Biblu pinplọn towe hẹ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ ko hẹn we jẹakọ hẹ nugbo lọ. E họnwun dọ, nuhe hiẹ plọn lẹ ko gọalọna we nado tindo haṣinṣan dagbe de hẹ Jiwheyẹwhe, bo ko sọ na we todido ogbẹ̀ tọn po dona sọgodo tọn lẹ po to paladisi aigba ji tọn de mẹ to Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn glọ. Yise towe to Ohó Jiwheyẹwhe tọn mẹ ko yin hinhẹn lodo, podọ gbẹdido towe hẹ agun Klistiani tọn ko hẹn we nado mọ dona susu lẹ. Hiẹ ko wá mọnukunnujẹ lehe Jehovah to nuyiwa hẹ omẹ etọn lẹ to egbehe do mẹ.—Zek. 8:23.

Dile hiẹ to awuwlena baptẹm todin, a na mọaleyi sọn dogbapọnna nuyise dodonu tọn Klistiani tọn lẹ mẹ, ehe na yin anadena gbọn mẹho agun tọn lẹ dali. (Heb. 6:1-3) Na Jehovah ni zindonukọn nado to didona vivẹnudido towe lẹpo nado wá yọ́n ewọ, podọ na ewọ ni na we ale he e dopagbe etọn lọ.—Joh. 17:3.

1. Naegbọn hiẹ do jlo na yí baptẹm?

2. Mẹnu wẹ yin Jehovah?

• “Jehovah wẹ Jiwheyẹwhe nugbo lọ to olọn mẹ aga podọ to aigba ji to odò. Devo de masọ tin.”—Deut. 4:39.

• “Hiẹ, mẹhe oyín towe nọ yin Jehovah, hiẹ dopo kẹdẹ wẹ yin Gigogán to aigba lẹpo ji.”—Salm. 83:18.

3. Naegbọn e do yin nujọnu dọ a ni nọ yí oyín mẹdetiti tọn Jiwheyẹwhe tọn zan?

• “Enẹwutu, lehe mìwlẹ dona nọ hodẹ̀ do die: ‘Otọ́ mítọn he tin to olọn mẹ, na oyín towe ni yin kinklandowiwe.’”—Mat. 6:9.

• “Mẹdepope he dawhá ylọ oyín Jehovah tọn wẹ na yin whinwhlẹngán.”—Lom. 10:13.

4. Etẹwẹ yin delẹ to hogbe he yin yiyizan to Biblu mẹ nado dlẹnalọdo Jehovah lẹ mẹ?

• “Jehovah, yèdọ Didatọ opodo aigba tọn lẹ, wẹ Jiwheyẹwhe kakadoi.”—Isa. 40:28.

• “Otọ́ mítọn he tin to olọn mẹ.”—Mat. 6:9.

• “Jiwheyẹwhe wẹ owanyi.”—1 Joh. 4:8.

5. Etẹwẹ a sọgan na Jehovah Jiwheyẹwhe?

• “Hiẹ dona yí ahun towe lẹpo, alindọn towe lẹpo, ayiha towe lẹpo, podọ huhlọn towe lẹpo do yiwanna Jehovah Jiwheyẹwhe towe.”—Malku 12:30.

• “Jehovah Jiwheyẹwhe towe wẹ hiẹ dona nọ sẹ̀n, podọ ewọ kẹdẹ wẹ hiẹ dona nọ wà sinsẹ̀nzọn wiwe hlan.”—Luku 4:8.

6. Naegbọn a do jlo na yin nugbonọ na Jehovah?

• “Visunnu ṣie, yin nuyọnẹntọ bo hẹn homẹ ṣie hùn, na yẹn nido gblọnhona ewọ he to vivlẹ mi kò.”—Howh. 27:11.

7. Mẹnu wẹ a nọ hodẹ̀ hlan, podọ to oyín mẹnu tọn mẹ wẹ a nọ hodẹ̀ te?

• “Nugbonugbo wẹ yẹn [Jesu] dọna mì dọ, eyin mìwlẹ biọ nudepope Otọ́, ewọ na na ẹn mì to oyín ṣie mẹ.”—Joh. 16:23.

8. Etẹwẹ yin nudelẹ he go a gán nọ hodẹ̀ gando?

• “Enẹwutu, lehe mìwlẹ dona nọ hodẹ̀ do die: ‘Otọ́ mítọn he tin to olọn mẹ, na oyín towe ni yin kinklandowiwe. Na Ahọluduta towe ni wá. Na ojlo towe ni yin wiwà, kẹdẹdi to olọn mẹ, mọdopolọ to aigba ji. Na núdùdù mítọn egbehe tọn mí to egbé; podọ jo ahọ́ mítọn lẹ na mí, dile míwlẹ ko jona ahọ́tọnọ mítọn lẹ do ga. A sọ hẹn mí biọ whlepọn mẹ blo, ṣigba whlẹn mí sọn mẹylankan lọ si.’”—Mat. 6:9-13.

• “Ehe sọ wẹ jidide he mí tindo to ewọ mẹ, dọ nudepope he mí biọ sọgbe hẹ ojlo etọn, ewọ nọ sè mítọn.”—1 Joh. 5:14.

9. Etẹwẹ sọgan zọ́n bọ Jehovah ma na sè odẹ̀ mẹde tọn?

• “Yé na dawhá ylọ Jehovah na alọgọ, ṣigba, e ma na siọ yé . . . na nuylankan he yé ko wà lẹ wutu.”—Mika 3:4.

• “Nukun Jehovah tọn tin to dodonọ lẹ ji, otó etọn sọ nọ hùn hlan ovẹ̀ yetọn, ṣigba nukunmẹ Jehovah tọn jẹagọdo mẹhe to nuylankan wà lẹ.”—1 Pita 3:12.

