“Jehovah Tọn Wẹ Awhàn Lọ”

Ninọmẹ lọ bẹjẹeji jei vivọnu owhe 1990 lẹ tọn, whenue gandudu France tọn kán takuẹ he ma do dodonu de na alahọ France tọn gando nunina he e mọyi to gblagbla owhe 1993 jẹ 1996 tọn mẹ lẹ go. Mí ylọwhẹ to whẹdatẹn France tọn lẹ, amọ́ e ma pà mí. To whenue mí vọ́ owhẹ̀ ylọ bọ e masọ pà mí godo, gandudu lọ ṣinyọ́nalọ akuẹ he to akuẹsẹdotẹn mẹ na alahọ lọ ji, yèdọ euro livi ẹnẹ daa linlán (enẹ wẹ dọla Amelika tọn 6300000). Whẹdatẹn Europe Tọn Na Jlọjẹ Gbẹtọvi lẹ Tọn wẹ yin todido dopo gee mítọn. Amọ́ jẹnukọnna whẹdidọ lọ, Whẹdatẹn Europe Tọn Na Jlọjẹ Gbẹtọvi lẹ Tọn biọ to míwlẹ po pipli osẹ́n-zọ́nwatọ gandudu lọ tọn lẹ po si nado pli bo dọhodopọ do whẹho lọ ji whẹ́ to whẹdọtọ Whẹdatẹn lọ tọn de dè, enẹ wẹ dopo to Ahọluzọnwatọ he nọ penukundo azọ́n anadenanu po whẹdidọ po tọn lẹ go to Whẹdatẹn lọ bo pọ́n eyin mí gán kọngbedopọ do nudide de ji.

Mí yawu mọhlan dọ whẹdọtọ lọ na gbidikọna mí na mí nido yigbe bo sú apadewhe akuẹ he yin gbigbò na mí lọ tọn nado didẹ whẹho lọ. Amọ́, mí sọ mọnukunnujẹemẹ ganji dọ eyin mí tlẹ sú pẹvi de poun to akuẹ lọ mẹ, mí na gbà nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ. Nado nọgodona azọ́n Ahọluduta lọ tọn lẹ wẹ zọ́n bọ mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu lẹ po do basi nunina, enẹwutu nunina yetọn lẹ ma yin gandudu lọ tọn. (Mat. 22:21) Etomọṣo mí gbọn sisi dali yì opli lọ sọgbe hẹ afọdide he Whẹdatẹn lọ zedai.

Mí pli nado dọho lọ to ohọ̀ dagbedagbe Whẹdatẹn lọ tọn de mẹ. Hodọdopọ lọ ma bẹjẹeji ganji. To whenue whẹdọtọ lọ yihó, e zinnudeji dọ emi donukun dọ Kunnudetọ Jehovah tọn he to France lẹ na sú apadewhe takuẹ he yin gbigbò na yé lọ tọn. Mí kanse e to ajiji mẹ dọ, “Be a yọnẹn dọ gandudu lọ ko ṣinyọ́nalọ akuẹ euro livi ẹnẹ daa linlán he to akuẹsẹdotẹn mítọn ji ya?”

E paṣa ẹ taun. Whenue pipli osẹ́n-zọ́nwatọ gandudu lọ tọn yigbe dọ onú yì domọ, pọndohlan whẹdọtọ lọ tọn gando whẹho lọ go diọ petepete. E gbẹnuna yé bo dotana hodọdopọ lọ to afọdopolọji. Todin n’wá mọdọ Jehovah ko wà nulẹpo na owhẹ̀ lọ nido pà mí hugan lehe mí gán ko donukun do. Mí tọ́n sọn ohọ̀ lọ mẹ po ayajẹ po, na mí ma gán lẹn jẹnukọn dọ nulẹ na yì domọ wutu.

To 30 juin 2011, Whẹdatẹn Europe Tọn Na Jlọjẹ Gbẹtọvi lẹ Tọn yíwhẹ̀ do mí ji. E zẹhudo takuẹ lọ ji bo degbe dọ gandudu lọ ni gọ̀ akuẹ he e hòyí lọ jo na mí po akuẹvi po! Nudide titengbe ehe basi hihọ́na sinsẹ̀n-bibasi wiwe ṣeke to France kakajẹ egbé. Kanbiọ dopo gee he ma yin awuwlena jẹnukọn enẹ taidi zannu he biọ ota Goliati tọn mẹ bo diọ kọdetọn awhàn lọ tọn. Naegbọn e do pà mí? Na kẹdẹdile Davidi dọna Goliati do, “Jehovah tọn wẹ awhàn lọ.”—1 Sam. 17:45-47.

