Be a ko jlo na hia Biblu bọ nuhe yin nùdego to aga enẹlẹ hẹn we gbọjọ pọ́n ya? Mẹsusu nọ mọdọ Biblu hihia ma nọ yin awuvivinu. Ṣigba, etẹwẹ lo, eyin a yọnẹn dọ Biblu sọgan gọalọna we nado tindo gbẹzan he gọ́ na ayajẹ po pekọ po? Podọ etẹwẹ lo, eyin a wá mọdọ afọdide delẹ tin he sọgan gọalọna we nado duvivi Biblu hihia tọn? Be e na jlo we nado mọ ale he Biblu sọgan hẹnwa na we lẹ ya?

Pọ́n vude poun to nuhe mẹhe ko jẹ Biblu hia ji bo ko mọaleyi sọn e mẹ lẹ dọ mẹ.

Ezekiel he tindo owhe 20 linlán dọmọ: “To dai, n’taidi mẹhe to húnkun bo ma yọ́n fihe e jei. Amọ́, Biblu hihia ko gọalọna mi nado tindo gbẹzan dagbe. E bẹ ayinamẹ dagbe he sọgan gọalọna mi to azán lẹpo ji hẹn.”

Frieda he tindo owhe 20 linlán lọsu dọmọ: “N’nọ yawu duadi. Ṣigba, Biblu hihia ko gọalọna mi nado nọ duto dee ji. Ehe zọ́n bọ n’yọ́n dọnsẹpọ, bosọ tindo họntọn susu todin.”

Nawe de he nọ yin Eunice bo tindo owhe 50 linlán dọ gando Biblu go dọ, “E to alọgọna mi nado lẹzun gbẹtọ-jọ-gbẹtọ, enẹ wẹ nado diọ walọ ylankan ṣie lẹ.”

Dile omẹ enẹlẹ po omẹ livi susu devo lẹ po ko dọ do, Biblu hihia sọgan gọalọna we nado duvivi gbẹzan dagbe de tọn. (Isaia 48:17, 18) Gbọnvona enẹ, e sọgan gọalọna mí (1) nado nọ basi nudide dagbe lẹ, (2) nado jihọntọn dagbe lẹ, (3) nado duto flumẹjijẹ ji, podọ hú popolẹpo (4) nado plọn nugbo lọ gando Jiwheyẹwhe go. Jiwheyẹwhe dè wẹ ayinamẹ Biblu tọn lẹ wá sọn, enẹwutu e ma na vẹna we gbede eyin a nọ hodo yé. Jiwheyẹwhe ma nọ na ayinamẹ ylankan gbede.

Onú titengbe lọ wẹ yindọ mí ni jẹ Biblu hia ji. Afọdide tẹlẹ wẹ sọgan zọ́n bọ e na bọawu bo yin awuvivinu na we?

Etẹlẹ wẹ na gọalọna we nado duvivi Biblu hihia tọn bo mọ ale susu yí sọn e mẹ? Afọdide atọ́n delẹ die he ko gọalọna mẹsusu.

De lẹdo dagbe de. Tẹnpọn nado nọ nọ̀ lẹdo he to abọẹ de mẹ. De nuhe sọgan fẹayihasẹna we lẹ pò, na a nido na ayidonugo nuhe hia a te. Hinhọ́n he to jlẹkaji po jẹhọn fifá po sọgan gọalọna we nado mọ nususu plọn sọn Biblu hihia towe mẹ.

Wleawuna ninọmẹ ahun mẹ tọn dagbe. Na Otọ́ olọn mẹ tọn mítọn dè wẹ Biblu wá sọn wutu, a na mọ ale susu yí sọn e mẹ, eyin a nọ tindo pọndohlan ovi pẹvi de he nọ wleawufo nado plọnnu sọn mẹjitọ owanyinọ etọn lẹ dè tọn. Eyin a tindo pọndohlan kavi linlẹn agọ̀ de gando Biblu go, de yé sẹ̀, na Jiwheyẹwhe nido plọn we.—Salmu lẹ 25:4.

