Nọ Aṣeji Gando Nudọnamẹ Lalo lẹ Go

To egbehe, mí nọ yawu mọ nudọnamẹ lẹ yí hugan dai tọn, etlẹ yin dehe gán gọalọna mí nado họ́ míde bosọ nọ ganji to agbasamẹ lẹ. Amọ́, eyin a to dodinnanu bayi, nọ nọ̀ aṣeji gando nudọnamẹ lalo he bọdego ehelẹ go:

Linlin he nọ hẹnmẹ buali lẹ
Linlin lalo lẹ
Sébibla po yèdọ-yèdọ lẹ po

Di apajlẹ, to ojlẹ azọ́nylankan COVID-19 tọn mẹ, wekantọ daho hugan ONU tọn na avase dọ nudọnamẹ lalo lẹ yin owùnu de he to gbigbayipe. E dọ dọ: “Ayinamẹ agbasalilo tọn po nukunpedomẹgo dotowhé tọn he ma sọgbe lẹ po fọ́n bo to jijideji. Linlin lalo lẹ wẹ mí nọ to sisè to televiziọn po ladio po ji. Yèdọ-yèdọ lẹ wẹ mẹsusu nọ to mimá pé gbọn Intẹnẹt ji. Podọ, nuvẹun po wangbẹna po dido na mẹlẹ kavi na pipli delẹ sọ gbayipe taun.”

Na nugbo tọn, nudọnamẹ lalo lẹ ma yin nuyọyọ de. Na Biblu dọ dọ to ojlẹ mítọn mẹ, “mẹylankan lẹ po mẹblutọ lẹ po na to yinylan deji dogọ, yé na to mẹklọ bo nasọ to yinyin kiklọ.” (2 Timoti 3:1, 13) Podọ, Intẹnẹt nọ zọ́n bọ mí nọ mọ linlin lalo lẹ yí po awubibọ po bosọ nọ má yé pé to mayọnẹn mẹ po awuyiya po hugan gbede pọ́n. Enẹwutu, nugbo daa po lalo lẹ po nọ gọ́ wekanhlanmẹ, nọtẹn gbẹdido Intẹnẹt ji tọn lẹ po linlin lẹ po mẹ to alokan mítọn mẹ.

Nawẹ a gán bayi hihọ́na dewe gbọn bọ nudọnamẹ lalo lẹ po yèdọ-yèdọ lẹ gando sébibla go po ma nado bẹpla we? Pọ́n ayinamẹ Bible tọn delẹ he gán gọalọna we.

Ma nọ yí nuhe a mọ kavi sè lẹpo sè blo

Nuhe Biblu dọ: “Wunvinọ nọ yí ohó lẹpo sè, ṣigba, zinzintọ nọ lẹnnupọndo afọdide dopodopo ji.”—Howhinwhẹn lẹ 14:15.

Eyin mí ma to aṣeji, bleun wẹ yè gán hẹn mí buali. Di apajlẹ, lẹnnupọnndo yẹdide he bẹ nukinkan hẹn lẹ kavi video kleunkleun he nọ yin mimá gbọn Intẹnẹt ji lẹ ji, titengbe to nọtẹn Intẹnẹt tọn he ji mẹlẹ nọ jihọntọn te lẹ ji. To paa mẹ, onú enẹlẹ nọ saba yin pinpọnhlan di fànfún didọ. Amọ́, e bọawu na mẹlẹ nido vọ́ yẹdide po video kleunkleun lẹ po jlado do alọ yetọn ji kavi nado de adà he jlo yé de sọn hodidọ mẹde tọn mẹ. Podọ mẹlẹ gán bayi video mẹde tọn tlọlọ bo dohia dọ e to nude wà kavi dọ e to nude dọ, to whenuena e yindọ mẹlọ ma tlẹ dọ kavi wà nulọ paali.

Azọ́nwhé de he nọ yin Axios Media dọ dọ: “Suhugan nudọnamẹ lalo he mẹlẹ nọ mọ to nọtẹn gbẹdido Intẹnẹt ji tọn lẹ ji nọ saba yin vivọjlado bo ma nọ bẹ nuhe mẹlọ dọ lẹpo hẹn.”

