Weta 7
Owanyi Tintan Enẹ Finfọndote!
EFESU
1. Hlan agun tẹwẹ wẹ̀ndomẹ tintan Jesu tọn yin yiyidohlan, podọ etẹwẹ e flin nugopọntọ lẹ?
WẸ̀NDOMẸ Jesu tọn tintan yin hlan agun lọ to Efesu, he to ojlẹ enẹ mẹ yin otò daho otọ̀pa tọn adọkunnọ de to Asia Pẹvi sẹpọ ageklo Patmos tọn. E degbena Johanu dọmọ: “Hlan angẹli agun he tin to Efesu tọn kanwe; Onu helẹ wẹ ewọ he tẹdo sunwhlẹvu ṣinawe lẹ go to adusilọ etọn mẹ, he to zọnlinzin to sika zogbantin ṣinawe ṣẹnṣẹn dọ.” (Osọhia 2:1) Dile e te do to wẹ̀ndomẹ ṣidopo diẹ lẹ mẹ, Jesu to ayidonugo mẹtọn dọn tofi do ninọmẹ de ji he do otẹn aṣẹ tọn etọn hia. E flin nugopọntọ lẹ to Efesu dọ mẹho lẹpo tin to nukunpedonugo mẹhihọ́ tọn etọn titi glọ podọ e to dogbapọnna agun lẹpo. Kaka jẹ ojlẹ mítọn mẹ, e to nukọnzindo nado yi tatọ-yinyin owanyinọ etọn zan, to mẹho lẹ họ́ bo gbọn dagbewiwà dali do yìn mẹhe nọ dogbẹ́ hẹ agun lọ lẹpo. Sọn ojlẹ de mẹ jẹ devo mẹ, e nọ jla tito agun lọ tọn lẹ do na hinhọ́n lọ ni sọgan to sisẹ́ dogọ zọnmii. Mọwẹ, Jesu wẹ Lẹngbọhọtọ Daho lọ do lẹngbọpó Jiwheyẹwhe tọn ji.—Matiu 11:28-30; 1 Pita 5:2-4.
2. (a) Onu dagbe tẹlẹ wẹ Jesu pa agun Efesu tọn na? (b) Ayinamẹ apọsteli Paulu tọn tẹwẹ mẹho Efesunu lẹ na ko setonuna?
2 Enẹgodo Jesu ze apajlẹ de dai na atọ́n to wẹ̀ndomẹ ṣinawe etọn lẹ mẹ dogbọn bibẹ ẹ jẹeji po hogbe zogbe mẹpipa tọn lẹ po dali. Hlan Efesunu lẹ, e tindo wẹ̀ndomẹ ehe: “Yẹn yọn azọn towe, magbọjẹ towe, homẹfa towe, podọ lehe hiẹ ma sọgan doakọnna mẹylankan lẹ do: bo ko sọ whle ye he dọmọ apọsteli wẹ ye lẹ pọn, bọ ye ma sọ yin mọ, bo sọ yi ye do mọ lalonọ: bo ko doakọnna, bo sọ fahomẹ, na oyin ṣie tọn wutu, bọ onu ma sọ ṣikọna we.” (Osọhia 2:2, 3) Owhe lẹ jẹnukọn, apọsteli Paulu ko gbẹnuna mẹho Efesu tọn lẹ dogbọn “ohla he dobu lẹ” dali, yedọ atẹṣitọ he nọ dotukla lẹngbọpó lọ lẹ, bo dọ na mẹho enẹlẹ nado “payi,” bo hodo apajlẹ numaṣikọna tọn etọn titi. (Owalọ lẹ 20:29, 31) Dile e ko yindọ Jesu pa ye na azọn po akọndonanu podọ na numaṣikọ yetọn po, yé na ko yi ayinamẹ enẹ zan.
3. (a) Nawẹ “apọsteli lalonọ lẹ” din nado klọ nugbonọ lẹ azan mítọn lẹ gbe gbọn? (b) Avase tẹwẹ Pita na dogbọn atẹṣitọ lẹ dali?