Nọ hodẹ̀ whẹpo do hia ẹ. Linlẹn Jiwheyẹwhe tọn lẹ wẹ Biblu bẹhẹn, enẹwutu, e họnwun dọ mí tindo nuhudo alọgọ etọn tọn nado mọnukunnujẹemẹ. Jiwheyẹwhe dopà nado na “gbigbọ wiwe mẹhe to bibiọ ẹ lẹ.” (Luku 11:13) Gbigbọ wiwe sọgan gọalọna we nado mọnukunnujẹ linlẹn Jiwheyẹwhe tọn mẹ. To nukọn mẹ, e na hùn ayiha towe nado mọnukunnujẹ “etlẹ yin onú sisosiso Jiwheyẹwhe tọn lẹ” mẹ.—1 Kọlintinu lẹ 2:10.

Nọ hia ẹ nado mọnukunnujẹemẹ. Ma nọ hiawe poun blo. Nọ dovivẹnu nado lẹnnupọndo nuhe hia a te lẹ ji. Nọ kàn kanbiọ ehelẹ sè dewe: ‘Jẹhẹnu tẹlẹ wẹ mẹhe go n’to wehia gando lọ tindo? Nawẹ n’sọgan do yé hia to gbẹzan ṣie mẹ gbọn?’

Ze yanwle tangan lẹ dai. Nado mọaleyi sọn Biblu hihia towe mẹ, magbe nado nọ mọ nude plọn ehe na hẹn gbẹzan towe pọnte dogọ. A sọgan ze yanwle ehelẹ nkọ dai: ‘N’jlo na plọnnu dogọ gando Jiwheyẹwhe lọsu go.’ ‘N’jlo na lẹzun gbẹtọ-jọ-gbẹtọ, enẹ wẹ asu dagbe kavi asi dagbe.’ Enẹgodo, de kandai Biblu tọn delẹ he na gọalọna we nado jẹ yanwle enẹlẹ kọ̀n.a

Afọdide atọ́n ehelẹ na gọalọna we nado bẹ Biblu hihia jẹeji. Amọ́, nawẹ a sọgan hẹn ẹn yin awuvivinu dogọ gbọn? Hosọ he bọdego bẹ ayinamẹ yọ́n-na-yizan delẹ hẹn.

Be Biblu hihia nọ pé agbọ́ we wẹ ya, kavi e nọ hẹn awuvivi wá na we? Lehe a nọ hia ẹ do wẹ na do enẹ hia. Pọ́n onú delẹ he a sọgan wà nado nọ do ojlo na Biblu hihia bo nọ mọ awuvivi to e mẹ dogọ.

De lẹdogbedevomẹ dejidego egbezangbe tọn de. Eyin a hia owe de he bẹ hogbe he dohó he a ma yọnẹn lẹ hẹn, a sọgan nọma mọ awuvivi to e mẹ. Enẹwutu, dín Biblu he hogbe etọn lẹ bọawu nado mọnukunnujẹemẹ, ehe na jẹ ahun towe mẹ. Ṣigba, e sọ dona yin lẹdogbedevomẹ he sọgbe.a

Yí nuyizan lẹnunnuyọnẹn tọn lẹ zan. To egbehe, mí sọgan mọ Biblu yí to alọnu. Mí sọ sọgan hia delẹ to Intẹnẹt ji tlọlọ kavi yí yé do ọdinatẹẹ, alokan kavi nuyizan mọnkọtọn lẹ ji. Zinjẹgbonu delẹ nọ bẹ adà devo lẹ hẹn, he nọ hẹn ẹn yọnbasi nado yawu dín wefọ Biblu tọn devo he gando hosọ dopolọ go lẹ mọ kavi yí lẹdogbedevomẹ de jlẹdo devo go. Biblu ko sọ yin hihia do kanji bọ a sọgan dotoaina ẹn, eyin a ma jlo na hia ẹ. Mẹsusu nọ yiwanna nado dotoaina ẹn to ahihun lẹ mẹ, to whenue yé to avọ̀ yàn kavi whenue yé to azọ́n devo lẹ wà bo sọgan dotoaina ẹn. Naegbọn a ma na tẹ́n aliho he na yọ́n na we de pọ́n?

