Alọdlẹndonu Nuplọnwe Opli Gbẹzan po Lizọnyizọn po Tọn
5-11 MARS
NUHỌAKUẸ LẸ SỌN OHÓ JIWHEYẸWHE TỌN MẸ | MATIU 20–21
“Mẹdepope He Jlo Na Lẹzun Kiklo to Mì Ṣẹnṣẹn Dona Yin Lizọnyitọ Mìtọn”
nwtsty yẹdide lẹ
Ahimẹ
Ahi delẹ nọ tin to alitó dile e yin didohia tofi do. Nusàtọ lẹ nọ to nususu do aliji sọmọ bọ ali nọ ján taun. Mẹhe nọ nọ̀ otò lọ mẹ lẹ sọgan nọ yì họ̀ nuhe nọ yin zinzan to whégbè lẹ, ozẹ́n gọna kọfo agbán tọn he vẹakuẹ lẹ po onú-mú lẹ po. Na zomọ he nọ hẹn onú fá lẹ ma tin wutu, gbẹtọ lẹ dona nọ yì ahimẹ to azán lẹpo gbè nado yì họ̀nú. To finẹ, nuhọ̀tọ lẹ sọgan nọ sè linlin yọyọ lẹ sọn nusàtọ lẹ kavi mẹdevo lẹ dè, yọpọvu lẹ sọgan nọ daihun podọ azọ́nwatọ lẹ sọgan wá finẹ nado yin hihaya. Jesu gbọazọ̀nna mẹlẹ to ahimẹ bọ Paulu sọ dọ yẹwheho to finẹ. (Ow 17:17) To vogbingbọn mẹ, wekantọ po Falesi goyitọ lẹ po nọ jlo dọ yè ni doayi yé go bo dọnudo yé to nọtẹn gbangba tọn enẹlẹ.
nwtsty adà nupinplọn tọn lẹ do Mt 20:20, 21 ji
onọ̀ visunnu Zebede tọn lẹ tọn: Enẹ wẹ onọ̀ apọsteli Jakọbu po Johanu po tọn. Sọgbe hẹ kandai Malku tọn, Jakọbu po Johanu po wẹ dọnsẹpọ Jesu. Yewlẹ wẹ basi obiọ lọ ṣigba yé wàmọ gbọn onọ̀ yetọn, Salome, he na ko yin nafẹ Jesu tọn gblamẹ.—Mt 27:55, 56; Mk 15:40, 41; Joh 19:25.
dopo to adusilọ towe mẹ podọ awetọ to amiyọnlọ towe mẹ: Tofi, otẹn awe lọ lẹpo wẹ dlẹnalọdo gbégbò po aṣẹpipa po, amọ́ to paa mẹ, otẹn he nọ saba jẹna gbégbò hugan wẹ adusi mẹ.—Slm 110:1; Ow 7:55, 56; Lo 8:34.
nwtsty adà nupinplọn tọn lẹ do Mt 20:26, 28 ji
lizọnyitọ: Kavi “devizọnwatọ.” Biblu nọ saba yí hogbe Glẹki tọn lọ di·aʹko·nos zan nado dlẹnalọdo mẹhe ma nọ whleawu nado yí whiwhẹ do wadevizọn do mẹdevo lẹ tamẹ. Hogbe lọ yin yiyizan nado dlẹnalọdo Klisti (Lo 15:8), lizọnyizọnwatọ kavi devizọnwatọ Klisti tọn lẹ (1Kọ 3:5-7; Kol 1:23), devizọnwatọ lizọnyizọnwiwa tọn lẹ (Flp 1:1; 1Ti 3:8), gọna devizọnwatọ whégbè tọn lẹ (Joh 2:5, 9), po ahọluzọnwatọ lẹ po (Lo 13:4).
e ma yin nado yin lizọnyina gba, ṣigba nado yilizọn namẹ: Kavi “e ma yin nado yin devizọnwana, ṣigba nado wadevizọn namẹ.”
