Nuplọnmẹ Yọ́n-Na-Yizan Delẹ sọn Dọdai He Yin Didọ to Kúdonu de Mẹ—Apá 2tọ

1. Adà dọdai he Jakọbu dọ to kúdonu lọ tọn tẹwẹ mí na gbadopọnna to hosọ ehe mẹ?

VISUNNU Jakọbu tọn lẹ pli lẹdo e bo yí sọwhiwhe do to todoaina otọ́ yetọn mẹhomẹ lọ dile e to didona dopodopo yetọn. Dile mí ko dọhodeji do to hosọ he wayi mẹ, nuhe Jakọbu dọ gando Leubẹni, Simeoni, Levi po Juda po go lẹ paṣamẹ taun, bo tlẹ gán ko yin nuhe visunnu etọn lẹ madonukun. Enẹwutu, yé gán ko to kinkanse yede nuhe Jakọbu na dọna visunnu etọn ṣinatọ̀n he pò lẹ. Mì gbọ mí ni pọ́n nuhe mí gán plọn sọn nuhe e dọna Zebuluni, Isakali, Dani, Gad, Aṣeli, Naftali, Josẹfu po Bẹnjamini po mẹ.a

ZEBULUNI

2. Basi zẹẹmẹ dona Zebuluni tọn po lehe e mọ hẹndi do po tọn. (Jenẹsisi 49:13) (Sọ pọ́n apotin lọ.)

² Hia Jenẹsisi 49:13. Jakọbu dọ dọ kúnkan Zebuluni tọn na nọ nọ̀ huto, to agewaji Aigba Pagbe tọn lọ tọn. Owhe 200 linlán godo, Zebuluninu lẹ mọ aigba de yí nugbo taidi ogú, ehe tin to Ohù Galili po Meditelane po tọn ṣẹnṣẹn. Mose dọ dọdai dọmọ: “Zebuluni E, jaya to whẹ̀ntintọ́n towe lẹ mẹ.” (Deut. 33:18) Ehe gán ko zẹẹmẹdo dọ, e na bọawuna Zebuluninu lẹ nado wàjọ, na yé to ohù awe ṣẹnṣẹn wutu. Depope he whẹho lọ yin, kúnkan Zebuluni tọn lẹ tindo whẹwhinwhẹ́n nado jaya.

3. Etẹwẹ gán gọalọna mí nado do pekọ?

³ Nuplọnmẹ lọ. Mí do whẹwhinwhẹ́n nado jaya mahopọnna fie mí nọ nọ̀ kavi ninọmẹ mítọn. Nado hẹn ayajẹ mítọn go, nuhe mí do lẹ dona nọ pekọna mí. (Salm. 16:6; 24:5) To whedelẹnu, e gán bọawu taun nado ze ayiha do nuhe mí ma tindo lẹ ji kakati ni yin do nudagbe he mí to vivi yetọn dù lẹ ji. Enẹwutu, nọ tẹnpọn nado ze ayiha do adà dagbe ninọmẹ towe tọn ji.—Gal. 6:4.

ISAKALI

4. Basi zẹẹmẹ dona Isakali tọn po lehe e mọ hẹndi do po tọn. (Jenẹsisi 49:14, 15) (Sọ pọ́n apotin lọ.)

⁴ Hia Jenẹsisi 49:14, 15. Jakọbu pà Isakali na e nọ wazọ́n sinsinyẹn wutu, podọ e yí homẹhunhun do yí i jlẹdo kẹtẹkẹtẹ huhlọnnọ de go, yèdọ kanlin de he gán hẹn agbàn pinpẹn lẹ. Jakọbu sọ dọ dọ Isakali na mọ aigba dagbedagbe de yí. To kọndopọ mẹ hẹ hogbe Jakọbu tọn lẹ, mimá aigba lọ tọn he kúnkan Isakali tọn mọyi tin to Tọ̀sisa Jọdani pá bo nọ de sinsẹ́n tọ́n taun bosọ yọ́n na jinukun. (Jọṣ. 19:22) Ayihaawe ma tin dọ yé wazọ́n sinsinyẹn nado pọ̀ aigba yetọn, amọ́ yé sọ wazọ́n sinsinyẹn na dagbe mẹdevo lẹ tọn. (1 Ahọ. 4:7, 17) Di apajlẹ, hẹnnu Isakali tọn wleawufo nado yí adà etọn wà to awhàn akọta lọ tọn lẹ fùnfùn mẹ, kẹdẹdile e yindo to ojlẹ Whẹdatọ Balak po yẹwhegán-yọnnu Debola po tọn mẹ.—Whẹ. 5:15.

