Alọdlẹndonu Nuplọnwe Opli Gbẹzan po Lizọnyizọn po Tọn
© 2024 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
1er-7 JUILLET
NUHỌAKUẸ LẸ SỌN OHÓ JIWHEYẸWHE TỌN MẸ SALMU LẸ 57-59
Jehovah Nọ Hẹn Kẹntọ lẹ Jẹflumẹ
“Kaka Yì Awà He Dẹn Hugan Aigba Tọn lẹ Ji”
14 Stefani dekunnu po adọgbigbo po whẹpo kẹntọ etọn lẹ do hù i. (Owalọ 6:5; 7:54-60) “Homẹkẹn sinsinyẹn” de fọ́n to ojlẹ enẹ mẹ, podọ gbọnvona apọsteli lẹ, devi lẹpo wẹ gbàpe gbọn agbegbe Jude po Samalia tọn lẹ po ji. Ṣigba enẹ ma doalọtena azọ́n yẹwhehodidọ tọn gba. Filippi yì Samalia ‘nado dọyẹwheho Klisti tọn’ podọ e tindo kọdetọn dagbe susu. (Owalọ 8:1-8, 14, 15, 25) Humọ, Biblu dọmọ: “Mẹhe ko gbàpe na nukunbibia he fọ́n do Stefani ji wutu lẹ yì kaka Fenike po Kiplu po gọna Antioku, ṣigba yé ma nọ dọ ohó lọ na mẹdevo depope adavo na Ju lẹ kẹdẹ. Ṣigba, omẹ delẹ to yé mẹ sọn Kiplu po Silene po, wá Antioku bo jẹ hodọna mẹhe nọ do Glẹkigbe lẹ ji bosọ to wẹndagbe Oklunọ Jesu tọn lá.” (Owalọ 11:19, 20) To ojlẹ enẹ mẹ, homẹkẹn zọ́n bọ wẹndagbe Ahọluduta lọ tọn gbayipe.
15 To ojlẹ mítọn mẹ, onú mọnkọtọn de jọ to Union soviétique dai tọn mẹ. To owhe 1950 tọn lẹ gblamẹ, Kunnudetọ Jehovah tọn fọtọ́n susu wẹ yin bibẹ yì Sibérie. Na aṣẹpatọ lẹ bẹ yé do awà voovo lẹ ji wutu, wẹndagbe lọ gbọnmọ dali gbayipe to lẹdo daho enẹ mẹ. E na ko vẹawuna Kunnudetọ susu ehelẹ nado dohún na yede bo zingbejizọnlin yì lẹdo he dẹn na nudi kilomẹtlu 10000 enẹ mẹ nado lá wẹndagbe lọ! Ṣigba todin, aṣẹpatọ lẹ lọsu wẹ do yé hlan otò enẹ mẹ. Mẹmẹsunnu dopo dọmọ: “Taidi kọdetọn de, aṣẹpatọ lẹ lọsu wẹ hẹn ẹn yọnbasi na ahunjijlọnọ fọtọ́n susu lẹ nado plọn nugbo lọ to Sibérie.”
Onú Sisosiso Gbigbọmẹ Tọn Lẹ
“Mì Nọte Gligli, Masẹafọ”
16 Wleawuna ahun he nọte gligli de. Ahọlu Davidi dọ dọ owanyi emitọn na Jehovah ma na whàngo gbede whenue e jihàn dọmọ: “Ahun ṣie nọte gligli, Jiwheyẹwhe E.” (Salm. 57:7) Mílọsu gán tindo ahun he nọte gligli de bosọ deji mlẹnmlẹn do Jehovah go. (Hia Salmu lẹ 112:7.) Lẹnnupọndo lehe ehe gọalọna Bob he go mí donù wayi do ji. Whenue e sè dọ ohùn na yin zizedo alọji bo gán wá yin yiyizan eyin nuhudo etọn tin, e gblọn to afọdopolọji dọ, eyin whẹwhinwhẹ́n depope gán tin nado do ohùn na emi, emi na tlọ́n dotowhé lọ hadopo. To nukọn mẹ, Bob dọmọ: “N’yinuwa po nujikudo mlẹnmlẹn po, podọ n’ma dibu.”
17 Bob yinuwa po nujikudo po, na e ko basi nudide etọn nado nọte gligli ojlẹ dindẹn whẹpo e do yì dotowhé wutu. Tintan, e jlo na hẹn homẹ Jehovah tọn hùn. Awetọ, e yí sọwhiwhe do plọn nuhe Biblu po owe sinai do Biblu ji mítọn lẹ po dọ gando wiwe-yinyin ogbẹ̀ po ohùn po tọn go. Atọ̀ntọ, e kudeji dọ anademẹ Jehovah tọn lẹ hihodo na hẹn dona madopodo lẹ wá na emi. Mílọsu gán tindo ahun he nọte gligli de mahopọnna whlepọn he mí gán pannukọn lẹ.
8-14 JUILLET
NUHỌAKUẸ LẸ SỌN OHÓ JIWHEYẸWHE TỌN MẸ SALMU LẸ 60-62
Jehovah Nọ Basi Hihọ́na Mí
it-2-F 1089 huk. 9
Atọ̀họ̀
Nọ Yin Yiyizan to Yẹhiadonu-Liho. Mẹhe nọ yí yise po tonusise po do lẹhlan Jehovah dè lẹ nọ mọ hihọ́ nujọnu tọn, na Davidi jihàn dọmọ: “Hiẹ [Jehovah] wẹ fibẹtado ṣie, yèdọ atọ̀họ̀ gángán he nọ basi hihọ́na mi sọta kẹntọ.” (Slm 61:3) Mẹhe yọ́n nuhe oyín etọn zẹẹmẹdo bo tindo jidide to oyín enẹ mẹ bosọ nọ yí nugbonọ-yinyin do nọgodona oyín lọ lẹ ma do whẹwhinwhẹ́n depope nado dibu, na “atọ̀họ̀ gángán de wẹ oyín Jehovah tọn yin. Dodonọ nọ họ̀nwezun biọ e mẹ bo nọ mọ hihọ́.”—Hwh 18:10; yijlẹdo 1Sa 17:45-47 go.
it-2-F 1061 huk. 3
Gòhọ
“Gòhọ” sọ nọ yin yiyizan to yẹhiadonu-liho to ninọmẹ devo lẹ mẹ. Gòhọ mẹde tọn yin nọtẹn gbọjẹ tọn etọn podọ fie e gán mọ hihọ́ te sọn ninọmẹ aimẹ tọn voovo lẹ si. (Jen 18:1) Aṣa johẹmẹ tọn lẹ nọ zọ́n bọ jonọ lẹ nọ yọnẹn dọ eyin mẹde yí emi do gòhọ etọn mẹ, be mẹlọ na penukundo emi go bosọ na emi sisi. Enẹwutu, to whenue Osọhia 7:15 dọho gando gbẹtọ susugege lọ go bo dọ dọ Jiwheyẹwhe “na dlẹn gòhọ etọn do yé ji,” didọ e te dọ yé na mọ nukunpedomẹgo po hihọ́ po. (Slm 61:3, 4) Yẹwhegán Isaia basi zẹẹmẹ lehe Ziọni, yèdọ asi Jiwheyẹwhe tọn dona wleawudaina visunnu he e na ji lẹ do tọn. E yin bibiọ to e si nado “hẹn gòhọ [etọn] gblodeji dogọ.” (Isa 54:2) Gbọnmọ dali, e to kandlẹnna nọtẹn hihọ́ tọn lọ na ovi etọn lẹ.
Osẹ́n Jiwheyẹwhe Tọn lẹ Tin Na Alemọyi Mítọn
14 Osẹ́n Jiwheyẹwhe tọn ma nọ diọ gbede. To ojlẹ bẹwlu tọn he mẹ mí to gbẹnọ te ehelẹ, Jehovah yin osó he lodo de, bosọ tin sọn madopodo jẹ madopodo. (Psalm 90:2) E dọ gando ede go dọmọ: “Yẹn OKLUNỌ lọ ma [ko] diọ.” (Malaki 3:6) Nujinọtedo Jiwheyẹwhe tọn lẹ, dile yé yin kinkàndai to Biblu mẹ do, sọgan yin jide-dego mlẹnmlẹn—to ma taidi linlẹn gbẹtọvi tọn he ma lodo bo nọ to didiọ gbọzangbọzan lẹ. (Jakobu 1:17) Di apajlẹ, mẹhe nọ plọnmẹ walọyizan gbẹtọ tọn lẹ ko nọgodona ovi pinplọn alọ-vlẹkẹsẹ tọn na owhe susu, ṣigba delẹ to yé mẹ diọ linlẹn to godo mẹ bosọ yigbe dọ nuṣiwa de wẹ ayinamẹ yetọn yin. Nujinọtedo po anademẹ aihọn tọn lẹ po do whẹho ehe ji ma nọ nọ̀ onù dopo mẹ gba taidi dọ jẹhọn wẹ to yigọyigọ do na ẹn nkọtọn. Ṣigba, Ohó Jehovah tọn ma nọ sẹtẹn gba. Na owhe kanweko lẹ, Biblu ko wleawuna ayinamẹ do lehe yè na plọn ovi lẹ to owanyi mẹ do ji. Apọsteli Paulu wlan dọmọ: “Mì otọ́ emi, mì hẹn homẹgblena ovi mìtọn lẹ blo, ṣigba mì nọ plọn yé to hihò po hokọnamẹ Oklunọ tọn po mẹ.” (Efesunu lẹ 6:4) Lehe e vọ́ jide na mí do sọ nado yọnẹn dọ mí sọgan ganjẹ nujinọtedo Jehovah tọn lẹ go; yé ma na diọ gba!
Onú Sisosiso Gbigbọmẹ Tọn Lẹ
Nuagokun lẹ sọn Owe Awetọ Psalm lẹ Tọn Mẹ
62:11. Jiwheyẹwhe ma tindo nuhudo huhlọn tọn sọn asisa devo depope mẹ gba. Ewọ wẹ yin asisa huhlọn tọn. ‘Ewọ tọn wẹ huhlọn.’