3 To azan Oklunọ tọn gbe ga, “apọsteli lalonọ lẹ” he “to onu agọ dọ nado dọn nuplọntọ lẹ do godo yetọn” sọawuhia. (2 Kọlintinu lẹ 11:13; Owalọ lẹ 20:30; Osọhia 1:10) Ye nọ mọ dagbe to sinsẹ̀n kinklan agọjẹdo ode awetọ lẹ mẹ, bo nọ dọ dọ Jiwheyẹwhe ma tindo agun de gba, bo nọ gbẹdai dọ Jesu mọ huhlọn Ahọluduta tọn yí to 1914. Yé hẹn dọdai lọ he tin to 2 Pita 3:3, 4 mẹ di: “Mẹvlẹtọ lẹ na wá po ovlẹ po to azan godo tọn mẹ, bo na to zọnlinzin to ojlo yede tọn mẹ, bo na to didọmọ, Fie wẹ opagbe gigọwá etọn tọn te; na sọn whenuena otọ́ mítọn lẹ ko damlọn, doponẹ wẹ onu popo te sọn whẹwhẹwhenu nudida tọn gbọn.”
4. (a) Nawẹ goyiyi po atẹṣiṣi mẹvlẹtọ lẹ tọn po sọawuhia gbọn? (b) Klistiani lẹ to egbehe nọ dohia dọ ye tindo ayiha dopolọ po Efesunu lẹ po dogbọn afọdide tẹ zize sọta nukundiọsọmẹtọ lalonọ lẹ dali?
4 Mẹvlẹtọ ehelẹ ṣiatẹ sọta linlẹn lọ he yin lilá yise yetọn tọn to gbangba. (Lomunu lẹ 10:10) Ye din alọgọ nukọntọ Mẹylọhodotọklisti tọn po alọgọ linlinwe lẹ po azọnwatẹn télévision tọn lẹ po tọn nado hẹn linlin lalo tọn lẹ gbayipe dogbọn hagbẹ dai tọn yetọn lẹ dali. Omẹ nugbonọ lẹ yawu doayi e go dọ hodidọ po walọyizan mẹklọtọ ehelẹ tọn po ma to nugbo dohia gba. Taidi Efesunu lẹ, Klistiani lẹ todin “ma sọgan doakọnna mẹylankan lẹ” gba, nalete yé de yé sẹ sọn agun yetọn lẹ mẹ.a
5. (a) Madogan tẹwẹ Jesu dọ dọ Efesunu lẹ tindo? (b) Hogbe tẹlẹ wẹ Efesunu lẹ dona ko flin?
5 Ṣigba todin, dile e basi do po agun atọ́n to ṣinawe lẹ mẹ po, Jesu zinnudo nuhahun nujọnu tọn de ji. E dọ hlan Efesunu lẹ dọmọ: “Ṣigba yẹn tindo onu de do ogo we, na hiẹ ko jo owanyi towe tintan dai.” (Osọhia 2:4) Yé ma dona ko gboawupo to whẹho ehe mẹ gba, na Paulu ko wlanwe hlan ye owhe 35 lẹ jẹnukọn, bo dọho do “owanyi daho [Jiwheyẹwhe tọn] ehe e do yiwanna mí” ji, podọ e dotuhomẹna ye dọmọ: “Mì yin mẹhodotọ Jiwheyẹwhe tọn di ovi yiwanna lẹ; bo nọ zinzọnlin to owanyi mẹ, yedọ dile Klisti yiwanna mí ga.” (Efesunu lẹ 2:4; 5:1, 2) Hugan mọ, hogbe Jesu tọn lẹ dona ko yin kinkan do ahun yetọn lẹ ji masunsunsẹ: “[Jehovah] Jiwheyẹwhe mítọn, [Jehovah] dopo wẹ, podọ hiẹ na yiwanna [Jehovah] Jiwheyẹwhe towe sọn ayiha towe lẹpo mẹ, podọ sọn alindọn towe lẹpo mẹ, podọ sọn nuyọnẹn towe lẹpo mẹ, podọ sọn huhlọn towe lẹpo mẹ.” (Malku 12:29-31) Efesunu lẹ ko hẹn owanyi tintan enẹ bu.