Onú Sisosiso Gbigbọmẹ Tọn Lẹ
nwtsty adà nupinplọn tọn do Mt 21:9 ji
Mí vẹ̀ we, whlẹn: To paa mẹ, “Hosanna.” Hogbe Glẹki tọn enẹ wá sọn hogbe Heblu tọn de mẹ he zẹẹmẹdo “mí vẹ̀ we, whlẹn” kavi “jaale, whlẹn.” Tofi, hogbe lọ yin yiyizan taidi vẹvivẹ na Jiwheyẹwhe na whlẹngán kavi na awhàngbigba; e sọgan yin lilẹdo “jaale, whlẹn.” To nukọn mẹ, e wá lẹzun hogbe odẹ̀ po pipà po tọn de. Hogbe Heblu tọn lọ yin mimọ to Slm 118:25 mẹ, ehe yin apadewhe Ohàn pipà tọn he nọ saba yin jiji to ojlẹ Juwayi tọn mẹ lẹ tọn. Enẹwutu, hogbe enẹlẹ na ko nọ saba wá ayiha mẹ to nujijọ enẹ whenu. Aliho dopo he mẹ Jiwheyẹwhe na gblọndo na odẹ̀ ehe nado whlẹn Visunnu Davidi tọn te wẹ gbọn finfọn ẹn sọnku dali. To Mt 21:42 mẹ, Jesu lọsu yihodọ sọn Slm 118:22, 23 mẹ nado dlẹnalọdo Mẹsia lọ.
Visunnu Davidi tọn: Hogbe ehelẹ dohia dọ gbẹtọgun lọ yọ́n kúnkan he mẹ Jesu wá sọn podọ taidi Mẹsia dopagbe lọ.
Jesu Yí Ovòtin de Zan Nado Plọnnumẹ Gando Yise Go
Ṣigba, naegbọn Jesu degbedo atin lọ nado fiọ? E de nuhewutu wẹ hia to gblọndo etọn mẹ dọmọ: “Nugbo wẹ yẹn dọna mì, eyin mì tindo yise bo ma tindo ayihaawe, e ma yin nuhe yẹn wà na ovòtin lọ kẹdẹ wẹ mì na wà gba, ṣigba eyin mì tlẹ dọna osó ehe dọ, ‘Sẹtẹn sọn fi bo yì ohù mẹ,’ e na jọ domọ. Podọ nudepope he mì biọ to odẹ̀ mẹ, eyin mì tindo yise, mì na mọyi.” (Matiu 21:21, 22) Gbọnmọ dali, ewọ to nuhe e ko dọ wayi gando yise go vọ́ dọ wẹ, enẹ wẹ yindọ yise sọgan sẹtẹnna osó de.—Matiu 17:20.
Enẹwutu, to whenue Jesu degbedo atin lọ nado fiọ, onú titengbe de plọnmẹ wẹ e te gando nuhudo lọ nado tindo yise to Jiwheyẹwhe mẹ go. E dọmọ: “Onú lẹpo he mì hodẹ̀ bo biọ, mì ni yise dọ mì ko mọyi wẹ nkọ, mì nasọ mọ yé yí.” (Malku 11:24) Nuplọnmẹ titengbe nankọ die na hodotọ Jesu tọn lẹpo! Ehe wá do gànmẹ taun, titengbe na apọsteli he na pehẹ whlepọn sinsinyẹn lẹ to madẹnmẹ. Ovòtin he fiọ lọ po nuplọnmẹ gando yise go lọ po sọ do nudevo hia ga.
Taidi ovòtin ehe, akọta Islaeli tọn tindo awusọhia oklọ tọn. Omẹ akọta ehe tọn lẹ tin to haṣinṣan alẹnu tọn de mẹ hẹ Jiwheyẹwhe, podọ yé na ko nọ dohia to nukunta dọ emi nọ yìn Osẹ́n etọn. Ṣigba, akọta lọ blebu ma tindo yise bo masọ nọ de sinsẹ́n dagbe lẹ tọ́n. Yé tlẹ gbẹ́ Visunnu Jiwheyẹwhe titi tọn dai! Enẹwutu, to whenue Jesu degbedo ovòtin he ma tindo sinsẹ́n lọ nado fiọ, e do nuhe na yin kọdetọn lọ na akọta he ma tindo sinsẹ́n bo masọ tindo yise ehe hia.