AWUWIWLENA LIZỌNYIZỌN KUNNUDEGBE TỌN
Be A Nọ Dejido Aliho Nuyiwa Tọn Jehovah Tọn lẹ Go Ya?
7 Matin ayihaawe, mí kẹalọyi mlẹnmlẹn dọ Jehovah nọ wà nuhe sọgbe to whelẹponu. Amọ́, e gán nọ vẹawuna mí nado dejido gbẹtọvi he yin afọzedaitọ etọn lẹ go. Mí gán kanse míde eyin anademẹ Jehovah tọn lẹ wẹ mẹhe tindo aṣẹpipa jẹ obá de mẹ to titobasinanu etọn mẹ enẹlẹ nọ hodo nugbonugbo kavi yetọn titi. Mẹhe nọgbẹ̀ to ojlẹ Biblu tọn mẹ delẹ gán ko lẹn nudopolọ. Lẹnnupọndo apajlẹ he yin nùdego to hukan 3tọ mẹ lẹ ji. Hẹnnumẹ dawe he gbà osẹ́n Gbọjẹzan tọn lọ tọn de gán kanse eyin Mose kanhose Jehovah nugbonugbo whẹpo bọ kú-whẹ̀ lọ do yin didá. Podọ, họntọn Ulia Hetinu lọ tọn de gán ko wá tadona kọ̀n dọ Davidi yí otẹn he mẹ e te taidi ahọlu zan nado dapana yasanamẹ he e jẹna nugbonugbo lọ. Nugbo lọ wẹ yindọ mí ma gán dọ dọ mí dejido Jehovah go eyin mí ma dejido afọzedaitọ etọn aigba ji tọn lẹ go, enẹ wẹ, mẹhe go Jehovah dejido lẹ.
8 To egbehe, Jehovah nọ deanana adà aigba ji tọn titobasinanu etọn tọn gbọn “afanumẹ nugbonọ podọ nuyọnẹntọ lọ” gblamẹ. (Mat. 24:45) Taidi hagbẹ anademẹtọ owhe kanweko tintan whenu tọn, afanumẹ ehe nọ penukundo omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ go lẹdo aihọn pé, bo nọ na anademẹ mẹho agun tọn lẹ. (Hia Owalọ lẹ 16:4, 5.) Podọ, mẹho lẹ lọsu nọ hodo anademẹ lọ lẹ to agun lẹ mẹ. Mí nọ dohia dọ mí dejido aliho he mẹ Jehovah nọ wà nulẹ te go, eyin mí nọ setonuna anademẹ he titobasinanu etọn po mẹho lẹ po nọ na mí lẹ.
9 To whedelẹnu, e gán nọ vẹawuna mí nado kọngbedopọ hẹ nudide he mẹho lẹ basi. Di apajlẹ, to owhe agọe tọn lẹ mẹ, vọjlado ko yin bibasi gando agun po lẹdo delẹ po go. To ninọmẹ delẹ mẹ, mẹho lẹ ko biọ to wẹnlatọ lẹ si nado kọnawudopọ hẹ agun devo, na Plitẹnhọ Ahọluduta tọn mítọn lẹ nido nọ yin yiyizan to aliho dagbe hugan mẹ. Eyin yè biọ to mí si nado kọnawudopọ hẹ agun yọyọ de, e gán vẹawuna mí nado jo họntọn mítọn lẹ po whẹndo mítọn po do. Be mẹho lẹ nọ mọ anademẹ yí sọn Jiwheyẹwhe dè gando agun he mẹ wẹnlatọ dopodopo na yin didohlan go wẹ ya? Lala. Podọ, ehe gán zọ́n bọ e na vẹawuna mí nado hodo anademẹ he mí nọ mọyi lẹ. Amọ́, Jehovah nọ dejido mẹho lẹ go nado basi nudide mọnkọ lẹ, podọ mílọsu dona nọ dejido yé go.
10 Naegbọn mí dona nọ kọngbedopọ hẹ mẹho lẹ bo nọ nọgodona nudide he yé basi lẹ, etlẹ yin to whenue nudide enẹlẹ ma jẹ mítọn ji? Na mọwiwà nọ gọalọ nado hẹn pọninọ go to omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ ṣẹnṣẹn. (Efe. 4:2, 3) Agun lẹ nọ tindo kọdetọn dagbe eyin mẹlẹpo gbọn whiwhẹ dali kẹalọyi nudide he pipli mẹho lẹ tọn basi lẹ. (Hia Heblu lẹ 13:17.) Hú popolẹpo, mí nọ dohia Jehovah dọ mí dejido ewọ go, eyin mí nọ kọngbedopọ hẹ mẹhe e deazọ́nna nado penukundo mí go lẹ.—Owalọ 20:28.
15-21 JUILLET
NUHỌAKUẸ LẸ SỌN OHÓ JIWHEYẸWHE TỌN MẸ SALMU LẸ 63-65
“Owanyi Nugbo Towe Pọnte Hú Ogbẹ̀”
Mẹnu Wẹ Na Klan Mí sọn Owanyi Jiwheyẹwhe Tọn Go?
17 Nawẹ owanyi Jiwheyẹwhe tọn yin nujọnu na we sọ? Be numọtolanmẹ towe tin taidi Davidi tọn, mẹhe wlan dọmọ: “Na dagbewanyi towe yọ́n hú ogbẹ̀; nùflo ṣie na nọ pà we. Le wẹ yẹn na dona we do to ogbẹ̀ ṣie whenu: yẹn na nọ ze alọ ṣie daga to oyín towe mẹ.” (Psalm 63:3, 4) Na nugbo tọn, be nude tin he gbẹninọ to aihọn ehe mẹ sọgan namẹ he na yọnhugan nado duvivi owanyi po họntọnjihẹmẹ nugbo Jiwheyẹwhe tọn po ya? Di apajlẹ, be afọdidona agbasazọ́n dagbe de yọnhugan jijọho ayiha mẹ tọn po ayajẹ he nọ wá sọn haṣinṣan pẹkipẹki de tintindo hẹ Jiwheyẹwhe po mẹ wẹ ya? (Luku 12:15) Klistiani delẹ ko pannukọn nudide Jehovah gbigbẹdai kavi nado yin hùhù tọn. Enẹ jọ do Kunnudetọ Jehovah tọn susu go to opá yasanamẹ Nazi tọn lẹ mẹ to Wẹkẹ Whàn II whenu. Gbọnvona omẹ kleun delẹ, susu mẹmẹsunnu mítọn lẹ tọn wẹ de nado gbọṣi owanyi Jiwheyẹwhe tọn mẹ, bo tlẹ nọ jlo nado pannukọn okú eyin e lẹzun dandan. Mẹhe gbọn nugbonọ-yinyin dali gbọṣi owanyi etọn mẹ lẹ sọgan deji dọ yé na mọ sọgodo madopodo de yí sọn Jiwheyẹwhe dè, yèdọ nude he aihọn ma sọgan namẹ. (Malku 8:34-36) Ṣigba etlẹ sọ bẹ nususu hẹn hugan ogbẹ̀ madopodo.
18 Dile etlẹ yindọ e ma yọnbasi nado nọgbẹ̀ kakadoi matin Jehovah, tẹnpọn nado lẹnnupọndo lehe gbẹninọ kakadoi matin Mẹdatọ mítọn na taidi ji. E na yin ovọ́, bo ma na tindo lẹndai nujọnu tọn. Jehovah ko na azọ́n he nọ namẹ pekọ de omẹ etọn lẹ nado wà to azán godo tọn ehelẹ mẹ. Enẹwutu mí sọgan deji dọ Jehovah, heyin Lẹndainọ Daho lọ, na na mí ogbẹ̀ madopodo, he na bẹ onú dagbe he nọ fọnjlodotenamẹ lẹ hẹn nado plọn podọ nado wà. (Yẹwhehodọtọ 3:11) Mahopọnna lehe mí na plọnnu sọ to owhe fọtọ́n he ja lẹ mẹ, mí ma na mọdona ‘lehe adọkun, nuyọnẹn po oyọnẹn Jiwheyẹwhe tọn po siso sọ’ mẹ pọ́n mlẹnmlẹn gbede.—Lomunu lẹ 11:33.
“Nọ Dopẹ́ to Nulẹpo Mẹ”
Nuhe sọgbe taun wẹ e yin nado nọ do pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn hia Jiwheyẹwhe. Matin ayihaawe, a na ko nọ lẹnnupọndo nunina susugege he ewọ ko wleawu etọn na mí bosọ zindonukọn nado to nina mí to gbigbọ-liho podọ to agbasa-liho lẹ ji. (Deut. 8:17, 18; Owalọ 14:17) Ṣigba, kakati nado nọ lẹnnupọn na ojlẹ kleun de do dagbewà Jiwheyẹwhe tọn ji, lehe e na yọ́n do sọ dọ hiẹ ni nọ yí whenu do lẹnayihamẹpọn sisosiso do dona susu he Jiwheyẹwhe ko kọ̀n do hiẹ po mẹyiwanna towe lẹ po ji! Eyin a nọ lẹnayihamẹpọn do alọtútlú Mẹdatọ towe tọn ji, pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn towe na ewọ na jideji, podọ a nasọ kudeji dogọ dọ ewọ yiwanna we bosọ nọ yọ́n pinpẹn towe taun.—1 Joh. 4:9.
Nọ Lẹnayihamẹpọn Do Gbigbọnu lẹ Ji
7 Wehihia ma nọ biọ vivẹnudido susu, ṣigba ayihamẹlinlẹnpọn nọ biọ ayidonugo nujọnu tọn. Abajọ ayiha gbẹtọvi mapenọ lẹ tọn nọ yawu yì azọ́n he bọawu bo ma biọ vivẹnudido susu lẹ ji. Enẹwutu, ojlẹ dagbe hugan nado lẹnayihamẹpọn wẹ whenue onú ma ṣikọna we bọ a to lẹdo he to abọẹ de mẹ, fie ayihafẹsẹnamẹnu ma sù te. Psalm-kantọ lọ mọdọ ojlẹ he nọ yọ́n hugan nado lẹnayihamẹpọn wẹ whenue emi to nukle to adọzan emitọn ji to zánmẹ. (Ps. 63:6) Jesu he tlẹ tindo nugopipe apọ̀nmẹ tọn pipé de yọnẹn dọ ayihamẹlinlẹnpọn po dẹ̀hiho to lẹdo he to abọẹ de mẹ po nọ hẹn ale wá.—Luku 6:12.