10. Mẹnu wẹ Jesu Klisti?

• “Simọni Pita gblọn dọmọ: ‘Hiẹ wẹ Klisti lọ, Visunnu Jiwheyẹwhe ogbẹ̀nọ lọ tọn.’”—Mat. 16:16.

11. Naegbọn Jesu do wá aigba ji?

• “Visunnu gbẹtọ tọn wá, e ma yin nado yin lizọnyina gba, ṣigba nado yilizọn namẹ bo ze ogbẹ̀ etọn jo taidi ofligọ de do ota mẹsusu tọn mẹ.”—Mat. 20:28.

• “Yẹn [Jesu] dona yì tòdaho devo lẹ mẹ ga nado lá wẹndagbe Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn, na ehe wutu wẹ yẹn do yin didohlan.”—Luku 4:43.

12. Nawẹ a sọgan do pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn towe hia na avọ́sinsan Jesu tọn gbọn?

• “Ewọ kú na mẹlẹpo, na mẹhe to ogbẹ̀ lẹ ma nado nọgbẹ̀ na yede ba, ṣigba na mẹlọ he kú na yé bo yin finfọn.”—2 Kọl. 5:15.

13. Aṣẹpipa tẹwẹ Jesu tindo?

• “Aṣẹ lẹpo ko yin nina mi to olọn mẹ podọ to aigba ji.”—Mat. 28:18.

• “Jiwheyẹwhe ze e daga do otẹn he yiaga de mẹ bo gbọn homẹdagbe dali na ẹn oyín lọ he yiaga hú oyín devo lẹpo.”—Flp. 2:9.

14. Be a yise dọ Hagbẹ Anademẹtọ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn wẹ yin “afanumẹ nugbonọ podọ nuyọnẹntọ lọ” he Jesu de ya?

• “Na nugbo tọn, mẹnu wẹ afanumẹ nugbonọ podọ nuyọnẹntọ lọ he klunọ etọn de do devizọnwatọ whégbè tọn etọn lẹ ji, nado na núdùdù yetọn yé to ojlẹ sisọ mẹ?”—Mat. 24:45.

15. Be gbẹtọ de wẹ gbigbọ wiwe yin ya?

• “Angẹli lọ gblọnna ẹn dọmọ: ‘Gbigbọ wiwe na wá hiẹ ji, bọ huhlọn Gigogán lọ tọn na ṣinyọnyẹ ji we. Podọ na enẹ tọn wutu, ovi he yin jiji lọ na yin yiylọdọ wiwe, Visunnu Jiwheyẹwhe tọn.’”—Luku 1:35.

• “Enẹwutu, eyin mìwlẹ, he tlẹ yin mẹylankan, yọ́n lehe yè nọ na nunina dagbe ovi mìtọn lẹ do, nẹmunẹmu wẹ Otọ́ he to olọn mẹ ma nado na gbigbọ wiwe mẹhe to bibiọ ẹ lẹ!”—Luku 11:13.

16. Nawẹ Jehovah ko yí gbigbọ wiwe etọn zan gbọn?

• “Gbọn ohó Jehovah tọn dali wẹ olọn lẹ yin didá, podọ nuhe tin to yé mẹ lẹpo, gbọn gbigbọ he tọ́n sọn onù etọn mẹ dali.”—Salm. 33:6.

• “Mì na mọ huhlọn yí to whenue gbigbọ wiwe na wá mì ji, podọ mìwlẹ na yin kunnudetọ ṣie . . . kaka yì awà he dẹn hugan aigba tọn lẹ ji.”—Owalọ 1:8.

• “Dọdai Owe-wiwe tọn depope ma nọ wá sọn tadena mẹdetiti tọn de mẹ gba. Na dọdai ma ko gbọn ojlo gbẹtọ tọn dali wá to ojlẹ depope mẹ gba, ṣigba gbẹtọ lẹ dọho sọn Jiwheyẹwhe dè dile yé yin anadena gbọn gbigbọ wiwe dali do.”—2 Pita 1:20, 21.

17. Etẹwẹ Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn yin?

• “Jiwheyẹwhe olọn tọn na ze ahọluduta de dai he ma na yin vivasudo gbede. Ahọluduta ehe ma nasọ yin jijodo na akọta devo depope. E na gídí ahọluduta ehe lẹpo bo na hẹn yé wá opodo, bọ ewọ kẹdẹ wẹ na nọte kakadoi.”—Dan. 2:44.

18. Dona tẹlẹ wẹ Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn na hẹnwa na we?

• “Ewọ nasọ súnsún dasin lẹpo sẹ̀ sọn nukun yetọn mẹ, okú ma nasọ tin ba, mọjanwẹ aluẹmẹninọ kavi avi kavi awufiẹsa ma nasọ tin ba. Onú hoho lẹ ko juwayi.”—Osọ. 21:4.

19. Nawẹ a wagbọn do yọnẹn dọ Ahọluduta lọ na hẹn dona lẹ wá to madẹnmẹ?

• “Devi lẹ dọnsẹpọ ẹ dovo, bo dọmọ: ‘Dọna mí, whetẹnu wẹ onú ehelẹ na jọ, podọ etẹwẹ na yin ohia tintin tofi towe tọn po vivọnu titonu lọ tọn po?’ Jesu gblọnna yé dọmọ: ‘. . . Akọta na fọ́n do akọta ji podọ ahọluduta do ahọluduta ji, bọ núdùdù whèdomẹ po aigba sisọsisọ lẹ po na tin sọn fide jẹ fide. Podọ yẹwheho wẹndagbe Ahọluduta lọ tọn ehe na yin didọ to aigba fininọ lẹpo ji taidi okunnu de na akọta lẹpo, podọ whenẹnu wẹ opodo lọ na wá.’”—Mat. 24:3, 4, 7, 14.

