ZẸẸMẸ WEFỌ BIBLU TỌN LẸ TỌN
Johanu 1:1—“To Whẹwhẹwhenu Wẹ Ohó lọ Ko Tin”
“To bẹjẹeji wẹ Ohó lọ ko tin, podọ Ohó lọ ko tin po Jiwheyẹwhe po, Ohó lọ sọ yin yẹwhe de.”—Johanu 1:1, Lẹdogbedevomẹ Aihọn Yọyọ Tọn.
“To whẹwhẹwhenu wẹ Ohó lọ ko tin, Ohó lọ ko tin po Jiwheyẹwhe po, Ohó lọ wẹ Jiwheyẹwhe.”—Johanu 1:1, Biblu Wiwe lọ—Gun Alada.
Zẹẹmẹ Johanu 1:1 Tọn
Wefọ ehe na nudọnamẹ lẹ gando gbẹzan Jesu Klisti tọn go whẹpo e do wá aigba ji taidi gbẹtọvi de. (Johanu 1:14-17) To wefọ 14tọ mẹ, “Ohó lọ” (kavi “Logos lọ,” to Glẹkigbe mẹ, ho loʹgos) yin yiyizan taidi tẹnmẹ-yinkọ de. Tẹnmẹ-yinkọ lọ “Ohó lọ” hẹn azọngban he Jesu tindo nado nọ dọ gbedide po anademẹ Jiwheyẹwhe tọn po na mẹdevo lẹ họnwun. Jesu zindonukọn nado nọ hẹn ohó Jiwheyẹwhe tọn zun yinyọnẹn to lizọnyizọn aigba ji tọn etọn whenu podọ to whenue e lẹkọ yì olọn mẹ godo.—Johanu 7:16; Osọhia 1:1.
Hogbe lọ “bẹjẹeji” dlẹnalọdo ojlẹ he mẹ Jiwheyẹwhe bẹ azọ́n nudida tọn etọn jẹeji bo dá Ohó lọ te. Enẹgodo, Jiwheyẹwhe wazọ́n to pọmẹ hẹ Ohó lọ nado dá nuhe pò lẹpo. (Johanu 1:2, 3) Biblu dọ dọ Jesu wẹ “plọnji nudida lẹpo tọn” podọ “gbọn ewọ gblamẹ wẹ nudevo lẹpo yin didá te.”—Kolosinu lẹ 1:15, 16.
Hodidọ lọ “Ohó lọ sọ yin yẹwhe de” zẹẹmẹdo dọ whẹpo Jesu do wá aigba ji, e ko yin huhlọnnọ podọ e tindo jẹhẹnu devo lẹ he taidi Jiwheyẹwhe tọn nkọ. E gán yin zẹẹmẹ basina to aliho ehe mẹ, na azọngban etọn taidi Hoyidọtọ Jiwheyẹwhe tọn wutu podọ otẹn vonọtaun etọn taidi Viplọnji Jiwheyẹwhe tọn he gblamẹ Jiwheyẹwhe gbọn nado dá nuhe pò lẹpo.
Nujijọ He Lẹdo Johanu 1:1 Lẹ
Owe Johanu tọn he to Biblu mẹ bẹ kandai gbẹzan aigba ji tọn Jesu tọn po lizọnyizọn etọn po hẹn. Wefọ bẹjẹeji tọn weta tintan lọ tọn lẹ do mẹhe nkọ Jesu yin whẹpo do wá aigba ji hia, haṣinṣan mape awe etọn hẹ Jiwheyẹwhe, podọ adà titengbe he e yiwà to aliho he mẹ Jiwheyẹwhe yinuwa hẹ gbẹtọvi lẹ te mẹ. (Johanu 1:1-18) Zẹẹmẹ ehelẹ gọalọna mí nado mọnukunnujẹ nuhe Jesu dọ bo wà to lizọnyizọn aigba ji tọn etọn whenu lẹ mẹ.—Johanu 3:16; 6:38; 12:49, 50; 14:28; 17:5.