Hodo Apajlẹ Jesu Tọn—Plọnmẹ po Owanyi Po
6 Homẹ nọ hùn mí nado dọho gando nuhe mí yiwanna lẹ go, podọ eyin mí wàmọ, gbẹtọ lẹ na doayi e go dọ awuya mí bọ mí sọ tindo ayajẹ. Ehe nọ jọ, titengbe eyin mí to hodọ gando mẹhe mí yiwanna de go. To paa mẹ, mí nọ to jejeji nado dọ nuhe mí yọnẹn gando mẹlọ go na mẹdevo lẹ. Mí nọ pà ẹ, nọ na ẹn sisi, bosọ nọ yiavunlọna ẹn. Mí nọ wàmọ, na mí jlo dọ mẹdevo lẹ ni yiwanna mẹlọ po jẹhẹnu etọn lẹ po dile mílọsu wà do.
Onú Sisosiso Gbigbọmẹ Tọn Lẹ
Be Hiẹ Nọ Miọnhomẹna Mẹdevo lẹ Ya?
E bọawu taun nado hẹn ohọ̀ de gble hugan nado gbá yọyọ de. Nunọwhinnusẹ́n dopolọ wẹ gando hodidọ mítọn go. Taidi gbẹtọvi mapenọ lẹ, mímẹpo wẹ tindo awugbopo mítọn lẹ. Ahọlu Sọlọmọni dọmọ: “Gbẹtọ nugbonọ de ma tin to aigba ji, he to dagbe wà bo ma waylan.” (Yẹwhehodọtọ 7:20) E nọ bọawu nado mọ awugbopo mẹdevo tọn lẹ bo hẹn ẹn gbọjọ gbọn hogbe whánsọmẹ tọn lẹ dali. (Psalm 64:2-4) To alọ devo mẹ, e nọ vẹawu nado hẹn hogbe mítọn lẹ yin dehe na jlọmẹdote.
AWUWIWLENA LIZỌNYIZỌN KUNNUDEGBE TỌN
ijwfq 51
Naegbọn Kunnudetọ Jehovah Tọn lẹ Gbẹ́ Nọ Dọhona Mẹhe Ko Dọ “N’Ma Tindo Ojlo” Lẹ?
Owanyi na Jehovah podọ na kọmẹnu lẹ wẹ nọ whàn Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ; enẹwutu e nọ vivi na yé nado lá owẹ̀n he to Biblu mẹ na mẹlẹpo, etlẹ yin mẹhe ko dọna yé wayi dọ “N’ma tindo ojlo” lẹ. (Matiu 22:37-39) Owanyi he mí tindo na Jiwheyẹwhe wẹ nọ zọ́n bọ mí nọ setonuna gbedide Visunnu etọn tọn “nado dekunnu mlẹnmlẹn.” (Owalọ lẹ 10:42; 1 Johanu 5:3) Nado wà ehe, mí nọ hẹn owẹ̀n Jiwheyẹwhe tọn jẹ mẹlẹ dè hugan whladopo kẹdẹdile yẹwhegán hohowhenu tọn Jiwheyẹwhe tọn lẹ wà do. (Jelemia 25:4) Na mí yiwanna kọmẹnu mítọn lẹ wutu, mí nọ tẹnpọn nado lá owẹ̀n gbẹwhlẹngán tọn lọ, enẹ wẹ “wẹndagbe Ahọluduta lọ tọn” na mẹlẹpo, etlẹ yin mẹhe ko dọ wayi dọ emi ma tindo ojlo lẹ.—Matiu 24:14.
Mí nọ saba doayi e go dọ eyin mí lẹkọyi owhé he gbè mẹdepope ma do ojlo hia te dai lẹ, mẹlẹ nọ wá tindo ojlo. Pọ́n whẹwhinwhẹ́n atọ̀n ehelẹ:
Mẹlẹ nọ sẹtẹn.
Mẹdevo lẹ he to owhé lọ gbè nọ tindo ojlo to owẹ̀n mítọn mẹ.
Mẹlẹ nọ wá diọ. Nujijọ aihọn tọn lẹ, kavi ninọmẹ mẹdetiti tọn lẹ nọ zọ́n bọ mẹdelẹ nọ wá “yọnẹn dọ yé tindo nuhudo gbigbọmẹ tọn lẹ” bo nọ tindo ojlo to owẹ̀n Biblu tọn mẹ. (Matiu 5:3) Mẹdelẹ he tlẹ jẹagọdo mí gán wá diọ sọn ahun mẹ, kẹdẹdile e yin do to whẹho apọsteli Paulu tọn mẹ.—1 Timoti 1:13.
Etomọṣo, mí ma nọ hẹn mẹde po huhlọn po nado sè owẹ̀n mítọn. (1 Pita 3:15) Mí yọnẹn dọ, to whẹho sinsẹ̀n-bibasi tọn mẹ, mẹdopodopo wẹ na basi nudide etọn titi.—Deutelonomi 30:19, 20.
22-28 JUILLET
NUHỌAKUẸ LẸ SỌN OHÓ JIWHEYẸWHE TỌN MẸ SALMU LẸ 66-68
Jehovah Nọ Hẹn Agbàn Mítọn Egbesọegbesọ
Nawẹ Jehovah Nọ Na Gblọndo Odẹ̀ Mítọn lẹ Tọn Gbọn?
15 To paa mẹ, odẹ̀ mítọn lẹ ma nọ mọ gblọndo to aliho ayidego tọn lẹ mẹ. Amọ́ gblọndo he mí nọ mọ lẹ nọ yin nuhe mí do hudo etọn pẹẹ nado to nugbonọ yin zọnmii na Otọ́ olọn mẹ tọn mítọn. Enẹwutu, nọ to aṣeji gando gblọndo he Jehovah nọ na na odẹ̀ towe lẹ go. Mẹmẹyọnnu Yoko mọdọ Jehovah ma to gblọndo na na odẹ̀ emitọn lẹ, amọ́ e jẹ kandai nuhe e biọ Jehovah lẹ tọn basi ji. To ojlẹ de godo, e vọ́ dogbapọnna kandai etọn bo doayi e go dọ Jehovah ko na gblọndo na suhugan odẹ̀ etọn lẹ tọn, etlẹ yin na delẹ he e masọ flin ba. Sọn ojlẹ de mẹ jẹ devo mẹ, e yọ́n dọ mí ni nọ yiagbọji bo nọ lẹnnupọndo lehe Jehovah to gblọndo na na odẹ̀ mítọn lẹ do ji.—Salm. 66:19, 20.
w10-F 1/12 23 huk. 6
Nọ Hò Mẹjitọ Godoponọ lẹ Tọn Pọ́n
Jehovah gbọdo kandai ohàn kavi salmu wiwe lẹ tọn, ehe Islaelivi lẹ na nọ ji to sinsẹ̀n-bibasi whenu. Yí nukun homẹ tọn do pọ́n lehe ohàn gbọdo ehelẹ jiji na nọ na tuli Islaelivi he yin asuṣiọsi po tọṣiọvi lẹ po do sọ bosọ nọ flinnu yé dọ Jehovah yin “otọ́” podọ “whẹdatọ” yetọn he na hẹn kọgbọ wá na yé. (Slm 68:5; 146:9) Mílọsu gán nọ dọ ohó tulinamẹ tọn lẹ na mẹjitọ godoponọ de, ehe e na nọ flin na owhe susu. Dile etlẹ yindọ e ko yì owhe 20 he otọ́ numimọnọ de dọho tulinamẹ tọn na Ruth he yin mẹjitọ godoponọ de, e gbẹ́ nọ flin hogbe ehelẹ bọ yé nọ whàn ẹn taun. Otọ́ lọ dọna ẹn dọmọ: “A jẹna pipà taun na visunnu towe awe he a to pinplọn whẹ́n lẹ. Zindonukọn domọ.” Ruth dọmọ: “Nuhe e dọ enẹlẹ sisè yinuwado ji e taun.” Na nugbo tọn, hogbe tulinamẹ tọn lẹ taidi amasin bo gán wà dagbe na mẹjitọ godoponọ de hugan nuhe mí gán lẹn. (Howhinwhẹn lẹ 15:4) Be a gán lẹnnupọndo pipà ahundopo tọn he a gán na mẹjitọ godoponọ de do adà de he mẹ e to dagbe wà te ji ya?
Otọ́ Tọṣiọvi lẹ Tọn
“OTỌ́ tọṣiọvi [lẹ] tọn, . . . wẹ Jiwheyẹwhe to fininọ etọn wiwe mẹ.” (Psalm 68:5) Hogbe gbọdo enẹlẹ plọn mí onú titengbe de gando Jehovah Jiwheyẹwhe go—enẹ wẹ yindọ, e nọ doayi nuhudo mẹhe to alọgọ dín lẹ tọn go. Lehe onú ovi he mẹjitọ etọn de kú tọn nọ duahunmẹna ẹn sọ yin mimọ gblegede to Osẹ́n he e na Islaelivi lẹ mẹ. Mì gbọ mí ni lẹnnupọndo alọdlẹndonu tintan he Biblu basi gando “tọṣiọvi” lẹ go to Eksọdusi 22:22-24 mẹ ji.