• “To azán godo tọn lẹ mẹ, ojlẹ awusinyẹn tọn he vẹawu nado pehẹ lẹ na wá tin. Na gbẹtọ lẹ na yin wanyina mẹdetiti tọ́, wanyina akuẹtọ, awagundotọ, saklanọ, nùzantọ, tolivẹ do mẹjitọ lẹ go tọ́, mayọndagbenọ, nugbomadọtọ, owanyi jọwamọ tọn matindotọ, gbigbọ gbekọndopọ tọn matindotọ, mẹhẹngbletọ, wazẹjlẹgonọ, kanylantọ, owanyi dagbewà tọn matindotọ, mẹdehiatọ, tasinyẹntọ, mẹhe nọ gbọn kikla dali yigo, wanyina gbẹdudu tọ́ kakati nido yin wanyina Jiwheyẹwhe tọ́, mẹhe tindo awusọhia jijọ-di-Jiwheyẹwhe tọn, ṣigba bo mọ́n huhlọn etọn.”—2 Tim. 3:1-5.

20. Nawẹ a nọ dohia gbọn dọ Ahọluduta lọ yin nujọnu na we?

• “Enẹwutu, mì zindonukọn nado to Ahọluduta lọ po dodowiwa etọn po dín whẹ́.”—Mat. 6:33.

• “Jesu dọna devi etọn lẹ dọmọ: ‘Eyin mẹdepope jlo nado hodo mi, mì gbọ e ni mọ́n ede bo ze yatin etọn bosọ to hihodo mi zọnmii.’”—Mat. 16:24.

21. Mẹnu wẹ Satani po aovi lẹ po yin?

• “Otọ́ mìtọn Lẹgba dè wẹ mì wá sọn, . . . Hlọnhutọ de wẹ ewọ sọn dowhenu.”—Joh. 8:44.

• “Dlagọni daho lọ yin dindlan do odò, yèdọ odàn hoho lọ, he nọ yin yiylọdọ Lẹgba podọ Satani, he nọ to aigba fininọ lẹpo klọ; ewọ yin dindlan do aigba ji, podọ angẹli etọn lẹ yin dindlan do odò po e po.”—Osọ. 12:9.

22. Owhẹ̀ tẹwẹ Satani sadokọna Jehovah po mẹhe nọ basi sinsẹ̀n hlan Ewọ lẹ po?

• “Yọnnu lọ sọ gblọnna odàn lọ dọmọ: ‘Mí sọgan dù sọn sinsẹ́n atin jipa lọ tọn lẹ mẹ. Ṣigba, Jiwheyẹwhe ko dọ gando sinsẹ́n atin he tin to jipa lọ ṣẹnṣẹn tọn go dọ: “Mì ma dona dù sọn e mẹ paali, mì ma dona doalọ e go; e ma yinmọ, mì na kú.”’ Enẹwutu, odàn lọ gblọnna yọnnu lọ dọmọ: ‘Na jide tọn, mì ma na kú gba. Na Jiwheyẹwhe yọnẹn dọ gbeegbe mì dù sọn e mẹ te, nukun mìtọn nasọ hùn bọ mìwlẹ na taidi Jiwheyẹwhe bo na nọ yọ́n dagbe po oylan po.’”—Jen. 3:2-5.

• “Satani gblọnna Jehovah dọmọ: ‘Ayú na ayú. Nuhe gbẹtọ tindo lẹpo wẹ e na bẹ jo nado whlẹn ogbẹ̀ ede tọn.’”—Jobu 2:4.

23. Nawẹ a sọgan dohia gbọn dọ whẹsadokọnamẹ Satani tọn lẹ yin lalo?

• ‘Nọ yí ahun pipé de do sẹ̀n Jiwheyẹwhe.’—1 Otàn. 28:9.

• “Kaka yẹn nado kú, yẹn ma na jo tenọgli ṣie do!”—Jobu 27:5.

24. Naegbọn gbẹtọ do nọ kú?

• “Ylando gbọn mẹdopo gblamẹ biọ aihọn mẹ podọ okú gbọn ylando gblamẹ wá, gbọnmọ dali okú dlẹnkan jẹ mẹlẹpo dè, na yemẹpo wẹ ko waylando wutu.”—Lom. 5:12.

25. Etẹwẹ yin ninọmẹ oṣiọ lẹ tọn?

• “Mẹhe togbẹ̀ yọnẹn dọ emi na kú, ṣigba oṣiọ lẹ ma yọ́n nudepope.”—Yẹwh. 9:5.

26. Todido tẹwẹ tin na mẹhe ko kú lẹ?

• “Fọnsọnku dodonọ lẹ po mawadodonọ lẹ po tọn de na tin.”—Owalọ 24:15.

27. Omẹ nẹmu wẹ na yì olọn mẹ nado dugán hẹ Jesu?

• “Pọ́n! Lẹngbọvu lọ ṣite to Osó Ziọni ji, gbẹtọ 144 000 he yè kàn oyín etọn po Otọ́ etọn tọn po do nukọn na lẹ sọ tin po e po.”—Osọ. 14:1.

To Biblu pinplọn towe whenu, hiẹ ko yọ́n nuhe Jehovah to nukundo sọn dè we podọ lehe hiẹ na jẹ nujinọtedo dodo etọn lẹ kọ̀n do. Nado yinuwa sọgbe hẹ nuhe hiẹ ko plọn lẹ, a sọgan ko basi diọdo delẹ to walọyizan towe titi lẹ mẹ podọ to gbẹzan towe mẹ. Todin he hiẹ ko magbe nado nọgbẹ̀ sọgbe hẹ nujinọtedo dodo Jehovah tọn lẹ, a ko wleawufo nado wà sinsẹ̀nzọn he na yin alọkẹyi de taidi lizọnyizọnwatọ wẹndagbe lọ tọn.

