Mẹjitọ lẹ Emi—Mì Ze Apajlẹ Dagbe Dai Na Ovi Mìtọn Lẹ

“WALỌYIZAN gbẹtọ tọn plọntọ lẹ sọgan doalọtena dodinnanu he yé ko to bibasi na owhe kanweko nado mọ họ̀nhungàn ovi dagbe pinplọn tọn—e ma yin na yé ko mọ ẹn wutu wẹ gba ṣigba na e ma tin wutu.” Nuhe linlinwe Time dọ gando owe he dọhodo ovi pinplọn ji de go niyẹn. Owe lọ basi zẹẹmẹ dọ ovi lẹ nọ yin nuyiwadeji titengbe gbọn nujinọtedo hagbẹ yetọn lẹ tọn dali, e ma yin mẹjitọ yetọn lẹ tọn gba.

Mẹde ma sọgan jẹagọdo dọ kọgbidinamẹ hagbẹ lẹ tọn sinyẹn taun. (Howhinwhẹn lẹ 13:20; 1 Kọlintinu lẹ 15:33) Linlinwekantọ William Brown dọmọ: ‘Eyin nude tin he nọ yinuwado jọja aflanmẹ lẹ ji hugan, be ojlo lọ nado taidi mẹdevo lẹ wẹ. Na jọja lẹ, e pọnte nado kú hugan nado gbọnvo na hagbẹ yetọn lẹ.’ Eyin mẹjitọ lẹ gboawupo nado hẹn gbẹzan whẹndo tọn gọ́ na ayajẹ po awuvivi po kavi ma nọ yí whenu susu zan hẹ ovi yetọn lẹ—yèdọ ninọmẹ he gbayipe to aihọn jinjan egbehe tọn mẹ lẹ—be dotẹnmẹ hundote wẹ yé te na nuyiwadomẹji hagbẹ lẹ tọn nado gbleawuna ovi yetọn lẹ.

Humọ, to ‘azán godo tọn’ ehelẹ mẹ, tito whẹndo tọn tin to owù mẹ na dile Biblu dọ do, akuẹ, gbẹdudu po ojlo ṣejannabi tọn lẹ po ko dó tadu gbẹtọ lẹ. To whelọnu lo, be e dona paṣa mí nado mọ dọ ovi lẹ to lilẹzun “tolivẹtọ do mẹjitọ go, mayọndagbenọ, mawenọ, matin owanyi hẹnnumẹ [kavi jọwamọ] tọn” ya?—2 Timoti 3:1-3.

Hodidọ lọ ‘owanyi jọwamọ tọn,’ dile e yin yiyizan do to Biblu delẹ mẹ, dlẹnalọdo owanyi whẹndo tọn. Owanyi ehe yin kanṣiṣa jọwamọ tọn de he nọ sisẹ mẹjitọ lẹ nado penukundo ovi yetọn lẹ go bo nọ whàn ovi lẹ nado tẹdo mẹjitọ yetọn lẹ go. Ṣigba eyin mẹjitọ lẹ ma tindo owanyi jọwamọ tọn, ovi lẹ na dín godonọnamẹ numọtolanmẹ tọn sọn fidevo—yèdọ to paa mẹ sọn hagbẹ yetọn lẹ dè, podọ yé sọgan wá kẹalọyi nujinọtedo po jijọ hagbẹ enẹlẹ tọn po. Ṣogan, ninọmẹ ehe sọgan nọ saba yin didapana eyin mẹjitọ lẹ na dotẹnmẹ nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ nado deanana gbẹzan whẹndo yetọn tọn.—Howhinwhẹn lẹ 3:5, 6.

Whẹndo—Tito He Jiwheyẹwhe Zedai

To whenuena Jiwheyẹwhe kọ̀n Adam po Evi po dopọ taidi asu po asi po godo, e degbena yé dọmọ: “Mì yin sinsẹ́nnọ, bo sudeji, bosọ gọ́ aigba ji.” Enẹgodo, whẹndo—yèdọ otọ́, onọ̀, po ovi lẹ po—wá aimẹ. (Gẹnẹsisi 1:28; 5:3, 4; Efesunu lẹ 3:14, 15) Nado gọalọna gbẹtọvi lẹ to ovi yetọn lẹ pinplọn mẹ, Jehovah na yé adà nuyọnẹn jọwamọ mẹjitọ-yinyin tọn tangan delẹ. Ṣigba, to vogbingbọn mẹ na kanlin lẹ, gbẹtọvi lẹ tindo nuhudo alọgọ tọn dogọ, enẹwutu Jehovah wleawuna kandai anademẹ lẹ tọn na yé. Kandai lọ bẹ anademẹ lẹ hẹn do whẹho walọyizan po sinsẹ̀n-bibasi Jiwheyẹwhe tọn lẹ po ji podọ do aliho dagbe nado domẹplọnlọ ovi lẹ go ji.—Howhinwhẹn lẹ 4:1-4.