12-18 MARS
NUHỌAKUẸ LẸ SỌN OHÓ JIWHEYẸWHE TỌN MẸ | MATIU 22–23
“Nọ Yìn Gbedide Awe He Klohugan lọ Lẹ”
nwtsty adà nupinplọn tọn do Mt 22:37 ji
ahun: Eyin hogbe ehe yin yiyizan to yẹhiadonu-liho, e nọ saba dlẹnalọdo gbẹtọ-yinyin homẹ tọn blebu. Ṣigba, eyin e zọnpọ hẹ “alindọn” po “ayiha” po, e nọ saba tindo zẹẹmẹ tangan de bo nọ dlẹnalọdo linlẹn, ojlo, gọna numọtolanmẹ mẹde tọn. Hogbe atọ̀n he yin yiyizan lọ lẹ (ahun, alindọn po ayiha po) ma tindo zẹẹmẹ dopolọ gba; yé nọ yin yiyizan to aliho he gbloada taun de mẹ nado dohia jẹ obá he yiaga mẹ dọ dandannu wẹ e yin nado tindo owanyi sisosiso na Jiwheyẹwhe.
alindọn: Kavi “gbẹtọ-yinyin blebu.”
ayiha: Enẹ wẹ, nugopipe apọ̀nmẹ tọn lẹ. Mí dona nọ yí nugopipe apọ̀nmẹ tọn mítọn lẹ zan nado wá yọ́n Jiwheyẹwhe bo hẹn owanyi mítọn na ẹn siso deji. (Joh 17:3, Odò.; Lo 12:1) To hoyidọ ehe sọn De 6:5 mẹ, kandai dowhenu tọn Heblu tọn yí hogbe atọ̀n zan, enẹ wẹ ‘ahun, alindọn po huhlọn po.’ Etomọṣo, sọgbe hẹ kandai Matiu tọn he yin bibasi do Glẹkigbe mẹ, hogbe lọ “ayiha” wẹ yin yiyizan kakati nido yin “huhlọn.” Whẹwhinwhẹ́n susu wẹ na ko zọ́n bọ hogbe voovo do yin yiyizan. Tintan, to whenuena e yindọ Heblugbe dowhenu tọn ma tindo hogbe tangan de na “ayiha,” linlẹn lọ nọ saba tọ́n to hogbe he Heblugbe nọ yizan na “ahun” mẹ. Eyin hogbe ehe yin yiyizan to yẹhiadonu-liho, e nọ dlẹnalọdo gbẹtọ-yinyin homẹ tọn blebu, ehe bẹ nulẹnpọn, numọtolanmẹ, pọndohlan po mẹwhinwhàn mẹde tọn po hẹn. (De 29:4; Slm 26:2; 64:6; pọ́n adà nupinplọn tọn do ahun ji to wefọ ehe mẹ.) Na whẹwhinwhẹ́n ehe wutu, eyin kandai Heblu tọn yí hogbe lọ “ahun” zan to fide, Septante Glẹkigbe tọn nọ zan hogbe he sọzẹn hẹ ẹ lọ, enẹ wẹ “ayiha.” (Jen 8:21; 17:17; Hwh 2:10; Isa 14:13) Whẹwhinwhẹ́n devo he wutu Matiu na ko yí hogbe Glẹki tọn na “ayiha” zan kakati ni yin “huhlọn” to whenue e to hoyidọ sọn De 6:5 mẹ wẹ yindọ hogbe Heblugbe tọn he yin lilẹdo “huhlọn [kavi, “nugopipe,” Odò.]” sọgan bẹ huhlọn to agbasa-liho gọna nugopipe apọ̀nmẹ tọn hẹn. Depope he whẹho lọ yin, vogbingbọn ehe to hogbe Heblugbe po Glẹkigbe po tọn mẹ sọgan gọalọ nado yọ́n nuhe zọ́n bọ Wẹndagbe-kantọ lẹ ma yí hogbe dopolọ lẹ zan to whenue yé to hoyidọ sọn Deutelonomi mẹ.
