Fie Wẹ Ali He A Ze Na Plan We Yì?

GBẸZAN mítọn taidi gbejizọnlin de, he bẹ nudide susu hẹn. Na nugbo tọn, nuyọnẹnnu wẹ e na yin nado yọ́n fie aliho de na planmẹ yì whẹpo do ze aliho lọ. Nudide he mẹdelẹ basi ko vẹna yé sinsinyẹn. Vlavo hiẹ lọsu ko zan hogbe ehelẹ pọ́n dọ, ‘Eyin n’ko yọnẹn wẹ, n’ma na ko dota e mẹ.’

Gbejizọnlinzintọ numimọnọ de na jlo nado yọ́n fie ali dopodopo yì. E sọgan pọ́n yẹdide alidohiamẹ tọn bo kanhose mẹhe jẹakọ hẹ lẹdo lọ ganji de. Matin ayihaawe, e na nọ doayi ohia alidohiamẹ tọn he e mọ to aliho lọ ji lẹ go. Ṣigba dile hiẹ to gbẹ̀zọnlin lọ zìn, nawẹ a sọgan yọ́n aliho dagbe hugan lọ gbọn? Gando akọta Islaeli hohowhenu tọn go, Jiwheyẹwhe dọ gbọn Mose gblamẹ dọmọ: “Ṣo yé do yin nuyọnẹntọ, dọ yé tunwun ehe, dọ yé do yí opodo godo yetọn tọn lẹnpọn!”—Deutelonomi 32:29.

Ayinamẹ Dagbe Hugan Lọ

Na nuhe dù gbẹ̀zọnlin lọ, e ma biọ dọ mí ni hanú gando opodo etọn go gba. Jiwheyẹwhe wẹ tin to otẹn dagbe hugan mẹ nado na ayinamẹ gbẹtọvi lẹpo gando ali dagbe hugan lọ go. E ko mọ aliho susu he ji gbẹtọvi lẹ gbọn, bo ko sọ doayi kọdetọn etọn lẹ go. Biblu dọmọ: “Aliho gbẹtọ tọn tin to nukọn OKLUNỌ tọn, e sọ to wiwà etọn lẹpo lẹnpọn.”—Howhinwhẹn lẹ 5:21.

Jehovah nọ hò mẹhe yiwanna ẹn lẹ tọn pọ́n. Gbọn Ohó etọn Biblu gblamẹ, e do aliho dagbe hugan lọ hia yé. Mí hia dọmọ: “Yẹn na plọn we, yẹn nasọ yí afọ towe do ali he ji hiẹ na gbọn: yẹn na yí nukun ṣie do dewé hẹ we.” Enẹwutu, whẹpo hiẹ nido ze ali depope, nuyọnẹnnu wẹ e na yin nado dín ayinamẹ Jehovah tọn dile Ahọlu Davidi Islaeli hohowhenu tọn wà do, mẹhe hodẹ̀ dọmọ: “Hẹn mi yọ́n aliho he ji yẹn na zinzọnlin gbọn.”—Psalm 32:8; 143:8.

Eyin hiẹ hodo anademẹ gbejizọnlin-basitọ numimọnọ dejidego de tọn, ayiha towe na jai bọ hiẹ na tindo numọtolanmẹ hihọ́ tọn. Hiẹ ma na hanú gando fie aliho lọ na plan we yì go gba. Davidi dín anademẹ Jehovah tọn bosọ hodo e. Taidi kọdetọn de, e tindo jijọho ahun mẹ tọn he yin zẹẹmẹ basina po hogbe vivi lẹ po to Psalm 23tọ he mẹsusu jẹakọ hẹ lọ mẹ. Davidi wlan dọmọ: “OKLUNỌ wẹ lẹngbọhọtọ ṣie; yẹn ma na gbọagba. E hẹn mi mlọnai to danji fie amamú kikọ te; e sọ plan mi yì agbàdo osin awumiọn tọn mẹ. E hẹn awuya ayiha ṣie: e sọ hẹn mi gbọn ali dodo tọn ji na oyín etọn wutu. Nugbo, eyin yẹn tlẹ to zọnlinzin gbọn agbàdo zinvlu gọ́ngọ́n tọn ṣẹnṣẹn, yẹn ma obu na di na oylan de: na hiẹ tin to dè e.”—Psalm 23:1-4.

Etẹwẹ Na Yin Opodo Yetọn?

