Nawẹ Gbẹtọ lẹ Sọgan Nọgbẹ̀ Dẹnsọ?

TO 3 mars 1513, dodinna aigba tọ́ Espagne tọn Ponce de León bẹ gbejizọnlin vonọtaun de jẹeji. E súnhun sọn Porto Rico po yanwle lọ po nado yì jẹ lopo Bimini tọn ji. Sọgbe hẹ otangblo, tọ̀sisa azọ́njiawu tọn de dín wẹ e te—yèdọ Asisa Jọja-Yinyin tọn. Ṣigba fihe nọ yin yiylọdọ Floride todin to États-Unis wẹ e wá yì glinhun do. Nugbo wẹ dọ e ma mọ asisa lọ gbede, na e ma tin gba.

To egbehe, gbẹtọvi lẹ ma nọ saba nọgbẹ̀ dẹ̀n hugan owhe 70 kavi 80. Owe Livre Guinness des records 2002 tọn dọ dọ owhe 122 po azán 164 po wẹ mẹhe nọgbẹ̀ dẹn hugan tindo, dile etlẹ yindọ Biblu donu gbẹtọ delẹ go he nọgbẹ̀ dẹn tlala humọ. (Gẹnẹsisi 5:3-32) Ṣigba, doto John Harris dọmọ: “Dodinnanu yọyọ lẹ dohia dọ ogbẹ́ gbẹtọvi tọn de sọgan yin didoai, he mẹ mẹhowhe—podọ etlẹ yin okú—sọgan yin didapana te.” Dodinnanutọ owhe kanweko 21tọ tọn delẹ dọhodo “jọmaku nujọnu tọn,” “tedidi gbẹzan gbẹtọvi tọn he ma nasọ tindo dogbó bẹsọn 2099,” “nugopipe lọ nado tindo nuvikun jọmaku tọn lẹ,” po nuhe taidi ehelẹ po ji.

To owe lọ Ojlo Vẹkuvẹku Na Ogbẹ̀ Mavọmavọ (Glẹnsigbe) mẹ, Mark Benecke dọmọ: “Diblayin nuvikun agbasa tọn lẹpo wẹ nọ diọ whlasusu to gbẹwhenu. . . . To nudi owhe ṣinawe godo, mí nọ lẹzun omẹ yọyọ de na nugbo tọn.” Ṣigba, ehe ma nọ zindonukọn kakadoi gba na nuvikun lẹ nọ doalọte to whenuena yé ko jideji na ojlẹ tangan de godo. Benecke dọ dọ, eyin e ma yin enẹ tọn wutu wẹ “agbasa gbẹtọvi tọn sọgan to didiọ zun yọyọ na ojlẹ dindẹn tlala de—etlẹ yin kakadoi.”

Sọ lẹnnupọndo nugopipe sẹhundaga he apọ̀n gbẹtọvi tọn tindo ji ga, ehe yiaga tlala hugan lehe mí sọgan yí ì zan sọ to gbẹzan mítọn he whègli tlala lọ mẹ. Dile Encyclopædia Britannica dọ do, apọ̀n gbẹtọvi tọn “tindo nugopipe he zẹ̀ dehe sọgan yin yiyizan to gbẹwhenu mẹde tọn mẹ go tlala.” (Zinjẹgbonu 1976 tọn, Bladopọ 12, weda 998) Owe lọ Lehe Apọ̀n Nọ Plọnnu Gbọn (Glẹnsigbe) he yin kinkàn gbọn David A. Sousa dali dọmọ: “Nugopipe apọ̀n tọn nado hẹn nudọnamẹ lẹ ma tindo dogbó depope gba.”—Weda 78, Zinjẹgbonu Awetọ, jlọjẹ owe vọzin tọn 2001.

Naegbọn dodinnanutọ lẹ ma sọgan mọ nuhe nọ hẹn okú wá to agbasa gbẹtọvi tọn mẹ? Podọ naegbọn apọ̀n gbẹtọvi tọn do tindo nugopipe he sẹhundaga mọnkọtọn? Be e yọnbasi dọ mí ko yin didá nado nọ to nuplọn kakadoi wẹ ya? Naegbọn mí tindo nugopipe lọ nado lẹnnupọndo ogbẹ̀ madopodo ji?

Biblu dọmọ: ‘Jiwheyẹwhe yí ojlẹ mavọmavọ do ayiha yetọn mẹ ga, mọ mẹde ma sọgan mọdona azọ́n he Jiwheyẹwhe to wiwà sọn dòdó jẹ opodo.’ (Yẹwhehodọtọ 3:11) Hogbe ehelẹ dohia dọ Jiwheyẹwhe ko dó linlẹn ogbẹ̀ madopodo tọn do ayiha mítọn mẹ. Enẹwutu, mí na nọ mọ nude plọn gando Jiwheyẹwhe po azọ́n etọn lẹ po go to whepoponu. Eyin mí nọgbẹ̀ na owhe madosọha lẹ—yèdọ kakadoi—mí na penugo nado to nususu plọn dogọ gando azọ́n jiawu nudida Jiwheyẹwhe tọn lẹ go.

Hogbe Jesu Klisti tọn lẹ lọsu dohia dọ gbẹtọvi lẹ sọgan nọgbẹ̀ kakadoi. E dọmọ: ‘Ehe wẹ ogbẹ̀ madopodo, dọ yé ni yọ́n hiẹ ṣokẹdẹ Jiwheyẹwhe nugbo, podọ ewọ mẹhe hiẹ dohlan, yèdọ Jesu Klisti.’ (Johanu 17:3) Hiẹ lo? Be hiẹ jlo na nọgbẹ̀ kakadoi ya?

[Yẹdide to weda 3]

Juan Ponce de León dín asisa jọja-yinyin tọn

[Asisa Yẹdide tọn]

Ponce de León: Harper’s Encyclopædia of United States History