Nawẹ Mí Sọgan Mọaleyi Sọn Jonamẹ Jehovah Tọn mẹ Gbọn?
“[Jehovah yin] Jiwheyẹwhe he gọ́ na akọndonanu podọ dagbewanyinọ, awuwhletọ nado sadi, . . . he nọ jona ylankan po ylanwiwa po po ylando po.”—EKS. 34:6, 7.
DÍN GBLỌNDO KANBIỌ EHELẸ TỌN
Etẹwẹ Jehovah wà to whenue Davidi po Manasse po waylando, podọ etẹwutu?
Naegbọn Jehovah ma do jona akọta Islaeli tọn?
Nawẹ mí sọgan mọ jonamẹ Jehovah tọn yí gbọn?
1, 2. (a) Jiwheyẹwhe nankọ wẹ Jehovah yin na akọta Islaeli tọn? (b) Kanbiọ tẹ ji wẹ hosọ ehe dọhodo?
TO AZÁN Nẹhemia tọn gbè, pipli Levinu lẹ tọn de yigbe to odẹ̀ gbangba tọn de mẹ dọ whlasusu wẹ tọgbo yetọn lẹ “gbẹ́ nado setonu” na gbedide Jehovah tọn lẹ. Ṣigba, whlasusu wẹ Jehovah do ede hia taidi ‘Jiwheyẹwhe he wleawu nado jona, dagbenọ bosọ gọ́ na awuvẹmẹ, mẹhe nọ whleawu nado sadi, podọ susunọ to lẹblanu mẹ.’ Jehovah zindonukọn nado do nukundagbe majẹhẹ hia mẹhe gọ̀ sọn kanlinmọgbenu to ojlẹ Nẹhemia tọn mẹ lẹ.—Nẹh. 9:16, 17.
2 Dopodopo mítọn sọgan kanse ede dọ, ‘Nawẹ n’sọgan mọaleyi sọn jonamẹ Jehovah tọn mẹ gbọn?’ Nado mọ gblọndo na kanbiọ titengbe enẹ, mì gbọ mí ni gbadopọnna lehe Jehovah yinuwa hẹ dawe awe delẹ he mọaleyi sọn jonamẹ etọn mẹ do—yèdọ ahọlu Davidi po Manasse po.
YLANDO SINSINYẸN HE DAVIDI WÀ LẸ
3-5. Ylando sinsinyẹn tẹlẹ wẹ Davidi wà?
3 Dile etlẹ yindọ Davidi yin budisi Jiwheyẹwhe tọ́ de, e wà ylando sinsinyẹn lẹ. Awe to ylando enẹlẹ mẹ gando Ulia po Bati-ṣeba po he yin asu po asi po de go. Kọdetọn ylando lọ lẹ tọn hẹn awufiẹsa wá na mẹhe go yé gando lẹpo. Ṣigba, aliho he mẹ Jehovah domẹplọnlọ Davidi go te plọn mí nususu gando jonamẹ etọn go. Mì gbọ mí ni pọ́n lehe nulọ jọ do.
4 Davidi do awhànfuntọ Islaeli tọn lẹ hlan nado dosla lẹdo Labba he yin tatọ́-tònọ Ammọninu lẹ tọn. Labba tin to nudi kilomẹtlu 80 to whèzẹtẹn-waji Jelusalẹm tọn, to Tọ̀sisa Jọdani godo. To ojlẹ enẹ mẹ, Davidi mọ sọn họta họ̀nmẹ etọn tọn to Jelusalẹm bọ Bati-ṣeba, he yin yọnnu alọwlemẹ de, to awulẹ. Asu etọn ma tin to whé. Davidi tindo ojlo na Bati-ṣeba sọmọ bọ e do wẹnsagun lẹ hlan nado plan ẹn wá họ̀nmẹ, podọ e deayọ hẹ ẹ.—2 Sam. 11:1-4.