Psalm-kàntọ de, he sọgan ko yin Asafi kavi dopo to kúnkan etọn lẹ mẹ, he zìn gbẹ̀zọnlin lọ, yigbe dọ afọ emitọn “ko blá fẹ́” sọn aliho he sọgbe lọ ji. Etẹwẹ jọ? E mọ kọdetọn dagbe mawadodonọ po danuwatọ lẹ tọn po bo whànwu “jijọho mẹylankan lẹ tọn.” To nukun etọn mẹ, e taidi dọ yé tin to “jijọho mẹ whepoponu.” Nuhe sọ ylan hugan lọ wẹ yindọ, psalm-kàntọ lọ jẹ ayihaawe tindo ji vlavo nuyọnẹnnu de wẹ e yin dọ ewọ ko de nado to hihodo aliho dodo tọn.—Psalm 73:2, 3, 6, 12, 13.

Enẹgodo, psalm-kàntọ lọ biọ fiwiwe Jehovah tọn mẹ bo lẹnnupọndo opodo mẹylankan lẹ tọn ji to odẹ̀ mẹ. “Yẹn . . . lẹn opodo yetọn pọ́n,” wẹ e dọ. E lẹnayihamẹpọn do kọdetọn dagbe mẹhe e to awuwhàn lẹ tọn ji. Etẹwẹ na yin opodo yetọn? E mọnukunnujẹemẹ dọ omẹ enẹlẹ tin to “ofi titlẹ́” kavi aigba he dídí de ji, podọ “obu daho wẹ yè do hù yé sudo.” Etẹwẹ dogbọn aliho he ji psalm-kàntọ lọ lọsu te dali? E yigbe dọmọ: “To godo hiẹ [Jehovah] nasọ yí mi do gigo mẹ.”—Psalm 73:17-19, 24.

Nulinlẹnpọndo kọdetọn nuyiwa mẹhe jẹ adọkun zogbe kavi to aliho he ma sọgbe mẹ lẹ tọn ji vọ́ jide na psalm-kàntọ lọ dọ ewọ tin to aliho he sọgbe lọ ji. E wá tadona lọ kọ̀n dọmọ: “Eyin yẹn tọn wẹ, e yọ́n na mi nado sẹpọ Jiwheyẹwhe.” Eyin mí nọ dọnsẹpọ Jehovah Jiwheyẹwhe to whepoponu, enẹ na hẹn ale he dẹn-to-aimẹ lẹ wá na mí.—Psalm 73:28.

‘Lẹn Omọ́ Towe Pọ́n’

Mí sọgan pannukọn nudide mọnkọtọn lẹ to egbehe. Azọ́n daho de kavi otẹn he yiaga de sọgan yin zizedonukọnna we, kavi hiẹ sọgan yin oylọ-basina nado kọnawudopọ to ajọ́ he na hẹn ale susu wá de mẹ. Na nugbo tọn, owù nọ saba tin to nuwiwa depope he mẹde ṣẹṣẹ bẹjẹeji mẹ. Eyin mọ wẹ, be e ma na yọ́n hugan nado lẹnnupọndo nuhe na yin kọdetọn nudide towe tọn ji whẹ́ ya? Kọdetọn tẹlẹ wẹ e sọgan hẹnwa? Be enẹ na biọ dọ a ni jo whẹndo towe do, bọ mọwiwà na hẹn ayimajai wá na alọwlemẹ towe kavi hiẹ lọsu ya? Be ehe na zọ́n bọ gbẹdido hẹ azọnwatọgbẹ́ towe lẹ kavi mẹhe a mọ to hotẹli lẹ po fidevo lẹ po na yinuwado jiwe to aliho agọ̀ mẹ ya? Gbọn nulinlẹnpọn ganji do omọ́ kavi aliho he tin to nukọnna we ji dali, hiẹ na penugo nado basi nudide nuyọnẹn tọn. Hodo ayinamẹ Sọlọmọni tọn he dọmọ: ‘Lẹn omọ́ towe pọ́n.’—Howhinwhẹn lẹ 4:26.

Mímẹpo na wà dagbe nado lẹnnupọndo ayinamẹ enẹ ji, titengbe jọja lẹ. Dẹpẹ de whé kasẹti video he e yọnẹn dọ e bẹ yẹdide he nọ fọ́n ojlo zanhẹmẹ tọn dote lẹ hẹn de. E dọ to video lọ pinpọn godo dọ, video lọ fọ́n ojlo zanhẹmẹ tọn dotena ẹn sọmọ bọ e yì galọtọ he tin to lẹdo etọn mẹ de dè. Taidi kọdetọn de, ahun po ayihadawhẹnamẹnu etọn po hoapa bọ e jẹ nuhà ji gando azọ̀n he e sọgan bẹ lẹ go. Nuhe jọ dego lọ pẹpẹ yin zẹẹmẹ basina to Biblu mẹ dole: “E sọ hodo e to afọdoponẹji, di oyìn he jei hùhù tẹnmẹ.” Lehe e na ko yọ́n dọ ewọ ni lẹnnupọndo kọdetọn lọ ji do sọ!—Howhinwhẹn lẹ 7:22, 23.

