Etẹwẹ Nọ Hẹn Ogbẹ̀ Tindo Zẹẹmẹ Nujọnu Tọn?

TO WHENUENA Jesse, owhe 17 mẹvi he to weplọn to wehọmẹ daho, yin hokanse dogbọn zẹẹmẹ ogbẹ̀ tọn dali, e gblọn dọmọ: “Dugbẹ dile e sọgan yọnbasi do, dile e na dẹnsọ bọ hiẹ na pò to ogbẹ̀.” Pọndohlan Suzie tọn gbọnvo. E dọmọ: “Yẹn yise po ahundopo po dọ nuhe hiẹ hẹn ogbẹ̀ nado yin wẹ yin zẹẹmẹ etọn.”

Be hiẹ nọ kanhose dewe dogbọn zẹẹmẹ ogbẹ̀ tọn dali ya? Be lẹndai de tin na gbẹtọvi lẹpo ya? Kavi be owhẹ̀ Suzie tọn whẹ́n nado dọ dọ ogbẹ̀ yin nuhe dopodopo mítọn yí ì do wà wẹ ya? Mahopọnna nukọnyiyi he aihọn mítọn ko basi to azọ́n nuyọnẹn wintinwintin tọn mẹ, e taidi dọ nude gbẹ́ pò to ohò mítọn mẹ dọ́n bo nọ to zẹẹmẹ ogbẹ̀ tọn dín vẹkuvẹku. To ojlẹ de mẹ to gbẹzan mítọn mẹ, suhugan mítọn nọ kanse míde dọ, ‘Naegbọn mí do tin tofi?’

Lẹnunnuyọnẹn egbezangbe tọn ko jẹtukla taun nado na gblọndo kanbiọ ehe tọn. Po kọdetọn tẹ po? “Gbẹninọ ma tindo zẹẹmẹ depope to tito nulẹ tin yededenu tọn mẹ,” wẹ David P. Barash, heyin mẹplọntọ lẹnunnuyọnẹn walọyizan po kanlin pinplọn po tọn de dọ. Na lẹnunnuyọnẹntọ nutogbẹ̀ lẹ tọn he yí nuplọnmẹ nulẹ tin yededenu tọn sè lẹ, lẹndai dopo akàn wẹ nutogbẹ̀ lẹ tindo: nado nọgbẹ̀ bo jìgbà. Enẹwutu, Mẹplọntọ Barash na ayinamẹ dọmọ: “To wẹkẹ blibata matin lẹndai he ma nọ hò gbẹtọ lẹ tọn pọ́n ehe mẹ, azọngban gbẹtọvi lẹ tọn wẹ nado hẹn ogbẹ̀ mítọn tindo zẹẹmẹ, gbọn nudide sọn ojlo mẹ wá he mí nọ yí awuvivo do basi sọgbe hẹ ayihadawhẹnamẹnu mítọn lẹ dali.”

Asisa Zẹẹmẹ po Lẹndai Ogbẹ̀ Tọn Po

To whelọnu lo, be nuhe ogbẹ̀ zẹẹmẹdo lẹpo ján niyẹn ya—dọ dopodopo mítọn ni to nuhe jlo e wà? Kakati nado jo mí do bọ mí na to lèlèsà matin anademẹ to wẹkẹ he ma tindo lẹndai kavi zẹẹmẹ de mẹ, Biblu ko dohia sọn ojlẹ dindẹn die dọ whẹwhinwhẹ́n de wutu wẹ mí do tin tofi. Tintin mítọn ma yin kọdetọn kosọ de tọn poun gba. E yin didọna mí dọ, Mẹdatọ lọ yí owhe susu do wleawuna aigba na wiwá gbẹtọ tọn. Nudepope ma wá gbọn kosọ dali gba. E hẹn ẹn diun dọ nulẹpo “yọ́n tlala.” (Gẹnẹsisi 1:31; Isaia 45:18) Etẹwutu? Na Jiwheyẹwhe tindo lẹndai de na gbẹtọ wutu wẹ.