6. (a) Eyin mí ko tin to agun mẹ dẹn kavi yin omẹ yọyọ lẹ, owu po gbigbọ tẹ po wẹ mí dona họ́ míde sọta? (b) Etẹwẹ owanyi mítọn na Jiwheyẹwhe dona whan mí nado wà?
6 Eyin vlavo mí ko tin to agun lọ mẹ na whenu dindẹn kavi yin hagbẹ yọyọ lẹ, mí dona họ́ míde sọta owanyi mítọn tintan na Jehovah hinhẹnbu. Nawẹ hẹnbu ehe sọgan jọ gbọn? Mí sọgan jo dotẹnmẹ do na titẹdo agbasazọn mítọn go, ojlo nado din akuẹ susu mọ, kavi wezundido to godo na gbẹ̀dùdù ni lẹzun onu daho lọ to gbẹzan mítọn lẹ mẹ. Dogbọn mọ dali mí sọgan tin to lẹnpọn mẹ hlan onu agbasa tọn lẹ kakati ni yin onu gbigbọmẹ tọn lẹ. (Lomunu lẹ 8:5-8; 1 Timoti 4:8; 6:9, 10) Owanyi mítọn na Jehovah dona whan mí nado jla gbigbọ mọnkọtọn depope do bo ‘to ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn po dódó etọn po din whẹ,’ na mí nido sọgan ‘bẹplido agbanhọ mẹ na míde adọkun lẹ to olọn mẹ.’—Matiu 6:19-21, 31-33.
7. (a) Sinsẹ̀nzọn mítọn hlan Jehovah dona yin whinwhan dogbọn etẹ dali? (b) Etẹwẹ Johanu dọ dogbọn owanyi dali?
7 Mì gbọ na sinsẹ̀nzọn mítọn hlan Jehovah ni yin whinwhan to whepoponu dogbọn owanyi siso de na ẹn dali. Mì gbọ na mí ni tindo pinpẹn nutọn yinyọnẹn vivẹ de na nuhe Jehovah po Klisti po ko basi na mí lẹpo. Dile Johanu lọsu wlan do to nukọnmẹ: “Ehe mẹ wẹ owanyi te, e ma yindọ mílẹ yiwanna Jiwheyẹwhe gba, ṣigba dọ ewọ yiwanna mí bo sọ do Ovi etọn hlan nado yin oyẹsu na ylando mítọn.” Johanu zindonukọn nado dọ na mí dọmọ: “Jiwheyẹwhe wẹ owanyi; ewọ he to ninọ owanyi mẹ, to ninọ Jiwheyẹwhe mẹ, Jiwheyẹwhe sọ to ewọ mẹ.” Na mí ni ma gbọ na owanyi mítọn na Jehovah, na Oklunọ Jesu Klisti, podọ na Ohó ogbẹ̀nọ Jiwheyẹwhe tọn ni miọn gbede blo! Owanyi ehe mí sọgan dohia e ma yin to sinsẹ̀nzọn zohunhunnọ hlan Jiwheyẹwhe mẹ kẹdẹ gba ṣigba gbọn tonusisè hlan “osẹ́n he mí mọyi sọn ede, dọ ewọ he yiwanna Jiwheyẹwhe yiwanna mẹmẹsunnu etọn ga” dali.—1 Johanu 4:10, 16, 21; Heblu lẹ 4:12; pọn 1 Pita 4:8; Kọlọsinu lẹ 3:10-14; Efesunu lẹ 4:15 ga.
“Wàzọn Tintan”
8. Nawẹ Jesu dọ dọ Efesunu lẹ dona yinuwà do?
8 Efesunu enẹlẹ dona fọn owanyi he ye tindo dai lọ dote eyin ye ma jlo na pòale. Jesu dọ na ye: “Enẹwutu flin fie aijijẹ towe fọn sọn, na hiẹ ni lẹnvọjọ, bo sọ wàzọn tintan; yin e ma yin mọ, yẹn na wá dewe zandevie, bo na sọ họ̀n zogbantin towe sẹ sọn otẹn etọn mẹ, adavo hiẹ lẹnvọjọ.” (Osọhia 2:5) Nukun tẹwẹ Klistiani lẹ to agun Efesu tọn mẹ yi do pọn hogbe ehelẹ? Mí ma yọnẹn gba. Mí doto dọ ye na ko lẹnvọjọ bo tindo kọdetọn dagbe to owanyi yetọn na Jehovah finfọndote mẹ. Eyin ye ma wà mọ, whenẹnu lo zogban yetọn na yin ṣiṣi podọ zogbantin yetọn yin didesẹ. Ye na hẹn lẹblanulọkẹyi yetọn he yin nugbo lọ hinhẹn họ́nwun jẹgbonu tọn bu.