Nọ Dejido Ohia Alidohiamẹ Tọn lẹ Go

Mẹsusu wẹ na yigbe dọ e ma yin nuyọnẹnnu nado nọ gbẹkọ ohia alidohiamẹ tọn lẹ go. Ṣigba, e blawu dọ nuhe mẹhe to gbẹ̀zọnlin zìn delẹ nọ wà niyẹn eyin anademẹ he yin nina yé lẹ ma jẹ yetọn ji. Lẹnnupọndo apajlẹ Islaelivi delẹ tọn ji to ojlẹ Jẹlemia tọn mẹ. Akọta lọ pannukọn nudide de bọ Jehovah Jiwheyẹwhe na yé ayinamẹ dọmọ: “Kàn omọ́ji hoho lẹ biọ, fie aliho dagbe lọ te, bo nọ zinzọnlin to e mẹ.” Ṣigba omẹ ehelẹ dọ po tasinsinyẹn po dọ yé “ma to na zinzọnlin” to aliho enẹ mẹ gba. (Jelemia 6:16) Etẹwẹ yin kọdetọn atẹṣiṣi yetọn tọn? To 607 J.W.M., Babilọninu lẹ wá bo và tòdaho Jelusalẹm tọn sudo mlẹnmlẹn bosọ bẹ tòmẹnu etọn lẹ yì kanlinmọgbenu to Babilọni.

Kọgbigbẹ́ ohia alidohiamẹ tọn Jiwheyẹwhe tọn lẹ go ma na wà dagbe na mí gbede. Owe-wiwe dotuhomẹna mí dọmọ: “Yí ayiha towe do dotudo OKLUNỌ go; a dẹ́ hlan dewe tọn dali blo. Yọnẹn to aliho towe lẹpo ji, ewọ nasọ jlọ omọ́ towe.”—Howhinwhẹn lẹ 3:5, 6.

Delẹ to avase Jiwheyẹwhe tọn lẹ mẹ nọ taidi ohia nugbẹnamẹ tọn lẹ he nọ dọ “A Biọ E mẹ Blo.” Di apajlẹ, Biblu dọmọ: ‘A biọ omọ́ mẹylankan tọn mẹ blo, a sọ zinzọnlin to ali ylandonọ lẹ tọn ji blo.’ (Howhinwhẹn lẹ 4:14) Dopo to ali owùnọ ehelẹ mẹ wẹ dehe yin zẹẹmẹ basina to Howhinwhẹn lẹ 5:3, 4 mẹ dọmọ: “Na nùflo yọnnu jonọ tọn nọ kùn di owín, onù etọn sọ vivi hú amì. Ṣigba pòdo etọn vẹ́ di vivẹ́, e sọ dá di ohí nùawenọ.” Na mẹdelẹ, kọndopọ fẹnnuwiwa tọn—vlavo hẹ galọtọ de kavi hẹ mẹdevo depope—sọgan taidi awuvivinu. Ṣigba, kọgbigbẹ́ ohia “A Biọ E mẹ Blo” tọn he dona deanana nujinọtedo walọ dagbe tọn lẹ go sọgan dekọtọn do nugbajẹmẹji mẹ.

Whẹpo hiẹ nido ze aliho mọnkọtọn, kanse dewe dọ, ‘Fie wẹ ali ehe na plan mi yì?’ Eyin hiẹ yì agbọji vude bo lẹnnupọndo enẹ ji, mọwiwà sọgan ko pé nado glọnalina we nado ze aliho he na hẹn kọdetọn vẹadi lẹ wá. SIDA, asamẹzọ̀n devo lẹ, hòmimọ madonukun, hòdide, gbakija whẹndo tọn, po ayihadawhẹnamẹnu he hoapa po wẹ nọ gọ́ ali mẹhe gbẹkọ ohia alidohiamẹ tọn mọnkọtọn lẹ go tọn ji. Apọsteli Paulu do nuhe na yin opodo mẹhe nọ tindo mahẹ to fẹnnuwiwa mẹ lẹ tọn hia hezeheze. E dọ dọ yé “ma na dugu ahọludu Jiwheyẹwhe tọn.”—1 Kọlintinu lẹ 6:9, 10.