Jehovah to Alọgọna We Nado Tindo Kọdetọn Dagbe
17 Hia Salmu lẹ 40:5. Yanwle osó-hẹtọ́ de tọn wẹ nado yì aga pete osó lọ tọn. Amọ́, ofi voovo delẹ tin he e gán nọte bo duvivi onú dagbedagbe he e mọ lẹ tọn te dile e to osó lọ fán. To aliho dopolọ mẹ, nọ de whenu dovo sọn ojlẹ de mẹ jẹ devo mẹ nado lẹnnupọndo lehe Jehovah ko hẹn we tindo kọdetọn dagbe do ji, etlẹ yin whenue a to akọndona nuhahun de. To vivọnu azán dopodopo tọn, nọ kanse dewe dọ: ‘Aliho tẹ mẹ wẹ n’mọ dona Jehovah tọn te to egbehe? Dile etlẹ yindọ whlepọn lọ ma ko doalọte, nawẹ Jehovah to alọgọna mi nado doakọnna ẹn gbọn?’ Pọ́n eyin a gán doayi e whè gbau onú dopo go he Jehovah wà nado gọalọna we.
Onú Sisosiso Gbigbọmẹ Tọn Lẹ
Nuagokun lẹ sọn Owe Awetọ Psalm lẹ Tọn Mẹ
68:18—Mẹnu lẹ wẹ yin ‘nunina to wunmẹ gbẹtọ tọn mẹ lẹ’? Yé yin sunnu lẹ sọn mẹhe ko yin wiwle taidi kanlinmọ to awhàngbigba Aigba Pagbe tọn lọ whenu lẹ mẹ. To godo mẹ, sunnu mọnkọtọn lẹ wá yin dide nado gọalọna Levinu lẹ to azọ́n yetọn mẹ.—Ẹzla 8:20.
29 JUILLET–4 AOÛT
NUHỌAKUẸ LẸ SỌN OHÓ JIWHEYẸWHE TỌN MẸ SALMU LẸ 69
Salmu lẹ 69 Dọ Nuhe Na Jọ Do Jesu Go Delẹ
Yé Donukun Mẹsia Lọ
17 Mẹsia lọ na yin wangbẹna matin whẹwhinwhẹ́n. (Ps. 69:4) Apọsteli Johanu yihodọ sọn Jesu dè dọmọ: “Eyin yẹn ma ko wà azọ́n he mẹdevo depope ma ko wà lẹ to ṣẹnṣẹn [gbẹtọ lẹ tọn] wẹ, yé ma na ko tindo ylando de; ṣigba, todin, yé ko mọ bosọ gbẹwanna yẹn po Otọ́ ṣie po ga. Ṣigba, na ohó he yin kinkandai to Osẹ́n yetọn mẹ nido sọgan yin hinhẹndi wutu wẹ dọ, ‘Yé gbẹwanna mi matin whẹwhinwhẹ́n de.’” (Joh. 15:24, 25) “Osẹ́n” lọ nọ saba zẹẹmẹdo Owe-wiwe lẹ blebu. (Joh. 10:34; 12:34) Owe Wẹndagbe tọn lẹ dohia dọ Jesu yin wangbẹna titengbe gbọn sinsẹ̀ngán Ju lẹ dali. Humọ, Klisti dọmọ: “Aihọn lọ ma tindo whẹwhinwhẹ́n de nado gbẹwanna mìwlẹ gba, ṣigba yẹn wẹ e gbẹwanna, na yẹn dekunnu gando e go dọ azọ́n etọn lẹ yin ylankan wutu.”—Joh. 7:7.
Yin Zohunhunnọ Na Sinsẹ̀n-Bibasi Nugbo
7 Nujijọ de he wá aimẹ to gbẹzan Jesu tọn mẹ do zohunhun he e tindo hia hezeheze. Bẹjẹeji lizọnyizọn etọn tọn to ojlẹ Juwayi owhe 30 W.M. wẹ nujijọ lọ wá aimẹ. Jesu po devi etọn lẹ po wá Jelusalẹm bo mọ “mẹhe to oyìn lẹ, lẹngbọ lẹ po apoe lẹ po sà . . . gọna akuẹṣẹtọ lẹ to aisinnu yetọn lẹ ji” to tẹmpli mẹ. Etẹwẹ Jesu wà, podọ nawẹ ehe yinuwado devi etọn lẹ ji gbọn?—Hia Johanu 2:13-17.
8 Nuhe Jesu wà bo dọ to nujijọ lọ whenu hẹn devi lẹ nado flin hogbe dọdai tọn he to ohàn Davidi tọn de mẹ dọmọ: ‘Zohunhun ohọ̀ towe tọn dù mi pó.’ (Ps. 69:9) Etẹwutu yé flin hogbe ehelẹ? Na mẹhe tindo zohunhun na sinsẹ̀n-bibasi nugbo kẹdẹ wẹ sọgan wà nuhe bẹ owù mọnkọtọn hẹn. To popolẹpo mẹ, nukọntọ tẹmpli tọn lẹ—yèdọ yẹwhenọ lẹ, wekantọ lẹ, po mẹdevo lẹ po—wẹ to godona ajọwiwa mẹhodu tọn he to yìyì to finẹ. Gbọn tito yetọn didegbà po alọdidotena ẹn po dali, Jesu to ede hẹn zun kẹntọ nukọntọ sinsẹ̀n tọn ojlẹ etọn mẹ tọn lẹ. Dile devi lẹ mọnukunnujẹ nujijọ lọ mẹ do, ‘zohunhun he e tindo na ohọ̀ Jiwheyẹwhe tọn,’ kavi zohunhun etọn na sinsẹ̀n-bibasi nugbo, họnwun hezeheze. Ṣigba, etẹwẹ zohunhun zẹẹmẹdo? Kanṣiṣa tẹwẹ e tindo po niyaniya-yinyin po?
g95-F 22/10 31 huk. 4
Be Flumẹjijẹ Gán Hùmẹ Ya?
Mẹdelẹ dọ dọ flumẹjijẹ yin dopo to nuhe yidogọna okú Jesu tọn lẹ mẹ, na dọdai Biblu tọn de dọ gando e go dọ: “Vlẹko ko hẹn ahun ṣie hoapa bọ alán lọ ma sọgan kú.” (Salmu lẹ 69:20) Be mí dona mọnukunnujẹ hogbe ehelẹ mẹ to aliho tlọlọ tọn mẹ wẹ ya? Ehe yọnbasi, na whẹpo Jesu do kú, e mọ awufiẹsa susu to agbasa-liho podọ to numọtolanmẹ-liho ga. (Matiu 27:46; Luku 22:44; Heblu lẹ 5:7) Humọ, flumẹjijẹ Jesu tọn gán ko zọ́n bọ “ohùn po osin po” tọ́njẹgbonu to whenue yè sọ́ ẹ owhàn to okú etọn godo tlolo. Eyin ahun kavi okàn tangan he mẹ ohùn nọ sà gbọn de là, ohùn gán sà biọ akọ́nnu kavi apò de he nọ lẹdo ahun mẹ. Eyin fidepope tọ́n to ofi awe ehelẹ go, nuhe taidi “ohùn po osin po” gán sà jẹgbonu.—Johanu 19:34.
it-2-F 600 huk. 1
Nudido
Dọdai yin didọ gando Mẹsia lọ go dọ yè na na ẹn “nudido” do núdùdù tẹnmẹ. (Slm 69:21) Dọdai ehe mọ hẹndi, na whẹpo Jesu Klisti do yin whiwhè do núgo, yè na ẹn ovẹn he yè flusọ́ po vivẹ́ po nado nù. Amọ́, whenue e dọ́ ovẹn flusọ́ he sọgan ko yin awuwlena nado de awufiẹsa etọn pò enẹ pọ́n godo, e gbẹ́ nado nù. To whenue Matiu (27:34) to kandai basi gando hẹndi dọdai ehe tọn go, e zan hogbe Glẹkigbe tọn lọ kho·leʹ (he zẹẹmẹdo vivẹ́), enẹ wẹ hogbe dopolọ he sọawuhia to Septante Glẹkigbe tọn mẹ to Salmu lẹ 69:21 mẹ. Ṣigba, kandai Wẹndagbe Malku tọn zan hogbe lọ “zuya” (Mk 15:23), podọ ehe ko hẹn mẹdelẹ nado lẹndọ “nudido” kavi “vivẹ́” lọ yin “zuya.” E sọ yọnbasi dọ ovẹn lọ bẹ vivẹ́ po zuya po hẹn.
Onú Sisosiso Gbigbọmẹ Tọn Lẹ
w99 15/1 18 huk. 11
Ze Alọ Nugbonọ lẹ Daga to Odẹ̀ Mẹ
11 Mẹsusu nọ hodẹ̀ nado biọnu kẹdẹ, ṣigba owanyi mítọn na Jehovah Jiwheyẹwhe dona whàn mí nado nọ na ẹn opẹ́ po pipà po to odẹ̀ mẹdetiti tọn po gbangba tọn po mẹ. “Mì jẹtukla nudepope tọn blo,” wẹ Paulu dọ, “ṣigba to odẹ̀ mẹ to ovẹ̀ mẹ po pẹdido po mẹ, mì nọ yí kanbiọ mìtọn hia Jiwheyẹwhe to onú popo mẹ. Jijọho Jiwheyẹwhe tọn he hú nuyọnẹn lẹpo na whlá ayiha mìtọn po linlẹn mìtọn lẹ po Klisti Jesu mẹ.” (Filippinu lẹ 4:6, 7) Mọwẹ, to yidogọ mẹ na ovẹvivẹ lẹ po obiọ lẹ po, mí dona nọ dopẹ́ na Jehovah na dona gbigbọmẹ po agbasa tọn lẹ po. (Howhinwhẹn lẹ 10:22) Psalmkantọ lọ jihàn dọmọ: “Sanvọ́ opẹ́ tọn hlan Jiwheyẹwhe; bosọ depà towe hlan Gigogán.” (Psalm 50:14) Podọ ohàn pipà tọn Davidi tọn bẹ hogbe he whanmẹ helẹ hẹn dọmọ: “Yẹn na yí ohàn do pà oyín Jiwheyẹwhe tọn, yẹn nasọ yí opẹ́ do hẹn ẹn klo.” (Psalm 69:30) Be e ma jẹ dọ mí ni wà onú dopolọ to odẹ̀ gbangba tọn po mẹdetiti tọn po mẹ ya?
