalitọ de to owhe 20 linlán etọn lẹ mẹ, flin ayihaawe he e tindo to whenuena e yin owhe 14 mẹvi. E basi zẹẹmẹ dọmọ: “Na nuyiwadomẹji wehọmẹvi-gbẹ́ po mẹplọntọ ṣie lẹ po tọn wutu, yẹn tindo ayihaawe to tintin Jiwheyẹwhe tọn mẹ podọ to nugbo-yinyin Biblu tọn mẹ. Mẹjitọ ṣie lẹ yí ganhiho susu zan bo yí sọwhiwhe do hẹn mi lẹnnupọn. Hodọdopọ ehelẹ gọalọna mi, e mayin nado dùto ayihaawe ṣie lẹ ji to ojlẹ awusinyẹn tọn ehe mẹ kẹdẹ wẹ gba ṣigba nado sọ basi nudide dagbe lẹ to gbẹzan ṣie mẹ.” Ṣigba todin lo? Alejandro zindonukọn dọmọ: “Yẹn gbẹ́ pò to whégbè. Ṣigba na alọnu mítọn nọ ján taun wutu, e nọ vẹawu na yẹn po otọ́ ṣie po kẹdẹ nado dọhodopọ. Enẹwutu yẹn po ewọ po nọ dùnú dopọ whladopo to osẹ dopo mẹ to azọ́n etọn mẹ. Yẹn nọ yọ́n pinpẹn hodọdopọ ehelẹ tọn taun.”
19. Naegbọn mímẹpo tindo nuhudo hodidọ do gbigbọnu lẹ ji tọn?
19 Be mí ma nọ yọ́n pinpẹn dotẹnmẹ hundote lẹ tọn nado duvivi hodọdopọ do gbigbọnu lẹ ji hẹ yisenọ hatọ mítọn lẹ ya? Dotẹnmẹ ehelẹ nọ hundote to opli lẹ ji, to lizọnyizọn kunnudegbe tọn mẹ, podọ to pipli pọmẹ tọn lẹ po gbejizọnlin bibasi po whenu. Paulu tin to jejeji nado dọho hẹ Klistiani he tin to Lomu lẹ. “Yẹn to jijlo nado mọ mì,” wẹ e wlan, “na yẹn nido na nunina gbigbọnọ vude mì, na yè nido hẹn mì lodo; enẹ wẹ, dọ yè nido miọnhomẹna mi hẹ mì gbọn yise dali, mìtọn po ṣie po.” (Lomunu lẹ 1:11, 12) “Hodidọ do gbigbọnu lẹ ji hẹ Klistiani hatọ lẹ nọ hẹn pekọwana nuhudo titengbe de,” wẹ Johannes, heyin Klistiani mẹho agun tọn de dọ. “Yé nọ miọnhomẹna mí bo nọ hẹn agbàn pinpẹn egbesọ tọn mítọn fua. Yẹn nọ saba biọ to mẹhomẹ lẹ si nado dọ numimọ gbẹzan yetọn tọn na mi podọ nuhe gọalọna yé nado hẹn tenọgli go. Sọn owhe delẹ die, yẹn ko dọho hẹ susu yetọn, podọ dopodopo yetọn ko na mi nuyọnẹn kavi wuntuntun he ko hẹn gbẹzan ṣie pọnte.”
20. Etẹwẹ mí sọgan wà eyin mí dukosọ hẹ mẹhe nọ kuwinyan de?
20 Etẹwẹ mí na wà eyin mẹde ma do ojlo hia to whenuena mí jẹ hodọdo gbigbọnu lẹ ji? Enẹ ni ma hẹn we gbọjọ blo. Vlavo a sọgan dín dotẹnmẹ hundote dagbe de to whedevonu. Sọlọmọni wlan dọmọ: “Di agọ̀n sika tọn to ohà fataka tọn mẹ, mọwẹ ohó he yè dọ to ojlẹ etọn mẹ te.” (Howhinwhẹn lẹ 25:11) Nọ hò mẹhe nọ kuwinyan lẹ tọn pọ́n. “[Ayinamẹ] to ayiha gbẹtọ tọn mẹ taidi osin he siso: ṣigba omẹ zinzin wẹ na dọ̀n ẹn jẹgbonu.”a (Howhinwhẹn lẹ 20:5) To popolẹpo mẹ, ma dike nuyiwa mẹdevo lẹ tọn ni hẹnalọdotena we ma nado nọ dọ nuhe whàn we to ahun mẹ lẹ blo.