nwtsty adà nupinplọn tọn do Mt 22:39 ji
Awetọ lọ: To Mt 22:37 mẹ, gblọndo tlọlọ Jesu tọn na Falesi lẹ yin kinkandai, amọ́ todin, Jesu yinukọn zẹ̀ kanbiọ tintan lọ go bo donù gbedide awetọ go (Le 19:18), nado plọnmẹ dọ gbedide awe lẹ tindo kanṣiṣa bosọ basi bladopọ Osẹ́n lọ blebu po Yẹwhegán lẹ po tọn.—Mt 22:40.
kọmẹnu: Hogbe Glẹkigbe tọn lọ na “kọmẹnu” (to paa mẹ, “mẹhe sẹpọ mẹ”) sọgan nọma zẹẹmẹdo mẹhe nọ nọ̀ fidopolọ hẹ mẹ lẹ kẹdẹ. E sọgan dlẹnalọdo mẹdepope he yè nọ wanu dopọ hẹ.—Luk 10:29-37; Lo 13:8-10.
nwtsty adà nupinplọn tọn do Mt 22:40 ji
Osẹ́n lọ . . . Yẹwhegán lẹ: “Osẹ́n lọ” to alọdlẹndo owe Biblu tọn lẹ bẹsọn Jenẹsisi yì Deutelonomi. “Yẹwhegán lẹ” to alọdlẹndo owe dọdai tọn lẹ to Owe-wiwe Heblu tọn lẹ mẹ. Ṣigba, eyin hodidọ awe ehelẹ yin yiyizan dopọ, e sọgan dlẹnalọdo Owe-wiwe Heblu tọn blebu.—Mt 7:12; 22:40; Luk 16:16.
plá do: To paa mẹ, hogbe Glẹkigbe tọn he zẹẹmẹdo “nado plá do” yin yiyizan tofi to yẹhiadonu-liho bo zẹẹmẹdo “nado ganjẹ e go; sinai do.” Gbọnmọ dali, Jesu to didohia dọ e ma yin Osẹ́n lọ he bẹ Gbedide Ao lẹ hẹn kẹdẹ wẹ sinai do owanyi ji gba, ṣigba Owe-wiwe Heblu tọn blebu.—Lo 13:9.
Onú Sisosiso Gbigbọmẹ Tọn Lẹ
nwtsty adà nupinplọn tọn do Mt 22:21 ji
nuhe yin Sesali tọn lẹ na Sesali: Gblọndo Jesu tọn tofi podọ to kandai he dọhodo nujijọ dopolọ go to Mk 12:17 po Luk 20:25 po mẹ kẹdẹ wẹ donù ahọluigbagán Lomu tọn go. “Nuhe yin Sesali tọn lẹ” bẹ ahọsusu na tòzọ́n he tohọluduta nọ wà lẹ hẹn gọna gbégbò po sisi he tindo dogbó po nina mẹhe to otẹn aṣẹpipa tọn mẹ lẹ.—Lo 13:1-7.
nuhe yin Jiwheyẹwhe tọn lẹ na Jiwheyẹwhe: Ehe bẹ sinsẹ̀n-bibasi ahundopo tọn, owanyi ahundopo tọn po tonusise mlẹnmlẹn mẹde tọn po hẹn.—Mt 4:10; 22:37, 38; Ow 5:29; Lo 14:8.
nwtsty adà nupinplọn tọn do Mt 23:24 ji
he nọ hú jẹhli sẹ̀ bo ka nọ ze kanklosọ́ mì: To kanlin he Islaelivi lẹ yọnẹn lẹ mẹ, jẹhli wẹ whè hugan bọ kanklosọ́ klohugan. (Le 11:4, 21-24) Jesu yí nuyijlẹdonugo ehe zan nado dohia dọ sinsẹ̀ngán lẹ nọ hú nuhe yé nọ nù lẹ na yé nikaa yin hinhẹnflu to aṣa-liho gbọn jẹhli dali, ṣigba yé nọ yí nukun pẹvi do pọ́n nuhe yin nujọnu hugan to Osẹ́n lọ mẹ lẹ, yèdọ nuyiwa de he taidi kanklosọ́ zize mì.