5 To whenue Davidi sè dọ Bati-ṣeba mọhò, e dowẹn hlan awhàngán etọn nado do Ulia hlan Jelusalẹm po linlẹn lọ po dọ ewọ na tindo kọndopọ zanhẹmẹ tọn hẹ asi etọn. Ṣigba, Ulia ma tlẹ yì whégbè—mahopọnna dọ Davidi dotuhomẹna ẹn vẹkuvẹku nado wàmọ. To godo mẹ, ahọlu lọ kanwehlan awhàngán etọn nado ze Ulia do “nukọn miyọ́nawu tlala awhànfuntẹn tọn” podọ nado dọna awhànfuntọ hatọ etọn lẹ nado joagọ sọn e dè. Ulia kú to awhàn lọ mẹ sọgbe hẹ tito he Davidi basi. (2 Sam. 11:12-17) Gbọnmọ dali, ahọlu lọ yidogọna ylando ayọdide tọn etọn gbọn dawe homẹvọnọ enẹ hùhù dali.
DAVIDI BASI DIỌDO
6. Etẹwẹ Jiwheyẹwhe wà to whenue Davidi waylando, podọ etẹwẹ enẹ plọn mí gando Jehovah go?
6 Na nugbo tọn, Jehovah mọ nuhe jọ lẹpo. Nudepope ma nọ whlá do e. (Howh. 15:3) Dile etlẹ yindọ ahọlu lọ wlealọ hẹ Bati-ṣeba to godo mẹ, “onú he Davidi wà ma hẹn homẹhun OKLUNỌ gba.” (2 Sam. 11:27) To whelọnu lo, nawẹ Jiwheyẹwhe yinuwa gando ylando sinsinyẹn Davidi tọn lẹ go gbọn? E do yẹwhegán etọn Natani hlan Davidi. Na Jehovah yin Jiwheyẹwhe he nọ jonamẹ wutu, e jlo na yọnẹn eyin Davidi lẹnvọjọ nugbonugbo na ewọ nido do lẹblanu hia ẹ. Be aliho he mẹ Jehovah yinuwa te ehe ma miọnhomẹna we ya? E ma hẹn Davidi po huhlọn po nado yigbe ylando etọn lẹ tọn gba, ṣigba e dọna Natani nado pìntàn de na ahọlu lọ he do obá he mẹ ylando etọn lẹ sinyẹn jẹ hia poun. (Hia 2 Samuẹli 12:1-4.) Aliho dagbe nankọ die nado penukundo whẹho sinsinyẹn enẹ go!
7. To whenue Davidi sè otàn he Natani pìn, nawẹ e yinuwa gbọn?
7 Ahọlu lọ mọdọ nuhe jọ to apajlẹ he Natani yizan lọ mẹ ma sọgbe hẹ whẹdida dodo. Davidi gblehomẹ do adọkunnọ he yin nùdego to otàn lọ mẹ go taun bo dọna Natani dọmọ: “Le [Jehovah] to ogbẹ̀, mẹhe wà ehe tin jẹ nado kú.” Humọ, Davidi dọ dọ mẹlọ dona suahọ nuhe e yí tọn. Enẹgodo wẹ Natani dọna ẹn dọmọ: “Hiẹ wẹ dawe lọ.” Ehe hẹn Davidi jẹflumẹ taun. Natani dọna Davidi dọ taidi kọdetọn nuhe e wà tọn, “ohí” ma na tọ́n sọn owhé etọn gbè gbede podọ nugbajẹmẹji lẹ na wá whẹndo etọn ji. E nasọ yin winyando to gbangba na nuṣiwa etọn lẹ wutu. Davidi mọ obá he mẹ ylando etọn sinyẹn jẹ bo yigbe dọmọ: “Yẹn ko waylando do OKLUNỌ go.”—2 Sam. 12:5-14.
DAVIDI HODẸ̀ BỌ JEHOVAH JONA ẸN
8, 9. Nawẹ Psalm 51tọ do numọtolanmẹ sisosiso he Davidi tindo gando ylando etọn lẹ go hia gbọn, podọ etẹwẹ Psalm enẹ plọn mí gando Jehovah go?
