Kunnudetọ Jehovah tọn nẹmu wẹ a yọnẹn? Delẹ to mí mẹ sọgan yin kọmẹnu, azọ́nwatọgbẹ́ kavi klasigbẹ́ towe lẹ. Kavi mí sọgan ko dọhodopọ hẹ we do Biblu ji pọ́n. Omẹ nankọ wẹ mí yin na taun tọn, podọ naegbọn mí do nọ má nuyise mítọn lẹ hẹ mẹdevo lẹ?

Mí yin gbẹtọ paa di mẹdevo lẹ. Mí wá sọn ninọmẹ po lẹdo voovo lẹ po mẹ. Delẹ to mí mẹ ko yin hagbẹ sinsẹ̀n devo tọn dai, bọ mẹdelẹ ma tlẹ yise to Jiwheyẹwhe mẹ dai. Ṣigba, whẹpo mí do lẹzun Kunnudetọ, mímẹpo wẹ ko yí whenu do gbadopọnna nuplọnmẹ Biblu tọn lẹ po sọwhiwhe po. (Owalọ lẹ 17:11) Mí kọngbedopọ hẹ nuhe mí plọn lẹ, bọ to enẹgodo, mí basi nudide na míde nado sẹ̀n Jehovah Jiwheyẹwhe.

Mí nọ mọaleyi sọn Biblu pinplọn mẹ. Taidi mẹdevo lẹ, mí nọ pehẹ nuhahun lẹ bo nọ doakọnna madogán mítọn titi lẹ. Ṣigba, gbọn vivẹnudido nado nọ yí nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ zan egbesọegbesọ dali, mí ko mọ diọdo ayidego tọn to gbẹzan mítọn mẹ. (Salmu lẹ 128:1, 2) Dopo to whẹwhinwhẹ́n lọ lẹ mẹ niyẹn, ehe wutu mí do nọ má onú dagbe he mí ko plọn to Biblu mẹ lẹ hẹ mẹdevo lẹ.

Mí nọ nọgbẹ̀ sọgbe hẹ nunọwhinnusẹ́n Jiwheyẹwhe tọn lẹ. Nunọwhinnusẹ́n he Biblu plọnmẹ ehelẹ nọ gọalọ nado zan gbẹzan dagbe bo tindo sisi na mẹdevo lẹ, gọna jẹhẹnu delẹ taidi nugbodidọ po homẹdagbe po. Yé nọ yidogọna agbasalilo bo nọ hẹnmẹ zun tòvi dagbe, bosọ nọ na tuli pọninọ to whẹndo mẹ po walọ dagbe po. Na mí kudeji dọ “Jiwheyẹwhe ma yin mẹnukuntahopọntọ” wutu, mí nọ pọ́n míde hlan taidi whẹndo lẹdo aihọn pé tọn de he tin to kọndopọ mẹ nugbonugbo to gbigbọ-liho bọ kinklan akọ̀ po tonudidọ po tọn ma nọ tin to ṣẹnṣẹn na mí. Dile etlẹ yindọ mí yin gbẹtọ paa di mẹdevo lẹ, mí gbọnvo taidi pipli de.—Owalọ lẹ 4:13; 10:34, 35.

• Etẹwẹ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tindo to kọndopọ mẹ hẹ mẹdevo lẹ?

• Nunọwhinnusẹ́n tẹlẹ wẹ Kunnudetọ lẹ ko plọn sọn Biblu mẹ?

Mẹsusu wẹ nọ lẹndọ yinkọ lọ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ yin oyín sinsẹ̀n yọyọ de tọn. Ṣigba, sọn nuhe hugan owhe 2700 die gbọ́n wẹ devizọnwatọ Jiwheyẹwhe nugbo dopo kẹdẹ lọ tọn lẹ ko nọ yin alọdlẹndo taidi “kunnudetọ” etọn lẹ. (Isaia 43:10-12) Kakajẹ 1931, Biblu Plọntọ lẹ wẹ mí nọ yin yiylọdọ. Naegbọn mí do yí yinkọ lọ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ?

Yinkọ lọ do Jiwheyẹwhe mítọn hia. Sọgbe hẹ alọnuwe hohowhenu tọn lẹ, yinkọ Jiwheyẹwhe tọn, Jehovah sọawuhia whla fọtọ́n susu to Biblu mẹ. To lẹdogbedevomẹ susu mẹ, yinkọ ehe ko yin tẹndiọna gbọn tẹnmẹ-yinkọ lẹ dali taidi Oklunọ kavi Jiwheyẹwhe. Ṣogan, Jiwheyẹwhe nugbo lọ ko de ede hia Mose gbọn yinkọ etọn titi Jehovah yiyizan dali dọmọ: “Enẹ wẹ oyín ṣie kakadoi.” (Eksọdusi 3:15) Gbọnmọ dali, e klan ede dovo na yẹwhe lalo lẹpo. Mí nọ doawagun dọ mí tindo oyín wiwe Jiwheyẹwhe tọn to ota.

