Whenuena Nukundido Towe lẹ Ma Mọ Hẹndi

FLUMẸJIJẸ sọgan sọawuhia to alọwle depope mẹ eyin e tlẹ taidi dọ sunnu po yọnnu de po sọgbe hẹ yede ganji to whenuena yé to họntọn mẹ. Ṣigba nawẹ omẹ awe he taidi mẹhe vẹ́ ganji whẹpo do wlealọ na wá tindo pọndohlan he gbọnvo sọmọ to godo mẹ gbọn?

Biblu dọ dọ mẹhe wlealọ lẹ na mọ “awufiẹsa po awubla po.” (1 Kọlintinu lẹ 7:28, The New English Bible) To ninọmẹ susu mẹ, mape he mí dugu etọn wẹ nọ hẹn nukunbibia mọnkọtọn wá jẹ obá de mẹ. (Lomunu lẹ 3:23) Humọ, alọwlemẹ dopo kavi awe lẹ sọgan gboawupo nado nọ yí nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ zan. (Isaia 48:17, 18) Ṣigba, to whedelẹnu, sunnu kavi yọnnu de nọ biọ alọwle mẹ po nukundido he ma sọgbe hẹ lẹnpọn dagbe lẹ po. To whenuena ehe jọ, nukunnumamọjẹnumẹ lẹ sọgan dekọtọn do nuhahun sinsinyẹn lẹ mẹ.

Nukundido He Ma Sọgbe Hẹ Lẹnpọn Dagbe Lẹ

Eyin asu kavi asi de wẹ hiẹ yin, hiẹ sọgan ko tindo linlẹn delẹ whẹpo do wlealọ; mẹsusu wẹ nọ wàmọ. Lẹnnupọn yigodo vude do gbẹzan wunmẹ he a donukun ji. Be nuhe a lẹn lẹ wẹ a to mimọ to alọwle towe mẹ ya? Eyin lala wẹ gblọndo lọ, ma wá tadona kọ̀n dọ nuhahun lọ lẹ ma sọgan yin dididẹ blo. Nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ hihodo sọgan gọalọna we nado jla ninọmẹ lẹ do.a (2 Timoti 3:16) Todin whẹ́, hiẹ na wà dagbe nado vọ́ dogbapọnna delẹ to linlẹn he a sọgan ko tindo gando alọwle go lẹ mẹ.

Di apajlẹ, mẹdelẹ ko lẹndọ gbẹzan alọwle tọn na gọ́ na numọtolanmẹ owanyi zogbe tọn, taidi dehe nọ yin zẹẹmẹ basina to otangblo lẹ mẹ. Kavi hiẹ na ko lẹndọ hiẹ po alọwlemẹ towe po na nọ yí suhugan whenu mìtọn lẹ tọn zan dopọ kavi dọ mì omẹ awe lẹ na nọ didẹ gbemanọpọ lẹpo po awubibọ po to aliho he whèwhín mẹ. Mẹsusu ko lẹndọ to alọwle godo, nuhudo ma tin nado yí mawazẹjlẹgo zan to whẹho kọndopọ zanhẹmẹ tọn mẹ ba. Ayihaawe ma tin dọ nukundido he ma do lẹnpọn dagbe hia sọmọ ehelẹ na dekọtọn do flumẹjijẹ mẹ na mẹdelẹ.—Gẹnẹsisi 3:16.

Nukundido he ma sọgbe hẹ lẹnpọn dagbe devo wẹ linlẹn lọ dọ eyin mẹde gbẹ́ wlealọ, e na tindo ayajẹ. Nugbo wẹ dọ, gbẹdohẹmẹtọ de tintindo to gbẹzan mẹ sọgan yin asisa ayajẹ daho tọn. (Howhinwhẹn lẹ 18:22; 31:10; Yẹwhehodọtọ 4:9) Ṣigba, be mí sọgan donukun dọ alọwle ni hẹn pọngbọ mlẹnmlẹn wá na gbemanọpọ lẹpo ya? To paa mẹ, mẹhe lẹnmọ lẹ nọ wá pannukọn ninọmẹ he yé ma donukun lẹ!