9. (a) Hogbe tulinamẹ tọn tẹwẹ Jesu tindo na Efesunu lẹ? (b) Nawẹ agun lẹ to azan Johanu tọn godo gboawupo nado hodo ayinamẹ Jesu tọn hlan Efesunu lẹ gbọn?
9 Etomọṣo, Jesu tindo hogbe tulinamẹ tọn ehe na Efesunu lẹ: “Ṣigba ehe wẹ hiẹ tindo, na hiẹ gbẹwanna owalọ Nikolaitani tọn lẹ he yẹn gbẹwanna ga.” (Osọhia 2:6) E whe gbahu ye gbẹwanna kinklan plọngiglọ tọn lẹ kẹdẹ dile Oklunọ Jesu Klisti gbẹwanna do. Ṣigba dile owhe lẹ to yìyì, agun susu lẹ gboawupo nado dotoai hlan hogbe Jesu tọn enẹ lẹ. Matin owanyi na Jehovah, na nugbo lọ, podọ na ode awetọ dekọtọn do dídí biọ zinvlu gbigbọmẹ tọn yetọn mẹ. Ye lẹzun kinklan do flinflin biọ plọngiglọ jlẹ̀dọtọ susu lẹ mẹ. Wekantọ “Klistiani” lẹ he ma tindo owanyi de na Jehovah dè yinkọ Jiwheyẹwhe tọn lọsu sẹ sọn alọnuwe Glẹki Biblu tọn lẹ mẹ. Matin owanyi ga jo dotẹnmẹ do na nuplọnmẹ Babilọni tọn lẹ po sinsẹ̀nnuplọnmẹ Glẹki tọn lẹ po, taidi olọnzodomẹ, lẹ̀wezomẹ, po Atọ̀n-to-dopomẹ po, to oyin sinsẹ̀n Klistiani tọn mẹ. Na ye ma tindo owanyi na Jiwheyẹwhe podọ na nugbo lọ wutu sọha suhugan enẹnọ he ylọ yede dọ Klistiani lẹ tọn doalọtena yẹwhehodidọ wẹndagbe Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn tọn. Ye wá lẹzun dududeji dogbọn hagbẹ nukọntọ ṣejannabi tọn de dali he wleawuna ahọluduta etọn titi tofi to aigba ji.—Yijlẹdo 1 Kọlintinu lẹ 4:8 go.
10. Etẹwẹ yin ninọmẹ sinsẹ̀n tọn lọ to Mẹylọhodotọklisti mẹ to 1918?
10 Whenuena whẹdida bẹjẹeji po owhé Jiwheyẹwhe tọn po to 1918, nukọntọ plọngiglọnọ Mẹylọhodotọklisti tọn lẹ ko to alọgọ gbangba tọn na hlan Wẹkẹ Whan I lọ, bo to tudohomẹna Katholiki lẹ po Plọtẹstan lẹ po to ada awe lẹ mẹ nado to ode awetọ hù. (1 Pita 4:17) Gbọnvona agun Efesu tọn he gbẹwanna nuhe plọngiglọ Nikolaitani tọn to bibasi, sinsẹ̀n Mẹylọhodotọklisti tọn lẹ ko yin gigọ po sinsẹ̀nnuplọnmẹ sọta ode awetọ, jẹagọdo Jiwheyẹwhe tọn lẹ po na whenu dindẹn, podọ nukọntọ yetọn lẹ ko kọnawudopọ hẹ aihọn lọ, he Jesu dọ dọ nuplọntọ etọn lẹ ma dona yin “apadewhe” na. (Johanu 15:17-19) Agun yetọn lẹ, na ye ma yọn hosọ Biblu tọn lọ he yin Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn wutu, ma yin zogbantin lẹ he to nugbo Owe wiwe lẹ tọn hẹn họ́nwun jẹgbonu gba, podọ hagbẹ yetọn lẹ ma yin apadewhe tẹmpli gbigbọmẹ tọn Jehovah tọn gba. Dawe (po yọnnu) nukọntọ yetọn lẹ po ma yin “sunwhlẹvu lẹ” gba ṣigba sọawuhia nado yin hagbẹ “dawe ylandonọ lọ tọn.”—2 Tẹsalonikanu lẹ 2:3; Malaki 3:1-3.
