“Yé Ma Sewé Bosọ Yin Omẹ Tata Lẹ”

1, 2. Azọ́njiawu tẹwẹ Pita po Johanu po wà sẹpọ họngbo tẹmpli lọ tọn?

GBẸTỌGUN de zọ̀n owhè ṣádada nù jei tẹmpli mẹ. Juvi zohunhunnọ lẹ po devi Jesu tọn lẹ po jẹ lẹdo tẹmpli lọ tọn mẹ biọ ji. “Gànhiho odẹ̀ tọn”a ko sẹpọ. (Owalọ 2:46; 3:1) Pita po Johanu po tin to gbẹtọgun lọ mẹ bo dedo họngbo tẹmpli tọn he nọ yin yiylọdọ Whanpẹnọ lọ kọ̀n. Dawe nubiọtọ he yin sẹkunọ sọn adọ̀ onọ̀ etọn tọn mẹ de to nubiọ po ogbè lélé po sọmọ bọ ogbè etọn sọgan yin sisè to gbẹtọgun he to fìnfàn bo to yidọn-yide basi to lẹdo tẹmpli tọn lọ mẹ ṣẹnṣẹn.—Owalọ 3:2; 4:22.

² Dile Pita po Johanu po sẹpọ nubiọtọ lọ, e jẹ akuẹ biọ ji dile e ko nọ wà do. Apọsteli lọ lẹ nọte bo pọ́n awà he ji dawe nubiọtọ lọ tin te, bọ e lẹndọ yé jlo na na nude emi wẹ sin. Ṣigba Pita dọna ẹn dọmọ: “Yẹn ma tindo fataka po sika po, ṣigba nuhe yẹn tindo wẹ yẹn na na we. To oyín Jesu Klisti Nazalẹti tọn mẹ, zinzọnlin!” Yí nukun homẹ tọn do pọ́n lehe e na ko paṣa gbẹtọgun lọ do dile Pita hẹn alọ nubiọtọ he ma zinzọnlin pọ́n gbede lọ tọn go bọ e nọte to afọ etọn awe lẹ ji! (Owalọ 3:6, 7) Be hiẹ sọgan mọ dawe lọ dile e to afọ etọn lẹ blẹ pọ́n bo to tintẹnpọn nado ze afọ dopodopo ya? Abajọ bọ e do jẹ zọnlinzin pé ji bo to linlọ́n bosọ to Jiwheyẹwhe pà!

3. Nunina dagbe hugan tẹwẹ dawe sẹkunọ dai tọn lọ po gbẹtọgun lọ po sọgan mọyi?

³ Gbẹtọgun he to aglinjẹ lọ họ̀nwezun yì Pita po Johanu po dè to lẹdo he nọ yin agbà gaa Sọlomọni tọn lọ mẹ. To finẹ, yèdọ fie Jesu nọ do dọyẹwheho te pọ́n enẹ, Pita basi zẹẹmẹ nuhe ṣẹṣẹ jọ lọ tọn na yé. (Joh. 10:23) Nunina he họakuẹ hú fataka po sika po wẹ e zedonukọnna gbẹtọgun lọ po dawe sẹkunọ dai tọn lọ po. Nunina ehe bẹ nususu hẹn hugan azọ̀nhẹngbọ agbasa tọn. E yin dotẹnmẹ hundote nado lẹnvọjọ, na yè nido súnsún ylando yetọn lẹ, podọ na yé nido lẹzun hodotọ Jesu Klisti, yèdọ “Afọzedaitọ-gán ogbẹ̀ tọn” he yin dide gbọn Jehovah dali lọ tọn.—Owalọ 3:15.

4. (a) Nuhahun tẹwẹ azọ́njiawu he Pita po Johanu po wà fọndote? (b) Kanbiọ awe tẹlẹ wẹ fọndote?