Ojlo He Ma Yin Didọtọn Lẹ

Nukundido delẹ sọgbe hẹ lẹnpọn dagbe. Yé bẹ ojlo he sọgbe lẹ hẹn. Ṣigba, nukundido delẹ sọgan hẹn nuhahun lẹ wá. Mẹhe nọ na ayinamẹ do alọwle ji de dọmọ: “N’nọ mọ asu po asi po he nọ gblehomẹ do yede go na mẹdopo to nukundo nude to whenuena omẹ awetọ ma tlẹ sè nudepope gando onú lọ go to bẹjẹeji.” Nado mọ lehe ehe sọgan jọ do, lẹnnupọndo ninọmẹ he bọdego ehe ji.

Zinsu wlealọ hẹ Zansi. Otò yetọn dẹn do yedelẹ taun. Whẹpo Zansi do wlealọ, e yọnẹn dọ tẹnsisẹ yì lẹdo yọyọ de mẹ na bẹ avùnnukundiọsọmẹnu delẹ hẹn—titengbe to whenuena e yindọ e nọ kuwinyan to jọwamọ-liho. Ṣogan, e deji dọ Zinsu na gọalọna ẹn nado diọada ganji. Di apajlẹ, Zansi donukun dọ Zinsu na nọ tin to apá etọn bo na gọalọna ẹn nado jẹakọ hẹ họntọn etọn lẹ. Ṣigba, nulẹ ma yì domọ gba. Zinsu nọ to hodọ hẹ họntọn etọn lẹ poun—bọ Zansi he yin mẹyọyọ to lẹdo lọ mẹ nọ tin edeṣo. Zansi tindo numọtolanmẹ dọ emi yin vọdona bo tlẹ yin kọgbẹ́ e go. ‘Naegbọn Zinsu na dovọ́na mi dole?’ wẹ e kanse ede.

Be nuhe Zansi donukun ma sọgbe hẹ lẹnpọn dagbe wẹ? E ma yinmọ dandan gba. Nuhe yin ojlo etọn lẹpo ma hugan dọ asu etọn ni gọalọna ẹn nado diọada sọgbe hẹ lẹdo yọyọ lọ. Zansi nọ kuwinyan, podọ e sinyẹnawuna ẹn nado jẹakọ hẹ mẹyọyọ enẹ lẹpo. Ṣigba, nugbo lọ wẹ yindọ Zansi ma ko dọ numọtolanmẹ etọn lẹ na Zinsu gbede. Enẹwutu, Zinsu ma yọ́n nudepope gando ninọmẹ he Zansi to pipehẹ go. Etẹwẹ na jọ eyin ninọmẹ lọ zindonukọn domọ? Homẹgble Zansi tọn sọgan sinyẹn dogọ, podọ dile azán lẹ to yìyì, e sọgan lẹndọ asu etọn ma nọ hò numọtolanmẹ etọn lẹ pọ́n paali.

Vlavo hiẹ lọsu ko tindo numọtolanmẹ flumẹjijẹ tọn to whenuena e taidi dọ alọwlemẹ towe dovọ́na nuhe a jlo lẹ. Eyin mọ wẹ, etẹwẹ hiẹ sọgan wà?

Dọ Ẹ Tọ́n

Na nugbo tọn, hiẹ sọgan jẹflumẹ to whenuena a ma mọ nuhe a donukun lẹ. (Howhinwhẹn lẹ 13:12) Ṣogan, hiẹ sọgan yí nude wà gando ninọmẹ lọ go. “Hiẹ sọgan diọlinlẹnna mẹdevo lẹ eyin hiẹ yin nuyọnẹntọ bo nọ dọho po zinzin po,” wẹ howhinwhẹn Biblu tọn de dọ. (Howhinwhẹn lẹ 16:23, Contemporary English Version) Enẹwutu, eyin hiẹ lẹndọ a tindo nukundido lẹnpọn dagbe tọn he ma ko mọ hẹndi de, dọhodo whẹho lọ ji hẹ alọwlemẹ towe.

Tẹnpọn nado de whenu, ninọmẹ po hogbe he sọgbe lẹ po nado dọ nuhe to ahunmẹduna we lẹ. (Howhinwhẹn lẹ 25:11) Dọho po ogbè fifá po to aliho he do sisi hia de mẹ. Flin lẹndai towe—e ma yin nado dowhẹ alọwlemẹ towe gba ṣigba nado dọ nujlomẹ po numọtolanmẹ towe lẹ po na ẹn.—Howhinwhẹn lẹ 15:1.