Etomọṣo, homẹhunnu wẹ e yin dọ, Jiwheyẹwhe ma nọ dọ nuhe mẹde na yin to sọgodo jẹnukọnna jiji etọn gba. Dile etlẹ yindọ ogú he mí dù sọn mẹjitọ mítọn lẹ dè nọ yinuwado mí ji, mílọsu wẹ nọ deanana nuyiwa mítọn lẹ to suhugan ninọmẹ lẹ tọn mẹ. Mímẹpo wẹ tindo mẹdekannujẹ nado de aliho gbẹninọ mídetiti tọn.

Dile e tlẹ pò to dopodopo mítọn si nado basi nudide nuhe mí na yí ogbẹ̀ mítọn do wà tọn, nuṣiwa de wẹ e na yin nado de Mẹdatọ lọ sẹ̀ mlẹnmlẹn sọn tito mítọn lẹ mẹ. Na nugbo tọn, mẹsusu ko mọdọ haṣinṣan tintindo hẹ Jiwheyẹwhe wẹ nọ hẹnmẹ tindo zẹẹmẹ nujọnu tọn po lẹndai po to gbẹ̀mẹ. Kanṣiṣa pẹkipẹki he tin to Jiwheyẹwhe po lẹndai ogbẹ̀ mítọn tọn po ṣẹnṣẹn yin hinhẹn họnwun dogọ to oyín mẹdetiti Jiwheyẹwhe tọn, Jehovah mẹ, ehe zẹẹmẹdo to paa mẹ dọ, “E Nọ Hẹn Nado Lẹzun.” (Eksọdusi 6:3; Psalm 83:18) Ehe dohia dọ, e nọ hẹn opagbe etọn lẹpo di debọdo-dego podọ e nọ basi wadotana nuhe e ko de nado wà lẹ tọn to whepoponu. (Eksọdusi 3:14; Isaia 55:10, 11) Saa lẹnnupọndo enẹ ji. Yinkọ lọ Jehovah na nujikudo mímẹpo dọ ewọ wẹ Asisa daho hugan podọ tẹgbẹ̀ tọn na lẹndai nujọnu tọn.

Nado yọ́n tintin Mẹdatọ lọ tọn poun ko nọ yinuwa sinsinyẹn do pọndohlan mẹde tọn ji gando ogbẹ̀ go. Linet, owhe 19 mẹvi dọmọ: “Nado mọ nujiawu he Jehovah dá lẹpo po lẹndai yetọn po nọ dohia mi dọ yẹnlọsu yin didá na whẹwhinwhẹ́n de wutu.” Amber yidogọ dọmọ: “Eyin gbẹtọ lẹ to ‘mẹhe mayin yinyọnẹn lọ’ hodọ, e nọ hẹn mi flin to whepoponu dọ yẹn yọnẹn. Nuhe Jehovah dá lẹ mẹ wẹ kunnudenu lọ te dọ ewọ tin.” (Lomunu lẹ 1:20) Na nugbo tọn, onú dopo wẹ nado yọnẹn dọ Mẹdatọ lọ tin, ṣigba onú devo pete wẹ nado wleawuna haṣinṣan nujọnu tọn de hẹ ẹ.

Họntọnjiji hẹ Jiwheyẹwhe

To whẹho ehe lọsu mẹ, Biblu sọgan gọalọna mí. Weta bẹjẹeji tọn etọn na kunnudenu họnwun dọ Jehovah Jiwheyẹwhe yin Otọ́ owanyinọ de. Di dohia, e ma dá Adam po Evi po bo jo yé do ma dọ mẹhe ewọ yin na yé gba. Kakatimọ, e nọ dọhodopọ hẹ yé to gbesisọmẹ. E ma jo yé do to Edẹni nado deanana yede to aihọn mẹ to whenuena ewọ to afọdona dagbenu devo lẹ gba. To vogbingbọnmẹ, e na yé anademẹ tangan lẹ dogbọn aliho dagbe hugan gbẹninọ tọn dali. E de azọ́n pekọhẹnwanamẹ tọn de na yé, bo wleawuna tito de nado to nuplọn yé zọnmii. (Gẹnẹsisi 1:26-30; 2:7-9) Be e ma yin nuhe hiẹ na donukun sọn mẹjitọ owanyinọ nugopetọ de si niyẹn ya? Todin lẹnnupọndo nuhe ehe zẹẹmẹdo ji. “Yinyọnẹn dọ Jehovah dá aigba bo dá mí po nugopipe lọ po nado duvivi nudida etọn tọn, nọ dohia mi dọ e jlo dọ mí ni yin ayajẹnọ,” wẹ Deniellle dọ.