11. (a) Pipli Klistiani tọn tẹwẹ to aihọn mẹ to 1918 yi hogbe Jesu tọn hlan Efesunu lẹ do yizan mẹ? (b) Etẹwẹ hagbẹ Johanu tọn basi sọn 1919 sọyi?
11 Ṣigba, hagbẹ Johanu tọn lọ tọ́n sọn azan hunyanhunyan tọn he yin wẹkẹ whan tintan lọ tọn mẹ po owanyi de na Jehovah po podọ na nugbo lọ he whan ye nado wà sinsẹ̀nzọn hlan ẹn po zohunhun zogbe de po. Ye diọnukunsọ enẹnọ lẹ he tẹnpọn nado hẹn plọngiglọ biọ ye mẹ dogbọn dibla yí nukọntọ tintan Ogbẹ̀ Watch Tower tọn lọ, yedọ Charles T. Russell, do basi boṣiọ de na dali to oku etọn godo to 1916. Na ye mọ mẹplọnlọ yí dogbọn homẹkẹn lẹ po awusinyẹnnamẹnu lẹ po dali wutu, pipli Klistiani tọn ehe mọ whẹdida “a-wà-dagbe” tọn de yi sọn Oklunọ yetọn de po oylọ de po nado biọ ayajẹ etọn mẹ. (Matiu 25:21, 23) Ye doayi, to nukọnzinzindo nujijọ aihọn tọn lẹ tọn mẹ, podọ to numimọ yetọn titi lẹ mẹ, hẹndi “ohia lọ” tọn go he Jesu ko na nado do ohia ogo na tintin-tofi mayinukundomọ etọn to huhlọn Ahọluduta tọn mẹ. Sọn 1919 sọyi, ye zindonukọn nado tindo mahẹ to hẹndi dogọ dọdai daho Jesu tọn mẹ he yin: “Podọ yè nasọ dọ yẹwheho wẹndagbe ahọludu tọn he lẹ to aigba fininọ lẹpo mẹ na okunnu de hlan akọta lẹpo; whenẹnu wẹ opodo na wá.” (Matiu 6:9, 10; 24:3-14) Eyin owanyi yetọn na Jehovah ko gboawupo to alọpa de mẹ, e ko yin zodolanmẹna sọn ojlẹ enẹ mẹ sọyì.
12. (a) To plidopọ nukundeji de to 1922 tẹnmẹ, oylọ tẹwẹ yin lilá jẹgbonu? (b) Oyin tẹwẹ Klistiani nugbo lẹ kẹalọyi to 1931, podọ etẹ mẹ wẹ yé lẹnvọjọ sọn?