Dogbigbapọnna kanbiọ he bọdego lẹ na gọalọna we nado nọ hẹn nubiọtomẹsi dodo Jehovah tọn lẹ do ayiha mẹ to whepoponu, podọ nado flin delẹ to nuhe hiẹ sọgan wà nado yin dopo to devizọnwatọ etọn he yin alọkẹyi lẹ mẹ. Nudọnamẹ ehe na do dó ahun towe mẹ lehe e yin nujọnu sọ nado nọ wà nulẹpo po ayihadawhẹnamẹnu dagbe de po, podọ nado hẹn gigo wá na Jehovah.—2 Kọl. 1:12; 1 Tim. 1:19; 1 Pita 3:16, 21.

Po obá he mẹ hiẹ ko plọnnu jẹ ehe po, matin ayihaawe, hiẹ tin to jejeji nado yin mẹmẹglọ na gandudu Jehovah tọn podọ nado lẹzun apadewhe titobasinanu etọn tọn. Kanbiọ po alọdlẹndonu Owe-wiwe tọn lẹ po na gọalọna we nado gbadopọnna nukunnumọjẹnumẹ towe gando mẹmẹglọ-yinyin na tito he Jehovah zedai to agun mẹ, to whẹndo mẹ, kavi na tonudọtọ aihọn ehe tọn lẹ go. E họnwun dọ ehe na hẹn pinpẹn-nutọn towe siso dogọ na tito he Jehovah zedai nado plọnnu omẹ etọn lẹ bo jlọ yé dote to gbigbọ-liho. Ehelẹ bẹ opli agun tọn he hiẹ na jlo nado nọ yì bosọ tindo mahẹ to yé mẹ dile a penugo do lẹ hẹn.

Humọ, adà ehe na dọhodo lehe e yin nujọnu do ji nado nọ tindo mahẹ gbesisọ tọn to azọ́n yẹwhehodidọ Ahọluduta lọ tọn mẹ, bo gọalọna mẹdevo lẹ nado wá yọ́n Jehovah po nuhe e to wiwà na gbẹtọvi lẹ po. (Mat. 24:14; 28:19, 20) To tadona mẹ, e na zín lehe klandowiwe towe hlan Jehovah Jiwheyẹwhe po baptẹm towe po yin nujọnu sọ do ahun mẹ na we. Hiẹ sọgan deji dọ Jehovah yọ́n pinpẹn etọn dọ a kẹalọyi nukundagbe majẹhẹ etọn he yin didohia we.

1. Etẹwẹ yin nujinọtedo Klistiani tọn na alọwle? Etẹwẹ yin dodonu dopo gee lọ na gbẹdai he sinai do Owe-wiwe lẹ ji?

• “Be mìwlẹ ma ko hia dọ mẹhe dá yé sọn bẹjẹeji basi yé sunnu de yọnnu de bosọ dọ: ‘Na whẹwhinwhẹ́n ehe wutu, sunnu na jo otọ́ etọn po onọ̀ etọn po do bo na sẹbọdo asi etọn go, bọ yé omẹ awe lẹ na lẹzun agbasalan dopo’ ya? Sọmọ bọ yé masọ yin agbasalan awe ba, adavo dopo. Enẹwutu, nuhe Jiwheyẹwhe ko kọndopọ, mì dike mẹde klan ẹn blo. . . . Mẹdepope he gbẹ́ asi etọn dai bọ e ma yin na whẹwhinwhẹ́n fẹnnuwiwa zanhẹmẹ tọn wutu, bo wlealọ hẹ devo, e deayọ.”—Mat. 19:4-6, 9.

2. Naegbọn mẹhe to pọnọ taidi asu po asi po lẹ dona wlealọ sọgbe hẹ osẹ́n? Eyin hiẹ ko wlealọ, be e họnwun na we dọ mì ko basi kandai alọwle mìtọn tọn dile osẹ́n ahọlu tọn biọ do ya?

• “Zindonukọn nado nọ flinnu yé nado nọ litai bo nọ setonuna gandudu lẹ po aṣẹpipa lẹ po.”—Titu 3:1.

• “Mì gbọ alọwle ni tindo gbégbò to nukun mẹlẹpo tọn mẹ, podọ adọzan alọwle tọn yin hinhẹnflu blo, na Jiwheyẹwhe na dawhẹna mẹhe nọ joawuna fẹnnuwiwa zanhẹmẹ tọn lẹ po ayọdetọ lẹ po.”—Heb. 13:4.

3. Etẹwẹ yin azọngban towe to whẹndo mẹ?

• “Visunnu ṣie, nọ dotoaina mẹplọnlọ otọ́ towe tọn, a sọ gbẹ́ anademẹ onọ̀ towe tọn dai blo.”—Howh. 1:8.

• “Asu wẹ ota na asi etọn kẹdẹdile Klisti yin ota agun lọ tọn do . . . Mì asu lẹ emi, mì nọ yiwanna asi mìtọn, kẹdẹdile Klisti yiwanna agun lọ do ga.”—Efe. 5:23, 25.

• “Mì otọ́ lẹ emi, mì ma nọ hẹn homẹgble ovi mìtọn lẹ blo, ṣigba mì nọ to pinpọn yé go whẹ́n to mẹplọnlọ po tudohomẹnamẹ Jehovah tọn po mẹ.”—Efe. 6:4.

• “Mì ovi lẹ emi, mì nọ setonuna mẹjitọ mìtọn lẹ to nulẹpo mẹ, na ehe wẹ nọ hẹn homẹ Oklunọ tọn hùn.”—Kol. 3:20.

• “Mì asi lẹ ni nọ yin mẹmẹglọ hlan asu mìtọn titi lẹ.”—1 Pita 3:1.

4. Naegbọn mí dona nọ do sisi hia na ogbẹ̀?

• “[Jiwheyẹwhe] wẹ nọ na gbẹtọ lẹpo ogbẹ̀, gbọfufu po nulẹpo po. . . . Gbọn ewọ dali wẹ mí tindo ogbẹ̀ bo nọ yì bosọ tin.”—Owalọ 17:25, 28.