To hodidọ tlọlọ na otọ́ lẹ mẹ, Jiwheyẹwhe dọmọ: “Ohó helẹ, he yẹn degbena we to egbehe, na tin to ayiha towe ji: hiẹ nasọ yí sọwhiwhe do plọn yé ovi towe lẹ, bosọ dọho yetọn whenuena hiẹ sinai to owhé towe gbè, podọ whenuena hiẹ to zọnlinzin to aliho ji, podọ to whenuena hiẹ mlọnai, podọ to whenuena hiẹ fọntite.” (Deutelonomi 6:6, 7; Howhinwhẹn lẹ 1:8, 9) Doayi e go dọ mẹjitọ lẹ dona dó osẹ́n Jiwheyẹwhe tọn do ayiha kavi ahun yedetiti tọn mẹ whẹ́. Naegbọn ehe do yin nujọnu? Na mẹpinplọn he nọ whàn mẹdevo lẹ nugbonugbo ma nọ wá sọn nùmẹ adavo sọn ahun mẹ. Mẹjitọ lẹ ma sọgan jẹ ahun ovi yetọn lẹ tọn mẹ adavo yé plọnmẹ sọn ahun yetọn mẹ wá. Mẹjitọ mọnkọtọn lẹ nasọ ze apajlẹ dagbe dai na ovi yetọn lẹ, he nọ yawu doayi yẹnuwiwa go.—Lomunu lẹ 2:21.

Mẹjitọ Klistiani lẹ yin didọna nado nọ plọn “azọ́nplọnmẹ podọ hokọnamẹ gọna ayinamẹ po tudohomẹnamẹ Oklunọ tọn po” ovi yetọn lẹ sọn ovu whenu. (Efesunu lẹ 6:4, The Amplified Bible; 2 Timoti 3:15) Sọn ovu whenu wẹ yè dọ ya? Mọwẹ! Onọ̀ de wlan dọmọ: “To whedelẹnu mí mẹjitọ lẹ ma nọ ze ovi lẹ do otẹn he jẹ na yé mẹ. Mí nọ yí nukun pẹvi do pọ́n nugopipe yetọn lẹ. Nugopipe lọ tin to finẹ. Mí mẹjitọ lẹ dona nọ yí ì zan.” Mọwẹ, ovi lẹ yiwanna nupinplọn, podọ eyin mẹjitọ he nọ yí ahundopo do sẹ̀n Jiwheyẹwhe lẹ plọn yé, yé nasọ plọn nado nọ do owanyi hia. Ovi mọnkọtọn lẹ na mọ yede to hihọ́ glọ to dogbó he yin didena yé lẹ mẹ. Enẹwutu, mẹjitọ kọdetọn dagbenọ lẹ nọ dovivẹnu nado yin gbẹdohẹmẹtọ owanyinọ lẹ, hodọhẹmẹtọ dagbe lẹ, podọ mẹplọntọ sọwhiwhenọ ṣigba he yin nujikudonọ lẹ, bo nọ wleawuna lẹdo dagbe de na ovi yetọn lẹ nado whẹ́n to e mẹ.a

Basi Hihọ́na Ovi Towe Lẹ

To Allemagne, wehọmẹ-gán he yin ahunmẹduna de kanwehlan mẹjitọ lẹ dọmọ: “Mí jlo na na tuli mì mẹjitọ vivẹ lẹ nado dovivẹnu nado doalọ to ovi mìtọn lẹ pinplọn mẹ dogọ bo ma jo nuhe yin [azọngban] mìtọn titi [na nuhe dù] awuwiwlena gbẹtọ-yinyin yetọn do alọmẹ na televiziọn kavi ogbẹ́ ylankan lẹ.”