5-11 AOÛT
NUHỌAKUẸ LẸ SỌN OHÓ JIWHEYẸWHE TỌN MẸ SALMU LẸ 70-72
Dọho Gando Huhlọn Jiwheyẹwhe Tọn Go “Na Whẹndo He Bọdego”
w99 1/9 18 huk. 17
Jọja lẹ Emi—Mì Plọn Huhlọn Nulẹnpọn Tọn Mìtọn
17 Didapana omọ̀ Satani tọn lẹ na biọ aṣejininọ whepoponu tọn to adà towe mẹ—podọ to whedelẹnu, adọgbigbo daho ga. Yèdọ, to whedelẹnu hiẹ sọgan mọ dewe to gbèmanọpọ lẹ mẹ, e mayin hẹ hagbẹ towe lẹ kẹdẹ gba, ṣigba hẹ aihọn lọ blebu. Psalmkantọ Davidi hodẹ̀ dọmọ: “Na hiẹ wẹ todido ṣie, Oklunọ JIWHEYẸWHE E; hiẹ wẹ tudonu ṣie sọn ovu ṣie wá. Jiwheyẹwhe E, hiẹ wẹ plọn mi sọn vuwhenu ṣie: podọ jẹ dinvie yẹn ko to ohó azọ́n towe he jiawu tọn dọ.” (Psalm 71:5, 17) Davidi yin yinyọnẹn na adọgbigbo etọn. Ṣigba whetẹnu wẹ e wleawuna ẹn? To jọja whenu wẹ! Etlẹ yin jẹnukọnna avùnhiho he diyin etọn hẹ Goliati, Davidi ko do adọgbigbo he sẹhundaga hia to hihọ́-bibasina kanlinpó otọ́ etọn tọn lẹ mẹ—gbọn kinnikinni de po beali de po hùhù dali. (1 Samuẹli 17:34-37) Ṣigba, Davidi na pipà gigọ́ Jehovah na adọgbigbo depope he ewọ dohia, gbọn yiylọ ẹ dọ “tudonu ṣie sọn ovu ṣie” dali. Nugopipe Davidi tọn nado ganjẹ Jehovah go hẹn ẹn nado nọavunte sọta whlepọn depope he e pannukọn. Hiẹ lọsu na mọ dọ eyin hiẹ ganjẹ Jehovah go, ewọ na na adọgbigbo po huhlọn po we nado ‘gbawhàn aihọn tọn.’—1 Johanu 5:4.
g04-F 8/10 23 huk. 3
Nawẹ Mí Dona Nọ Yinuwa hẹ Mẹhomẹ lẹ Gbọn?
Salmu-kantọ de hodẹ̀ dọ: “A tùn mi dlan to yọnhowhe ṣie mẹ blo; a gbẹ́ mi dai to whenue huhlọn ṣie depò blo.” (Salmu lẹ 71:9) Jiwheyẹwhe ma nọ “tùn” devizọnwatọ nugbonọ etọn lẹ “dlan” eyin yelọsu tlẹ do numọtolanmẹ lọ dọ emi masọ yọ́n-na-yizan ba. Salmu-kantọ lọ ma mọdọ Jehovah gbẹ́ emi dai; kakatimọ, e mọdọ emi dona ganjẹ Mẹdatọ emitọn go dogọ dile emi to whinwhẹ́n mẹho. Jehovah nọ nọgodona mẹhe nọ do nugbonọ-yinyin mọnkọ hia gbọn alọgigọna ẹn to gbẹzan etọn blebu mẹ dali. (Salmu lẹ 18:25) Klistiani hatọ lẹ wẹ e nọ saba yizan nado gọalọ.
Sẹ̀n Jehovah Whenuena Azán Awufiẹsa Tọn lẹ Ma Ko Wá
4 Eyin hiẹ ko whẹ́n mẹho bo tindo numimọ gbẹ̀mẹ tọn susu, kanbiọ titengbe de die he hiẹ sọgan kanse dewe, ‘Etẹwẹ n’na yí gbẹzan ṣie do wà todin he n’gbẹ́ pò to jogún-jogún jẹ obá de mẹ?’ Taidi Klistiani numimọnọ de, hiẹ tindo dotẹnmẹ hundote delẹ he mẹdevo lẹ ma tindo. Hiẹ sọgan má nuhe a ko plọn sọn Jehovah dè lẹ hẹ jọja lẹ. Hiẹ sọgan nọ hẹn mẹdevo lẹ lodo gbọn numimọ he a ko duvivi etọn to sinsẹ̀nzọn Jiwheyẹwhe tọn mẹ lẹ mimá hẹ yé dali. Ahọlu Davidi hodẹ̀ nado mọ dotẹnmẹ hundote mọnkọtọn lẹ to whenuena e dọmọ: “Jiwheyẹwhe E, hiẹ wẹ plọn mi sọn ovu whenu ṣie. . . . Dinvie ga whenuena yẹn zun yọnhonọ bosọ wú owhà, Jiwheyẹwhe E, a gbẹ́ mi blo; kaka yẹn nado yí huhlọn towe hia whẹndo he ja, hlọnhlọn towe hlan yé he ja to godo lẹpo.”—Ps. 71:17, 18.
5 Nawẹ hiẹ sọgan nọ má nuyọnẹn he a ko bẹpli na owhe susu hẹ mẹdevo lẹ gbọn? Be hiẹ sọgan nọ basi oylọna devizọnwatọ Jiwheyẹwhe tọn he yin jọja lẹ wá owhé towe gbè nado nọ jlọ yé dote to ayidedai whenu ya? Be a sọgan nọ biọ to yé si nado tọ́n hẹ we yì kunnudegbe bo do ayajẹ he a nọ mọ to sinsẹ̀nzọn Jehovah tọn mẹ hia yé ya? To hohowhenu, Elihu dọmọ: “Azán lẹ do dọho, podọ susu owhe lẹ tọn do plọn nuyọnẹn omẹ.” (Job 32:7) Apọsteli Paulu dotuhomẹna mẹmẹyọnnu numimọnọ lẹ nado nọ na tuli mẹdevo lẹ to ohó po walọ po mẹ. E wlan dọmọ: “Gbọ yọnnu mẹhomẹ lẹ ni . . . yin mẹplọntọ onú dagbe tọn lẹ.”—Titu 2:3.
Onú Sisosiso Gbigbọmẹ Tọn Lẹ
it-1-F 825 huk. 7
Euflate
Dogbó Aigba He Yin Nina Islaeli Tọn. Jiwheyẹwhe basi alẹnu hẹ Ablaham nado na kúnkan Ablaham tọn aigba he tọ́n ‘sọn tọ̀sisa Egipti tọn kọ̀n kakajẹ tọ̀sisa daho lọ, yèdọ tọ̀sisa Euflate kọ̀n.’ (Jen 15:18) Opà ehe yin gigọ̀ do na akọta Islaeli tọn. (Eks 23:31; De 1:7, 8; 11:24; Jọṣ 1:4) Otànnugbo lẹ tintan weta 5 wefọ 9 dọ dọ, jẹnukọnna gandudu Davidi tọn, kúnkan Leubẹni tọn delẹ gbloada na fininọ yetọn “kaka yì bẹjẹeji danfafa lọ tọn to Tọ̀sisa Euflate kọ̀n.” Amọ́, na Euflate dẹn na kilomẹtlu 800 wutu, to whenue Leubẹninu lẹ to yìyì gbọn “whèzẹtẹn Giliadi tọn” (1Ot 5:10), yé na ko dlẹnkanna aigba yetọn he to whèzẹtẹn Giliadi tọn yì bẹbẹnu Danfafa Silia tọn, yèdọ danfafa he yì kaka Euflate. (Lẹdogbedevomẹ Biblu tọn de dọ “kaka yì bẹbẹnu danfafa lọ tọn to awà Euflate tọn ehe ji”; podọ devo dọ “kaka yì bẹjẹeji danfafa he fó do tọ̀sisa Euflate kọ̀n lọ tọn.”) Po ehe po, e taidi dọ opagbe Jehovah tọn mọ hẹndi etọn tintan to gigọ́ mẹ to gandudu Davidi po Sọlomọni po tọn glọ. To ojlẹ enẹ mẹ, dogbó aigba Islaeli tọn lẹ tọn wá gbloada bo bẹ ahọluduta Alaminu Zoba tọn hẹn bo gbọnmọ dali dlẹnkan kaka yì agé Euflate tọn, bọ e họnwun dọ e bẹ adà he gbọn agewaji Silia tọn hẹn ga. (2Sa 8:3; 1Ah 4:21; 1Ot 18:3-8; 2Ot 9:26) Na tọ̀sisa ehe tọ́nta wutu, e nọ saba yin yiylọdọ “Tọ̀sisa lọ.”—Jọṣ 24:2, 15; Slm 72:8.
AWUWIWLENA LIZỌNYIZỌN KUNNUDEGBE TỌN
ijwfq 49
Naegbọn Kunnudetọ Jehovah Tọn lẹ Ko Diọ Nuyise Yetọn Delẹ?
Biblu kẹdẹ ji wẹ mí nọ ze nuyise mítọn lẹ sinai do, enẹwutu mí ko basi vọjlado gando nuyise mítọn lẹ go dile nukunnumọjẹnumẹ Owe-wiwe lẹ tọn mítọn to wunhọ́n dogọ.
Vọjlado enẹlẹ to kọndopọ mẹ hẹ nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn he to Howhinwhẹn lẹ 4:18 mẹ, he dọ: “Ali dodonọ tọn taidi hinhọ́n afọnnu tọn he nọ họnwun bosọ nọ to wunhọ́n dogọ kakajẹ owhè ṣádada mẹ.” Kẹdẹdile hinhọ́n owhè tọn nọ to wunhọ́n vudevude bo nọ de nuhe to lẹdo de mẹ lẹ hia do, mọ wẹ Jiwheyẹwhe nọ to nukunnumọjẹnumẹ mítọn gando nugbo lọ go hẹn họnwun vudevude to ojlẹ sisọ etọn mẹ do niyẹn. (1 Pita 1:10-12) Dile Biblu ko dọ dọdai etọn do, ewọ to ehe wà po awuyiya po to “ojlẹ opodo tọn mẹ.”—Daniẹli 12:4.