Humọ, taidi otọ́ dagbe depope, Jehovah jlo dọ ovi etọn lẹpo ni tindo haṣinṣan mẹdetiti tọn de hẹ ẹ. Enẹwutu, Owalọ lẹ 17:27 na mí jide dọ: “E ma tlẹ dẹn sọn dopodopo mítọn dè gba.” Diọdo tẹwẹ ehe sọgan hẹnwa? Amber dọmọ: “Jehovah yinyọnẹn ko na mi jide dọ yẹn ma nọ tin yẹn ṣokẹdẹ pọ́n gbede. To ninọmẹ depope mẹ, yẹn nọ tindo mẹde he dè yẹn sọgan lẹhlan to whepoponu.” Humọ, eyin hiẹ tẹnpọn bo yọ́n Jehovah, a na mọdọ ewọ jọmẹ, bo yin dodonọ, bosọ nọ wadagbe. Hiẹ sọgan nọ ganjẹ e go. Jeff dọmọ: “To whenuena Jehovah lẹzun họntọn vivẹ ṣie, yẹn yọnẹn dọ mẹdevo de masọ tin to gbesisọmẹ sọ ewọ nado nọ gọalọna mi eyin yẹn tindo nuhudo etọn.”

E blawu dọ, nususu wẹ ko yin didọ jẹagọ do Jehovah go. E ko yin whẹgbledo na yajiji gbẹtọvi lẹ tọn po walọyizan agọ̀ sinsẹ̀nnọ lẹ tọn po. Delẹ to danuwiwa ylankan hugan whenuho gbẹtọvi tọn mẹ ko yin zizedo ota na ẹn. Ṣigba Deutelonomi 32:4, 5 basi zẹẹmẹ dọmọ: “Whẹdida [dodo] wẹ ali etọn lẹpo. . . . Yé ko yí gbigble do zan hẹ ẹ, yé ma yin ovi etọn lẹ gba, ovlẹ yetọn wẹ.” Enẹwutu, mí tin to dandannu glọ nado dindona whẹho lẹ na míde.—Deutelonomi 30:19, 20.

Lẹndai Jiwheyẹwhe Tọn Nọ Yin Hinhẹndi

Ṣigba, depope he nudide mítọn sọgan yin, nudepope ma na doalọtena Jiwheyẹwhe sọn lẹndai etọn na aigba ehe podọ na gbẹtọvi lẹ hinhẹndi mlẹnmlẹn mẹ gba. To popolẹpo mẹ, ewọ wẹ Mẹdatọ lọ. To whelọnu lo, etẹwẹ yin lẹndai ehe lọ? Jesu Klisti dlẹnalọdo e to Yẹwhehodidọ Osó ji tọn etọn mẹ to whenuena e dọmọ: “Donanọ wẹ homẹmiọnnọ lẹ; na yé na dugu aigba tọn.” To nukọnmẹ, e dohia apọsteli etọn Johanu dọ Jiwheyẹwhe ko magbe “nado husudo yé he to aihọn husudo lẹ.” (Matiu 5:5; Osọhia 11:18) Na Jesu tin hẹ Jiwheyẹwhe to nudida whenu wutu, e yọnẹn dọ sọn whẹwhẹwhenu lẹndai Jiwheyẹwhe tọn wẹ nado tindo whẹndo gbẹtọvi tọn pipé de he na nọgbẹ̀ to aigba ji kakadoi to paladisi mẹ. (Gẹnẹsisi 1:26, 27; Johanu 1:1-3) Podọ Jiwheyẹwhe ma nọ diọ gba. (Malaki 3:6) Jiwheyẹwhe dopagbe na mí dọmọ: “Nugbo dile yẹn lẹn do, mọkẹdẹ wẹ e na yin; podọ dile ayiha ṣie te, mọkẹdẹ wẹ e na nọte do.”—Isaia 14:24.