12 To plidopọ nukundeji de mẹ, he Klistiani 18 000 ehelẹ wá, to Cedar Point, Ohio, Etats-Unis d’Amérique, to 5 jẹ 13 septembre 1922, oylọ lọ yin didọjẹgbonu dọmọ: “Mì gọ̀ do aigba lọ ji, mì ovi Jiwheyẹwhe Ganhunupo tọn lẹ emi! . . . Aihọn dona yọnẹn dọ Jehovah wẹ Jiwheyẹwhe podọ Jesu Klisti wẹ Ahọlu ahọlu lẹ tọn po Oklunọ oklunọ lẹ tọn po. . . . Enẹwutu mì lá, mì lá, mì lá, Ahọlu lọ po ahọluduta etọn po.” Oyin họakuẹ Jehovah tọn yin zizedaga dogọ. To 1931 Klistiani ehelẹ he pli to plidopọ lọ mẹ to Columbus, Ohio, Etats-Unis d’Amérique, jaya nado kẹalọyi bo tindo oyin lọ he yin didohia dogbọn Jiwheyẹwhe dali to dọdai Isaia tọn mẹ—yedọ Kunnudetọ Jehovah Tọn Lẹ. (Isaia 43:10, 12) Po zinjẹgbonu etọn he yin 1er mars 1939 po, oyin linlinnamẹwe tintan agun lọ tọn tọn yin didiọ jẹ Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ Lọ Tọn he to Ahọluduta Jehovah Tọn Lá, bo gbọn mọ dali do do yẹyi tintan lọ ogo na Mẹdatọ mítọn po gandudu ahọlu tọn etọn po. Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ po owanyi yọyọ na Jehovah po, ko lẹnvọjọ sọn awugbopo dai tọn depope mẹ nado gbogbena bo ze oyin daho nukundeji Jehovah tọn po Ahọluduta etọn po daga.—Psalm 106:6, 47, 48.
Hlan “Ewọ He Gbawhan”
13. (a) Dona tẹwẹ to tepọn Efesunu lẹ eyin ye ‘gbawhan’? (b) Nawẹ Klistiani Efesunu lẹ na ‘gbawhan’ gbọn?
13 To godomẹ, dile e basi to wekanhlanmẹ etọn devo lẹ mẹ, Jesu dọn ayidonugo mẹtọn hlan gbigbọ Jiwheyẹwhe tọn taidi nuhe hẹn yọnẹn gbọn Jesu gblamẹ alemọyi lẹ na nugbonọ-yinyin. Hlan Efesunu lẹ, e dọmọ: “Ewọ he tindo otó ni sè onu he gbigbọ to didọ hlan agun lẹ lọ; Ewọ he gbawhan wẹ yẹn na na atin sinsẹ́n ogbẹ̀ tọn hlan nado dù, ehe tin to paladisi Jiwheyẹwhe tọn mẹ.” (Osọhia 2:7) Enẹnọ he tindo otó he nọ sènu lẹ na tindo ojlo vivẹ nado dotoai hlan wẹ̀ndomẹ tangan enẹ, to yinyọnẹn mẹ dọ e ma yin sọn Jesu lọsu titi de wẹ e wá sọn gba ṣigba sọn Oklunọ Nupojipetọ Jehovah lọsu de gbọn gbigbọ wiwe, kavi huhlọn yidowazọn Etọn gblamẹ. Nawẹ ye na ‘gbawhan’ gbọn? Dogbọn afọ Jesu tọn hihodo pẹkipẹki dali, he hẹn tenọgli etọn go kaka biọ oku mẹ bọ e sọgan dọmọ: “Mì deji; yẹn ko gbawhan aihọn tọn.”—Johanu 8:28; 16:33; pọn 1 Johanu 5:4 ga.
14. Etẹwẹ “paladisi Jiwheyẹwhe tọn” he Jesu dọho etọn dona ko yin?
14 Dile e ko yindọ ye ma tindo nukundido de nado nọgbẹ̀ to paladisi aigba tọn de mẹ, nawẹ e yin gbọn dọ Klistiani yiamisisadode lẹ, taidi Efesunu enẹlẹ, yin ahọsuna nado dù “atin sinsẹ́n ogbẹ̀ tọn . . . ehe tin to paladisi Jiwheyẹwhe tọn mẹ”? Ehe ma sọgan ko yin Paladisi hẹngọwá to aigba ji lọ gba, dile e ko yindọ Klistiani yiamisisadode 144 000 lẹ gọna enẹnọ he yin agun Efesu tọn lẹ, yin fifligọ sọn gbẹtọvi lẹ mẹ nado dugan po Lẹngbọvu lọ po, yedọ Jesu Klisti, to Osó Ziọni olọn tọn lọ ji taidi ovi gbigbọnọ lẹ. (Efesunu lẹ 1:5-12; Osọhia 14:1, 4) Nalete, hodidọ lọ tofi dona yin hlan lẹdo taidi jipa olọn mẹ tọn de he yin ogu etọn du dogbọn awhangbatọ ehelẹ dali. To finẹ, “to paladisi Jiwheyẹwhe tọn mẹ,” mọwẹ, to nukọn Jehovah lọsu titi tọn, awhangbatọ ehelẹ he ko yin jọmaku na to nukọnzindo nado nọgbẹ̀ kakadoi, dile e yin yẹdena tofi dogbọn atin sinsẹ́n ogbẹ̀ tọn dùdù yetọn dali.