19-25 MARS
NUHỌAKUẸ LẸ SỌN OHÓ JIWHEYẸWHE TỌN MẸ | MATIU 24
“Gbọṣi Nukle to Gbigbọ-Liho to Azán Godo Tọn lẹ Mẹ”
it-1-F 112 huk. 10
Owanyi
Owanyi Sọgan Miọn. To whenue Jesu Klisti to nuhe na jọ to nukọn mẹ lẹ dọna devi etọn lẹ, e dohia dọ owanyi (a·gaʹpe) he susu mẹhe nọ sọalọakọ́n dọ emi yise to Jiwheyẹwhe mẹ lẹ tọn nọ dohia na miọn. (Mt 24:3, 12) Apọsteli Paulu dọ dọ, taidi ohia ojlẹ awusinyẹn tọn lẹ tọn, gbẹtọ lẹ na lẹzun “wanyina akuẹtọ.” (2Ti 3:1, 2) Enẹwutu, e họnwun dọ mẹde sọgan jẹ vọdona nujinọtedo walọ dagbe tọn lẹ ji bọ owanyi etọn sọgan wá miọn. Ehe dohia dọ ayihamẹlinlẹnpọn do Ohó Jiwheyẹwhe tọn ji bo nọgbẹ̀ sọgbe hẹ nujinọtedo Etọn lẹ yin nujọnu nado sọgan to vivẹnudo zọnmii nado wleawuna owanyi bo nọ do e hia.—Efe 4:15, 22-24.
w99 15/11 19 huk. 5
Be Hiẹ to Azọngban Towe Lẹpo Hẹndi Hlan Jiwheyẹwhe Ya?
5 Jesu Klisti dọ gando ojlẹ awusinyẹnnamẹ tọn mítọn go dọmọ: “Ṣigba le azán Noa tọn te, mọkẹdẹ wẹ wiwá Ovi gbẹtọ tọn na nọ. Na di to azán nẹlẹ mẹ he tin to osingigọ lọ nukọn yé to dùdù, bo to nùnù, bo to alọwle, bosọ to nina to alọwiwle mẹ, kakajẹ azán he gbè Noa biọ ohún mẹ, yé masọ yọnẹn kaka osingigọ do wá, bo plọ́ yé omẹ pó yì; mọkẹdẹ wẹ wiwá Ovi gbẹtọ tọn na nọ ga.” (Matiu 24:37-39) To jlẹkaji-ninọ mẹ, nudepope ma ylan to dùdù po nùnù po mẹ gba, podọ alọwle yin tito de heyin didoai gbọn Jiwheyẹwhe lọsu titi dali. (Gẹnẹsisi 2:20-24) Etomọṣo, eyin mí yọnẹn dọ yanwle he sọgbe gbẹzan tọn lẹ ko lẹzun ahunmẹdunamẹnu tangan mítọn, naegbọn hiẹ ma do hẹn ehe yin whẹho odẹ̀ tọn de? Jehovah sọgan gọalọna mí nado ze dagbenu Ahọluduta tọn lẹ do otẹn tintan mẹ, wà nuhe sọgbe, bosọ hẹn azọngban mítọn di hlan ẹn.—Matiu 6:33; Lomunu lẹ 12:12; 2 Kọlintinu lẹ 13:7.
Apọsteli lẹ Biọ Ohia De
E dọ dọ devi emitọn lẹ dona tin to aṣeji bo nọ họ́ali bosọ wleawudai. Jesu na apajlẹ devo nado zinnudo avase enẹ ji, bo dọmọ: “Mì yọ́n ehe dọ: Eyin whétọ lọ ko yọ́n ojlẹ he mẹ ajotọ lọ ja te to zánmẹ wẹ, e na ko gbọṣi nukle bo ma na dike yè ni gbò adó biọ owhé etọn gbè. Na ehe wutu, mìwlẹ lọsu, mì wleawudai, na ogàn he mẹ mì ma lẹn do wẹ Visunnu gbẹtọ tọn ja.”—Matiu 24:43, 44.