Whlasusu wẹ mí ko duto owhẹ̀ mọnkọ lẹ ji. Kakajẹ egbehe, dile etlẹ yindọ tonudọtọ po nukọntọ sinsẹ̀n tọn nukundeji lẹ po diọnukunsọ mí, whẹdatẹn daho hugan otò 70 tọn gọna whẹdatẹn pẹvi susu devo lẹ ko basi nudide 1225 na dagbe Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn. Awhàngbigba to osẹ́n-liho ehelẹ basi hihọ́na jlọjẹ tangan mítọn delẹ taidi, jlọjẹ lọ nado yin yinyọnẹn to osẹ́n-liho taidi sinsẹ̀n de, nado nọ do mahẹ to lizọnyizọn gbangba tọn mẹ, ma nado doalọ to nuwiwa otò tọn lẹ mẹ podọ nado gbẹ́ hùndido dai.

Nawẹ n’wagbọn do wá kẹnù do whẹho osẹ́n tọn de mẹ to Europe to whenuena e yindọ Tatọ́-Tẹnnọ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn wẹ n’to sinsẹ̀n te to New York to États-Unis?

ZOHUNHUN MẸDEHLAN LẸ TỌN YINUWA DO JI E

Mẹjitọ ṣie lẹ, enẹ wẹ George po Lucille po, yí gbedewema klasi 12​tọ Giliadi tọn, bo to sinsẹ̀n to Éthiopie whenue n’yin jiji to 1956. Philip wẹ yé do na mi di Filipi wẹndagbe-jlatọ owhe kanweko tintan whenu tọn lọ. (Owalọ 21:8) To owhe he bọdego mẹ, gandudu lọ hẹnalọdotena sinsẹ̀n-bibasi mítọn. Dile etlẹ yindọ n’gbẹ́ pò to pẹvi, n’flin ganji dọ whẹndo ṣie nọ pli to nuglọ nado basi sinsẹ̀n. Taidi ovi de, n’lẹndọ e nọ vivi taun! E blawu dọ to 1960, aṣẹpatọ lẹ hẹn mí gánnugánnu nado tọ́n sọn otò lọ mẹ.

Whenue whẹndo mítọn sawhé do Wichita, Kansas to États-Unis, onú titengbe de tin he mẹjitọ ṣie lẹ ma jodo, enẹ wẹ zohunhun yetọn taidi mẹdehlan lẹ. Yé nọ nọgbẹ̀ sọgbe hẹ nugbo lọ, podọ gbọnvona dọ yé do owanyi na Jehovah po ojlo lọ nado yí ahun lẹpo do sẹ̀n ẹn po do ahun ṣie mẹ, yé sọ wà nudopolọ na mẹdaho ṣie yọnnu Judy po nọvisunnu ṣie pẹvi Leslie po, yèdọ mẹhe yé ji to Éthiopie lẹ ga. N’yí baptẹm whenue n’do owhe 13. To owhe atọ̀n godo, whẹndo mítọn sẹtẹn yì Arequipa to Pérou.

To 1974 whenue n’ṣẹṣẹ do owhe 18, alahọ Pérou tọn deazọ́nna yẹn po mẹmẹsunnu ẹnẹ devo lẹ po nado sẹ̀n taidi gbehosọnalitọ titengbe lẹ. Mí dona dekunnu to aigba-denamẹ he to olá lẹ ji, enẹ wẹ to aga pete Osó Andes tọn ji. Ehe na biọ dọ mí ni dekunnuna ainọ̀ he nọ do Quechua po Aymara-gbè po lẹ. Mí nọ zingbejizọnlin po mọto he tindo adọtẹn de po, ehe mí do oyín na dọ Aki lọ, na e tindo awusọhia apotin de tọn wutu. N’gbẹ́ nọ flin lehe n’nọ yí Biblu do dohia ainọ̀ lọ lẹ do dọ to madẹnmẹ Jehovah na de ohẹ́n, awutu po okú po sẹ̀. (Osọ. 21:3, 4) Mẹsusu wẹ kẹalọyi owẹ̀n Ahọluduta lọ tọn.