Vọjlado he gando nukunnumọjẹnumẹ mítọn go ehelẹ ma dona paṣa mí kavi dotukla mí. Sinsẹ̀n-basitọ Jiwheyẹwhe tọn hohowhenu tọn delẹ do linlẹn agọ̀ po nukundido he ma sọgbe lẹ po, ehe biọ dọ yé ni diọ pọndohlan yetọn.
Mose ze ede jo nado whlẹn akọta Islaeli tọn owhe 40 jẹnukọnna ojlẹ dide Jiwheyẹwhe tọn.—Owalọ lẹ 7:23-25, 30, 35.
Apọsteli lẹ gboawupo nado mọnukunnujẹ dọdai he gando okú Mesia lọ tọn po fọnsọnku etọn po go mẹ.—Isaia 53:8-12; Matiu 16:21-23.
Klistiani dowhenu tọn delẹ tindo linlẹn he ma sọgbe lẹ gando ojlẹ he mẹ “azán Jehovah tọn” na wá te go.—2 Tẹsalonikanu lẹ 2:1, 2.
To nukọn mẹ, Jiwheyẹwhe vọ́ nukunnumọjẹnumẹ yetọn jlado, podọ odẹ̀ mítọn wẹ yindọ ewọ ni zindonukọn nado nọ wà nudopolọ na mílọsu.—Jakọbu 1:5.
12-18 AOÛT
NUHỌAKUẸ LẸ SỌN OHÓ JIWHEYẸWHE TỌN MẸ SALMU LẸ 73-74
Ma Whànwu Mẹhe Ma Nọ Sẹ̀n Jiwheyẹwhe lẹ Blo
“Jehovah . . . Nọ Whlẹn Mẹhe Gbọjọ Lẹ”
14 Levinu de wẹ kàn Salmu lẹ 73tọ. Enẹwutu, e tindo lẹblanulọkẹyi vonọtaun lọ nado nọ sẹ̀n Jehovah to nọtẹn sinsẹ̀n-bibasi tọn etọn. Etomọṣo, to ojlẹ de mẹ to gbẹzan etọn mẹ, e wá do numọtolanmẹ gbigbọjọ tọn. Etẹwutu? E jẹ ogbẹ̀ mẹylankan po goyitọ lẹ po tọn jlo ji, e ma yin na nuylankan he yé nọ wà lẹ wutu gba, amọ́ na e taidi dọ nuyọ́nna yé wutu. (Salm. 73:2-9, 11-14) E taidi dọ nulẹpo wẹ yé tindo—adọkun, gbẹzan dagbe po vivomẹninọ po. Kọdetọn dagbe nukunta tọn yetọn hẹn salmu-kantọ lọ gbọjọ sọmọ bọ e dọ dọ: “E họnwun dọ, ovọ́ mẹ wẹ yẹn hẹn ahun ṣie do wiwe-ṣeke bo klọ́ alọ ṣie lẹ wé to homẹvọ mẹ te.” Na nugbo tọn, owù sinsinyẹn de mẹ wẹ ewọ tin te to gbigbọ-liho.
“Jehovah . . . Nọ Whlẹn Mẹhe Gbọjọ Lẹ”
15 Hia Salmu lẹ 73:16-19, 22-25. Levinu lọ “biọ fiwiwe gigonọ Jiwheyẹwhe tọn.” To whenue e to finẹ, vlavo to sinsẹ̀n-basitọ hatọ devo lẹ ṣẹnṣẹn, e penugo bo hodẹ̀ bo yí sọwhiwhe do lẹnnupọndo ninọmẹ etọn ji. E wá jẹ mimọ ji dọ pọndohlan agọ̀ wẹ emi do, dọ aliho owùnọ he emi ze lọ na hẹn emi jẹla sọn Jehovah dè. E sọ doayi e go dọ mẹylankan lẹ tin to “aigba he dídí ji” bo na “dọ̀n po awuyiya po.” Nado duto awuwhàn po gbigbọjọ po ji, salmu-kantọ Levinu lọ dona pọ́n nulẹ hlan dile Jehovah nọ wà do. Whenue e wàmọ, e gọ̀ jijọho etọn mọyi, bosọ do ayajẹ. E dọmọ: ‘Yẹn masọ tindo ojlo na nudevo depope to aigba ji gbọnvona Jehovah.’
16 Nue mí plọn. Mì gbọ mí ni ma nọ whànwu mẹylankan he e taidi dọ nuyọ́nna lẹ gbede blo. Ayajẹ nukunta tọn podọ ojlẹ gli tọn wẹ yé do; yé ma na nọgbẹ̀ kakadoi. (Yẹwh. 8:12, 13) Eyin mí nọ whànwu yé, enẹ gán zọ́n bọ mí na gbọjọ bo nasọ kú to gbigbọ-liho. Eyin a mọdọ kọdetọn dagbe nukunta tọn he mẹylankan lẹ do jẹ jijlo we ji, bo wà nue Levinu lọ wà. Hodo ayinamẹ owanyinọ Jiwheyẹwhe tọn bo nọ dogbẹ́ hẹ mẹdevo he nọ wà ojlo Jehovah tọn lẹ. Eyin a yiwanna Jehovah hugan nudevo depope, a na tindo ayajẹ nujọnu tọn. Podọ, a na gbọṣi ali he planmẹ yì “ogbẹ̀ nujọnu tọn lọ” mẹ ji.—1 Tim. 6:19.
Hodo Apajlẹ Yise Mose Tọn
5 Nawẹ hiẹ sọgan nọavùnte sọta “[gbẹdudu] ylando tọn” gbọn? Ma wọn gbede blo dọ gbẹdudu ylando tọn ma nọ dẹn-to-aimẹ. Po nukun yise tọn po, yọnẹn dọ “aihọn to jujuyi po ojlo etọn po.” (1 Joh. 2:15-17) Nọ lẹnnupọndo sọgodo ylandonọ he ma lẹnvọjọ lẹ tọn ji. “Ofi titlẹ́” wẹ yé tin te podọ “obu daho wẹ yè do hù yé sudo.” (Ps. 73:18, 19) Eyin hiẹ yin whiwhlepọn nado waylando, kanse dewe dọ, ‘Sọgodo tẹwẹ n’jlo na dee?’
Ma Dike Nudepope Ni Glọnalina We Nado Mọ Gigo Yí Blo
3 Psalm-kantọ lọ do jidide etọn hia dọ Jehovah na hẹn adusilọ emitọn go bo na plan emi jẹ gigo nujọnu tọn kọ̀n. (Hia Psalm 73:23, 24.) Nawẹ Jehovah nọ wà ehe gbọn? Jehovah nọ yí devizọnwatọ whiwhẹnọ etọn lẹ do gigo mẹ gbọn gbégbigbò na yé to aliho voovo lẹ mẹ dali. Di apajlẹ, ewọ nọ dona yé nado mọnukunnujẹ ojlo etọn mẹ. (1 Kọl. 2:7) Ewọ nọ gbògbéna mẹhe nọ dotoaina ohó etọn bo nọ setonuna ẹn lẹ gbọn dotẹnmẹ nina yé nado wleawuna haṣinṣan mẹdetiti tọn hẹ ewọ dali.—Jak. 4:8.
4 Jehovah ko sọ ze lizọnyizọn Klistiani tọn gigonọ lọ do alọmẹ na devizọnwatọ etọn lẹ. (2 Kọl. 4:1, 7) Podọ lizọnyizọn ehe nọ hẹn gigo wá na mí. Jehovah dopagbe na mẹhe nọ yí lẹblanulọkẹyi sinsẹ̀nzọn tọn yetọn zan na pipà etọn podọ na ale mẹdevo lẹ tọn dọmọ: “Yé he gbògbéna mi lẹ wẹ yẹn na gbògbéna.” (1 Sam. 2:30) Omẹ mọnkọtọn lẹ nọ mọ gbégbò yí, na yé nọ tindo nukundagbe Jehovah tọn, podọ e yọnbasi dọ devizọnwatọ Jiwheyẹwhe tọn devo lẹ ni nọ dọho dagbe gando yé go.—Howh. 11:16; 22:1.
5 Etẹwẹ na yin sọgodo mẹhe “nọtepọn OKLUNỌ, bosọ to ali etọn yìn” lẹ tọn? Opagbe ehe yin didona yé dọmọ: “[Jehovah] nasọ ze we daga nado dugu aigba tọn: whenuena yè sán mẹylankan lẹ sẹ̀, hiẹ na mọ ẹn.” (Ps. 37:34) Yé tindo todido nado wá duvivi gbégbò mayọnjlẹ de tọn, yèdọ ogbẹ̀ madopodo.—Ps. 37:29.