⁴ Azán ayidego tọn nankọ die! Dawe sẹkunọ de yin azọ̀nhẹngbọna bo sọgan zinzọnlin todin. Gbẹtọ fọtọ́n susu devo lẹ yin dotẹnmẹna nado mọ oyọnẹn he pegan yí bo mọnukunnujẹ nuhe Jiwheyẹwhe dọ mẹ na yé nido sọgan zinzọnlin dile e jẹ do to nukọn etọn. (Kol. 1:9, 10) To yidogọ mẹ, nuhe jọ to gbenẹgbe wẹ fọ́n nuhahun dote to hodotọ nugbo Klisti tọn lẹ po aṣẹpatọ he na tẹnpọn nado glọnalina yé ma nado hẹn gbedide Jesu tọn nado lá wẹndagbe Ahọluduta lọ tọn di lẹ po ṣẹnṣẹn. (Owalọ 1:8) Etẹwẹ mí sọgan plọn sọn apajlẹ Pita po Johanu po he yin pinpọnhlan taidi ‘omẹ tata he ma sewé’ lẹ tọn mẹ gando aliho he mẹ yé dọyẹwheho na gbẹtọgun lọ te po gbigbọ he yé dohia po go?b (Owalọ 4:13) Podọ nawẹ mí sọgan hodo apajlẹ apọsteli lọ lẹ po devi he pò lẹ po tọn gando aliho he mẹ yé yinuwa te to nukundiọsọmẹ glọ go gbọn?

E Ma Yin “Gbọn Huhlọn Mítọn Titi” Dali (Owalọ lẹ 3:11-26)

5. Etẹwẹ mí plọn sọn aliho he mẹ Pita dọhona gbẹtọgun lọ te mẹ?

⁵ Pita po Johanu po ṣite to gbẹtọgun lọ nukọn dile yé tlẹ yọnẹn dọ delẹ to yé mẹ sọgan ko tin to mẹhe dawhá to azán delẹ die wayi dọ Jesu ni yin hùhù lẹ mẹ. (Malku 15:8-15; Owalọ 3:13-15) Adọgbigbo nankọ die e na ko biọ to Pita si nado dọ dọ dawe sẹkunọ lọ yin azọ̀nhẹngbọna to oyín Jesu tọn mẹ! Pita ma whleawu nado dọ nugbo lọ. E dọ madoadúdẹji dọ gbẹtọgun lọ doalọ to okú Klisti tọn mẹ. Ṣigba Pita ma hẹn omẹ ehelẹ do homẹ gba, na “wunvi mẹ wẹ [yé] yinuwa te” wutu. (Owalọ 3:17) E ylọ yé dọ mẹmẹsunnu bo ze ayidonugo do adà owẹ̀n Ahọluduta lọ tọn he fọnjlodotenamẹ lẹ ji. Eyin yé lẹnvọjọ bo do yise hia to Klisti mẹ, yé na duvivi “ojlẹ kọfanamẹ tọn” sọn Jehovah dè. (Owalọ 3:19) Mọdopolọ, mílọsu dona nọ gboadọ bo nọ dọho madoadúdẹji dile mí to whẹdida Jiwheyẹwhe tọn he ja lọ lá. To ojlẹ dopolọ mẹ, mí ma dona nọ fiẹ, ylanhùn, kavi dawhẹna mẹhe mí to yẹwhehodọ na lẹ. Kakatimọ, mí dona nọ pọ́n yé hlan taidi mẹmẹsunnu mítọn sọgodo tọn lẹ, podọ dile Pita wà do, mí dona ze ayidonugo mítọn lẹpo do adà owẹ̀n Ahọluduta lọ tọn he fọnjlodotenamẹ lẹ ji.

6. Nawẹ Pita po Johanu po do whiwhẹ hia gbọn?

⁶ Apọsteli lọ lẹ nọ do whiwhẹ hia. Yé ma dọ dọ huhlọn emitọn mẹ wẹ azọ́njiawu lọ yin wiwà te gba. Pita dọna gbẹtọgun lọ dọmọ: “Naegbọn mì do zín nukun do mí ji taidi dọ gbọn huhlọn mítọn titi kavi mẹdezejo na Jiwheyẹwhe gblamẹ wẹ mí do hẹn ẹn nado zinzọnlin nkọ?” (Owalọ 3:12) Pita po apọsteli he pò lẹ po yọnẹn dọ nudepope he yé sọgan wadotana to lizọnyizọn yetọn mẹ ma yin po huhlọn yetọn titi po, adavo huhlọn Jiwheyẹwhe tọn. Taidi kọdetọn de, yé gbọn whiwhẹ dali na pipà nuhe yé wà lẹpo tọn Jehovah po Jesu po.