Onú Sisosiso Gbigbọmẹ Tọn Lẹ
nwtsty adà nupinplọn tọn do Mt 24:8 ji
awufiẹsa he taidi ajipanu tọn lẹ: To paa mẹ, hogbe Glẹkigbe tọn lọ to alọdlẹndo awufiẹsa sinsinyẹn he yè nọ mọ to vijiji whenu. Tofi, e to alọdlẹndo ayimajai, awufiẹsa po yajiji po to paa mẹ, amọ́ e sọ sọgan zẹẹmẹdo dọ taidi awufiẹsa ajipanu tọn lẹ, nuhahun po awufiẹsa he yè dọ dọdai etọn lẹ po na to jijideji, susudeji bosọ dẹn-to-aimẹ whẹpo nukunbibia daho he yin nùdego to Matiu 24:21 mẹ lọ nido bẹjẹeji.
nwtsty adà nupinplọn tọn do Mt 24:20 ji
to avivọ-whenu: Jikun sinsinyẹn, singigọ po fifá he nọ tin to ojlẹ ehe mẹ po nọ zọ́n bọ e nọ vẹawu nado zingbejizọnlin podọ nado mọ núdùdù po adọtẹn po.—Ẹzl 10:9, 13.
to Gbọjẹzangbe: To lẹdo delẹ mẹ taidi to Jude, osẹ́n he gando Gbọjẹzan go lẹ nọ zọ́n bọ e nọ vẹawu namẹ nado basi gbejizọnlin gaa lẹ podọ nado hẹn agbàn lẹ; humọ, họngbo tòdaho lọ tọn lẹ nọ gbọṣi susu to Gbọjẹzangbe.—Pọ́n Ow 1:12 po Nudọnamẹ Dogọ B12 po.
26 MARS–1er AVRIL
NUHỌAKUẸ LẸ SỌN OHÓ JIWHEYẸWHE TỌN MẸ | MATIU 25
“Mì Gbọṣi Nukle”
Onú Sisosiso Gbigbọmẹ Tọn Lẹ
Godoninọna Mẹmẹsunnu Klisti Tọn lẹ po Nugbonọ-Yinyin Po
7 To egbehe, mí tindo nukunnumọjẹnumẹ he họnwun do apajlẹ lẹngbọ lẹ po gbọgbọẹ lẹ po tọn lọ ji. Na nuhe dù mẹhe yin nùdego to apajlẹ lọ mẹ lẹ, “Visunnu gbẹtọ tọn” lọ, kavi Ahọlu lọ wẹ nọtena Jesu. Mẹhe yin yiylọdọ “mẹmẹsunnu ṣie” lẹ nọtena sunnu po yọnnu po he yin mẹyiamisisadode lẹ, yèdọ mẹhe na duahọlu hẹ Klisti to olọn mẹ lẹ. (Lom. 8:16, 17) “Lẹngbọ lẹ” po “gbọgbọẹ lẹ” po nọtena gbẹtọ voovo lẹ sọn akọta lẹpo mẹ. Omẹ ehelẹ ma yin mẹyiamisisadode. Etẹwẹ dogbọn ojlẹ he mẹ whẹdida lọ na wá aimẹ te dali? Whẹdida ehe na wá aimẹ sẹpọ vivọnu nukunbibia daho he na wá to madẹnmẹ lọ tọn. Podọ etẹwẹ dogbọn nuhewutu gbẹtọ lẹ na yin whẹdana taidi lẹngbọ kavi gbọgbọẹ dali? Owhẹ̀ he na yin didá na mẹdopodopo sinai do lehe yé yinuwa hẹ mẹmẹsunnu yiamisisadode Klisti tọn he pò to aigba ji lẹ do ji. Na opodo titonu ehe tọn ko sẹpọ pete wutu, mí dopẹ́ taun dọ Jehovah ko tá hinhọ́n do apajlẹ ehe ji na mí vudevude podọ do apajlẹ devo he tindo kanṣiṣa hẹ ẹ lẹ ji, ehe yin kinkandai to Matiu weta 24 po 25 po mẹ!