Onú Sisosiso Gbigbọmẹ Tọn Lẹ
it-2-F 132 huk. 8
Leviatani
Salmu lẹ 74tọ basi zẹẹmẹ lehe Jehovah whlẹn omẹ etọn lẹ do tọn, bọ wefọ 13 po 14tọ po dlẹnalọdo lehe e whlẹn Islaelivi lẹ sọn Egipti to yẹhiadonu-liho do. Tofi, hodidọ lọ “nudazi lẹ [yèdọ than·ni·nimʹ to Heblugbe mẹ, wunmẹ hogbe lọ tọn he nọ yin yiyizan na onú dopo wẹ tan·ninʹ]” tindo kanṣiṣa hẹ hogbe lọ “Leviatani,” podọ ota Leviatani tọn lẹ gigidi na ko to alọdlẹndo awhàn daho he yin gbigbà do Falo po awhànpa etọn po ji to whenue Islaelivi lẹ tọ́n sọn Egipti. Tofi, Targum Alamaikigbe tọn lẹ zan “omẹ huhlọnnọ Falo tọn lẹ” do otẹn “ota Leviatani tọn lẹ” tọn mẹ. (Yijlẹdo Eze 29:3-5 go, fie Falo yin yiyijlẹdo “nudazi hùmẹ tọn” he to osinwhín Nile tọn lẹ mẹ de go te; sọ pọ́n Eze 32:2.) E taidi dọ Isaia 27:1 yí Leviatani zan (lẹdogbedevomẹ de dọ “dlagọni lọ”) taidi yẹhiadonu ahọluigba de tọn, yèdọ titobasinanu de he tindo aṣẹ lẹdo aihọn pé, ehe mẹde he yin alọdlẹndo taidi “odàn” podọ “dlagọni” to anadena. (Osọ 12:9) Dọdai ehe gando hẹngọwa Islaeli tọn go, enẹwutu ‘ayidonugo he Jehovah na lẹhlan’ Leviatani dona gando Babilọni go ga. Amọ́, wefọ 12 po 13tọ po sọ dọho gando Asilia po Egipti po go. Enẹwutu, e họnwun dọ Leviatani he yin nùdego tofi to alọdlẹndo titobasinanu kavi ahọluigba lẹdo aihọn pé de he jẹagọdo Jehovah po mẹhe nọ sẹ̀n ẹn lẹ po.
AWUWIWLENA LIZỌNYIZỌN KUNNUDEGBE TỌN
ijwbq 89
Be Sinsẹ̀n Lẹpo Wẹ Nudopolọ Ya? Be Yemẹpo Wẹ Nọ Planmẹ Yì Jiwheyẹwhe dè Ya?
Lala, sinsẹ̀n lẹpo ma yin nudopolọ. Biblu bẹ apajlẹ sinsẹ̀n susu tọn hẹn he ma nọ hẹn homẹhun Jiwheyẹwhe. Ehe má do adà titengbe awe ji.
Adà 1: Sinsẹ̀n-bibasi hlan yẹwhe lalo lẹ
Biblu basi zẹẹmẹ sinsẹ̀n-bibasi hlan yẹwhe lalo lẹ tọn po hogbe ehelẹ po taidi “yẹdoklọmẹnu,” “ovọ́,” kavi “onú tata he ma doale lẹ.” (Jelemia 10:3-5; 16:19, 20) Jehovah a Jiwheyẹwhe degbena akọta Islaeli hohowhenu tọn dọmọ: “Hiẹ ma dona tindo yẹwhe devo depope gbọnvona yẹn.” (Eksọdusi 20:3, 23; 23:24) To whenue Islaelivi lẹ sẹ̀n yẹwhe devo lẹ, “homẹ . . . gble Jehovah tlala.”—Sọha lẹ 25:3; Levitiku 20:2; Whẹdatọ 2:13, 14.
Nukun dopolọ wẹ Jiwheyẹwhe gbẹ́ nọ yí do pọ́n sinsẹ̀n-bibasi hlan mẹdelẹ he nọ yin “yiylọdọ yẹwhe” lẹ. (1 Kọlintinu lẹ 8:5, 6; Galatianu lẹ 4:8) E degbena mẹhe jlo na sẹ̀n ẹn lẹ ma nado nọ dogbẹ́ hẹ mẹhe nọ doalọ to sinsẹ̀n lalo mẹ lẹ, e dọmọ: “Mì tọ́n sọn ṣẹnṣẹn yetọn bo klan mìde dovo.” (2 Kọlintinu lẹ 6:14-17) Enẹwutu, eyin sinsẹ̀n lẹpo yin nudopolọ bo na planmẹ yì Jiwheyẹwhe dè, to whelọnu lo naegbọn Jiwheyẹwhe na gbedide mọnkọ?
Adà 2: Sinsẹ̀n-bibasi hlan Jiwheyẹwhe nugbo lọ to aliho he e ma kẹalọyi mẹ
To whedelẹnu, Islaelivi lẹ nọ basi sinsẹ̀n hlan Jiwheyẹwhe gbọn aṣa po nuyiwa he wá sọn sinsẹ̀n-bibasi hlan yẹwhe lalo lẹ po mẹ yiyizan dali, amọ́ Jehovah gbẹ́ vivẹnudido lọ nado wlu sinsẹ̀n lalo po sinsẹ̀n nugbo po dopọ dai. (Eksọdusi 32:8; Deutelonomi 12:2-4) Jesu gblewhẹdo nukọntọ sinsẹ̀n tọn ojlẹ etọn mẹ tọn lẹ na aliho he mẹ yé to Jiwheyẹwhe sẹ̀n te; yé nọ dohia to nukunta dọ yé yin sinsẹ̀nnọ amọ́ yé nọ gbọn yẹnuwiwa dali “yí nukunpẹvi do pọ́n nuhe yin nujọnu hugan to Osẹ́n lọ mẹ lẹ, yèdọ whẹdida dodo, lẹblanu po nugbonọ-yinyin po.”—Matiu 23:23.
Mọdopolọ to egbehe, sinsẹ̀n he nuplọnmẹ etọn sinai do nugbo ji kẹdẹ wẹ nọ planmẹ yì Jiwheyẹwhe dè. Nugbo enẹ tin to Biblu mẹ. (Johanu 4:24; 17:17; 2 Timoti 3:16, 17) Na nugbo tọn, sinsẹ̀n he nuplọnmẹ etọn jẹagọdo Biblu lẹ nọ hẹnmẹ jẹla sọn Jiwheyẹwhe dè. Nuplọnmẹ susu he gbẹtọ lẹ nọ lẹndọ yé wá sọn Biblu mẹ lẹ—bẹ Atọ̀n-to-dopo mẹ, alindọn jọmaku po yajiji kakadoi to miyọ́n mẹ po hẹn—wá sọn mẹhe nọ sẹ̀n yẹwhe lalo lẹ dè. Sinsẹ̀n-bibasi he nọ ze nuplọnmẹ enẹlẹ daga yin “ovọ́,” kavi onú tata he ma doale de lẹ, na e diọ nubiọtomẹsi Jiwheyẹwhe tọn lẹ zun aṣa sinsẹ̀n tọn lẹ wutu.—Malku 7:7, 8.
Jiwheyẹwhe gbẹwanna yẹnuwiwa sinsẹ́n tọn. (Titu 1:16) Sinsẹ̀n ma dona yin nuyiwa aṣa tọn kavi nuyiwa mọmọ tọn de poun, ṣigba dona yinuwa do gbẹzan egbesọ tọn mẹlẹ tọn ji, ehe na gọalọna yé nado dọnsẹpọ Jiwheyẹwhe. Di apajlẹ, Biblu dọmọ: “Eyin mẹde to mì mẹ sọawuhia nado yin sinsẹ̀ntọ, bo ma dogàn odẹ́ etọn, ṣigba bo to ayiha ede tọn klọ, sinsẹ̀n omẹ he tọn ovọ́ wẹ. Sinsẹ̀n wiwe magble to Jiwheyẹwhe Otọ̀ nukọn wẹ ehe, Nado nọ dla tọṣiọvi po asuṣiọsi lẹ po pọ́n to nukunbibia yetọn mẹ, podọ nado whlá ede madodiho sọn aihọn dè.” (Jakọbu 1:26, 27) Biblu Wiwe lọ—Gun Alada yí hogbe lọ “sinsẹ̀n wiwe” zan na sinsẹ̀n-bibasi he wé bo ma tindo yẹnuwiwa sinsẹ̀n tọn ehe.
19-25 AOÛT
NUHỌAKUẸ LẸ SỌN OHÓ JIWHEYẸWHE TỌN MẸ SALMU LẸ 75-77
Nuhewutu Mí Ma Dona Nọ Doawagun
Nọ Doayi Vogbingbọn He Tin to Dodonọ po Mẹylankan po Ṣẹnṣẹn Go
4 To whenue Paulu ko wlan dọ gbẹtọ lẹ na yin wanyina mẹdetiti tọ́ podọ wanyina akuẹtọ godo, e dọ dọ yé nasọ yin awagundotọ, saklanọ, podọ mẹhe nọ gbọn kikla dali yigo, yèdọ jijọ he gbẹtọ lẹ nọ saba dohia na yé nọ lẹndọ nugopipe, awusọhia, adọkun kavi otẹn he mẹ yé tin te hẹn yé yiaga hú mẹdevo lẹ wutu. Mẹhe tindo jijọ mọnkọtọn lẹ nọ jlo vẹkuvẹku dọ mẹdevo lẹ ni na emi gigo bo sẹ̀n emi. Weyọnẹntọ de wlan gando mẹhe nọ kla zẹjlẹgo go dọmọ: “Agbà pẹvi de tin to ahun etọn mẹ, ehe nukọn e nọ litaina ede te.” Mẹdelẹ dọ dọ kikla ylan sọmọ bọ mẹhe tlẹ nọ kla lẹ nọ gbẹwanna mẹdevo he nọ do jijọ enẹ hia lẹ.
5 Matin ayihaawe, Jehovah gbẹwanna kikla. E gbẹwanna “nukun sakla tọn.” (Howh. 6:16, 17) Kikla nọ glọnalinamẹ nado dọnsẹpọ Jiwheyẹwhe. (Salm. 10:4) Jijọ Lẹgba tọn wẹ. (1 Tim. 3:6) Ṣigba, e blawu dọ kikla tlẹ ko bẹpla devizọnwatọ nugbonọ Jehovah tọn delẹ. Ahọlu Juda tọn Uzia yin nugbonọ na owhe susu. “Ṣigba,” Biblu dọ dọ, “tlolo he ewọ yin huhlọnnọ, e lẹzun saklanọ to ahun mẹ na vasudo edetiti tọn bo yinuwa po nugbonọ-mayin po sọta Jehovah Jiwheyẹwhe etọn gbọn tẹmpli Jehovah tọn mẹ bibiọ nado mẹ̀ nuyọnwan to agbà nuyọnwan tọn ji dali.” To nukọn mẹ, Ahọlu Hẹzekia lọsu jai jẹ omọ̀ sakla tọn mẹ etlẹ yin na ojlẹ vude.—2 Otàn. 26:16; 32:25, 26.