N’YÌ TATỌ́-TẸNNỌ

To 1977, Albert Schroeder he yin dopo to Hagbẹ Anademẹtọ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn mẹ dla Pérou pọ́n, podọ e na mi tuli nado doalọwemẹ nado sẹ̀n to Bẹtẹli to tatọ́-tẹnnọ. Nuhe n’sọ wà niyẹn. Enẹgodo tlolo to 17 juin 1977, n’bẹ sinsẹ̀nzọn ṣie jẹeji to Bẹtẹli Brooklyn tọn. Azọ́nwatẹn Wiwejininọ po Nuvọjlado po Tọn wẹ n’wazọ́n te to owhe ẹnẹ he bọdego lẹ gblamẹ.

To juin 1978, n’dukosọna Elizabeth Avallone to plidopọ akọjọpli tọn de ji to Nouvelle-Orléans. Mẹjitọ he nọ nọgbẹ̀ sọgbe hẹ nugbo lọ lẹ wẹ plọn ẹn whẹ́n dile e yindo na yẹnlọsu. Elizabeth ko to sinsẹ̀n taidi gbehosọnalitọ whepoponu tọn na owhe ẹnẹ, podọ ojlo etọn wẹ nado yí pipotọ gbẹzan etọn tọn do sẹ̀n na whenu-gigọ́. Mí nọ dọhodopọ. E ma dẹn bọ mí yiwanna míde taun. Mí wlealọ to 20 octobre 1979, bo jẹ sinsẹ̀n ji dopọ taidi asu po asi po to Bẹtẹli.

Mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu lẹ po he to agun Espagne-gbè tọn mítọn mẹ to Brooklyn, yèdọ fie mí nọ jẹnukọn yiwanna mí taun. To owhe lẹ gblamẹ, agun atọ̀n devo lẹ sọ yiwanna mí bosọ nọgodona mí to sinsẹ̀nzọn mítọn mẹ to Bẹtẹli. Mí yiwanna godonọnamẹ yewlẹ gọna họntọn po whẹndo he gọalọna mí nado penukundo mẹjitọ mítọn lẹ go to whenue yé poyọnho po tọn taun.

N’JẸ AZỌ́NWA JI TO AZỌ́NWATẸN OSẸ́N-ZỌ́NWIWÀ TỌN

E paṣa mi dọ to janvier 1982, yè deazọ́nna mi do Azọ́nwatẹn Osẹ́n-Zọ́nwiwà tọn to Bẹtẹli. To owhe atọ̀n godo, yè biọ to asi e nado yì wehọmẹ osẹ́n tọn nado lẹzun whẹ̀yidọtọ. E vivi na mi taun bosọ paṣa mi nado plọn dọ awhàngbigba Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn to osẹ́n-liho wẹ zọ́n bọ suhugan mẹlẹ tọn to États-Unis, podọ to otò devo lẹ mẹ do tindo mẹdekannujẹ titengbe delẹ. Mí nọ saba dọhodo whẹdidọ ayidego tọn enẹlẹ ji to klasi.

To 1986 whenue n’do owhe 30, n’yin pipà taidi nugopọntọ Azọ́nwatẹn Osẹ́n-Zọ́nwiwà tọn. Na n’gbẹ́ yin jọja taun bo masọ yọ́n lehe azọ́n he to nukọnna mi vẹawu do sọ wutu, n’mọdọ lẹblanulọkẹyi de wẹ e yin, amọ́ to ojlẹ dopolọ mẹ, e húagbọ́ mi.