Linlẹn agọ̀ lẹ gando Johanu 1:1 go
Linlẹn agọ̀: Hodidọ godo tọn Johanu 1:1 tọn dona yin lilẹdo “Ohó lọ wẹ Jiwheyẹwhe.”
Nugbo lọ: Lẹdogbedevomẹ-basitọ Biblu tọn susu lẹ lilẹ́ wefọ ehe do aliho ehe mẹ, amọ́ mẹdevo lẹ mọdọ yè dona lilẹ́ ẹ do aliho devo mẹ. To kandai ogbè dowhenu tọn mẹ, hogbe lọ “Jiwheyẹwhe” (the·os to Glẹkigbe mẹ) he sọawuhia whla awe to Johanu 1:1 mẹ ma yin kinkan to aliho dopolọ mẹ. Hogbe tintan lọ “Jiwheyẹwhe” yin kinkan jẹnukọnna hogbe alọdlẹndonu tọn to Glẹkigbe mẹ, to whenuena e yindọ hogbe alọdlẹndonu tọn lọ ma sọawuhia jẹnukọnna hogbe awetọ lọ. Weyọnẹntọ susu dọ dọ hogbe alọdlẹndonu tọn he ma sọawuhia jẹnukọnna the·osʹ awetọ lọ jẹna ayidego. Di apajlẹ, Lẹdogbedevomẹ-basitọ Alẹnu Yọyọ Tọn de dọ gando hogbe alọdlẹndonu tọn he ma sọawuhia lọ go dọ: “Taidi kọdetọn de, whla awetọ he hogbe lọ Theos (enẹ wẹ Jiwheyẹwhe) yin yiyizan, e to alọdlẹndo nude kavi to zẹẹmẹ nude tọn bayi, enẹwutu hodidọ lọ zẹẹmẹdo ‘Ohó lọ yin yẹwhe de.’”a Weyọnẹntọb devo lẹ po lẹdogbedevomẹ Biblu tọn devo lẹ po do vogbingbọn dopolọ hia.
Linlẹn agọ̀: Wefọ lọ to didohia dọ Ohó lọ po Jiwheyẹwhe Ganhunupotọ lọ po yin nudopolọ.
Nugbo lọ: Hodidọ lọ “Ohó lọ ko tin po Jiwheyẹwhe po ” dohia dọ omẹ voovo awe ji wẹ yè to hodọ do to wefọ lọ mẹ. E ma yọnbasi dọ Ohó lọ ni tin “po Jiwheyẹwhe po” podọ to ojlẹ dopolọ mẹ bosọ yin Jiwheyẹwhe Ganhunupotọ lọ. Lẹdo hodidọ lọ tọn sọ dohia dọ Ohó lọ ma yin Jiwheyẹwhe Ganhunupotọ. Johanu 1:18 dọ dọ “mẹdepope ma ko mọ Jiwheyẹwhe pọ́n gbede.” Amọ́, gbẹtọ lẹ mọ Ohó lọ, yèdọ Jesu, na Johanu 1:14 dọ dọ “Ohó lọ lẹzun agbasalan bo nọ ṣẹnṣẹn mítọn, mí sọ mọ gigo etọn.”
Linlẹn agọ̀: Ohó lọ ma tindo bẹjẹeji.
Nugbo lọ: Hogbe lọ “bẹjẹeji” he yin nùdego to wefọ ehe mẹ ma sọgan zẹẹmẹdo “bẹjẹeji” Jiwheyẹwhe tọn, na Jiwheyẹwhe ma tindo bibẹ. Jehovahc Jiwheyẹwhe ko tin “sọn madopodo jẹ madopodo.” (Salmu lẹ 90:1, 2) Enẹwutu, Ohó lọ, yèdọ Jesu Klisti, tindo bẹjẹeji. Ewọ wẹ “yin bẹjẹeji nudida Jiwheyẹwhe tọn lẹ tọn.”—Osọhia 3:14.