5. Naegbọn mí dona nọ dovivẹnu nado yin azọ́n sinsinyẹnwatọ?

⁵ Nuplọnmẹ lọ. Jehovah nọ yọ́n pinpẹn azọ́n sinsinyẹn he mí wà to sinsẹ̀nzọn etọn mẹ lẹ tọn, dile e yọ́n pinpẹn azọ́n sinsinyẹn he hẹnnu Isakali tọn wà lẹ tọn do. (Yẹwh. 2:24) Di apajlẹ, lẹnnupọndo mẹmẹsunnu he nọ wazọ́n sinsinyẹn nado penukundo agun lọ go lẹ ji. (1 Tim. 3:1) Mẹmẹsunnu ehelẹ ma to awhànfun to aliho tlọlọ tọn mẹ, amọ́ yé nọ dovivẹnu sinsinyẹn nado basi hihọ́na omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ sọn owù gbigbọmẹ tọn lẹ si. (1 Kọl. 5:1, 5; Juda 17-23) Yé sọ nọ wazọ́n sinsinyẹn nado wleawuna hodidọ he nọ namẹ tuli bo nọ hẹn agun lọ lodo lẹ bosọ nọ ze yé donukọnnamẹ.—1 Tim. 5:17.

DANI

6. Azọ́ndenamẹ tẹwẹ hẹnnu Dani tọn mọyi? (Jenẹsisi 49:17, 18) (Sọ pọ́n apotin lọ.)

⁶ Hia Jenẹsisi 49:17, 18. Jakọbu yí Dani jlẹdo odàn he nọ duto kẹntọ he klo hugan ẹn lẹ ji de go, yèdọ taidi osọ́ awhàn tọn de po kùnkùntọ etọn po. Dani na do ede hia taidi owùnu de na kẹntọ Islaeli tọn lẹ. To whenue yé to gbejizọnlinzin jei Aigba Pagbe tọn lọ ji, hẹnnu Dani tọn wẹ basi hihọ́na akọta lọ “taidi hihọ́tọ to godo” na yé. (Sọh. 10:25) Azọ́ndenamẹ titengbe de wẹ ehe, dile etlẹ yindọ pipotọ akọta lọ tọn ma gán doayi nuhe wà Daninu lẹ te lẹpo go to gigọ́ mẹ.

7. Etẹwẹ yin nugbo gando azọ́ndenamẹ yẹwhehọluduta tọn depope he go mí nọ penukundo go?

⁷ Nuplọnmẹ lọ. Be a ko penukundo azọ́ndenamẹ he go mẹdevo lẹ ma doayi de go pọ́n ya? Vlavo a gọalọ nado hẹn Plitẹnhọ Ahọluduta lọ tọn do wiweji podọ do ninọmẹ dagbe mẹ, ze dewe jo nado gọalọ to plidopọ lẹdo tọn kavi plidopọ daho de ji, kavi penukundo azọ́ndenamẹ devo de go. Eyin mọ wẹ, a jẹna pipà! Nọ flin to whepoponu dọ Jehovah nọ doayi nudepope he a wà na ẹn go bosọ nọ yọ́n pinpẹn etọn. E sọ nọ yọ́n pinpẹn etọn taun titengbe eyin a to sinsẹ̀n ẹn, e ma yin nado mọ pipà yí sọn mẹdevo lẹ dè, amọ́ na a jlo na yí ahundopo do dó owanyi he a tindo na ẹn hia wutu.—Mat. 6:1-4.

GAD

8. Naegbọn e do bọawu taun nado tọ́nawhàn hẹnnu Gad tọn to Aigba Pagbe tọn lọ ji? (Jenẹsisi 49:19) (Sọ pọ́n apotin lọ.)

⁸ Hia Jenẹsisi 49:19. Jakọbu dọ dọdai dọ ogbẹ́ jaguda tọn de na tọ́nawhàn Gad. To owhe kanweko awe linlán godo, hẹnnu Gad tọn wá sawhé do aigba he to whèzẹtẹn Tọ̀sisa Jọdani tọn ji, yèdọ aigba de he akọta kẹntọ lẹ lẹdo pé. Lẹdo ehe zọ́n bọ e bọawu taun nado tọ́nawhàn hẹnnu lọ. Etomọṣo, Gadinu lẹ jlo na nọ finẹ, na amamú sù to finẹ na kanlin-yìnyìn yetọn lẹ wutu. (Sọh. 32:1, 5) Matin ayihaawe, adọgbotọ lẹ wẹ Gadinu lẹ yin. Humọ, yé deji dọ Jehovah na gọalọna yé nado hoavùn do aigba he ewọ ko na yé lọ tamẹ sọta ogbẹ́ jaguda tọn depope. Na owhe susu lẹ, yé tlẹ nọ do awhànfuntọ yetọn lẹ hlan nado yì gọalọna hẹnnu devo lẹ nado yí adà Aigba Pagbe tọn lọ tọn he pò to whèyihọ-waji Jọdani tọn. (Sọh. 32:16-19) Yé deji dọ Jehovah na basi hihọ́na asi yetọn lẹ po ovi yetọn lẹ po to whenue sunnu lọ lẹ ma to owhé. Jehovah dona yé na adọgbigbo po gbigbọ mẹde-yido-sanvọ́ tọn yetọn po.—Jọṣ. 22:1-4.