7, 8. (a) Nunina tẹwẹ mí sọgan zedonukọnna gbẹtọ lẹ? (b) Nawẹ opagbe “hinhẹngọwa nulẹpo” tọn to hẹndi mọyi to egbehe gbọn?

⁷ Mílọsu dona nọ do whiwhẹ hia dile mí to yẹwhehodọ. Nugbo wẹ dọ gbigbọ Jiwheyẹwhe tọn ma nọ na huhlọn Klistiani lẹ to egbehe nado hẹnazọ̀ngbọ to azọ́njiawu-liho. Etomọṣo, mí sọgan gọalọna gbẹtọ lẹ nado tindo yise to Jiwheyẹwhe po Klisti po mẹ, podọ nado mọ nunina dopolọ he Pita zedonukọnna gbẹtọ lẹ yí—enẹ wẹ, dotẹnmẹ hundote lọ nado mọ jona ylando yetọn lẹ tọn yí bo mọ kọfanamẹ yí sọn Jehovah dè. To whemẹwhemẹ, gbẹtọ fọtọ́n kanweko susu lẹ nọ kẹalọyi nuzedonukọnnamẹ ehe bo nọ lẹzun devi Klisti tọn he yí baptẹm.

⁸ Mí to gbẹnọ to ojlẹ he Pita ylọdọ “ojlẹ hinhẹngọwa nulẹpo” tọn mẹ. Mọwẹ, Ahọluduta lọ yin didoai to olọn mẹ to 1914 sọgbe hẹ nuhe “Jiwheyẹwhe dọ gbọn onù yẹwhegán wiwe etọn hohowhenu tọn lẹ tọn mẹ.” (Owalọ 3:21; Salm. 110:1-3; Dan. 4:16, 17) Ojlẹ vude to enẹgodo, Klisti bẹ azọ́n jẹeji nado hẹn sinsẹ̀n-bibasi nugbo gọwá to aigba ji. Taidi kọdetọn de, gbẹtọ livi susu ko yin hinhẹn biọ paladisi gbigbọmẹ tọn de mẹ bo lẹzun mẹjidugando Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn lẹ. Yé ko klọ́n gbẹtọ-yinyin hoho he gblezọn lọ dai, bo “ze gbẹtọ-yinyin yọyọ lọ do, ehe yin didá sọgbe hẹ ojlo Jiwheyẹwhe tọn.” (Efe. 4:22-24) Dile e yin do to whẹho sẹkunọ nubiọtọ lọ tọn mẹ, azọ́n ayidego tọn ehe ma yin wiwà gbọn huhlọn gbẹtọ tọn dali, adavo gbọn gbigbọ Jiwheyẹwhe tọn dali. Taidi Pita, mí dona nọ yí adọgbigbo do plọn Ohó Jiwheyẹwhe tọn mẹdevo lẹ ganji. Kọdetọn dagbe depope he mí sọgan tindo to alọgigọna gbẹtọ lẹ nado lẹzun devi Klisti tọn mẹ ma nọ sinai do nugopipe mítọn titi ji gba, adavo huhlọn Jiwheyẹwhe tọn.

“Mí Ma Sọgan Nọma Dọ Nuhe Mí Ko Mọ Bosọ Sè Lẹ” (Owalọ lẹ 4:1-22)

9-11. (a) Nawẹ nukọntọ Ju lẹ tọn lẹ yinuwa gbọn to whenue yé sè dọ Pita po Johanu po to gbẹtọ lẹ plọn? (b) Etẹwẹ apọsteli lẹ magbe nado wà?