Nuagokun lẹ sọn Owe Atọ̀ntọ po Ẹnẹtọ Psalm lẹ Tọn po Mẹ
75:4, 5, 10—Etẹwẹ hogbe lọ “azò” zẹẹmẹdo? Azò kanlin tọn lẹ yin avùnhonu huhlọnnọ de. Enẹwutu, hogbe lọ “azò” to yẹhiadonu-liho nọtena huhlọn kavi hlọnhlọn. Jehovah nọ ze azò omẹ etọn lẹ tọn daga, bo nọ gbọnmọ dali ze yé daga, ṣigba e ‘nọ sán azò mẹylankan lẹ tọn sẹ̀.’ Mí yin nugbẹna gando ‘azò mítọn zize daga’ go, yèdọ nado dapana goyiyi kavi awagundido. To whenuena e yindọ Jehovah wẹ nọ ze omẹ daga, azọngban lẹ to agun mẹ dona nọ yin pinpọnhlan taidi nuhe wá sọn ewọ dè.—Psalm 75:7.
Onú Sisosiso Gbigbọmẹ Tọn Lẹ
Nuagokun lẹ sọn Owe Atọ̀ntọ po Ẹnẹtọ Psalm lẹ Tọn po Mẹ
76:10—Nawẹ “homẹgble gbẹtọ tọn” sọgan pà Jehovah gbọn? Eyin Jiwheyẹwhe jo gbẹtọvi lẹ do nado túntún homẹgble yetọn jẹgbonu do mí ji taidi devizọnwatọ etọn lẹ, ehe sọgan tọ́nkọ do dagbe mẹ. Nuhahun depope he enẹ sọgan hẹnwa mí ji sọgan plọnnu mí to aliho delẹ mẹ. Jehovah nọ jotẹnna yajiji jẹ obá he mẹ e sọgan wleawuna mẹpinplọn mọnkọtọn jẹ kẹdẹ. (1 Pita 5:10) ‘Homẹgble gbẹtọ tọn he pò wẹ Jiwheyẹwhe nọ yí do blá gbaja dogo.’ Etẹwẹ lo eyin mí jiya kakajẹ kúdonu? Ehe lọsu sọgan pà Jehovah na mẹhe mọ dọ mí doakọnna po nugbonọ-yinyin po lẹ lọsu sọgan jẹ gigopana Jiwheyẹwhe ji.
26 AOÛT–1er SEPTEMBRE
NUHỌAKUẸ LẸ SỌN OHÓ JIWHEYẸWHE TỌN MẸ SALMU LẸ 78
Nugbonọ-Mayin Islaelivi lẹ Tọn Yin Avase De
w96-F 1/12 29 huk. 5-6
Etẹwutu Mí Dona “Nọ to Azán He Wayi lẹ Flin”?
E blawu dọ Islaelivi lẹ nọ saba joawuna ylando nuwinwọn tọn. Etẹwẹ yin kọdetọn lọ? “Yé nọ whlé Jiwheyẹwhe pọ́n gbọzangbọzan, bo nọ hẹn Omẹ Wiwe Islaeli tọn blawu. Yé ma nọ flin huhlọn etọn, yèdọ azán he gbè ewọ whlẹn yé sọn alọ kẹntọ tọn mẹ.” (Salmu lẹ 78:41, 42) Gbedide Jehovah tọn lẹ he yé nọ wọn wá zọ́n bọ ewọ gbẹ́ yé dai.—Matiu 21:42, 43.
Salmu-kantọ de ze apajlẹ dagbe dai na mí. E wlan dọmọ: “Yẹn na nọ flin azọ́n Jah tọn lẹ; n’na nọ flin azọ́njiawu towe he a ko wà sọn ojlẹ dindẹn die lẹ. Podọ yẹn na nọ lẹnayihamẹpọn do azọ́n towe lẹpo ji bo nasọ nọ lẹnnupọn sisosiso do nuyiwa towe lẹ ji.” (Salmu lẹ 77:11, 12) Eyin mí nọ lẹnayihamẹpọn do sinsẹ̀nzọn he mí yí nugbonọ-yinyin do wà wayi po nuyiwa owanyi tọn Jehovah tọn lẹ po ji, ehe na nọ whàn mí bo na tuli mí, bọ mí nasọ nọ yọ́n pinpẹn nutọn. Humọ, eyin mí nọ ‘flin azán he wayi lẹ,’ onú ma na ṣikọna mí, podọ mí na wà nuhe go mí pé lẹpo bo doakọnnanu po nugbonọ-yinyin po.
‘Mì Nọ Wanu Matin Hùnhlún’
16 Nuhlundọ nọ dọ̀n ayiha mítọn wá mílọsu po tukla mítọn lẹ po ji bo nọ ṣinyọnyẹ dona he mí to vivi etọn dù taidi Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ ji. Eyin mí tindo ayilinlẹn lewuwu tọn de bo jlo na dudeji, mí dona hẹn dona ehelẹ do ayiha mítọn mẹ gligli. Di dohia, dopodopo mítọn tindo lẹblanulọkẹyi jiawu lọ nado tindo oyín Jehovah lọsu titi tọn to ota. (Isaia 43:10) Mí sọgan wleawuna haṣinṣan pẹkipẹki de hẹ ẹ, podọ mí sọgan dọhona ewọ “he nọ sè odẹ̀” to whedepopenu. (Psalm 65:2; Jakobu 4:8) Gbẹzan mítọn tindo zẹẹmẹ nujọnu tọn na mí mọnukunnujẹ whẹho nupojipetọ-yinyin wẹkẹ tọn mẹ bo nọ flindọ mí tindo lẹblanulọkẹyi nado hẹn tenọgligo hlan Jiwheyẹwhe. (Howhinwhẹn lẹ 27:11) Mí sọgan tindo mahẹ gbesisọ tọn to yẹwheho wẹndagbe Ahọluduta lọ tọn didọ mẹ. (Matiu 24:14) Yise tintindo to avọ́sinsan ofligọ Jesu Klisti tọn mẹ hẹn mí penugo nado tindo ayihadawhẹnamẹnu wiwe de. (Johanu 3:16) Dona ehelẹ wẹ mí nọ mọyi mahopọnna nuhe mí dona doakọnna lẹ.
Be Jehovah Tindo Numọtolanmẹ Ya?
Psalm-kantọ lọ dọmọ: “Whla nẹmunẹmu wẹ yé ṣiatẹ hẹ ẹ to zungbo mẹ!” (wefọ 40) Wefọ he bọdego yidogọ dọmọ: “Nugbo, yé lẹ́ bo whlé Jiwheyẹwhe pọ́n [whlasusu].” (wefọ 41) Doayi e go dọ wekantọ lọ basi zẹẹmẹ lehe yé ṣiatẹ do tọn. Walọ mẹmasi po atẹṣiṣi po tọn ehe bẹjẹeji to tintan whenu—to zungbo mẹ, tlolo he yé yin tuntundote sọn Egipti godo. Islaelivi lẹ jẹ hùnhlún do Jiwheyẹwhe go ji, bo fọ́n ayihaawe dote eyin vlavo ewọ penugo bo tindo ojlo nado penukundo yé go. (Osọha lẹ 14:1-4) Owe alọdlẹndonu tọn de na lẹdogbedevomẹ-basitọ Biblu tọn lẹ dọ dọ hodidọ lọ “yé ṣiatẹ hẹ ẹ” sọgan yin “didọ to aliho devo mẹ taidi ‘yé hẹn ahun yetọn sinyẹn sọta Jiwheyẹwhe’ kavi ‘yé dọ “Lala” na Jiwheyẹwhe.’” Ṣogan, na lẹblanu etọn wutu, Jehovah nọ jona omẹ etọn lẹ eyin yé do lẹnvọjọ hia. Ṣigba yé nọ lẹkọ do aliho yetọn hoho lẹ ji bosọ nọ ṣiatẹ, podọ aṣa lọ zindonukọn.—Psalm 78:10-19, 38.
Etẹwẹ nọ yin numọtolanmẹ Jehovah tọn to whedepopenu he omẹ etọn lẹ ṣiatẹ? Wefọ 40tọ dọmọ: “[Yé] hẹn homẹgble e.” Lẹdogbedevomẹ devo dọ dọ yé “wà nuhe hẹn awubla wá na ẹn.” Owe he basi zẹẹmẹ do Biblu ji de dọmọ: “Linlẹn tangan lọ tofi wẹ yindọ aliho he mẹ Heblu lẹ yinuwa te hẹn awufiẹsa wá,—taidi nuyiwa ovi tolivẹtọ kavi atẹṣitọ de tọn.” Dile ovi tasinyẹntọ de sọgan hẹn awufiẹsa wá mẹjitọ etọn lẹ ji do, mọ wẹ Islaelivi atẹṣitọ lẹ “hẹn awusinyẹn Mẹwiwe Islaeli tọn lọ” do niyẹn.—Wefọ 41.
Onú Sisosiso Gbigbọmẹ Tọn Lẹ
Nuagokun lẹ sọn Owe Atọ̀ntọ po Ẹnẹtọ Psalm lẹ Tọn po Mẹ
78:24, 25—Naegbọn mana do yin yiylọ dọ “gbado olọn tọn” podọ “núdùdù angẹli lẹ tọn”? Hogbe enẹlẹ depope ma dohia dọ mana yin núdùdù angẹli lẹ tọn gba. Eyin “gbado olọn tọn” na olọn mẹ wẹ e tọ́nsọn wutu. (Psalm 105:40) To whenuena e yin dọ olọn mẹ wẹ angẹli lẹ nọ nọ̀, hodidọ agbòte lọ “núdùdù angẹli lẹ tọn” sọgan zẹẹmẹdo poun dọ e yin awuwlena gbọn Jiwheyẹwhe, mẹhe nọ nọ̀ olọn mẹ dali. (Psalm 11:4) Jehovah sọgan ko yí angẹli lẹ zan ga nado wleawuna mana lọ na Islaelivi lẹ.