To 1988, n’lẹzun whẹ̀yidọtọ, amọ́ n’ma yọnẹn paali dọ nuwadotana ehe na yin owùnu de na gbigbọnọ-yinyin ṣie. Wepinplọn daho gán hẹnmẹ zun goyitọ bo yidogọna linlẹn lọ dọ oyọnẹn tangan de tintindo nọ zọ́n bọ yè nọ yiaga hú mẹdevo he ma yì wehọmẹ mọnkọ lẹ. Elizabeth wẹ whlẹn mi. E gọalọna mi nado gọ̀ aṣa gbigbọmẹ tọn he n’ko tindo whẹpo do yì wehọmẹ osẹ́n tọn lẹ bẹjẹeji. E yí whenu, amọ́ vudevude n’gọwá to gbigbọ-liho. N’gán kudeji dọ oyọnẹn tangan de tintindo ma yin nujọnu hugan lọ to gbẹ̀mẹ. Nuhe nọ zọ́n bọ ogbẹ̀ nọ do zẹẹmẹ wẹ nado tindo haṣinṣan pẹkipẹki de hẹ Jehovah bo tindo owanyi sisosiso na ewọ po omẹ etọn lẹ po.

AVÙNLỌYIYI PO WẸNDAGBE LỌ HINHẸN LODO TO OSẸ́N-LIHO PO

Po wehọmẹ osẹ́n tọn he n’yì po, n’na ayidonugo tito bibasina azọ́n he gando osẹ́n go lẹ, enẹ wẹ dehe Bẹtẹli do hudo etọn lẹ po avùnlọyiyi na onú Ahọluduta lọ tọn lẹ po to whẹdatẹn lẹ. Awuvivinu podọ avùnnukundiọsọmẹnu de wẹ e yin nado nọgodona titobasinanu mítọn he to nukọnyi po awuyiya po, to adàgblo bosọ to didiọ lọ. Di apajlẹ to bẹjẹeji owhe 1990 lẹ tọn, yè biọ to Azọ́nwatẹn Osẹ́n-Zọ́nwiwà tọn si nado deanana diọdo he gando aliho nuyiwa tọn he ko hẹnai de go, enẹ wẹ nado nọ biọ nunina lẹ na owe mítọn lẹ. Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ yawu basi diọdo ehelẹ po awubibọ po. Po ehe po, azọ́n he nọ yin wiwà to Bẹtẹli podọ to lizọnyizọn lọ mẹ bọawu, podọ ehe zọ́n bọ kakajẹ egbé, takuẹ he ma yin dandan tọn lẹ ma nọ yin súsú na azọ́n enẹlẹ. Mẹdelẹ lẹndọ diọdo ehe na yinuwado nutindo mítọn lẹ ji bo dọ̀n lizọnyizọn gbangba tọn mítọn dogodo. Amọ́ lalo pete wẹ. Sọha mẹhe to Jehovah sẹ̀n sọn 1990 gbọ́n lẹ tọn ko yiaga hugan whla awe, podọ to egbehe mẹlẹ gán mọ núdùdù gbigbọmẹ tọn he nọ whlẹn ogbẹ̀ gán lẹ yí vọnu. Yẹnlọsu do numimọ etọn tlọlọ dọ diọdo ehe po susu devo he titobasinanu lọ basi lẹ po ma gán do kọdetọn dagbe eyin huhlọn he Jehovah nọ na gọna anademẹ etọn gbọn afanumẹ nugbonọ lọ gblamẹ tọn dẹ́n.—Eks. 15:2; Mat. 24:45.

E ma yin na mí do whẹ̀yidọtọ dagbe lẹ wẹ zọ́n bọ mí do duto owhẹ̀ lẹ ji to whẹdatẹn lẹ. To paa mẹ, nuhe nọ yinuwado aṣẹpatọ enẹlẹ ji wẹ walọyizan dagbe omẹ Jehovah tọn lẹ tọn. N’mọ apajlẹ enẹ tọn dopo to 1998 whenue atọ̀n to Hagbẹ Anademẹtọ lọ mẹ po asi yetọn lẹ po wá plidopọ vonọtaun de ji to Cuba. Homẹdagbe po sisi yetọn po yin kunnudenu daho de na aṣẹpatọ lẹ gando kadaninọ mítọn to tonudidọ-liho go hugan nudepope he mí nọ dọna yé tlọlọ to opli he mí nọ basi hẹ yé lẹ ji.