15. Etẹwutu tulinamẹ Jesu tọn nado gbawhan fọn ojlo tangan dote na gbẹtọ susugege lọ todin?
15 Whelọnu lo etẹwẹ dogbọn godonọnamẹtọ nugbonọ aigba ji tọn he yin omẹ yiamisisadode 144 000 lẹ tọn dali? Gbẹtọ susugege Kunnudetọ azọnwahẹmẹtọ ehelẹ tọn to awhangba ga. Ṣigba todido yetọn sinai do bibiọ paladisi aigba ji tọn de mẹ ji, fie ye na nù sọn “otọ̀sisa osin ogbẹ̀ tọn mẹ” te bo mọ pọngbọ yi sọn “ama atin lẹ tọn” mẹ he yin dido to otọ̀sisa enẹ pa. (Osọhia 7:4, 9, 17; 22:1, 2) Eyin hiẹ yin dopo to pipli ehe mẹ, na hiẹ lọsu ga ni do owanyi zogbe towe na Jehovah hia bo duale sọn awhangbigba yise tọn lọ mẹ. Dogbọn mọ dali hiẹ sọgan mọ ayajẹ ogbẹ̀ madopodo tọn lọ yi to Paladisi aigba tọn lọ mẹ.—Yijlẹdo 1 Johanu 2:13, 14 go.
[Nudọnamẹ Odò Tọn]
a Na zẹẹmẹ whenuho tọn do awusọhia apọsteli lalonọ lẹ tọn ji, pọn weda 386-393 owe Comment raisonner à partir des Ecritures lọ tọn, he Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ zinjẹgbonu.
[Apotin to weda 36]
Mẹpipa Owanyinọ Hlan Jehovah po Ovi Etọn po
To ohanwe he yin zinjẹgbonu dogbọn omẹ Jehovah tọn lẹ dali to 1905 mẹ, sọha to whlaawe mẹ ohan he to Jesu pa lẹ tọn tin hugan sọha he to Jehovah Jiwheyẹwhe pa lẹ. To ohanwe 1928 tọn yetọn mẹ, sọha ohan he to Jesu zedaga lẹ tọn dibla yin dopolọ po sọha he to Jehovah zedaga lẹ tọn po. Ṣigba to ohanwe agọe tọn lọ mẹ he yin 1984 tọn, Jehovah yin gbegbona dogbọn sọha donu ẹnẹ ohan lẹ tọn dali hugan sọha he to Jesu pa lẹ tọn. Ehe tin to kọndopọ mẹ po hogbe Jesu titi tọn lẹ po he yin: “Otọ́ yin kiklo hú mi.” (Johanu 14:28) Owanyi na Jehovah dona tin to otẹn tintan mẹ, bo yin hihodo dogbọn owanyi siso na Jesu po pinpẹn nutọn yinyọnẹn hlan avọsinsan họakuẹ etọn po otẹn etọn po taidi Yẹwhenọ Daho po Ahọlu Jiwheyẹwhe tọn po dali.
[Apotin to weda 34]
Alọpa He Mẹ Jesu Nọ Namẹ Ayinamẹ Do
(po weta lẹ po wefọ lẹ po he yin Osọhia tọn)
Wẹndomẹ Aṣẹ Mẹpipa Nuhahun yin Vọjlado Dona he na
hlan nado na bẹjẹeji didohia po/kavi dekọtọn lẹ
Agun Ayinamẹ tọn hezeheze tulinamẹ
Efesu 2:1 2:2, 3 2:4 2:5, 6 2:7
Pagamu 2:12 2:13 2:14, 15 2:16 2:17
Tiatila 2:18 2:19 2:20, 21 2:24, 25 2:26-28
Filadẹlfia 3:7 3:8 — 3:8-11 3:12
Laodikea 3:14 — 3:15-17 3:18-20 3:21