⁹ Hodidọ Pita tọn po aliho he mẹ dawe he yin sẹkunọ dai lọ to linlọ́n bo to ayajẹ te po fọ́n hunyanhunyan daho dote. Enẹwutu, ogán tẹmpli-ṣọ́tọ lẹ tọn po yẹwhenọgán lẹ po zọ̀n zingidi ji wá nado pọ́n nuhe to jijọ. Omẹ ehelẹ na ko yin Sadusi lẹ, yèdọ pipli sinsẹ̀nnọ he jẹ adọkun bọ huhlọn sọ to alọ yetọn mẹ lẹ. Yé nọ wazọ́n alọ to alọ mẹ hẹ Lomunu lẹ nado hẹn otò lọ do jijọho mẹ, podọ yé jẹagọdo osẹ́n he ma tindo dodonu he Falesi lẹ yiwanna taun, bosọ gbẹwanna nuplọnmẹ fọnsọnku tọn.c Abajọ yé do gọ́ na adi to whenue yé mọ Pita po Johanu po to tẹmpli mẹ dile yé yí adọgbigbo do to mẹplọn dọ Jesu ko fọnsọnku.

¹⁰ Agọjẹdomẹtọ he to adi ji ehelẹ ze Pita po Johanu po do gànmẹ bo hẹn yé wá whẹdatẹn daho Ju lẹ tọn nukọn to wunkẹngbe. To pọndohlan aṣẹpatọ he diyin ehelẹ tọn mẹ, Pita po Johanu po yin ‘omẹ tata he ma sewé’ lẹ he ma tindo jlọjẹ nado plọnmẹ to tẹmpli mẹ. Yé ma yì wehọmẹ sinsẹ̀n tọn he diyin de pọ́n. Ṣogan, e paṣa hagbẹ whẹdatẹn daho Ju lẹ tọn ehelẹ nado mọ lehe yé to hodọ madoadúdẹji po nujikudo po do. Etẹwẹ hẹn Pita po Johanu po penugo nado dọho to aliho ehe mẹ? Whẹwhinwhẹ́n dopo wẹ yindọ “yé ko nọ zọnhẹ Jesu dai.” (Owalọ 4:13) Klunọ yetọn nọ plọnmẹ taidi mẹhe tindo aṣẹ, e ma yin taidi wekantọ lẹ gba.—Mat. 7:28, 29.

¹¹ Hagbẹ whẹdatẹn daho Ju lẹ tọn lẹ degbena apọsteli lẹ nado doalọtena yẹwhehodidọ. To ojlẹ enẹ mẹ, aṣẹpatọ ehelẹ tindo huhlọn taun. To osẹ delẹ poun jẹnukọn, whenue Jesu tin to hagbẹ pipli ehe tọn lẹ dopolọ nukọn, yewlẹ wẹ dawhá dọ: “E jẹna okú.” (Mat. 26:59-66) Etomọṣo, obu ma di Pita po Johanu po gba. Yé nọte to wesetọ nukundeji he yin adọkunnọ ehelẹ nukọn bo yí adọgbigbo do dọ po sisi po dọmọ: “Eyin e sọgbe to nukun Jiwheyẹwhe tọn mẹ nado dotoaina mì kakati nido yin Jiwheyẹwhe, mì yì lẹnpọn. Ṣigba, na míwlẹ tọn, mí ma sọgan nọma dọ nuhe mí ko mọ bosọ sè lẹ.”—Owalọ 4:19, 20.