“Họntọn Ṣie Wẹ Mìwlẹ”
16 Eyin hiẹ tindo todido nado nọgbẹ̀ to aigba ji to Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn glọ, nawẹ hiẹ sọgan do haṣinṣan họntọnjihẹmẹ tọn he a tindo hẹ mẹmẹsunnu Klisti tọn lẹ hia gbọn? Mì gbọ mí ni gbadopọnna aliho atọ̀n poun. Tintan, gbọn mahẹ tintindo to azọ́n yẹwhehodidọ tọn mẹ po ahun lẹpo po dali. Klisti degbena mẹmẹsunnu etọn lẹ nado lá wẹndagbe lọ lẹdo aihọn pé. (Mat. 24:14) Ṣigba, e na vẹawuna pipotọ mẹmẹsunnu Klisti tọn egbezangbe tọn lẹ nado hẹn azọngban enẹ di eyin gbẹdohẹmẹtọ yetọn lẹngbọ devo lẹ ma gọalọna yé. Na nugbo tọn, whedepopenu he lẹngbọ devo lẹ doalọ to azọ́n yẹwhehodidọ tọn lọ mẹ, enẹ nọ dohia dọ yé to alọgọna mẹmẹsunnu Klisti tọn lẹ nado hẹn azọ́ndenamẹ vonọtaun yetọn di. Dile Klisti wà do, pipli afanumẹ nugbonọ nuyọnẹntọ lọ tọn nọ yọ́n pinpẹn nuyiwa họntọnjihẹmẹ tọn ehe tọn taun.
17 Aliho awetọ he mẹ lẹngbọ devo lẹ sọgan gọalọna mẹmẹsunnu Klisti tọn lẹ te wẹ nado nọgodona azọ́n yẹwhehodidọ tọn lọ to akuẹzinzan-liho. Jesu na tuli hodotọ etọn lẹ nado yí “mamọni mawadodo tọn” do jihọntọn. (Luku 16:9) Enẹ ma zẹẹmẹdo dọ mí sọgan yí akuẹ do họ̀ Jesu po Jehovah po nado lẹzun họntọn yetọn gba. Kakatimọ, eyin mí nọ yí nutindo agbasa tọn mítọn lẹ zan na nukọnyiyi Ahọluduta lọ tọn, mí nọ dohia “to wiwà po nugbo po mẹ” dọ mí yin họntọn Jesu tọn bosọ yiwanna ẹn, e ma yin to nùmẹ poun gba. (1 Joh. 3:16-18) Mí nọ do godonọnamẹ mọnkọtọn hia to akuẹzinzan-liho, to whenue mí doalọ to azọ́n yẹwhehodidọ tọn lọ mẹ, to whenue mí basi nunina akuẹ tọn nado nọgodona azọ́n plitẹnhọ gbigbá po nukunpipedo yé go po tọn, podọ to whenue mí basi nunina do nukọnyiyi azọ́n yẹwhehodidọ lẹdo aihọn pé tọn lọ tamẹ. Vlavo nunina mítọn sù kavi whè, ayihaawe ma tin dọ Jehovah po Jesu po nọ yọ́n pinpẹn nunina he mí basi po homẹhunhun po tọn taun.—2 Kọl. 9:7.
18 Aliho atọ̀ntọ he mẹ mímẹpo nọ dohia dọ mí yin họntọn Klisti tọn te wẹ nado kọngbedopọ hẹ anademẹ he mẹho agun tọn lẹ nọ na. Sunnu ehelẹ yin dide gbọn gbigbọ wiwe dali to anademẹ Klisti tọn glọ. (Efe. 5:23) “Mì nọ setonuna mẹhe to anadenanu to ṣẹnṣẹn mìtọn lẹ bo nọ litai,” wẹ Paulu wlan. (Heb. 13:17, NW) To whedelẹnu, e sọgan nọ vẹawuna mí nado setonuna anademẹ sinai do Biblu ji he mẹho agun tọn lẹ nọ na. Vlavo mí yọ́n awugbopo yetọn delẹ, bọ enẹ nọ zọ́n bọ mí nọ yí nukun pẹvi do pọ́n ayinamẹ yetọn lẹ. Etomọṣo, homẹ nọ hùn Klisti he yin Ota agun lọ tọn nado yí sunnu mapenọ ehelẹ zan. Enẹwutu, nukun he mí nọ yí do pọ́n aṣẹpipa yetọn nọ yinuwado haṣinṣan họntọnjihẹmẹ tọn he mí tindo hẹ Klisti ji tlọlọ. Eyin mí nọ de ayiha sọn awugbopo mẹho lẹ tọn ji, bo nọ hodo anademẹ yetọn lẹ po homẹhunhun po, enẹ na dohia dọ mí yiwanna Klisti.