Na nugbo tọn, ovi mẹtọn jijodo alọmẹ na televiziọn kavi ogbẹ́ ylankan lẹ zẹẹmẹdo nado dike gbigbọ aihọn tọn ni yinuwado oplọn he ovi lọ na mọyi ji. (Efesunu lẹ 2:1, 2) To vogbingbọn mlẹnmlẹn mẹ na gbigbọ Jiwheyẹwhe tọn, gbigbọ aihọn tọn ehe, taidi jẹhọn sinsinyẹn de, nọ ze okún linlẹn ‘aigba ji tọn, gbẹtọ tọn, aovi tọn’ lẹ bo nọ vúnvún yé pé do ayiha po ahun wunvinọ kavi nulunọ lẹ tọn po mẹ. (Jakobu 3:15) Linlẹn ehelẹ, he nọ hẹnnugble taidi ogbé ylankan lẹ nọ hẹn ahun gblezọn to godo mẹ. Jesu do nuyiwadomẹji nuhe yin didó do ahun mẹ tọn hia dọmọ: “Gbẹtọ dagbe sọn adọkunnu dagbe ayiha etọn mẹ tọn wẹ e nọ hẹn enẹ he yin dagbe tọnjẹgbonu sọn wá; gbẹtọ ylankan sọn adọkunnu ylankan etọn mẹ tọn wẹ e nọ hẹn enẹ he yin ylankan tọnjẹgbonu sọn wá: na sọn onú ayiha gege tọn mẹ wẹ onù nọ dọ.” (Luku 6:45) Enẹwutu, Biblu dotuhomẹna mí dọmọ: “Hú whiwhla lẹpo, yí otù [kavi ahun] towe whlá na e mẹ wẹ asisa ogbẹ̀ tọn sọn.”—Howhinwhẹn lẹ 4:23.

Na nugbo tọn, yọpọvu na wà yọpọnu janwẹ, podọ delẹ to yé mẹ nọ tindo ayilinlẹn lọ nado sinyẹnta. (Gẹnẹsisi 8:21) Etẹwẹ mẹjitọ lẹ sọgan wà? Biblu dọ dọ, “Ayiha yọpọvu tọn mẹ wẹ nululu mlin do; ṣigba obá anademẹ tọn [wẹ] na yàn ẹn dẹn sọn e dè.” (Howhinwhẹn lẹ 22:15) Mẹdelẹ nọ mọ ehe taidi nuyiwa kanyinylan tọn he ko dohó de. Na taun tọn, Biblu jẹagọdo danuwiwa po nuyiwahẹmẹ agọ̀ wunmẹ lẹpo po. Dile etlẹ yindọ “obá” nọ bẹ yasanamẹ hẹn to whedelẹnu, e nọtena aṣẹpipa mẹjitọ tọn he yin yiyizan po nujikudo po ṣigba to owanyi mẹ podọ to aliho he sọgbe mẹ na dagbemẹninọ mavọmavọ ovi lẹ tọn wutu.—Heblu lẹ 12:7-11.

Nọ Deayidai hẹ Ovi Towe Lẹ

Mẹlẹpo wẹ yọnẹn dọ ovi lẹ tindo nuhudo aihundida po ayidedai po tọn nado sọgan whẹ́n ganji. Mẹjitọ nuyọnẹntọ lẹ nọ yí dotẹnmẹ hundote lẹ zan nado hẹn haṣinṣan yetọn lodo hẹ ovi yetọn lẹ gbọn ayididedai hẹ yé to whedepopenu he e yọnbasi te dali. Gbọnmọ dali, e ma yindọ mẹjitọ lẹ na penugo nado deanana ovi yetọn lẹ to ayidedai he sọgbe lẹ dide mẹ kẹdẹ wẹ gba, ṣigba yé nasọ penugo nado dohia ovi yetọn lẹ lehe yé yiwanna gbẹdido hẹ yé do sọ.

Otọ́ he yin Kunnudetọ de dọ dọ emi nọ saba yí bọlu do daihun hẹ visunnu emitọn to whenuena emi lẹkọ sọn azọ́nmẹ. Onọ̀ de flin dọ emi yiwanna ajì-lilẹ̀ voovo lẹ hẹ ovi emitọn lẹ. Viyọnnu he ko whẹ́n de flin dọ whẹndo etọn nọ duvivi kẹkẹ-afọ tọn kùnkùn to pọmẹ tọn. Ovi ehe lẹpo ko whẹ́n mẹho todin, ṣigba owanyi yetọn na mẹjitọ yetọn lẹ—podọ na Jehovah—gbẹ́ siso bosọ to sisosiso deji zọnmii.