8 Hogbe ohàn de he Ahọlu Davidi pà to enẹgodo tọn lẹ dohia dọ e lẹnvọjọ sọn ahun mẹ wá. Psalm 51tọ bẹ vẹvivẹ Davidi tọn hlan Jehovah hẹn bo dohia hezeheze dọ e wà nususu hugan gbeyiyina nuṣiwa etọn lẹ. E sọ lẹnvọjọ sọn ylando etọn lẹ mẹ. Haṣinṣan he Davidi tindo hẹ Jiwheyẹwhe wẹ duahunmẹna ẹn hugan. E yigbe ylando etọn tọn dọmọ: “Hiẹ, hiẹ dopo kẹdẹ go wẹ yẹn waylan do.” E vẹ̀ Jehovah dọmọ: “Dá ayiha yọyọ de na mi, Jiwheyẹwhe E; bosọ hẹn ayiha nugbo tọn jẹ yọyọ to ohò ṣie mẹ. . . . Gọ̀ homẹhunhun whlẹngán towe tọn hlan dee; bo sọ yí gbigbọ ojlonọ do hẹn mi dote.” (Ps. 51:1-4, 7-12) Be hiẹ nọ dọho po ahundopo po na Jehovah to whenue a to hodọna ẹn gando nuṣiwa towe lẹ go ya?
9 Jehovah ma de kọdetọn ylankan he ylando Davidi tọn lẹ hẹnwa e ji lẹ sẹ̀ gba. E na jiya kọdetọn lọ lẹ tọn to pipotọ gbẹzan etọn tọn mẹ. Ṣigba, na Davidi tindo “ayiha gbigbà finfinyọ́n” kavi lẹnvọjọ wutu, Jehovah jona ẹn. (Hia Psalm 32:5; Ps. 51:17) Jiwheyẹwhe Ganhunupotọ lọ nọ yọ́n numọtolanmẹ mẹhe waylando de tọn po nuhe sisẹ́ ẹ nado wàmọ po. Kakati nado dike gbẹtọvi whẹdatọ lẹ ni dawhẹ okú tọn na ayọdetọ lọ lẹ sọgbe hẹ Osẹ́n Mose tọn, Jehovah lọsu wẹ dádo whẹho lọ mẹ bo yí lẹblanu do yinuwa hẹ Davidi po Bati-ṣeba po. (Lev. 20:10) Jiwheyẹwhe tlẹ de visunnu yetọn Sọlomọni taidi ahọlu Islaeli tọn he na bọdego.—1 Otan. 22:9, 10.
10. (a) Whẹwhinwhẹ́n devo tẹwẹ na ko zọ́n bọ Jehovah do jona Davidi? (b) Etẹlẹ wẹ nọ whàn Jehovah nado jona mí?
10 Whẹwhinwhẹ́n devo he wutu Jehovah na ko jona Davidi wẹ yindọ, Davidi lọsu do lẹblanu hia Saulu. (1 Sam. 24:4-7) Dile Jesu dohia do, Jehovah nọ yinuwa hẹ mí to aliho he mẹ mí nọ yinuwa hẹ mẹdevo lẹ te. Jesu dọmọ: “Mì sọ dawhẹnamẹ ba blo na mì nikaa yin whẹdana; na whẹdida he nkọ mì yí do to whẹdanamẹ wẹ yè na yí do dawhẹna mì; podọ nujlẹnu he mì to yíyí do jlẹ namẹ wẹ yé na yí do jlẹ na mì.” (Mat. 7:1, 2) Homẹmiọnnamẹnu nankọ die nado yọnẹn dọ Jehovah sọgan jo ylando mítọn lẹ na mí—etlẹ yin ylando he sinyẹn taidi ayọdide kavi mẹhuhu lẹ! Ewọ na wàmọ eyin mí nọ jonamẹ, eyin mí yigbe ylando mítọn lẹ tọn na ẹn, podọ eyin mí diọ sọn nuyiwa ylankan mítọn lẹ mẹ. “Ojlẹ kọfanamẹ tọn” nọ wá sọn Jehovah dè to whenue ylandonọ lẹ lẹnvọjọ sọn ahun mẹ wá.—Hia Owalọ lẹ 3:19.