9. Nawẹ jidide do Jehovah go na yinuwado nudide gbẹ̀mẹ tọn mítọn lẹ ji gbọn?

⁹ Nuplọnmẹ lọ. Nado to Jehovah sẹ̀n whenue mí pehẹ avùnnukundiọsọmẹnu lẹ, mí dona zindonukọn nado nọ dejido ewọ go. (Salm. 37:3) Mẹsusu to egbehe wẹ nọ dohia dọ yé dejido Jehovah go bo nọ basi avọ́sinsan lẹ nado nọgodona tito họ̀gbigbá yẹwhehọluduta tọn lẹ, nọ sẹ̀n to fie nuhudo sù te kavi penukundo azọ́ndenamẹ devo lẹ go. Yé nọ wàmọ, na yé deji dọ Jehovah na penukundo yé go to whepoponu wutu.—Salm. 23:1.

AṢELI

10. Etẹwẹ Aṣeli gboawupo nado wà? (Jenẹsisi 49:20) (Sọ pọ́n apotin lọ.)

¹⁰ Hia Jenẹsisi 49:20. Jakọbu dọ dọdai dọ hẹnnu Aṣeli tọn na jẹ adọkun, podọ nuhe jọ lọ pẹẹ niyẹn. Hẹnnu Aṣeli tọn dugu delẹ to aigba he yọ́n na jinukun hugan to Islaeli blebu mẹ lẹ tọn. (Deut. 33:24) Aigba yetọn sọ to Ohù Meditelane tó bo bẹ bato-glintẹn Sidoni tọn hẹn, fie Fenikenu adọkunnọ lẹ nọ wàjọ te. Amọ́, hẹnnu Aṣeli tọn ma penugo nado yàn Kenaninu lẹ sẹ̀ sọn aigba lọ ji. (Whẹ. 1:31, 32) Nuyiwadomẹji ylankan Kenaninu lẹ tọn gọna adọkun he Aṣeli tindo gán ko zọ́n bọ zohunhun hẹnnu lọ tọn na sinsẹ̀n-bibasi wiwe-ṣeke depò. Aṣeli ma ze ede jo whenue Whẹdatọ Balak to mẹdezejotọ lẹ dín nado hoavùn sọta awhànpa Kenaninu lẹ tọn de. Taidi kọdetọn de, hẹnnu lọ gboawupo nado do mahẹ to awhàngbigba jiawu he wá aimẹ “to osin Mẹgido tọn lẹ kọ̀n” lọ mẹ. (Whẹ. 5:19-21) Winyan gán ko hù Aṣeli nado sè ohàn awhàngbigba tọn he Balak po Debola po ji to gbọdo glọ, ehe bẹ ohó milomilo lọ hẹn dọ: “Aṣeli sinai do huto ma yí nude wà.”—Whẹ. 5:17.

11. Naegbọn mí dona hẹn pọndohlan jlẹkaji tọn go gando agbasanu lẹ go?

¹¹ Nuplọnmẹ lọ. Mí nọ jlo na na dagbe hugan mítọn Jehovah. Nado wàmọ, mí dona gbẹ́ pọndohlan aihọn lọ tọn gando gbẹzan fẹẹmẹninọ tọn po adọkunnu lẹ bibẹpli po go dai. (Howh. 18:11) Mí nọ tẹnpọn nado hẹn pọndohlan jlẹkaji tọn go gando akuẹ go. (Yẹwh. 7:12; Heb. 13:5) Mí ma nọ na dotẹnmẹ afọdidona agbasanu he ma yin dandan tọn lẹ nado dekanpona nuhe mí gán wà to sinsẹ̀nzọn Jiwheyẹwhe tọn mẹ. Kakatimọ, mí nọ wà nuhe go mí pé lẹpo todin nado na dagbe hugan mítọn Jehovah na nuhe dù whenu po huhlọn mítọn po, to yinyọnẹn mẹ dọ gbẹzan fẹẹmẹninọ tọn po hihọ́ nujọnu tọn de po to tepọn mí to sọgodo.—Salm. 4:8.