Na nugbo tọn, mẹjitọ he nọ dohia to ohó po walọ po mẹ dọ yé yiwanna ovi yetọn lẹ bo nọ mọ ayajẹ to pọninọ hẹ yé mẹ lẹ nọ tindo nuyiwadomẹji dagbe do ovi yetọn lẹ ji, yèdọ etlẹ yin to whenuena yé whẹ́n mẹho. Di apajlẹ, to klasi Wehọmẹ Biblu Pinplọn Watchtower Giliadi tọn de mẹ, susu gbedewema-yitọ lẹ tọn dọ dọ apajlẹ po tulinamẹ mẹjitọ yetọn lẹ tọn po wẹ hẹn yé tindo ojlo nado doafọna lizọnyizọn whenu-gigọ́ tọn. Ogú jiawu nankọtọn die na ovi lọ lẹ podọ dona nankọtọn die na mẹjitọ yetọn lẹ! Nugbo wẹ dọ, e ma yin ovi lẹpo wẹ na penugo nado biọ lizọnyizọn whenu-gigọ́ tọn mẹ to whenuena yé whẹ́n gba, ṣigba ayihaawe ma tin dọ yemẹpo na mọaleyi sọn mẹjitọ budisi Jiwheyẹwhe tọ́ he lẹzun họntọn vivẹ podọ apajlẹnọ yetọn lẹ dè bo nasọ gbògbéna yé.—Howhinwhẹn lẹ 22:6; Efesunu lẹ 6:2, 3.

Mẹjitọ Godoponọ lẹ Sọgan Tindo Kọdetọn Dagbe

To egbehe, ovi susu wẹ nọ yin pinplọn whẹ́n gbọn mẹjitọ godoponọ de dali. Dile etlẹ yindọ ehe nọ yidogọna nuhahun ovi pinplọn tọn, e yọnbasi nado tindo kọdetọn dagbe. Mẹjitọ godoponọ lẹ sọgan mọ tuli yí sọn apajlẹ Euniki tọn mẹ, yèdọ Klistiani Juvi owhe kanweko tintan tọn de he yin nùdego to Biblu mẹ. Na asu etọn yin mayisenọ wutu, vlavo Euniki ma mọ godonọnamẹ depope yí sọn asu etọn dè to gbigbọ-liho. Etomọṣo, e ze apajlẹ dagbe dai to oplọn he e na Timoti mẹ. Nuyiwadomẹji dagbe he e tindo do Timoti ji sọn ovu whenu, gọna dehe wá sọn Loisi onọ̀-daho Timoti tọn dè, sọawuhia nado dohuhlọn hugan nuyiwadomẹji agọ̀ depope he Timoti sọgan ko pehẹ sọn hagbẹ etọn lẹ dè.—Owalọ lẹ 16:1, 2; 2 Timoti 1:5; 3:15.

To egbehe, jọja susu he ko yin pinplọn gbọn mẹjitọ mayisenọ de dali kavi to whẹndo godoponọ de mẹ lẹ to jẹhẹnu dagbe dopolọ he jọja Timoti tindo lẹ dohia. Di apajlẹ, Ryan, he tindo owhe 22 todin bo yin lizọnyizọnwatọ whenu-gigọ́ tọn, whẹ́n to whẹndo godoponọ de mẹ to pọmẹ hẹ nọvisunnu po nọviyọnnu etọn mẹho po. Otọ́ yetọn yin ahànnumunọ bo jo whẹndo lọ do to whenuena Ryan tindo owhe ẹnẹ. Ryan flin dọmọ: “Mama magbe dọ whédo mítọn dona zindonukọn to Jehovah sinsẹ̀n mẹ, podọ e yinuwa sọgbe hẹ gbemima enẹ po ahun etọn lẹpo po.”

“Di apajlẹ, Mama hẹn ẹn diun dọ mí ovi lẹ nọ duvivi nuyiwadomẹji dagbe tọn sọn hagbẹ mítọn lẹ dè,” wẹ Ryan dọ. “E ma nọ dike mí ni dogbẹ́ hẹ mẹhe Biblu dlẹnalọdo taidi ogbẹ́ ylankan lẹ gbede, vlavo to agun mẹ kavi to gbonu. E sọ zín pọndohlan he sọgbe lọ do ahun mítọn mẹ gando wepinplọn aihọn tọn go.” Dile etlẹ yindọ alọnu onọ̀ Ryan tọn tọn nọ saba ján bọ azọ́n etọn nọ hẹn agbọ́pé e, ehe ma glọnalina ẹn nado do ojlo owanyi tọn hia to ovi etọn lẹ mẹ gba. “E nọ jlo to whepoponu nado nọpọ́ hẹ mí bo dọho hẹ mí,” wẹ Ryan dọ. “Mẹplọntọ sọwhiwhenọ ṣigba nujikudonọ de wẹ ewọ yin, bo nọ wà nuhe go e pé lẹpo nado mọ dọ mí basi oplọn Biblu whẹndo tọn to gbesisọ mẹ. Na nuhe dù nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ, ‘gbejijo’ dẹn do nulẹnpọn etọn.”