Naegbọn hiẹ tlẹ dona wà ehe lẹpo? Be e ma jẹ dọ alọwlemẹ he nọ hò mẹtọn pọ́n de ni penugo nado yọ́n nuhudo towe lẹ ya? Nugbo lọ wẹ yindọ pọndohlan he alọwlemẹ towe tindo do whẹho lọ lẹ go sọgan gbọnvo, ṣigba homẹ etọn na hùn nado lẹnnupọndo nuhudo towe lẹ ji eyin a basi zẹẹmẹ yetọn na ẹn. Nujlomẹ kavi nuhudo towe lẹ didọ ma dohia dọ alọwle towe ma tindo kọdetọn dagbe gba, mọjanwẹ e masọ dohia dọ alọwlemẹ towe ma nọ homẹtọnpọn do niyẹn.

Enẹwutu, ma whleawu nado nọ dọhodo whẹho voovo lẹ ji hẹ alọwlemẹ towe blo. Di apajlẹ, to ninọmẹ he yin hodọdeji wayi mẹ, Zansi sọgan ko dọna Zinsu poun dọ: “N’dona kẹalọyi dọ avùnnukundiọsọmẹnu wẹ e yin na mi nado mọ mẹyọyọ enẹ lẹpo. Kakajẹ whenue n’na wá voawu pete hẹ mẹlẹpo, be a sọgan gọalọna mi nado má do yé ya?”

“Nọ Yawu Nado Sè”

Todin, lẹnnupọndo whẹho lọ ji to aliho devo mẹ. Mí ni dọ dọ alọwlemẹ towe dọnsẹpọ we bo dohia dọ ewọ jẹflumẹ na hiẹ gboawupo nado hẹn nukundido etọn he sọgbe hẹ lẹnpọn dagbe de di wutu. Eyin ehe jọ, dotoaina ẹn! Tẹnpọn ma nado dín whẹjijọ. Kakatimọ, ‘yawu nado sè, whleawu nado gblọn, bosọ whleawu nado gblehomẹ.’ (Jakobu 1:19; Howhinwhẹn lẹ 18:13) Apọsteli Paulu na tuli Klistiani lẹ dọmọ: “Mẹde dín onú etọn titi blo, ṣigba omẹ dopodopo dagbe kọmẹnu etọn tọn.”—1 Kọlintinu lẹ 10:24.

Hiẹ sọgan wà ehe gbọn dewe zizedo otẹn alọwlemẹ towe tọn mẹ dali. Biblu dọmọ: “Mọdopolọ wẹ mì asu lẹ ga, ni nọ yí nuyọnẹn do nọhẹ [asi mìtọn lẹ],” kavi, dile lẹdogbedevomẹ devo dọ do, “mì asu lẹ, mì tẹnpọn nado mọnukunnujẹ asi mìtọn lẹ go.” (1 Pita 3:7, Kuen) Na nugbo tọn, asi lẹ dona dovivẹnu nado wà nudopolọ.

Flin dọ, mahopọnna lehe hiẹ po alọwlemẹ towe po sọgbe hẹ mìde do, mì ma tindo pọndohlan dopolọ do whẹho lẹpo ji gba. (Pọ́n apotin lọ “Lẹdo Dopolọ, Pọndohlan Voovo.”) Na nugbo tọn, dona de wẹ ehe yin, na whẹho lẹ pinpọnhlan to aliho devo mẹ nọ hẹn ale wá. Hiẹ po alọwlemẹ towe po hẹn nukundido he gbọnvo lẹ wá alọwle mìtọn mẹ na mì wá sọn whẹndo po aṣa voovo po mẹ wutu. Taidi kọdetọn de, mì sọgan yiwanna mìde taun ṣogan bo ma na tindo nukundido dopolọ lẹ.

Di apajlẹ, alọwlemẹ Klistiani lẹ sọgan yọ́n nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn he gando tatọ-yinyin go ganji. (Efesunu lẹ 5:22, 23) Ṣigba na taun tọn, nawẹ tatọ-yinyin na yin yiyizan to whẹndo towe mẹ gbọn, podọ nawẹ taliai na yin didohia gbọn? Be nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn ehe nọ deanana mì omẹ awe lẹ, podọ be mì to vivẹnu ahundopo tọn lẹ do nado hodo e ya?