Yí azọ́nwanu Biblu pinplọn tọn lẹ zan. Azọ́nwanu enẹlẹ sọgan gọalọna we nado mọaleyi sọn Biblu hihia towe mẹ dogọ. Yẹdide otò he go Biblu donù lẹ tọn na gọalọna we nado yọ́n lẹdo lọ lẹ bo yí nukun homẹ tọn do pọ́n yé to whenue a to Biblu hia. Hosọ delẹ, taidi dehe tin to linlinnamẹwe ehe mẹ, kavi to adà lọ “Nuhe Biblu Plọn Mí” glọ lẹ to nọtẹn Intẹnẹt tọn jw.org ji, sọgan gọalọna we nado mọnukunnujẹ zẹẹmẹ adà Biblu tọn susu mẹ.

Nọ diọalọ. Eyin Biblu blebu hihia fó nọ pé agbọ́ we, e na yọ́n dọ a ni tẹnpọn nado bẹ adà Biblu tọn he a yiwanna lẹ jẹeji. Eyin a jlo na yọ́n omẹ nukundeji lẹ to Biblu mẹ, a sọgan nọ de mẹhe go Biblu donù de bo nọ hia kandai he gandego lẹ. Apajlẹ ehe tọn de tin to apotin he zọnpọ hẹ hosọ ehe mẹ, enẹ wẹ “Tẹnpọn Nado Yọ́n Mẹhe go Biblu Donù Lẹ.” Kavi vlavo a sọgan jlo nado hia hosọ kavi nujijọ Biblu tọn lẹ debọdo-dego. Naegbọn a ma na tẹ́n dopo to ehelẹ mẹ pọ́n?

Biblu ma yin owe paa de poun. E bẹ ayinamẹ lẹ hẹn sọn Mẹdatọ mítọn dè. (2 Timoti 3:16) Nudọnamẹ he to e mẹ lẹ sọgan yinuwado mí ji sisosiso. Biblu lọsu tlẹ dọ dọ: “Ohó Jiwheyẹwhe tọn tin to ogbẹ̀ bo tindo huhlọn.” (Heblu lẹ 4:12) E tindo huhlọn nado hẹn gbẹzan mítọn pọnte dogọ to aliho titengbe awe mẹ—e nọ na mí anademẹ gando gbẹzan egbesọ tọn mítọn go bo nọ gọalọna mí nado yọ́n Jiwheyẹwhe po opagbe etọn lẹ po.—1 Timoti 4:8; Jakọbu 4:8.

Gbẹzan towe hinhẹn pọnte dogọ todin. Biblu sọgan gọalọ nado didẹ whẹho mẹdetiti tọn lẹ. E na ayinamẹ yọ́n-na-yizan lẹ to adà he bọdego ehelẹ mẹ

• Haṣinṣan mítọn hẹ mẹdevo lẹ.—Efesunu lẹ 4:31, 32; 5:22, 25, 28, 33.

• Dagbemẹninọ to numọtolanmẹ-liho podọ to agbasa-liho.—Salmu lẹ 37:8; Howhinwhẹn lẹ 17:22.

• Nujinọtedo walọ dagbe tọn lẹ.—1 Kọlintinu lẹ 6:9, 10.