Kanse dewe dọ: ‘Be linlin-jọ-linlin wẹ nudọnamẹ lọ lẹ ya, kavi fànfún de poun?’
Gbeje asisa he mẹ nudọnamẹ lọ lẹ wá sọn pọ́n

Nuhe Biblu dọ: “Mì dindona nulẹpo.”—1 Tẹsalonikanu lẹ 5:21.

Whẹpo a na do yí otàn de sè bo dohlan mẹdevo lẹ, etlẹ yin dehe gbayipe kavi ko yin vivọdọ pludopludo to linlin lẹ mẹ, dindona bo mọdọ nugbo wẹ whẹ́. Nawẹ a gán wàmọ gbọn?

Dindona vlavo eyin a gán dejido asisa he mẹ e wá sọn go. Azọ́nwhé he nọ na linlin lẹ po azọ́nwhé devo lẹ po gán diọ otàn lẹ na whẹho ajọwiwa tọn kavi whẹho tonudidọ tọn lẹ wutu. Nọ yí nuhe a sè to linlin de mẹ jlẹdo asisa he mẹ linlin devo lẹ wá sọn go. To whedelẹnu, họntọn mítọn lẹ gán do nudọnamẹ lalo lẹ hlan mí to mayọnẹn mẹ gbọn wekanhlanmẹ kavi gbọn nuhe yé nọ zedo notẹn gbẹdido Intẹnet ji tọn lẹ gblamẹ ji. Enẹwutu, ma nọ dejido linlin lẹ go blo, adavo a dindona fie e wá sọn taun.

Nọ dindona nudọnamẹ he e bẹhẹn lẹ nado hẹn ẹn diun dọ e sọgbe bosọ yin agọe tọn. Nọ pọ́n azán nudọnamẹ lọ tọn lẹ, nuhe dohia dọ yè dindonanu nugbonugbo lẹ po kunnudenu he hẹnmẹ kudeji dọ e sọgbe lẹ po. Nọ nọ̀ aṣeji taun eyin nudọnamẹ he doglẹ lẹ wá taidi nuhe bọawu hugan nado mọnukunnujẹemẹ kavi eyin linlin lọ yin awuwlena na yè nido yawu yinuwa.

Sridhar Dharmapuri he yin ogán de to mẹhe nọ penukunndo wiwejininọ núdùdù tọn go na ONU dọ dọ: “Dodonu nudọnamẹ he mí nọ mọyi lẹ tọn dindin, wá taidi lehe alọkiklọ́ yin nujọnu do.”

Kanse dewe dọ: ‘Be linlin ehe do nudọnamẹ lẹ hia taidi nuhe yin nugbo ya kavi adà kleun otàn lọ tọn lẹ wẹ e dohia poun?’
Nọ ganjẹ nugbo lẹ go kakati nido yin nujlomẹ towe titi lẹ

Nuhe Biblu dọ: “Nulunọ wẹ mẹdepope he nọ dejido ahun edetiti tọn go.”—Howhinwhẹn lẹ 28:26.

Mí nọ saba jlo nado kẹalọyi nudọnamẹ he sọgbe hẹ ojlo mítọn. Enẹwutu, azọ́nwhé Intẹnẹt tọn lẹ nọ saba do nudọnamẹ he mí yiwanna lẹ po nuhe mí ko dindona wayi to Intẹnẹt ji lẹ po hia mí. Amọ́, nuhe mí nọ jlo na sè lẹ ma nọ saba yin nuhe mí dona sè to whelẹponu.

Peter Ditto he nọ wazọ́n do apọ̀n go dọ dọ: “Gbẹtọ lẹ penugo nado nọ wanu to aliho he sọgbe hẹ lẹnpọn dagbe mẹ, amọ́ nujlomẹ mítọn lẹ, nuhe mí to nukundo lẹ, gọna obu po nue nọ sisẹ́ mí nado yinuwa lẹ po gán zọ́n bọ mí na kẹalọyi nude dọ e yin nugbo eyin e sọgbe hẹ ojlo mítọn.”

Kanse dewe dọ: ‘Be n’dejido nudọnamẹ ehe go na e sọgbe hẹ nuhe n’jlo na yise poun wutu wẹ ya?’
Ma nọ má nudọnamẹ lalo lẹ pé blo

Nuhe Biblu dọ: “Hiẹ ma dona hẹn linlin lalo gbayipe”—Eksọdusi 23:1.