5. Naegbọn mí ma dona hùmẹ, etlẹ yin viyẹyẹ he ma ko yin jiji de?

• “Eyin mẹde to ahidi hẹ mẹdevo bọ yé gbleawu yọnnu hohonọ de bọ . . . awugble lọ hẹn okú wá, whenẹnu hiẹ dona yí ogbẹ̀ na ogbẹ̀.”—Eks. 21:22, 23.

• “Nukun towe lẹ tlẹ mọ mi to whenue n’gbẹ́ pò to adọ̀mẹ; awutugonu ṣie lẹpo wẹ ko yin kinkan do owe towe mẹ, yèdọ azán he gbè yé yin awuwlena te lẹ, whẹpo depope to yé mẹ do tin.”—Salm. 139:16.

• “Jehovah gbẹwanna . . . alọ he nọ sọ̀n ohùn homẹvọnọ tọn dai.”—Howh. 6:16, 17.

6. Etẹwẹ yin gbedide Jiwheyẹwhe tọn gando ohùn go?

• ‘Mì nọla na ohùn, podọ na nuhe yin kọslona hù lẹ.’—Owalọ 15:29.

7. Naegbọn mí dona yiwanna mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn lẹ po?

• “Gbedide yọyọ de wẹ yẹn to nina mì dọ, mì ni yiwanna ode awetọ; kẹdẹdile yẹn ko yiwanna mì do, dọ mìlọsu ni yiwanna ode awetọ. Gbọn ehe dali wẹ mẹlẹpo na yọnẹn dọ devi ṣie lẹ wẹ mì yin—eyin mì tindo owanyi to mìde ṣẹnṣẹn.”—Joh. 13:34, 35.

8. Nado dapana azọ̀n bẹplamẹ, he tlẹ sọgan hẹn okú wá de dido mẹdevo lẹ: (a) Naegbọn mẹhe to azọ̀n mọnkọtọn jẹ de ma dona jẹnukọn bo ze afọdide owanyi didohia tọn, taidi mẹgbigbòfán po nùdonùgonamẹ po? (b) Naegbọn e ma dona gblehomẹ eyin mẹdelẹ de ma nado basi oylọna ẹn wá owhé yetọn gbè? (d) Naegbọn mẹhe ko jugbọn owù azọ̀n bẹplamẹ de tọn mẹ pọ́n dona desọn ojlo mẹ nado basi tẹnpọn ohùn tọn whẹpo do bẹ họntọnmẹninọ alọwle tọn jẹeji? (e) Naegbọn mẹhe to azọ̀n bẹplamẹ de jẹ dona dọna anadenanutọ to pipli mẹho lẹ tọn mẹ jẹnukọnna baptẹm etọn?

• “Mì duahọ nudepope tọn do mẹde blo, adavo nado yiwanna ode awetọ. . . . ‘Hiẹ dona yiwanna kọmẹnu towe di dewe.’ Owanyi ma nọ wà nuylankan do kọmẹnu etọn go.”—Lom. 13:8-10.

• “[Mì] ma nọ ze ayidonugo do ale mẹdetiti tọn mìtọn lẹ kẹdẹ ji, ṣigba do ale mẹdevo lẹ tọn ji ga.”—Flp. 2:4.

9. Naegbọn Jehovah nọ donukun dọ mí ni jona mẹdevo lẹ?

• “Mì nọ to linsinyẹn hẹ ode awetọ bo nọ to jijona ode awetọ sọn ojlo mẹ wá zọnmii eyin mẹde tlẹ tindo whẹwhinwhẹ́n nado wọ́ po mẹdevo po. Kẹdẹdile Jehovah jona mì sọn ojlo mẹ wá do, mọ wẹ mì dona nọ wà do ga.”—Kol. 3:13.

10. Etẹwẹ a dona wà eyin mẹmẹsunnu de dọho mẹhẹngble tọn dokọna we kavi hò we dù?

• “Humọ, eyin mẹmẹsunnu towe waylando de, yì bo do nuṣiwa etọn hia ẹ to hiẹ po ewọ po kẹdẹ ṣẹnṣẹn. Eyin e sè towe, be hiẹ ko duale mẹmẹsunnu towe tọn. Ṣigba, eyin e ma sè, plan mẹdopo kavi awe dogọ dewe, na whẹho lẹpo nido yin hinhẹn lodo to dodonu kunnudide kunnudetọ awe kavi atọ̀n tọn ji. Eyin e ma sè yetọn, dọ ẹ na agun. Eyin e masọ sè agun tọn ga, gbọ e ni tin hlan we kẹdẹdi omẹ akọta lẹ tọn de podọ di tòkuẹ-ṣinyantọ de.”—Mat. 18:15-17.

11. Nukun tẹwẹ Jehovah nọ yí do pọ́n ylando he bọdego lẹ?

▪ Fẹnnuwiwa zanhẹmẹ tọn

▪ Boṣiọ lẹ yiyizan to sinsẹ̀n-bibasi mẹ

▪ Zanhẹmẹ to mẹhe tindo vijinu dopolọ lẹ ṣẹnṣẹn

▪ Ajojijẹ

▪ Akọhiho

▪ Ahànnumu

• “Yè klọ mì blo. Mẹhe nọ doalọ to fẹnnuwiwa zanhẹmẹ tọn mẹ lẹ, boṣiọ-sẹ̀ntọ lẹ, sunnu he nọ joawuna zanhẹmẹ to vijinu dopolọ lẹ ṣẹnṣẹn lẹ, sunnu he nọ zanhẹ sunnu lẹ, ajotọ lẹ, nukunkẹnnọ lẹ, ahànnumunọ lẹ, mẹvlẹtọ lẹ po alọslonamẹtọ lẹ po ma na dugu Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn.”—1 Kọl. 6:9, 10.