Yinkọ lọ do azọ́ndenamẹ mítọn hia. Bẹsọn dawe dodonọ lọ Abẹli ji, omẹ hohowhenu tọn susu wẹ ko dekunnu gando yise yetọn to Jehovah mẹ go. To owhe kanweko lẹ gblamẹ, Noa, Ablaham, Sala, Mose, Davidi, po mẹdevo lẹ po ko lẹzun apadewhe “aslọ daho kunnudetọ lẹ tọn” ehe tọn. (Heblu lẹ 11:4–12:1) Kẹdẹdile mẹde sọgan dekunnu do homẹvọnọ de tamẹ to whẹdọhọsa do, gbemima mítọn wẹ nado hẹn nugbo lọ zun yinyọnẹn gando Jiwheyẹwhe mítọn go.

Mí to apajlẹ Jesu tọn hodo. Biblu ylọ Jesu dọ “kunnudetọ nugbonọ po nugbo po.” (Osọhia 3:14) Jesu lọsu dọ dọ emi ‘hẹn oyín Jiwheyẹwhe tọn zun yinyọnẹn’ bo to ‘kunnude gando nugbo lọ go’ do Jiwheyẹwhe tamẹ. (Johanu 17:26; 18:37) Enẹwutu, hodotọ nugbo Klisti tọn lẹ dona tindo oyín Jehovah tọn to ota bo nọ hẹn ẹn zun yinyọnẹn na mẹdevo lẹ. Nuhe Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ to vivẹnudo nado wà niyẹn.

• Naegbọn Biblu Plọntọ lẹ do yí yinkọ lọ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ?

• Sọn whetẹnu gbọ́n wẹ Jehovah ko tindo kunnudetọ lẹ to aigba ji?

• Mẹnu wẹ yin Kunnudetọ Jehovah tọn daho hugan lọ?

Biblu dọ dọdai dọ to okú Klisti tọn godo, mẹplọntọ lalo lẹ na fọ́n to Klistiani dowhenu tọn lẹ ṣẹnṣẹn bo na hẹn nugbo Biblu tọn flu. (Owalọ lẹ 20:29, 30) Nuhe jọ to godo mẹ lọ pẹpẹ niyẹn. Yé yí linlẹn sinsẹ̀n kosi tọn lẹ do hẹn nuplọnmẹ Jesu tọn lẹ flu, bọ sinsẹ̀n Klistiani oklọ tọn de wá aimẹ. (2 Timoti 4:3, 4) Nawẹ mí sọgan wagbọn do kudeji dọ nukunnumọjẹnumẹ he mí tindo to egbehe gando nuhe Biblu plọnmẹ taun go sọgbe?

Ojlẹ lọ sọ na Jehovah nado do nugbo lọ hia. E dọ dọdai dọ to ‘ojlẹ opodo tọn mẹ, oyọnẹn nugbo na lẹzun susugege.’ (Daniẹli 12:4) To 1870, pipli pẹvi nugbo-dintọ lẹ tọn de doayi e go dọ sinsẹ̀n-nuplọnmẹ ṣọṣi tọn susu ma sinai do Owe-wiwe ji. Enẹwutu, yé jẹ dodinnanu basi ji nado mọnukunnujẹ nuplọnmẹ dowhenu tọn Biblu tọn lẹ mẹ, bọ Jehovah dona yé gbọn wuntuntun gbigbọmẹ tọn nina yé dali.

Ahundoponọ lẹ yí sọwhiwhe do plọn Biblu. Biblu Plọntọ zohunhunnọ enẹlẹ, yèdọ tọgbo gbigbọmẹ tọn mítọn lẹ, yí aliho nupinplọn tọn de zan he mí gbẹ́ nọ yizan kakajẹ egbehe. Yé nọ dọhodo hosọ Biblu tọn lẹ ji debọdo-dego. Eyin yé jẹ wefọ Biblu tọn de ji he vẹawu nado mọnukunnujẹemẹ, yé nọ dín wefọ devo lẹ nado basi zẹẹmẹ etọn. Eyin yé wá tadona he sọgbe hẹ pipotọ Owe-wiwe lẹ tọn de kọ̀n, yé nọ basi kandai etọn. Gbọn dotẹnmẹ nina Biblu nado basi zẹẹmẹ ede tọn to aliho enẹ mẹ dali, yé hẹn nugbo Biblu tọn họnwun whladopo dogọ gando oyín Jiwheyẹwhe tọn, Ahọluduta etọn, lẹndai etọn na gbẹtọvi lẹ po aigba po, gọna ninọmẹ oṣiọ lẹ tọn po todido fọnsọnku tọn po go. Dodinnanu yetọn hẹn yé jẹ mẹdekannu sọn nuyise po aṣa lalo susu po si.—Johanu 8:31, 32.