12. Etẹwẹ sọgan gọalọna mí nado wleawuna adọgbigbo po nujikudo po?

¹² Be hiẹ lọsu sọgan do adọgbigbo mọnkọtọn hia ya? Etẹwẹ nọ yin numọtolanmẹ towe to whenue hiẹ tindo dotẹnmẹ hundote lọ nado dekunnuna adọkunnọ lẹ, mẹhe sewé lẹ, kavi omẹ nukundeji lẹ to lẹdo towe mẹ? Nawẹ hiẹ nọ yinuwa gbọn eyin hagbẹ whẹndo tọn lẹ, wehọmẹvigbẹ́ lẹ, kavi azọ́nwatọgbẹ́ lẹ ṣàn we kò na nuyise towe lẹ wutu? Be hiẹ nọ dibu wẹ ya? Eyin mọ wẹ, hiẹ sọgan duto numọtolanmẹ mọnkọtọn lẹ ji. Whenue Jesu tin to aigba ji, e plọn apọsteli etọn lẹ lehe yé sọgan yiavùnlọna nuyise yetọn lẹ po adọgbigbo po bosọ do sisi hia do. (Mat. 10:11-18) To fọnsọnku Jesu tọn godo, e dopagbe na devi etọn lẹ dọ emi na tin po yé po “to azán lẹpo gbè kakajẹ vivọnu titonu lọ tọn.” (Mat. 28:20) To anademẹ Jesu tọn glọ, “afanumẹ nugbonọ podọ nuyọnẹntọ lọ” nọ plọn mí lehe mí sọgan yiavùnlọna nuyise mítọn lẹ do. (Mat. 24:45-47; 1 Pita 3:15) Mí nọ mọ nuplọnmẹ ehelẹ yí to opli agun tọn lẹ ji, taidi Opli Gbẹzan po Lizọnyizọn Mítọn po Tọn, podọ gbọn owe sinai do Biblu ji lẹ gblamẹ, taidi hosọ he to adà lọ “Gblọndo Na Kanbiọ Sinai Do Biblu Ji Lẹ” glọ to jw.org ji lẹ. Be hiẹ to alemọyi to gigọ́ mẹ sọn awuwledainanu ehelẹ mẹ ya? Eyin mọ wẹ, ehe na yidogọna adọgbigbo po nujikudo towe po. Podọ taidi apọsteli lẹ, hiẹ ma na dike nudepope ni glọnalina we nado dọho gando nugbo jiawu Biblu tọn he a ko plọn lẹ go.

“Yé Ze Ogbè Yetọn Daga . . . Hlan Jiwheyẹwhe” (Owalọ lẹ 4:23-31)

13, 14. Eyin mẹdevo lẹ diọnukunsọ mí, etẹwẹ mí dona wà, podọ etẹwutu?

¹³ Tlolo he Pita po Johanu po yin didesọn gànmẹ, yé kọnawudopọ hẹ hagbẹ agun lọ tọn he pò lẹ. To pọmẹ, “yé ze ogbè yetọn daga . . . hlan Jiwheyẹwhe” bo biọ adọgbigbo to odẹ̀ mẹ na yé nido zindonukọn to yẹwhehodidọ mẹ. (Owalọ 4:24) Pita mọnukunnujẹemẹ ganji dọ nulunu wẹ e yin nado dejido huhlọn edetiti tọn go dile e to vivẹnudo nado wà ojlo Jiwheyẹwhe tọn. To osẹ delẹ jẹnukọn, e ko sọalọakọ́n bo dọna Jesu dọ: “Eyin mẹhe pò lẹpo tlẹ dahli na nuhe na jọ do gowe wutu, yẹn ma na dahli gbede!” Ṣogan, dile Jesu ko dọ do, tlolo wẹ Pita joawuna obu gbẹtọ tọn bo mọ́n họntọn podọ mẹplọntọ etọn. Ṣigba Pita plọnnu sọn nuṣiwa etọn mẹ.—Mat. 26:33, 34, 69-75.

¹⁴ Gbemima kẹdẹ ma sọgan gọalọna we nado hẹn azọ́ndenamẹ towe di taidi kunnudetọ Klisti tọn gba. Eyin nukundiọsọmẹtọ lẹ to tintẹnpọn nado hẹn yise towe miọn, kavi glọnalina we ma nado dọyẹwheho, hodo apajlẹ Pita po Johanu po tọn. Nọ biọ alọgọ Jehovah tọn to odẹ̀ mẹ. Dín alọgọ to agun mẹ. Dọ nuhahun he a to pipehẹ lẹ na mẹho agun tọn lẹ po mẹhe whèwhín devo lẹ po. Odẹ̀ mẹdevo lẹ tọn sọgan na we huhlọn taun.—Efe. 6:18; Jak. 5:16.