12. Etẹwẹ a magbe nado wà gando fẹnnuwiwa zanhẹmẹ tọn go, ehe bẹ walọyizan zanhẹmẹ tọn wunmẹ voovo lẹ hẹn to gbonu alọwle tọn?

• “Mì họ̀nna fẹnnuwiwa zanhẹmẹ tọn.”—1 Kọl. 6:18.

13. Naegbọn mí dona nọ dapana nuyizan kavi amasin adínọ he ma tin na azọ̀nhẹngbọ bo nọ hẹnmẹ zun afanumẹ kavi he nọ yinuwado apọ̀n ji lẹ?

• “[Mì] yí agbasa mìtọn do basi avọ́sinsan he togbẹ̀, wiwe, he yin alọkẹyi na Jiwheyẹwhe, yèdọ sinsẹ̀nzọn wiwe he yin bibasi po huhlọn nulẹnpọn tọn mìtọn po. Podọ mì hodo titonu ehe ba blo, ṣigba mì yin adàdiọna gbọn ayiha mìtọn didiọ dali, na mì nido sọgan mọdona ojlo Jiwheyẹwhe tọn he yọ́n, bo yin alọkẹyi bosọ yin pipé lọ.”—Lom. 12:1, 2.

14. Etẹwẹ yin delẹ to nuwiwa aovi tọn he Jiwheyẹwhe jẹagọdo lẹ mẹ?

• “Mẹdepope ma dona yin mimọ to mì mẹ . . . he yin dọṣẹdọtọ, mẹdepope he yin bojlẹtọ, mẹdepope he yin fákantọ, owọ́ntọ de, mẹdepope he yin aṣẹtúndomẹtọ, mẹdepope he nọ kannubiọ sọn afinyọnnọ de kavi mẹhe nọ mọnú namẹ de dè, kavi mẹdepope he nọ kannubiọ sọn oṣiọ lẹ dè.”—Deut. 18:10, 11.

15. Eyin mẹde waylando sinsinyẹn de bo jlo dọ nukundagbe Jehovah tọn ni vọ́ yin didohia emi, etẹwẹ e dona wà to afọdopolọji?

• “Yẹn yigbe ylando ṣie tọn na we; yẹn masọ ṣinyọnnudo nuṣiwa ṣie. Yẹn dọmọ: ‘N’na yigbe sẹ́nhẹngba ṣie lẹ tọn na Jehovah.’”—Salm. 32:5.

• “Be mẹde to azọ̀njẹ to mì mẹ? Mì gbọ e ni ylọ mẹho agun tọn lẹ wá ede dè, na yé ni hodẹ̀ do e ji bo samisisana ẹn to oyín Jehovah tọn mẹ. Podọ odẹ̀ yise tọn na hẹn mẹhe to azọ̀njẹ jẹgangan, Jehovah nasọ jlọ ẹ dote. Humọ, eyin e ko wà ylando lẹ, ewọ na mọ jona yí.”—Jak. 5:14, 15.

16. Eyin a yọnẹn dọ Klistiani hatọ de ko waylando sinsinyẹn de, etẹwẹ a dona wà?

• “Eyin mẹde ko sè oylọ gbangba tọn de nado dekunnu bọ ewọ yin kunnudetọ nuṣiwa lọ tọn, kavi ko mọ kavi ko sè dogbọn ylanwiwa lọ dali, ṣigba bo ma dọ ẹ, ewọ ko waylando bo nasọ jiya nuṣiwa etọn tọn.”—Lev. 5:1.

17. Eyin nulila yin bibasi dọ mẹde masọ yin dopo to Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ mẹ ba, nawẹ mí dona yinuwa hẹ ẹ gbọn?

• “Mì ma . . . dogbẹ́ hẹ mẹdepope he yin yiylọdọ mẹmẹsunnu he nọ doalọ to fẹnnuwiwa zanhẹmẹ tọn mẹ kavi nukunkẹnnọ kavi boṣiọ-sẹ̀ntọ kavi mẹvlẹtọ kavi ahànnumunọ kavi alọslonamẹtọ de, mì tlẹ dùnú hẹ omẹ mọnkọtọn blo.”—1 Kọl. 5:11.

• “Eyin mẹdepope wá mì dè bo ma hẹn nuplọnmẹ ehe, mì yí i do owhé mìtọn gbè kavi dọnudo e blo.”—2 Joh. 10.

18. Naegbọn họntọn vivẹ́ towe lẹ dona yin mẹhe yiwanna Jehovah lẹ?

• “Mẹhe nọ zinzọnlin hẹ nuyọnẹntọ na yọnnuin, ṣigba, mẹhe nọ dogbẹ́ hẹ nulunọ ma na tindo kọdetọn dagbe.”—Howh. 13:20.

• “Yè klọ mì blo. Gbẹdido ylankan lẹ nọ hẹn walọ dagbe lẹ gble.”—1 Kọl. 15:33.

19. Naegbọn Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ nọ nọ̀ kada na tonudidọ?

• “Yé ma yin apadewhe aihọn tọn, kẹdẹdile yẹn [Jesu] ma yin apadewhe aihọn tọn do.”—Joh. 17:16.

20. Naegbọn a dona setonuna gandudu?

• “Mì gbọ mẹlẹpo ni yin mẹmẹglọ na aṣẹpipa daho lẹ, na aṣẹpipa depope ma tin bọ e ma yin sọn Jiwheyẹwhe dè; aṣẹpipa he tin lẹ, Jiwheyẹwhe wẹ na yé otẹn he tindo dogbó yetọn lẹ.”—Lom. 13:1.

21. Etẹwẹ a na wà eyin osẹ́n gbẹtọ tọn de jẹagọdo osẹ́n Jiwheyẹwhe tọn?

• “Míwlẹ dona setonuna Jiwheyẹwhe taidi ogán kakati nido yin gbẹtọ lẹ.”—Owalọ 5:29.