To 1879, Biblu Plọntọ lẹ mọdọ ojlẹ ko sọ nado hẹn nugbo lọ zun yinyọnẹn gbayipe. Enẹwutu to owhe enẹ mẹ, yé jẹ linlinnamẹwe he mí gbẹ́ nọ zinjẹgbonu kakajẹ din lọ detọ́n ji, enẹ wẹ Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ lọ Tọn He to Ahọluduta Jehovah Tọn Lá. Todin, mí ko to nugbo Biblu tọn lẹ má hẹ gbẹtọ lẹ to otò 240 lẹ mẹ podọ to ogbè he hugan 750 lẹ mẹ. Oyọnẹn nugbo ma ko sudeji sọmọ pọ́n!

• To okú Klisti tọn godo, etẹwẹ jọ do nugbo Biblu tọn go?

• Etẹwẹ hẹn mí penugo nado hẹn nugbo lọ họnwun whladopo dogọ sọn Ohó Jiwheyẹwhe tọn mẹ?

Na owhe susu, Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ nọ yí lẹdogbedevomẹ Biblu tọn voovo lẹ zan, bo nọ zín yé jẹgbonu bosọ nọ má yé pé. Ṣigba, mí wá mọdọ nuhudo lẹdogbedevomẹ yọyọ de tọn tin he na gọalọna gbẹtọ lẹ dogọ nado plọn “oyọnẹn he pegan nugbo tọn” dile Jiwheyẹwhe jlo do. (1 Timoti 2:3, 4) Enẹwutu to 1950, mí jẹ apadewhe lẹdogbedevomẹ egbezangbe Biblu tọn mítọn detọ́n ji to Glẹnsigbe mẹ, enẹ wẹ Lẹdogbedevomẹ Aihọn Yọyọ Tọn. Biblu ehe ko yin lilẹdo ogbè he hugan 130 lẹ mẹ po nugbonọ-yinyin po to aliho he sọgbe mẹ.

Nuhudo Biblu he bọawu nado mọnukunnujẹemẹ de tọn tin. Ogbè lẹ nọ to didiọ dile ojlẹ to yìyì, podọ lẹdogbedevomẹ Biblu tọn susu wẹ bẹ hogbe he dózin kavi dohó lẹ hẹn he vẹawu nado mọnukunnujẹemẹ. Humọ, alọnuwe hohowhenu tọn he sọgbe bo sẹpọ kandai dowhenu tọn hugan lẹ ko yin mimọ, bọ ehe gọalọ nado mọnukunnujẹ ogbè he yin yiyizan to Biblu mẹ lẹ mẹ dogọ, enẹ wẹ Heblugbe, Alamaikigbe po Glẹkigbe po.

Nuhudo lẹdogbedevomẹ he tẹdo ohó Jiwheyẹwhe tọn go de tọn tin. Kakati nado diọ kandai gbọdo Jiwheyẹwhe tọn lẹ, lẹdogbedevomẹ-basitọ Biblu tọn lẹ dona yin nugbonọ bo tẹdo kandai dowhenu tọn lọ go. Ṣigba, to suhugan lẹdogbedevomẹ lẹ tọn mẹ, yinkọ Jiwheyẹwhe tọn, Jehovah ma yin yiyizan to Owe Wiwe lẹ mẹ.

Nuhudo Biblu he na pipà Dowatọ etọn de tọn tin. (2 Samuẹli 23:2) To Lẹdogbedevomẹ Aihọn Yọyọ Tọn mẹ, yinkọ Jehovah tọn ko yin gigọ̀ do otẹn etọn mẹ to nudi whla 7 000 he e sọawuhia to alọnuwe Biblu tọn he dohó hugan lẹ mẹ, dile yẹdide he to odò lọ dohia do. (Salmu lẹ 83:18) Na dodinnanu sọwhiwhe tọn ko yin bibasi na owhe susu nado wleawuna Biblu ehe wutu, e yọnhia bosọ nọ hẹn linlẹn Jiwheyẹwhe tọn lẹ họnwun hezeheze. Vlavo hiẹ tindo Lẹdogbedevomẹ Aihọn Yọyọ Tọn to ogbè towe mẹ kavi lala, mí to tulina we nado wleawuna aṣa lọ nado nọ hia Ohó Jehovah tọn egbesọegbesọ.—Jọṣua 1:8; Salmu lẹ 1:2, 3.

• Etẹwutu mí do mọdọ nuhudo tin na lẹdogbedevomẹ yọyọ Biblu tọn de?

• Aṣa egbesọegbesọ tọn tẹwẹ e jẹ dọ mẹdepope he jlo na yọ́n ojlo Jiwheyẹwhe tọn ni wleawuna?