15. Naegbọn mẹhe doalọtena yẹwhehodidọ to ojlẹ de mẹ wayi lẹ ma dona hẹn todido bu?

¹⁵ Eyin nuhahun sinsinyẹn de ko hẹn we nado doalọtena yẹwhehodidọ to ojlẹ de mẹ wayi, ma hẹn todido bu blo. Flindọ apọsteli lẹpo wẹ doalọtena yẹwhehodidọ na ojlẹ de to okú Jesu tọn godo, ṣigba yemẹpo wẹ vọ́ nuwiwa gbigbọmẹ tọn yetọn bẹ to azán kleun de godo. (Mat. 26:56; 28:10, 16-20) Kakati nado dike nuṣiwa he wayi lẹ ni hẹn we gbọjọ, naegbọn a ma na plọnnu sọn nuhe jọ lọ mẹ bo yí ehe do hẹn mẹdevo lẹ lodo?

16, 17. Etẹwẹ mí sọgan plọn sọn odẹ̀ he hodotọ Klisti tọn lẹ hò to Jelusalẹm mẹ?

¹⁶ Etẹwẹ mí dona nọ biọ to odẹ̀ mẹ eyin aṣẹpatọ lẹ to kọgbidina mí? Flindọ devi lẹ ma biọ dọ Jiwheyẹwhe ni glọnalina whlepọn yetọn lẹ. Yé flin nuhe Jesu dọ ganji dọmọ: “Eyin yé ko dohomẹkẹn mi, yé na dohomẹkẹn mì ga.” (Joh. 15:20) Kakatimọ, devi nugbonọ ehelẹ biọ dọ Jehovah ni “doayi” nukunvandomẹ nukundiọsọmẹtọ lọ lẹ tọn go. (Owalọ 4:29) E họnwun dọ devi lọ lẹ mọnukunnujẹ whẹho lọ lẹpo mẹ hezeheze, bo yọnẹn dọ homẹkẹn he yé to pipehẹ yin hẹndi dọdai lẹ tọn. Yé yọnẹn dọ, dile Jesu ko plọn yé nado nọ hodẹ̀ do, ojlo Jiwheyẹwhe tọn na ‘yin wiwà to aigba ji,’ mahopọnna nudepope he aṣẹpatọ tata lẹ sọgan dọ.—Mat. 6:9, 10.

¹⁷ Nado sọgan wà ojlo Jiwheyẹwhe tọn, devi lẹ hodẹ̀ hlan Jehovah dọmọ: “Na afanumẹ towe lẹ nado to ohó towe dọ po adọgbigbo lẹpo po.” Etẹwẹ Jehovah wà to afọdopolọji? “Fihe yé pli dopọ do lọ whàn, dopodopo yetọn sọ gọ́ na gbigbọ wiwe bo yí adọgbigbo do to ohó Jiwheyẹwhe tọn dọ.” (Owalọ 4:29-31) Nudepope ma sọgan glọnalina ojlo Jiwheyẹwhe tọn ma nado yin wiwà. (Isa. 55:11) Mahopọnna lehe aliglọnnamẹnu lẹ sọgan sinyẹn sọ, podọ mahopọnna lehe nukundiọsọmẹtọ mítọn lẹ sọgan dohuhlọn sọ, eyin mí ze ogbè mítọn daga hlan Jiwheyẹwhe to odẹ̀ mẹ, ayihaawe ma tin dọ e na na mí huhlọn nado to ohó etọn dọ po adọgbigbo po zọnmii.