Mì sọgan sọ tindo linlẹn voovo gando whẹho paa egbesọegbesọ tọn devo lẹ go. Mẹnu wẹ na penukundo whégbè-zọ́n tangan delẹ go? Whetẹnu wẹ hẹnnumẹ lẹ na nọ yin didlapọn podọ nawẹ whenu he na yin zinzan hẹ yé na sù sọ? Nawẹ alọwlemẹ Klistiani lẹ na dohia dọ yé to Ahọluduta lọ zedo otẹn tintan mẹ to gbẹzan yetọn mẹ gbọn? (Matiu 6:33) Gando akuẹzinzan lẹ go, e bọawu nado tlọ biọ ahọ́ mẹ, enẹwutu nuyọnẹnnu wẹ e yin nado yin wedonanutọ. Ṣigba na taun tọn, etẹwẹ wedonanu zẹẹmẹdo? Mì na mọaleyi taun eyin mì voawu do dọhodo whẹho ehe nkọtọn lẹ ji to aliho he do sisi hia de mẹ.

Hodọdopọ mọnkọtọn lẹ sọgan gọalọna mì nado tindo jijọho to alọwle mìtọn mẹ eyin nuhe mì to nukundo delẹ ma tlẹ ko mọ hẹndi kakajẹ din. Na nugbo tọn, e na bọawuna mì hugan nado hodo ayinamẹ apọsteli Paulu tọn he dọmọ: “Mì sọ nọ sinyẹnlin hẹ mìnọzo, mì nọ jona mìnọzo, eyin mẹde tindo wiwọ́ do mẹde go.”—Kọlọsinu lẹ 3:13.

[Nudọnamẹ Odò Tọn]

[Apotin/Yẹdide to weda 10]

LẸDO DOPOLỌ, PỌNDOHLAN VOOVO

“Mí ni dọ dọ pipli saditọ lẹ tọn de to lẹdo whanpẹnọ de pọ́n. Dile etlẹ yindọ nudopolọ pọ́n wẹ yé te, mẹdopodopo nọ mọ ẹn to aliho he gbọnvo mẹ. Etẹwutu? Na pọndohlan mẹdopodopo tọn gbọnvo. Omẹ awe ma ṣite do otẹn dopolọ mẹ pẹpẹ gba. Humọ, mẹlẹpo ma ze ayidonugo do adà lẹdo lọ tọn dopolọ ji gba. Adà voovo lẹdo lọ tọn wẹ hẹn awuji mẹdopodopo. Nudopolọ wẹ gando alọwle go. Eyin sunnu po yọnnu po tlẹ sọgbe hẹ yede taun, yé ma sọgan tindo pọndohlan dopolọ pẹpẹ do whẹho lẹpo ji gba. . . . Hodọdopọ bẹ vivẹnudido lọ nado kọ̀n pọndohlan voovo [lọ] lẹ dopọ hẹn. Ehe nọ biọ dọ yè ni yí whenu zan nado dọho.”—Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ Lọ Tọn, [Flansegbe] 1^er août 1993, weda 4.

[Apotin to weda 11]

NUHE HIẸ SỌGAN WÀ TODIN

• Vọ́ nulẹnpọndo nukundido towe lẹ ji. Be yé sọgbe hẹ lẹnpọn dagbe ya? Be hiẹ to nukundo nususu zẹ̀ nuhe sọgbe hẹ “lẹnpọn dagbe” to alọwlemẹ towe si wẹ ya?—Filippinu lẹ 2:4; 4:5, NW.

• Tẹnpọn nado diọ nuhe ma sọgbe hẹ lẹnpọn dagbe he a to nukundo lẹpo. Di apajlẹ, kakati nado dọ dọ, “Mí ma na wọ́ gbede,” magbe dọ mì na dovivẹnu nado nọ didẹ gbemanọpọ lẹ to jijọho mẹ.—Efesunu lẹ 4:32.

• Mì nọ dọhodo ojlo mìtọn lẹ ji. Hodidọ do whẹho lẹ ji yin afọdide tangan de nado plọn nado nọ do owanyi po sisi po hia ode awetọ.—Efesunu lẹ 5:33.

[Yẹdide to weda 9]

“Nọ yawu nado sè” nuhe to ahunmẹduna alọwlemẹ towe lẹ