22. Wefọ tẹlẹ wẹ sọgan gọalọna we nado gbọṣi kada na aihọn to whenue a to nudide basi gando agbasazọ́n de go?

• “Akọta de ma na ze ohí daga do akọta devo ji, mọ yé ma nasọ plọn awhànfunfun ba.”—Mika 4:3.

• “Mì tọ́n sọn e [Babilọni Daho lọ] mẹ, omẹ ṣie lẹ emi, eyin mì ma jlo nado tindo mimá hẹ ẹ to ylando etọn lẹ mẹ, podọ eyin mì ma jlo nado yí to azọ̀nylankan etọn lẹ mẹ.”—Osọ. 18:4.

23. Ayidedai po aihundida wunmẹ tẹlẹ po wẹ a na de, podọ detẹ lẹ wẹ a na dapana?

• “Jehovah . . . gbẹwanna mẹdepope he yiwanna danuwiwa.”—Salm. 11:5.

• “Mì tindo wangbẹna sinsinyẹn na nuhe yin ylankan; mì nọ tẹdo nuhe yin dagbe go.”—Lom. 12:9.

• “Nudepope he yin nugbo, nudepope he jẹna yẹyi, nudepope he yin dodo, nudepope he yin wiwe, nudepope he jẹna owanyi, nudepope he yè nọ dọho etọn dagbe, nudepope he yin jijọ dagbe, podọ nudepope he jẹna pipà, mì nọ to onú ehelẹ lẹnpọn zọnmii.”—Flp. 4:8.

24. Naegbọn Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ ma nọ basi sinsẹ̀n to pọmẹ hẹ sinsẹ̀n devo lẹ?

• “Mì ma sọgan to mahẹ tindo to ‘tafo Jehovah tọn’ ji podọ to tafo aovi lẹ tọn ji gba.”—1 Kọl. 10:21.

• “[Mì] ‘klan mìde dovo,’ wẹ Jehovah dọ, ‘mì sọ doalọ onú mawé go ba blo’; ‘yẹn nasọ kẹalọyi mì.’”—2 Kọl. 6:17.

25. Nunọwhinnusẹ́n tẹlẹ wẹ na gọalọna we nado de eyin a na doalọ to hùnwhẹ de mẹ kavi lala?

• “Yé kọ̀n yede dopọ hẹ akọta lọ lẹ bo kẹalọyi aliho nuyiwa tọn yetọn lẹ. Yé jẹ boṣiọ yetọn lẹ sẹ̀n ji, bọ ehelẹ wá lẹzun omọ̀ de na yé.”—Salm. 106:35, 36.

• “Oṣiọ lẹ ma yọ́n nudepope.”—Yẹwh. 9:5.

• “Yé ma yin apadewhe aihọn tọn, kẹdẹdile yẹn ma yin apadewhe aihọn tọn do.”—Joh. 17:16.

• “Ojlẹ he juwayi ko pé na mì nado ko wazọ́n ojlo akọta lẹ tọn to whenuena mì to zọnlinzin to walọ gblezọn tasinsinyẹn tọn lẹ, ojlo zogbe lẹ, ahànnu-zẹjlẹgo, agọ́-gànyìn, ahàn-gbẹdido po boṣiọ-sinsẹ̀n he ylan lẹ po mẹ.”—1 Pita 4:3.

26. Nawẹ apajlẹ Biblu tọn lẹ gọalọna we nado de eyin vlavo a na doalọ to hùnwhẹ jijizan tọn lẹ mẹ gbọn?

• “Azán atọ̀ntọ gbè wẹ yin jijizan Falo tọn, ewọ sọ basi hùnwhẹ de na devizọnwatọ etọn lẹpo, bo de ahànjinọtọ-gán lọ po akladatọ-gán lọ po tọ́n to devizọnwatọ etọn lẹ nukọn. E sọ gọ̀ ahànjinọtọ-gán lọ do otẹn etọn mẹ . . . Amọ́, e ze akladatọ-gán lọ plá do núgo.”—Jen. 40:20-22.

• “To whenue hùnwhẹ jijizan Hẹlọdi tọn to yinyin bibasi, viyọnnu Hẹlọdia tọn dúwe to hùnwhẹ lọ tẹnmẹ bo hẹn homẹhun Hẹlọdi sọmọ bọ e yí whiwhle do dopagbe nado na ẹn nudepope he ewọ biọ. To whenẹnu, to anademẹ onọ̀ etọn tọn glọ, e dọmọ: ‘Na mi ota Johanu Baptizitọ lọ tọn to agbánvla de mẹ tofi.’ Enẹwutu, e domẹhlan nado yì gbòtana Johanu to gànpamẹ.”—Mat. 14:6-8, 10.

27. Naegbọn a do jlo nado nọ hodo anademẹ mẹho lẹ tọn?

• “Mì nọ setonuna mẹhe to anadenanu to ṣẹnṣẹn mìtọn lẹ bo nọ litai, na yewlẹ wẹ to mì họ́ bo yọnẹn dọ yé na dogbè, na yé nido sọgan yí ayajẹ do wà ehe bọ e ma yin po azọ̀nwinwẹn po, na ehe na yin awugblenu na mì.”—Heb. 13:17.

28. Naegbọn e do yin nujọnu dọ hiẹ po whẹndo towe po ni nọ de whenu dovo nado nọ hia Biblu bosọ plọn ẹn to gbesisọ mẹ?

• “Osẹ́n Jehovah tọn mẹ wẹ e nọ mọ awuvivi te, bo nọ yí ogbè dẹẹdẹ do to osẹ́n Etọn hia to okle po ozán po. Ewọ na taidi atin de he yin dido do asisa osin tọn lẹ tó, yèdọ atin de he nọ de sinsẹ́n tọ́n to osaa etọn mẹ, bọ amà etọn lẹ ma nọ yọ́. Podọ nudepope he ewọ wà na nọ tindo kọdetọn dagbe.”—Salm. 1:2, 3.