“E Ma Yin Gbẹtọ” Wẹ Mì Na Dogbè Na, “Ṣigba Na Jiwheyẹwhe” (Owalọ lẹ 4:32–5:11)

18. Etẹwẹ hagbẹ agun Jelusalẹm tọn lẹ wà na ode awetọ?

¹⁸ Agun yọyọ he yin didoai to Jelusalẹm wá bẹ gbẹtọ he hugan 5000 hẹn to ojlẹ kleun de godo.d Mahopọnna dọ devi lẹ wá sọn ofi voovo lẹ, yé tindo “ahun po alindọn dopo po.” Yé tin to kọndopọ mẹ to ayiha dopolọ mẹ podọ to aliho nulẹnpọn tọn dopolọ mẹ. (Owalọ 4:32; 1 Kọl. 1:10) Gbọnvona dọ devi lẹ hodẹ̀ dọ Jehovah ni dona vivẹnudido yetọn lẹ, yé sọ nọgodona ode awetọ to gbigbọ-liho, podọ to agbasa-liho eyin e biọ domọ. (1 Joh. 3:16-18) Di apajlẹ, devi he nọ yin Josẹfu he apọsteli lẹ sọ nọ ylọdọ Balnaba sà aigba etọn bo gbọn ṣejannabi matindo dali yí akuẹ lọ lẹpo do basi nunina. E wà ehe nado nọgodona mẹhe wá sọn fidindẹn lẹ na yé nido gbọṣi Jelusalẹm na ojlẹ de bo plọnnu dogọ gando nuyise yọyọ yetọn lẹ go.

19. Naegbọn Jehovah do hù Ananias po Safila po?

¹⁹ Ananias po asi etọn Safila po lọsu sà aigba de bo basi nunina. Yé doyẹklọmẹ dọ akuẹ lọ lẹpo wẹ yé do basi nunina; ṣigba yé “ze apadewhe akuẹ lọ tọn whlá.” (Owalọ 5:2) Jehovah hù asu po asi po ehe, e ma yin na akuẹ he yé na lọ ma sù wutu wẹ gba, ṣigba na yé yinuwa to aliho oklọ tọn mẹ bo masọ basi nunina lọ po mẹwhinwhàn dagbe po wutu. “E ma yin gbẹtọ wẹ [yé] dolalo na, ṣigba na Jiwheyẹwhe.” (Owalọ 5:4) Taidi yẹnuwatọ he Jesu gblewhẹdo lẹ, gigo mimọyi sọn gbẹtọ lẹ dè duahunmẹna Ananias po Safila po hugan nukundagbe Jiwheyẹwhe tọn mimọyi.—Mat. 6:1-3.

20. Etẹlẹ wẹ mí plọn gando nunina he mí nọ basi na Jehovah go?

²⁰ Kẹdẹdile devi owhe kanweko tintan tọn lẹ do gbigbọ alọtútlú tọn hia to Jelusalẹm do, mọ wẹ Kunnudetọ livi susu lẹ nọ wà do to egbehe gbọn nunina lẹ bibasi sọn ojlo mẹ wá nado nọgodona azọ́n yẹwhehodidọ tọn lẹdo aihọn pé dali. Mẹde ma nọ yin hinhẹn gánnugánnu nado na whenu kavi akuẹ etọn nado sọgan nọgodona azọ́n ehe gba. Na nugbo tọn, Jehovah ma jlo dọ mí ni sẹ̀n emi po awuwhiwhle po kavi po huhlọn yí do hẹnmẹ po gba. (2 Kọl. 9:7) Mí dona flindọ e ma yin lehe nuhe mí na sù sọ wẹ yin nujọnu hugan to nukun Jehovah tọn mẹ gba, ṣigba mẹwhinwhàn he mí yí do na nulọ. (Malku 12:41-44) Mí ma na jlo nado yinuwa taidi Ananias po Safila po bo dike sinsẹ̀n-bibasi mítọn hlan Jiwheyẹwhe ni yin whinwhàn gbọn ṣejannabi kavi gigo dindin dali gbede. Kakatimọ, taidi Pita, Johanu, po Balnaba po, mì gbọ sinsẹ̀n-bibasi mítọn hlan Jehovah ni nọ yin whinwhàn gbọn owanyi nujọnu tọn na Jiwheyẹwhe po hatọ mítọn lẹ po dali to whepoponu.—Mat. 22:37-40.