• Whẹho akuẹ tọn.—Howhinwhẹn lẹ 10:4; 28:19; Efesunu lẹ 4:28.a

Asu po asi po jọja de to Asie yọ́n pinpẹn ayinamẹ yọ́n-na-yizan Biblu tọn lẹ tọn taun. Taidi asu po asi po yọyọ susu, e nọ vẹawuna yé nado doakọnna gbẹtọ-yinyin ode awetọ tọn podọ nado tindo hodọdopọ dagbe. Amọ́, yé jẹ nuhe yé nọ hia to Biblu mẹ lẹ yizan ji. Etẹwẹ yin kọdetọn lọ? Vicent he yin asu lọ dọmọ: “Nuhe n’hia to Biblu mẹ lẹ gọalọna mi nado pehẹ nuhahun lẹ to alọwle mítọn mẹ po kọdetọn dagbe po. Gbẹninọ sọgbe hẹ ayinamẹ Biblu tọn lẹ ko zọ́n bọ mí tindo gbẹzan ayajẹnọ.” Annalou he yin asi etọn dọmọ: “Apajlẹ he to Biblu mẹ lẹ hihia ko gọalọna mí. Todin, alọwle mítọn po yanwle mítọn lẹ po nọ hẹn ayajẹ po pekọ po wá na mi.”

Jiwheyẹwhe yinyọnẹn. Vicent yidogọ dọmọ: “Biblu hihia ko zọ́n bọ n’dọnsẹpọ Jehovah dogọ todin hugan gbede pọ́n.” Numimọ Vicent tọn do onú titengbe de hia—Biblu sọgan gọalọna we nado yọ́n Jiwheyẹwhe. Gbọnmọ dali, a na mọaleyi sọn ayinamẹ etọn lẹ mẹ bo nasọ wá dọnsẹpọ ẹ taidi họntọn de. Podọ a na mọdọ e de nususu hia gando sọgodo dagbe de go, yèdọ ojlẹ he mẹ a sọgan duvivi “ogbẹ̀ nujọnu tọn” te, ehe na nọ aimẹ kakadoi. (1 Timoti 6:19) Owe devo depope ma bẹ nuplọnmẹ mọnkọtọn hẹn.

Eyin a nọ dovivẹnu nado hia Biblu bo ma gbọjọ, hiẹ lọsu sọgan duvivi ale enẹlẹ tọn—gbẹzan towe na pọnte dogọ todin bọ a nasọ wá yọ́n Jiwheyẹwhe. Etomọṣo, dile a to Biblu hia, e yọnbasi dọ a ni nọ lẹnnupọndo kanbiọ susu ji. Dile a to mọwà, hẹn apajlẹ dagbe ahọluzọnwatọ Etiopianu de he nọgbẹ̀ to owhe 2 000 die tọn do ayiha mẹ. Kanbiọ susu wẹ e tindo gando Biblu go. To whenue yè kanse e eyin ewọ mọnukunnujẹ nuhe hia e te mẹ, e dọmọ: “Na taun tọn, nawẹ yẹn sọgan wàmọ do, adavo mẹde deanana mi?”b Enẹgodo, e yí jejejininọ do kẹalọyi alọgọ mẹhe pegan nado plọn ẹn Biblu de tọn, enẹ wẹ Filipi, yèdọ devi Jesu tọn tintan de. (Owalọ lẹ 8:30, 31, 34) Mọdopolọ, eyin a jlo na yọ́n nususu gando Biblu go, mí to oylọ-basina we nado do obiọ towe hlan gbọn nọtẹn Intẹnẹt tọn www.pr2711.com ji kavi kanwehlan adlẹsi he sẹpọ we to dehe yin sislẹ to linlinnamẹwe ehe mẹ lẹ mẹ. A sọgan sọ dọnsẹpọ Kunnudetọ Jehovah tọn he to lẹdo towe mẹ lẹ kavi dla Plitẹnhọ Ahọluduta tọn he to lẹdo towe mẹ de pọ́n. Naegbọn a ma na jẹ Biblu hia ji bẹsọn egbé, bo dike ni deanana we nado zan gbẹzan dagbe de?