Linlẹn agọ̀: Nado ylọ Ohó lọ dọ “yẹwhe de” plọnmẹ dọ yè gán sẹ̀n yẹwhe susu.
Nugbo lọ: Hogbe Glẹki tọn lọ na “Jiwheyẹwhe” kavi “yẹwhe” (the·osʹ) nọ saba dlẹnalọdo hogbe Heblu tọn ʼel po ʼelo·himʹ po, he nọ yin yiyizan to adà Biblu tọn he mẹsusu nọ ylọdọ Alẹnu Hoho lọ mẹ. Hogbe Heblu tọn ehelẹ bayi zẹẹmẹ “Omẹ Huhlọnnọ po Hlọnhlọnnọ po” tọn bosọ nọ yin yiyizan nado dlẹnalọdo Jiwheyẹwhe ganhunupotọ, yẹwhe devo lẹ, podọ etlẹ yin gbẹtọvi lẹ. (Salmu lẹ 82:6; Johanu 10:34) Ohó lọ wẹ mẹhe gblamẹ Jiwheyẹwhe dá nulẹpo gbọn, enẹwutu, e gán yin alọdlẹndo taidi omẹ huhlọnnọ de. (Johanu 1:3) Ohó lọ didohia taidi “yẹwhe de” tin to kọndopọ mẹ hẹ dọdai he to Isaia 9:6 mẹ, fie dọdai yin didọ te dọ mẹdide Jiwheyẹwhe tọn, Mẹsia lọ kavi Klisti na yin yiylọdọ “Jiwheyẹwhe Huhlọnnọ” (ʼEl Gib·bohrʹ to Heblugbe mẹ), amọ́ e ma yin “Jiwheyẹwhe Ganhunupotọ” (ʼEl Shad·daiʹ, dile e sọawuhia to Jenẹsisi 17:1; 35:11; Eksọdusi 6:3 po Ezekiẹli 10:5 po mẹ do).
Biblu ma nọgodona yẹwhe susu sinsẹ̀n. Jesu Klisti dọ dọ: “Jehovah Jiwheyẹwhe towe wẹ hiẹ dona nọ sẹ̀n, podọ ewọ kẹdẹ wẹ hiẹ dona nọ wà sinsẹ̀nzọn wiwe hlan.” (Matiu 4:10) Biblu dọ dọ: “Na dile etlẹ yindọ mẹdelẹ tin he nọ yin yiylọdọ yẹwhe, vlavo to olọn mẹ kavi to aigba ji, kẹdẹdile ‘yẹwhe lẹ’ sù bọ ‘oklunọ lẹ’ sù do, na taun tọn, Jiwheyẹwhe dopo wẹ tin na míwlẹ, yèdọ Otọ́, mẹhe mẹ nulẹpo wá sọn, podọ míwlẹ na ewọ; podọ Oklunọ dopo wẹ tin, yèdọ Jesu Klisti, mẹhe gblamẹ nulẹpo wá aimẹ te, podọ míwlẹ gbọn ewọ gblamẹ.”—1 Kọlintinu lẹ 8:5, 6.
a The Translator’s New Testament, weda 451.
b Weyọnẹntọ Jason David BeDuhn dọ dọ hogbe alọdlẹndonu tọn he ma sọawuhia lọ dohia dọ hogbe lọ “Jiwheyẹwhe” he sọawuhia whla awe ma to alọdlẹndo mẹdopolọ, “mẹhe yin ‘yẹwhe de’ lọ gbọnvona ‘Jiwheyẹwhe’ to Gungbe mẹ.” E yidogọ dọ: “To Johanu 1:1 mẹ, Ohó lọ ma yin Jiwheyẹwhe dopo-akàn lọ, amọ́ yẹwhe de wẹ e yin, kavi mẹde he wá sọn Jiwheyẹwhe dè.”—Truth in Translation: Accuracy and Bias in English Translations of the New Testament, weda 115, 122 po 123 po.
c Jehovah wẹ yinkọ Jiwheyẹwhe tọn.—Salmu lẹ 83:18.