Amọ́, eyin whẹho he gando osẹ́n go lẹ ma gán yin dididẹ po ayẹsi po mí nọ ‘yiavùnlọ bo nọ hẹn wẹndagbe lọ lodo to osẹ́n-liho’ to whẹdatẹn lẹ. (Flp. 1:7) Di apajlẹ na owhe susu, aṣẹpatọ Europe po Corée du Sud po tọn lẹ ma kẹalọyi dọ mí do jlọjẹ nado gbẹ́ nado wà awhànzọ́n. Ehe zọ́n bọ nudi mẹmẹsunnu 18000 to Europe podọ 19000 linlán to Corée du Sud sẹ̀ngàn, na yé gbẹ́ sọgbe hẹ ayihadawhẹnamẹnu yetọn nado wà awhànzọ́n wutu.

To godo mẹ to 7 juillet 2011, Whẹdatẹn Europe Tọn Na Jlọjẹ Gbẹtọvi lẹ Tọn lá gbèta Bayatyan v. Armenia tọn he wá aimẹ to whenuho mẹ lọ, ehe zinnudeji dọ tòzọ́n devo ni nọ yin wiwà do awhànzọ́n tẹnmẹ to Europe blebu. Enẹgodo to 28 juin 2018, nudide mọnkọ de yin bibasi to Whẹdatẹn Daho Corée du Sud tọn. Depope to awhàngbigba ehelẹ mẹ ma na ko yọnbasi eyin vude poun to mẹmẹsunnu jọja mítọn lẹ mẹ ko jogbe wẹ.

Nugopọntọ mítọn lẹ po azọ́nwatẹn osẹ́n-zọ́nwiwà tọn lẹ po to alahọ lẹ mẹ lẹdo aihọn pé to azọ́nwa klinkán-klinkán nado yiavùnlọna azọ́n Ahọluduta lọ tọn lẹ. Gbégbò de wẹ e yin na mí nado ze afọ mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn lẹ po tọn dote, yèdọ mẹhe pehẹ nukundiọsọmẹ aṣẹpatọ lẹ tọn lẹ. Vlavo owhẹ̀ de pà mí kavi lala, e nọ dekọtọn do kunnudide mẹ na gandutọ lẹ, ahọlu lẹ po akọta lẹ po. (Mat. 10:18) Whẹdatọ lẹ, afọzedaitọ gandudu tọn lẹ, linlinzọnwatọ lẹ po omẹ paa lẹ po dona lẹnnupọndo wefọ he mí nọ yizan to obiọ he mí nọ basi lẹ mẹ ji, vlavo eyin to wema ji kavi to whenue mí to hodọ to owhẹ̀ nukọn. Ahunjijlọnọ lẹ nọ wá yọ́n omẹ alọpa he Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ yin gọna nuhe ji nuyise yetọn sinai do. Delẹ to omẹ ehelẹ mẹ ko lẹzun yisenọ hatọ mítọn lẹ.

A WANU JEHOVAH!

To owhe 40 he wayi lẹ gblamẹ, n’ko do lẹblanulọkẹyi lọ nado wazọ́n do whẹho osẹ́n tọn lẹ ji hẹ wekantẹn alahọ tọn lẹ lẹdo aihọn pé, podọ nado yì whẹdatẹn daho po ahọluzọnwatọ nukundeji susu lẹ po dè. N’yiwanna mẹhe nọ wazọ́n hẹ mi to Azọ́nwatẹn Osẹ́n-Zọ́nwiwà tọn to tatọ́-tẹnnọ gọna dehe to ofi voovo lẹ lẹdo aihọn pé lẹ taun. N’ko mọ dona susu po pekọ po to gbẹ̀mẹ.

To owhe 45 he wayi lẹ gblamẹ, Elizabeth ko yí owanyi po nugbonọ-yinyin po do nọgodona mi to ojlẹ dagbe lẹ po ylankan lẹ po mẹ. Enẹ zọ́n bọ n’yiwanna ẹn taun, na e wàmọ mahopọnna dọ e to ahidi hẹ awutu de he yinuwado huhlọn nugonu agbasa tọn etọn ji bọ e sọ vọgán.

Mí do kunnudenu dọ huhlọn po awhàngbigba po ma nọ wá sọn nugopipe mítọn titi lẹ mẹ. Kẹdẹdile Davidi dọ do, “Jehovah yin huhlọn de na omẹ etọn lẹ.” (Salm. 28:8) Sọn nugbo de mẹ, “Jehovah tọn wẹ awhàn lọ.”