Hodọdopọ do Gbigbọnu lẹ ji Nọ Hẹn Ale Wá
21, 22. Ale tẹlẹ wẹ mí nọ mọyi sọn mahẹ tintindo to hodọdopọ do gbigbọnu lẹ ji mẹ?
21 Paulu na ayinamẹ dọmọ: “Mì dike hogbe gbigble de tọ́nsọn onù mìtọn mẹ blo, ṣigba ehe yọ́n zinzan na didó daga, dile onú te do, na e nido wazọ́n ojọmiọn tọn hlan mẹhe sè lẹ.” (Efesunu lẹ 4:29; Lomunu lẹ 10:10) E sọgan biọ vivẹnudido nado deanana hodọdopọ lẹ yì hosọ he sọgbe lẹ ji, ṣigba ale susu wẹ tin to e mẹ. Hodọdopọ do gbigbọnu lẹ ji nọ hẹn mí penugo nado má yise mítọn hẹ mẹdevo lẹ bo jlọ mẹmẹsunnu mítọn lẹ dote.
22 Enẹwutu, mì gbọ mí ni yí nunina hodidọ tọn mítọn zan nado jlọ mẹdevo lẹ dote bo pà Jiwheyẹwhe. Hodọdopọ mọnkọtọn lẹ na yin asisa pekọhẹnwanamẹ tọn na mí bosọ yin tulinamẹ tọn na mẹdevo lẹ. To popolẹpo mẹ, yé na hẹn homẹ Jehovah tọn hùn na e nọ dotoai na hodọdopọ mítọn lẹ bosọ nọ jaya to whenuena mí yí odẹ́ mítọn zan to aliho he sọgbe mẹ. (Psalm 139:4; Howhinwhẹn lẹ 27:11) Eyin hodọdopọ mítọn lẹ nọ sinai do gbigbọnu lẹ ji, mí sọgan deji dọ Jehovah ma na wọnji mí go. Biblu dọ gando mẹhe to Jehovah sẹ̀n to egbehe lẹ go dọmọ: “Whenẹnu wẹ yé he dibusi OKLUNỌ lẹ to hodọ ode po awetọ po: OKLUNỌ sọ tuntoai, bo sè, podọ yè sọ wlan owe oflin tọn de to ewọ nukọn, na yé he dibusi OKLUNỌ lẹ, podọ he to oyín etọn tọn lẹnpọn lẹ.” (Malaki 3:16; 4:5) Lehe e yin nujọnu dọ hodọdopọ mítọn lẹ ni jlọmẹdote to gbigbọ-liho do sọ!
[Nudọnamẹ Odò Tọn]
a Dòtọ delẹ to Islaeli nọ siso taun. To Gibeoni, whenuho-kantọ dokuntọ lẹ ko mọ dòtọ de he siso sọ mẹtlu 25. E tindo afọdotẹn lẹ, ehe ji gbẹtọ lẹ nọ gbọn yì dòtọ lọ mẹ nado sọgan dọ̀nsin tọnjẹgbonu.
Nawẹ Hiẹ Na Na Gblọndo Gbọn?
• Etẹwẹ hodọdopọ mítọn lẹ nọ dohia gando mí go?
• Nuhe nọ jlọmẹdote tẹlẹ ji wẹ mí sọgan nọ dọhodo?
• Azọngban titengbe tẹwẹ hodọdopọ nọ yiwa to whẹndo mẹ podọ to agun Klistiani tọn mẹ?
• Ale tẹlẹ wẹ hodọdopọ he jlọmẹdote lẹ nọ hẹnwa?
[Yẹdide to weda 12]
Hodọdopọ he nọ jlọmẹdote lẹ nọ sinai do . . .
‘nudepope he yin nugbo’
‘nudepope he yin ahunmẹdunamẹnu sinsinyẹn’
‘nudepope he jẹna pipà’
‘nudepope he yè nọ dọho etọn dagbe’ lẹ ji
[Asisa Yẹdide tọn]
Wepa Video tọn, Stalin: U.S. Army photo; Wepa owe Créateur tọn, Eagle Nebula: J. Hester and P. Scowen (AZ State Univ.), NASA
[Yẹdide to weda 13]
Núdùdù whenu lẹ nọ hùn dotẹnmẹ dagbe dote nado dọhodo gbigbọnu lẹ ji