NAFTALI

12. Nawẹ nuhe Jakọbu dọ gando Naftali go lẹ mọ hẹndi gbọn? (Jenẹsisi 49:21) (Sọ pọ́n apotin lọ.)

¹² Hia Jenẹsisi 49:21. Hogbe lọ ‘ohó nuyọnẹn tọn lẹ’ he go Jakọbu donù gán dlẹnalọdo aliho he mẹ Jesu dọho te to lizọnyizọn etọn whenu. Jesu he yin yinyọnẹn taidi mẹplọntọ kọdetọn dagbenọ lọ yí Kapẹlnaumi he to aigba Naftali tọn ji do basi “tòdaho etọn titi.” (Mat. 4:13; 9:1; Joh. 7:46) Gando Jesu go, Isaia dọ dọdai dọ omẹ Zebuluni po Naftali po tọn lẹ na mọ “hinhọ́n daho de.” (Isa. 9:1, 2) Jesu yin “hinhọ́n nugbo lọ he nọ na hinhọ́n gbẹtọ wunmẹ lẹpo gbọn nuplọnmẹ etọn lẹ gblamẹ.”—Joh. 1:9.

13. Nawẹ mí gán hẹn ẹn diun dọ ohó mítọn nọ hẹn homẹ Jehovah tọn hùn gbọn?

¹³ Nuplọnmẹ lọ. Nuhe mí nọ dọ po lehe mí nọ dọ ẹ do po yin nujọnu na Jehovah. Nawẹ mí gán nọ dọ ‘ohó nuyọnẹn tọn’ he nọ hẹn homẹ Jehovah tọn hùn lẹ gbọn? Mí gán nọ dọ nugbo. (Salm. 15:1, 2) Mí gán nọ yí ohó mítọn do jlọ mẹdevo lẹ dote eyin mí nọ wleawufo nado pà yé, amọ́ bo nọ whleawu nado mọhodọdo núgo kavi wule. (Efe. 4:29) Podọ, mí gán yí do basi yanwle nado hẹn azọ́nyinyọnẹn mítọn pọnte dogọ na nuhe dù hodọdopọ he gán dekọtọn do kunnudide mẹ lẹ.

JOSẸFU

14. Basi zẹẹmẹ lehe dona Josẹfu tọn mọ hẹndi do tọn. (Jenẹsisi 49:22, 26) (Sọ pọ́n apotin lọ.)

¹⁴ Hia Jenẹsisi 49:22, 26. Homẹ Jakọbu tọn dona ko hùn taun do Josẹfu go, na e “yin didedovo sọn nọvisunnu etọn lẹ mẹ” wutu. Jakọbu ylọ ẹ dọ “alà atin sinsẹ́nnọ de tọn.” Jakọbu lọsu wẹ atin lọ, podọ Josẹfu yin alà etọn de. Josẹfu wẹ yin visunnu plọnji Laheli tọn, yèdọ asi yiwanna Jakọbu tọn. Jakọbu dohia dọ Josẹfu na mọ mimá awe aigba lọ tọn yí, enẹ wẹ dehe Leubẹni, yèdọ viplọnji he Lea asi Jakọbu tọn ji na ẹn ko hẹnbu lọ. (Jen. 48:5, 6; 1 Otàn. 5:1, 2) To hẹndi dọdai enẹ tọn mẹ, kúnkan visunnu Josẹfu tọn lẹ, enẹ wẹ Eflaimi po Manasse po tọn lẹ mọ mimá aigba lọ tọn yí taidi hẹnnu voovo awe.—Jen. 49:25; Jọṣ. 14:4.

15. Nawẹ Josẹfu yinuwa sọta mawadodo gbọn?

¹⁵ Jakọbu sọ donù ogádetọ delẹ go he na “to ogá de do [Josẹfu] bosọ nọ to adidu do e go.” (Jen. 49:23) Yewlẹ wẹ nọvisunnu etọn he whànwu i to ojlẹ de mẹ wayi lẹ, yèdọ mẹhe hẹn susu to whẹdida mawadodo he e ko jiya etọn lẹ mẹ wá e ji. Etomọṣo, Josẹfu ma gblehomẹ do nọvisunnu etọn lẹ go kavi do Jehovah go. Dile Jakọbu dọ do: “Ogá [Josẹfu tọn] ma sẹtẹn, podọ alọ etọn sinyẹn bosọ bí.” (Jen. 49:24) Josẹfu ganjẹ Jehovah go to whlepọn etọn lẹpo mẹ, podọ gbọnvona dọ e jona nọvisunnu etọn lẹ, e sọ yí homẹdagbe do yinuwa hẹ yé. (Jen. 47:11, 12) Josẹfu dike bọ whlepọn he e pehẹ lẹ hẹn gbẹtọ-yinyin etọn pọnte. (Salm. 105:17-19) Taidi kọdetọn de, Jehovah penugo nado yí i zan to aliho he jiawu de mẹ.