MANASSE WÀ YLANDO SINSINYẸN LẸ ṢIGBA E LẸNVỌJỌ
11. Nawẹ Ahọlu Manasse wà nuhe ylan to nukun Jiwheyẹwhe tọn mẹ gbọn?
11 Kandai Owe-wiwe tọn devo do obá he mẹ Jehovah tindo ojlo nado jonamẹ jẹ hia. Nudi owhe 360 to whenue Davidi jẹ gandu ji godo, Manasse lẹzun ahọlu Juda tọn. Gandudu owhe 55 tọn etọn yin yinyọnẹn na kanyinylan, podọ nuyiwa ylankan etọn lẹ zọ́n bọ Jehovah gblewhẹdo e. Di apajlẹ, Manasse do agbà lẹ na Baali, sẹ̀n “awhànpa olọn tọn lẹpo,” hẹn visunnu etọn lẹ gbọn miyọ́n mẹ, bo nọgodona afinyọnnuwiwa. Mọwẹ, “e wà oylan susu to nukun OKLUNỌ tọn mẹ.”—2 Otan. 33:1-6.
12. Nawẹ Manasse lẹgọ do Jehovah dè gbọn?
12 To nukọn mẹ, Manasse yin wiwle sọn otò etọn mẹ yì gànpamẹ to Babilọni. To finẹ, e na ko flin nuhe Mose dọna Islaelivi lẹ dọmọ: “Whenuena hiẹ tin to nukunbibia mẹ, bọ yè hẹn onú he lẹpo wá oji we, [to whenẹnu hiẹ na] lẹgọ do OKLUNỌ lọ Jiwheyẹwhe towe dè, bo tuntoai hlan ogbè etọn.” (Deut. 4:30) Manasse lẹgọ do Jehovah dè nugbo. Gbọnna? E “whiwhẹ ede tlala” bosọ ‘to dẹ̀ho’ hlan Jiwheyẹwhe (dile e yin didohia to weda 21tọ ji do). (2 Otan. 33:12, 13) Biblu ma dọ hogbe he Manasse yizan to odẹ̀ enẹlẹ mẹ gba, ṣigba e yọnbasi dọ yé na ko yin nudopolọ taidi dehe Ahọlu Davidi yizan to Psalm 51tọ mẹ lẹ. Depope he whẹho lọ yin, Manasse diọ pete.
13. Naegbọn Jehovah do jona Manasse?
13 Nawẹ Jehovah yinuwa gbọn to whenue Manasse hodẹ̀ hlan ẹn? “E sọ yin mẹvivẹ sọn [Manasse] dè, e sọ sè ovẹ̀ etọn.” Taidi Davidi, Manasse mọ obá he mẹ ylando etọn lẹ sinyẹn jẹ bo lẹnvọjọ nugbonugbo. Enẹwutu wẹ Jiwheyẹwhe jona Manasse bo gọ̀ gandudu lọ jo na ẹn to Jelusalẹm. Taidi kọdetọn de, “Manasse yọnẹn dọ OKLUNỌ . . . wẹ Jiwheyẹwhe.” (2 Otan. 33:13) Homẹmiọnnamẹnu nankọ die nado tindo kunnudenu ehe dogọ dọ Jiwheyẹwhe lẹblanunọ mítọn nọ jona mẹhe lẹnvọjọ nugbonugbo lẹ!
BE JONAMẸ JEHOVAH TỌN MA TINDO DOGBÓ WẸ YA?