Nọ flindọ nudọnamẹ he a nọ dohlan mẹdevo lẹ gán yinuwado linlẹn yetọn po lehe yé na yinuwa do po ji. Eyin mayọnẹn mẹ wẹ a tlẹ do nudọnamẹ lalo lẹ hlan yé te, e gán gbẹ́ hẹn nuhahun wá.

Peter Adams he yin ’mẹ tintan he bọdo ogán azọ́nwhé he nọ wleawuna nudọnamẹ lẹ na mẹplọntọ lẹ go dọ dọ: “Onú titengbe hugan he a dona wà whẹpo do má nudọnamẹ de hẹ mẹdevo lẹ wẹ nado yiagbọji bo kanse dewe dọ, ‘Be n’kudeji dọ nugbo wẹ onú ehe bo dona má ẹ hẹ mẹdevo lẹ ya?’ Eyin mẹlẹpo nọ wàmọ, mí na mọdọ nudọnamẹ lalo he mí nọ mọ to Intẹnẹt ji lẹ na depò taun.”

Kanse dewe dọ: ‘Be n’to nudọnamẹ ehe má na n’yọnẹn dọ eyin nugbo wutu wẹ ya?’

Nugbo lọ gando sébibla po yèdọ-yẹ̀dọ lẹ po go

Shauna Bowes he nọ bayi dodinnanu do apọ̀n ji dọ dọ: “Yèdọ-yèdọ lẹ gando sébibla go to nuyiwa do aliho he mẹ gbẹtọ lẹ nọ lẹnnupọn bosọ nọ yinuwa te ji hugan gbede pọ́n.” Pọ́n nudelẹ he a dona yọnẹn gando sébibla po yèdọ-yèdọ lẹ po go.

Etẹwẹ yè nọ ylọdọ sébibla kavi yèdọ-yèdọ? Sébibla yin linlẹn lọ dọ gbigbọ ylankan kavi pipli huhlọnnọ delẹ ko kàn ayiha gigẹdẹ de to nuglọ nado hẹn nujijọ kavi nuhahun sinsinyẹn de wá.

Naegbọn e do yin owùnu? Yé nọ zọ́n bọ mẹlẹ masọ nọ dejido asisa he mẹ nudọnamẹ de wá sọn go sọmọ ba, podọ delẹ to yé mẹ gán zọ́n bọ gbẹtọ lẹ na gbẹ́ ayinamẹ he gando agbasalilo kavi hihọ́ go lẹ dai. Nudọnamẹ mọnkọ lẹ gán zọ́n bọ mẹlẹ na do nuvẹun bo wadanu do pipli he yé lẹndo e to sébla lọ go.

Naegbọn yé do gbayipe sọmọ? Sébibla po yèdọ-yèdọ lẹ po nọ gbọn kámẹ-gòmẹ to “ojlẹ he mẹ nuhiha gbayipe, whenue nulẹ ma to yìyì ganji kavi whenue nuhahun lẹ fọ́n bo to agayi,” taidi “to awhàn whenu po whenue tito ajọwiwa tọn lẹ ma to yìyì ganji po, podọ to whenue nujijọ delẹ taidi tsunami, aigba sisọsisọ po azọ̀nylankan he gbayipe lẹ po ko hẹnnugble godo,” wẹ owe lọ Encyclopaedia Britannica dọ. To ojlẹ sinsinyẹn mọnkọ lẹ mẹ, gbẹtọ lẹ nọ kẹalọyi sébibla po yèdọ-yèdọ lẹ po, na e nọ nọgodona nuhe yé jlo na yise kavi nọ gọalọna yé nado yọ́n nuhewutu nuylankan delẹ do jọ wutu.

Nawẹ Biblu gán gọalọna we nado nọ aṣeji na nuhe dù sébibla po yèdọ-yèdọ lẹ po gbọn? Biblu namẹ ayinamẹ dagbe delẹ he gán gọalọna mí nado duto nuhiha ji to ojlẹ sinsinyẹn lẹ mẹ. E dọ nuhe nọ hẹn nuhahun mítọn lẹ wá po lehe nuhahun enẹlẹ na yin dididẹ do po. Eyin a jlo na plọn nudevo lẹ dogọ, pọ́n video lọ Naegbọn Mí Dona Plọn Biblu?