16. Nawẹ mí gán hodo apajlẹ Josẹfu tọn to whlepọn lẹ whenu gbọn?

¹⁶ Nuplọnmẹ lọ. Mì gbọ mí ni ma dike nuhahun lẹ ni hẹn mí jẹla sọn Jehovah kavi sinsẹ̀n-basitọ hatọ mítọn lẹ dè gbede blo. Flindọ Jehovah gán na dotẹnmẹ whlepọn yise tọn lẹ taidi apadewhe azọ́nplọnmẹ mítọn tọn. (Heb. 12:7, Odò.) Azọ́nplọnmẹ ehe gán gọalọna mí nado wleawuna jẹhẹnu Klistiani tọn delẹ taidi lẹblanu po jonamẹ po, bosọ hẹn yé pọnte. (Heb. 12:11) Jehovah na suahọ mí na akọndonanu mítọn dile e wà na Josẹfu do.

BẸNJAMINI

17. Nawẹ dona he dọdai etọn yin didọ gando Bẹnjamini go mọ hẹndi gbọn? (Jenẹsisi 49:27) (Sọ pọ́n apotin lọ.)

¹⁷ Hia Jenẹsisi 49:27. Jakọbu dọ dọdai dọ Bẹnjamininu lẹ na tindo nugopipe awhànfunfun tọn daho de taidi ohla. (Whẹ. 20:15, 16; 1 Otàn. 12:2) Ahọlu tintan Islaeli tọn Sauli wá sọn hẹnnu Bẹnjamini tọn mẹ “to afọnnu” gandudu Islaeli tọn. E do ede hia di awhànfuntọ huhlọnnọ de sọta Filistinu lẹ. (1 Sam. 9:15-17, 21) “To whèjai” to otàn gandudu enẹ tọn mẹ, Bẹnjamininu delẹ, enẹ wẹ Ahọsi Ẹsteli po Mọldekai, yèdọ Omẹ Tintan He Bọdo Ahọlu Go po, whlẹn Islaelivi lẹ sọn husudo mẹ to Gandudu Ahọluigba Pẹlsia tọn glọ.—Ẹst. 2:5-7; 8:3; 10:3.

18. Nawẹ mí gán hodo apajlẹ nugbonọ-yinyin Bẹnjamininu lẹ tọn na nuhe dù tito he Jehovah zedai lẹ gbọn?

¹⁸ Nuplọnmẹ lọ. Matin ayihaawe, homẹ Bẹnjamininu lẹ tọn hùn nado mọdọ mẹde to hẹnnu yetọn mẹ lẹzun ahọlu to kọndopọ mẹ hẹ hẹndi dona lọ tọn. Amọ́ whenue Jehovah yí Davidi he wá sọn hẹnnu Juda tọn mẹ do doahọlu, Bẹnjamininu lẹ nọgodona diọdo enẹ to godo mẹ. (2 Sam. 3:17-19) To owhe susu lẹ godo whenue hẹnnu he pò lẹ fọngu, Bẹnjamininu lẹ yin nugbonọ na Juda po ahọlu dide Jehovah tọn po. (1 Ahọ. 11:31, 32; 12:19, 21) Mì gbọ mílọsu ni nọ yí nugbonọ-yinyin do nọgodona mẹhe Jehovah ko de nado deanana omẹ etọn lẹ to egbehe lẹ.—1 Tẹs. 5:12.

19. Nawẹ mí gán mọaleyi sọn dọdai he Jakọbu dọ to kúdonu mẹ gbọn?

¹⁹ Dọdai he Jakọbu dọ to kúdonu gán hẹn ale wá na mí. Dogbigbapọnna lehe e mọ hẹndi do hẹn yise mítọn lodo dọ mí gán ganjẹ Ohó dọdai Jehovah tọn lẹ go. Podọ nulinlẹnpọn do aliho he mẹ visunnu Jakọbu tọn lẹ yin didona te ji gọalọna mí nado yọ́n lehe mí gán hẹn homẹ Jehovah tọn hùn do ganji.