14. Etẹwẹ nọ dohia eyin Jehovah na jona ylanwatọ de kavi lala?
14 To egbehe, omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ nọ waylando bo nọ biọ jonamẹ Jiwheyẹwhe tọn, ṣigba ylando suhugan yetọn lẹ tọn ma nọ sinyẹn sọ dehe Davidi po Manasse po wà lẹ. Etomọṣo, nugbo lọ dọ Jehovah jo ylando ahọlu awe enẹlẹ tọn lẹ na yé gọalọna mí nado mọdọ Jiwheyẹwhe mítọn nọ tindo ojlo nado jo ylando he tlẹ sinyẹn taun lẹ namẹ, eyin ylanwatọ lọ lẹnvọjọ nugbonugbo.
15. Nawẹ mí wagbọn do yọnẹn dọ Jehovah ma nọ jona gbẹtọvi lẹ poun eyin yé waylando?
15 Ṣigba, ehe ma zẹẹmẹdo dọ gbẹtọvi he waylando lẹpo wẹ Jehovah nọ jona gba. Nado mọnukunnujẹ ehe mẹ, mì gbọ mí ni yí lehe Davidi po Manasse po yinuwa do jlẹdo lehe omẹ tasinyẹntọ Islaeli po Juda po tọn lẹ yinuwa do go. Jiwheyẹwhe do Natani hlan nado yì Davidi dè bo hùn dotẹnmẹ dote na ẹn nado basi diọdo. Davidi yọ́n pinpẹn dotẹnmẹ hundote lọ tọn bo lẹnvọjọ. To whenue Manasse tin to nukunbibia mẹ, e lẹnvọjọ nugbonugbo. Ṣigba whlasusu wẹ tòmẹnu Islaeli po Juda po tọn lẹ ma lẹnvọjọ, dile etlẹ yindọ Jiwheyẹwhe do yẹwhegán etọn lẹ hlan yé whẹwhẹ nado dọ nuhe e lẹn gando walọ ylankan yetọn go lẹ na yé. Enẹwutu, Jehovah ma jona yé. (Hia Nẹhemia 9:30.) Etlẹ yin to whenue yé lẹkọ sọn Babilọni wá otò yetọn mẹ godo, Jehovah zindonukọn nado nọ do wẹnsagun nugbonọ lẹ taidi yẹwhenọ Ẹzla po yẹwhegán Malaki po hlan yé. Eyin gbẹtọ lọ lẹ yinuwa sọgbe hẹ ojlo Jehovah tọn, yé nọ tindo ayajẹ susu.—Nẹh. 12:43-47.
16. (a) Na akọta Islaeli tọn blebu, etẹ mẹ wẹ lẹnvọjọ matindo yetọn dekọtọn do? (b) Dotẹnmẹ tẹwẹ Jehovah hundote na Islaelivi jọnun lẹ?
16 To whenue Jesu yin didohlan aigba ji bọ avọ́sinsan ofligọ tọn pipé lọ ko yin awuwlena godo, Jehovah masọ nọ kẹalọyi avọ́sinsan kanlin tọn he Islaelivi lẹ nọ basi lẹ ba. (1 Joh. 4:9, 10) To whenue Jesu tin to aigba ji, e do pọndohlan Otọ́ etọn tọn hia to whenue e yí hogbe he whànmẹ ehelẹ zan dọmọ: “Jelusalẹm, Jelusalẹm E, hiẹ he nọ hù yẹwhegán lẹ bo nọ dlan zannu do mẹhe yin didohlan we lẹ,—whla nẹmu wẹ yẹn ko jlo nado bẹ ovi towe lẹ pli, dile koklosi de nọ bẹ ovi etọn lẹ pli do awà etọn lẹ glọ do! Ṣigba, mìwlẹ ma jlo domọ.” Enẹwutu, Jesu dọmọ: “Mì pọ́n! Owhé mìtọn ko yin jijodai na mì.” (Mat. 23:37, 38) Gbọnmọ dali, Islaeli gbigbọmẹ tọn diọtẹnna akọta ylandonọ he ma lẹnvọjọ lọ. (Mat. 21:43; Gal. 6:16) Ṣigba etẹwẹ dogbọn Islaelivi jọnun dopodopo dali? Jehovah hùn dotẹnmẹ dote na yé nado mọaleyi sọn jonamẹ po lẹblanu etọn po mẹ. Nado mọaleyi sọn dotẹnmẹ hundote enẹ mẹ yé dona do yise hia to Jiwheyẹwhe mẹ podọ to avọ́sinsan ofligọ Jesu Klisti tọn mẹ. Dotẹnmẹ mọnkọtọn nasọ hundote na mẹhe ma lẹnvọjọ sọn ylando yetọn mẹ whẹpo do kú ṣogan bo yin finfọnsọnku do aigba he na yin kiklọ́we de ji lẹ.—Joh. 5:28, 29; Owalọ 24:15.