“Ehe Wẹ Aliho” Lọ

E nọ vẹawu to whedelẹnu nado yọ́n fie aliho de plan mí jei. Enẹwutu, lehe homẹ mítọn nọ hùn na mẹtọnhopọn owanyinọ po anademẹ họnwun Jiwheyẹwhe tọn lẹ po do sọ! “Ehe wẹ aliho [lọ],” wẹ Jehovah dọ, “mì zinzọnlin to e mẹ.” (Isaia 30:21) Etẹwẹ na yin opodo aliho he Jehovah to didohia mí lọ tọn? Dile etlẹ yindọ aliho lọ bó bosọ vẹawu, Jesu dọ dọ e nọ planmẹ yì ogbẹ̀ madopodo mẹ.—Matiu 7:14.

Yì agbọji vude bo lẹnnupọndo aliho he a ze lọ ji. Be dehe sọgbe lọ wẹ ya? Fie wẹ e plan we jei? Nọ biọ anademẹ Jehovah tọn to odẹ̀ mẹ. Nọ gbadopọnna ‘yẹdide alidohiamẹ tọn lọ,’ heyin Biblu. Hiẹ tlẹ sọgan mọ ẹn taidi dandannu nado dọnsẹpọ gbejizọnlin-basitọ numimọnọ he to vivẹnudo nado to zọnlinzin to aliho Jiwheyẹwhe tọn ji de. Gbọnmọ dali, eyin hiẹ mọdọ nuhudo tin nado basi diọdo, yawu wàmọ.

Homẹ gbejizọnlin-basitọ de tọn nọ hùn eyin e mọ ohia alidohiamẹ tọn he vọ́ jide na ẹn dọ ali he e ze lọ sọgbe. Eyin hiẹ gbeje gbẹzan towe pọ́n bo mọdọ aliho dodo tọn ji wẹ a to zọnlinzin gbọn, zindonukọn domọ. Ale daho hugan gbejizọnlin lọ tọn tin to yakẹ.—2 Pita 3:13.

Aliho lẹpo wẹ nọ planmẹ yì fide. Eyin hiẹ jẹ opodo aliho he a de lọ tọn, fie wẹ a na mọ dewe te? Ale de ma na tin to e mẹ eyin hiẹ nọte to finẹ bo to lewú dọ, ‘Oo, eyin n’ko yọnẹn wẹ, n’na ko ze aliho devo!’ Enẹwutu, whẹpo hiẹ nado de aliho devo, kanse dewe dọ, ‘Fie wẹ e na plan mi yì?’

[Apotin/Yẹdide to weda 26]

Fie Wẹ Nudide Towe Na Plan We Yì?

Jọja lẹ nọ saba hùndonuvo na mẹtẹnpọn po kọgbidinamẹ lẹ po nado tẹ́n nuhe yé lẹndọ e to zoji lẹ pọ́n. Ninọmẹ delẹ die.

◼ Mẹde sọgan dọna we dọ, “Eyin a yin sunnu nugbonugbo, gbọ́n siga ehe na pọ́n.”

◼ Mẹplọntọ he jlo dagbe towe de sọgan dotuhomẹna we nado doafọna wepinplọn dahodaho wehọmẹ alavọ tọn.

◼ Hiẹ yin oylọ-basina nado yì hùnwhẹ de tẹnmẹ fie ahàn sinsinyẹn podọ vlavo amasin adínọ lẹ na tin-to-aimẹ te.

◼ Mẹde sọgan na we ayinamẹ nado ze yẹdide po nudọnamẹ mẹdetiti tọn towe lẹ po do Internet ji.

◼ Hagbẹ de basi oylọna we nado pọ́n aihundida sinimọto tọn he bẹ danuwiwa kavi fẹnnuwiwa hẹn.

Eyin hiẹ wá pehẹ depope to ninọmẹ mọnkọtọn lẹ mẹ gbede, etẹwẹ a na wà? Be hiẹ na joawuna mẹtẹnpọn enẹ wẹ ya kavi hiẹ na yí sọwhiwhe do lẹnnupọndo kọdetọn etọn ji? Hiẹ na wà dagbe nado kanse dewe dọ: “Gbẹtọ sọgan hẹn miyọ́n to akọ́n etọn nù, bọ avọ̀ etọn ma na fiọ? Be mẹde sọgan hẹ akán miyọnawu ji, bọ afọ etọn ma na fiọ?”—Howhinwhẹn lẹ 6:27, 28.