To ojlẹ mítọn mẹ, Jehovah ko jẹ dodonu pipli he tin to pọninọ mẹ de tọn zedai ji, ehe sinai, e ma yin do nukunkẹn po ṣejannabi po ji dile e gbayipe to aihọn mítọn mẹ to egbehe do gba, ṣigba do owanyi na Jiwheyẹwhe po kọmẹnu po ji. (Johanu 13:35; Efesunu lẹ 4:15, 16; Filippinu lẹ 2:1-4) Gbẹdido mẹdezejo tọn de wẹ he bẹ mẹhe tindo ojlo na nukọnyiyi bo tindo mẹwhinwhàn nujọnu tọn to azọ́ndenamẹ yetọn mẹ lẹ hẹn—yèdọ nado dọyẹwheho wẹndagbe Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn he ja lọ tọn jẹnukọnna vivọnu titonu ehe tọn. (Matiu 24:14; 28:19, 20) To aigba hugan 230 ji, Klistiani hugan livi ṣidopo ko to sinsẹ̀n-basi to pọmẹ to mẹmẹsunnu-yinyin akọjọpli tọn he mẹ owanyi po pọninọ po tin te de mẹ.

Hẹn Gbẹzan Towe Tindo Zẹẹmẹ

Eyin hiẹ jlo dọ gbẹzan towe ni tindo zẹẹmẹ dogọ, yọnẹn dọ Jehovah Jiwheyẹwhe to oylọ-basina we nado kọnawudopọ hẹ omẹ etọn lẹ—yèdọ “akọta dodonọ” etọn—todin. (Isaia 26:2) Ṣigba, hiẹ sọgan to nuhà dọ, ‘Etẹwẹ gbẹninọ to pipli Klistiani tọn ehe mẹ zẹẹmẹdo? Be yẹn jlo nado kọnawudopọ hẹ pipli ehe nugbonugbo?’ Dotoaina nuhe jọja delẹ tindo nado dọ:

Quentin: “Agun lọ yin fibẹtado ṣie sọn aihọn si. Yinyọnẹn dọ Jehovah to nuyiwa to gbẹzan ṣie mẹ nọ gọalọna mi nado mọdọ ewọ tin bosọ jlo dọ yẹn ni yin ayajẹnọ.”

Jeff: “Agun lọ yin nọtẹn dagbe hugan he yẹn sọgan yì nado mọ tulinamẹ. Mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu ṣie lẹ po tin to finẹ, bo to godonọnamẹ po pipà yetọn po namẹ. Yewlẹ wẹ hẹnnumẹ ṣie lẹ.”

Linet: “Ayajẹ he nọ wá sọn mimọ mẹde he kẹalọyi nugbo Biblu tọn bo basi nudide nado sẹ̀n Jehovah mẹ ma sọgan yin yiyijlẹdo devo depope go. Ehe nọ hẹn gbẹzan ṣie tindo pekọ nujọnu tọn.”

Cody: “Gbẹzan ṣie ma na ko yin nujọnu matin Jehovah. Yẹn na ko to fuflupé taidi mẹsusu devo lẹ sọn nude kọ̀n jẹ devo kọ̀n, bo to tintẹnpọn nado mọ ayajẹ ṣogan bo ma na mọ ẹn. Kakatimọ, Jehovah ko na mi lẹblanulọkẹyi họakuẹ lọ nado tin to haṣinṣan de mẹ hẹ ewọ, podọ ehe nọ hẹn gbẹzan ṣie tindo zẹẹmẹ.”

Naegbọn hiẹ ma nado dindona na dewe? Hiẹ na mọdọ eyin hiẹ dọnsẹpọ Mẹdatọ towe, Jehovah Jiwheyẹwhe, hiẹ na tindo zẹẹmẹ nujọnu tọn to gbẹ̀mẹ.

[Yẹdide lẹ to weda 31]

Haṣinṣan de tintindo hẹ Jiwheyẹwhe nọ hẹn gbẹzan mítọn tindo zẹẹmẹ

[Asisa Yẹdide tọn to weda 29]

NASA photo