MỌALEYI SỌN JONAMẸ JEHOVAH TỌN MẸ
17, 18. Nawẹ mí sọgan mọ jonamẹ Jehovah tọn yí gbọn?
17 To whenuena e yindọ Jehovah tindo ojlo nado jona mí, etẹwẹ mí dona wà? Mí dona yinuwa taidi Davidi po Manasse po. Mí dona kẹalọyi dọ mí yin mapenọ, lẹnvọjọ sọn nuṣiwa mítọn lẹ mẹ, yí ahundopo do biọ Jehovah dọ ni jona mí bo dá ahun yọyọ de na mí. (Ps. 51:10) Eyin mí wà ylando sinsinyẹn de, mí sọ dona dín alọgọ gbigbọmẹ tọn sọn mẹho agun tọn lẹ dè. (Jak. 5:14, 15) Mahopọnna ninọmẹ mítọn, homẹmiọnnamẹnu wẹ e yin nado hẹn nuhe Jehovah dọna Mose do ayiha mẹ dọ emi yin “Jiwheyẹwhe he gọ́ na akọndonanu podọ dagbewanyinọ, awuwhletọ nado sadi, podọ susunọ to lẹblanu po nugbo po mẹ; he nọ yí lẹblanu whlá na fọtọ́n fọtọ́n lẹ, he nọ jona ylankan po ylanwiwa po po ylando po.” Jehovah ma ko diọ.—Eks. 34:6, 7.
18 Gbọn nuyijlẹdonugo ayidego tọn de yiyizan dali, Jehovah dopà na Islaelivi he lẹnvọjọ lẹ dọ emi na de ylando yetọn lẹ sẹ̀ mlẹnmlẹn bo na hẹn ylando yetọn he tlẹ “bia” lẹ “wé.” (Hia Isaia 1:18.) To whelọnu lo, nawẹ mí sọgan mọaleyi sọn jonamẹ Jehovah tọn mẹ gbọn? Eyin mí do pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn hia bo lẹnvọjọ, ewọ na jo ylando po nuṣiwa mítọn lẹ po na mí mlẹnmlẹn.
19. Etẹwẹ mí na gbadopọnna to hosọ he bọdego mẹ?
19 To whenuena e yindọ Jehovah nọ jona mí, nawẹ mí sọgan hodo apajlẹ etọn to nuyiwa mítọn hẹ ode awetọ mẹ gbọn? Nawẹ mí sọgan dapana ayilinlẹn lọ ma nado jona mẹhe wà ylando sinsinyẹn ṣigba bo do lẹnvọjọ nujọnu tọn hia lẹ gbọn? Hosọ he bọdego na gọalọna mí nado gbadopọnna nuhe tin to ahun mítọn mẹ, na mí nido sọgan nọ yinuwa taidi Otọ́ mítọn Jehovah, mẹhe “yin dagbe, bosọ nọ wleawu nado jona.”—Ps. 86:5.
[Yẹdide to weda 24]
Na jonamẹ Jehovah tọn wutu, gandudu Manasse tọn yin gigọjo na ẹn to Jelusalẹm