To nulinlẹnpọndo ovu whenu etọn ji mẹ, Ryan mọ dọ mẹhe yinuwado gbẹzan ewọ po mẹdaho etọn lẹ tọn po ji to aliho sinsinyẹn mẹ hugan wẹ onọ̀ etọn, yèdọ mẹjitọ godoponọ de he yiwanna Jiwheyẹwhe bosọ yiwanna ovi etọn lẹ. Enẹwutu mì mẹjitọ Klistiani lẹ emi—vlavo mì yin alọwlemẹ kavi asuṣiọsi, vlavo alọwlemẹ mìtọn yin yisenọ kavi lala—mì ma gbọjọ to vivẹnudido mìtọn nado plọn ovi mìtọn lẹ mẹ na flumẹjijẹ kavi aliglọnnamẹ ojlẹ gli tọn lẹ wutu blo. To whedelẹnu, jọja delẹ, taidi visunnu duvanọ lọ, sọgan jo nugbo lọ do. Ṣigba eyin yé wá mọ vọ́mẹ na aihọn lọ bo mọ lehe e ylan sọ, yé sọgan lẹkọ. Mọwẹ, “gbẹtọ nugbonọ to zọnlinzin to walọ pipé etọn mẹ: dona tin na ovi etọn lẹ to godo etọn.”—Howhinwhẹn lẹ 20:7; 23:24, 25; Luku 15:11-24.

[Nudọnamẹ Odò Tọn]

[Apotin to weda 11]

Mẹjitọ Jesu Tọn He Jiwheyẹwhe de Lẹ

To whenuena Jehovah do Ovi etọn hlan nado yin jiji taidi gbẹtọvi, e yí sọwhiwhe do de mẹjitọ Jesu tọn lẹ. E jẹna ayidego dọ, e de asu po asi po whiwhẹnọ podọ budisi Jiwheyẹwhe tọ́ de he ma hẹn Jesu gble ṣigba he plọn ẹn Ohó Jiwheyẹwhe tọn gọna nujọnu-yinyin azọ́n sinsinyẹn wiwà po azọngban hinhẹndi po tọn. (Howhinwhẹn lẹ 29:21; Avigbè Jẹlemia Tọn 3:27) Josẹfu plọn azọ́n whlẹpipa tọn Jesu, podọ matin ayihaawe Josẹfu po Malia po biọ alọgọ Jesu he yin viplọnji lọ tọn to nukunpipedo ovi yetọn he pò lẹ go mẹ, ehe sọha yetọn yin e whè gbau ṣidopo.—Malku 6:3.

Hiẹ sọgan yí nukun homẹ tọn do pọ́n whẹndo Josẹfu tọn dile yé to azọ́nwa dopọ to Juwayi whenu nado wleawuna gbejizọnlin whemẹwhemẹ tọn lọ yì Jelusalẹm—yèdọ gbejizọnlin kilomẹtlu 200 tọn na yìyì po gigọ̀ po matin tẹnsẹnamẹnu egbezangbe tọn lẹ. E họnwun dọ, whẹndo he bẹ gbẹtọ ṣinẹnẹ kavi humọ hẹn dona basi tito dagbe na gbejizọnlin gaa mọnkọtọn. (Luku 2:39, 41) Mahopọnna avùnnukundiọsọmẹnu lọ lẹ, ayihaawe ma tin dọ Josẹfu po Malia po yọ́n pinpẹn dotẹnmẹ hundote ehelẹ tọn, bo nọ yí yé zan vlavo nado plọnnu ovi yetọn lẹ dogbọn nujijọ Biblu tọn he ko wayi lẹ dali.

To whenuena Jesu gbẹ́ tin to mẹjitọ etọn lẹ dè, e “whiwhẹ ede dai hlan” yé bosọ yí whepoponu do “to nukọnyi to nuyọnẹn mẹ, podọ to whinwhẹ́n mẹ, podọ to nukundagbe mẹ to Jiwheyẹwhe po gbẹtọ po dè.” (Luku 2:51, 52) Mọwẹ, Josẹfu po Malia po dohia dọ yé jẹ na jidide he Jehovah zedo yé mẹ. Apajlẹ dagbe nankọ die he yé zedai na mẹjitọ lẹ to egbehe!—Psalm 127:3.