29. Naegbọn a do yiwanna nado nọ yì opli lẹ bosọ tindo mahẹ to yé mẹ?

• “Yẹn na lá oyín towe na nọvisunnu ṣie lẹ; yẹn na pà we to agun ṣẹnṣẹn.”—Salm. 22:22.

• “Mì gbọ mí ni nọ na ayidonugo ode awetọ nado nọ whàn mídelẹ hlan owanyi po azọ́n dagbe lẹ po kọ̀n, e ma yin nado nọ gbẹkọ pipli dopọ mítọn lẹ go, dile mẹdelẹ tindo aṣa lọ do gba, ṣigba nado nọ na tuli ode awetọ, podọ humọ dile mì mọdọ azán lọ to dindọnsẹpọ.”—Heb. 10:24, 25.

30. Etẹwẹ yin azọ́n titengbe hugan lọ he Jesu dena mí nado wà?

• “Enẹwutu, mì yì bo hẹn gbẹtọ lẹ sọn akọta lẹpo mẹ zun devi lẹ, bosọ nọ baptizi yé . . . , bo nọ plọn yé nado payi nuhe yẹn ko degbe etọn na mì lẹpo go.”—Mat. 28:19, 20.

31. Whenue mí basi nunina nado nọgodona azọ́n Ahọluduta lọ tọn kavi nado gọalọna mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn lẹ po, pọndohlan tẹwẹ nọ hẹn homẹ Jehovah tọn hùn?

• “Nọ yí nuhọakuẹ towe lẹ do gbògbéna Jehovah.”—Howh. 3:9.

• “Mì gbọ mẹdopodopo ni basi kẹdẹdile e ko magbe etọn to ahun etọn mẹ do, e ma yin po awuwhiwhle po kavi po huhlọn yí do hẹnmẹ po gba, na Jiwheyẹwhe nọ yiwanna nunamẹtọ homẹhunnọ.”—2 Kọl. 9:7.

32. Nuhahun tẹlẹ wẹ Klistiani lẹ nọ donukun dọ emi na pehẹ?

• “Ayajẹnọ wẹ mẹhe ko yin homẹkẹndo na dodowiwa wutu lẹ, na yetọn wẹ Ahọluduta olọn tọn. Ayajẹnọ wẹ mìwlẹ to whenuena gbẹtọ lẹ vlẹ mì kò bo dohomẹkẹn mì bosọ gbọn lalo dali dọ nuylankan wunmẹwunmẹ lẹ do mì go, na yẹn tọn wutu. Mì nọ jaya bosọ nọ gọ́ na ayajẹ, na daho wẹ ale mìtọn to olọn mẹ, na mọ wẹ yé ko dohomẹkẹn yẹwhegán he jẹnukọnna mì lẹ do.”—Mat. 5:10-12.

33. Naegbọn e do yin lẹblanulọkẹyi vonọtaun de nado yí baptẹm taidi dopo to Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ mẹ?

• “Ohó towe ko sọ hẹn aglinjijẹ po ayajẹ po wá na ahun ṣie, na yẹn ko tindo oyín towe to ota, Jehovah [Jiwheyẹwhe E].”—Jel. 15:16.

Baptẹm-yíyí nọ saba yin bibasi to plidopọ lẹdo tọn po plidopọ daho he Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ nọ basi lẹ po ji. To vivọnu hodidọ baptẹm tọn lọ tọn, hodọtọ lọ na dọna mẹhe jlo na yí baptẹm lẹ nado fọnṣite bo na gblọndo na kanbiọ awe he bọdego lẹ po ogbè he yiaga de po:

1. Be a ko lẹnvọjọ sọn ylando towe lẹ mẹ, klan dewe do wiwe hlan Jehovah, bo ko kẹalọyi aliho whlẹngán tọn etọn gbọn Jesu Klisti gblamẹ ya?

2. Be a mọnukunnujẹemẹ dọ baptẹm towe do we hia taidi dopo to Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ mẹ to kọndopọ mẹ hẹ titobasinanu Jehovah tọn ya?

Gblọndo mọwẹ nina na kanbiọ ehelẹ nọtena “gbeyiyi gbangba tọn” mẹhe jlo na yí baptẹm lọ lẹ tọn dọ yé tindo yise to ofligọ lọ mẹ, bo ko sọ klan yede do wiwe petepete hlan Jehovah. (Lom. 10:9, 10) Enẹwutu, mẹhe jlo na yí baptẹm lẹ dona biọ alọgọ to odẹ̀ mẹ bo lẹnnupọndo kanbiọ ehelẹ ji jẹnukọn, na yé nido sọgan na gblọndo to gbesisọ mẹ hẹ nujikudo mẹdetiti tọn yetọn.

Be a ko klan dewe do wiwe hlan Jehovah to odẹ̀ mẹ, bo dopà nado basi sinsẹ̀n hlan ewọ kẹdẹ, podọ nado nọ pọ́n ojlo etọn wiwà hlan taidi nujọnu hugan to gbẹzan towe mẹ ya?

Be hiẹ kudeji mlẹnmlẹn todin dọ a dona yí baptẹm to dotẹnmẹ hundote he na bọdego tlolo whenu ya?

Nusisọ́ tẹ nkọ wẹ sọgbe na baptẹm-yíyí? (1 Tim. 2:9, 10; Joh. 15:19; Flp. 1:10)

Mí dona nọ yí “mẹdehihọ́ po wunza po” do doaṣọ́na míde nado do ‘mẹdezejo mítọn na Jiwheyẹwhe’ hia. Enẹwutu, e ma na yọ́n dọ mẹhe to baptẹm yí lẹ ni do tọlẹwu he nọ de omẹ́ hia lẹ, kavi avọ̀ he go yè kàn aṣagbe lẹ kavi hogbe devo lẹ do gba. Nusisọ́ yetọn dona mẹ́sin, dọnmẹdogo bosọ sọgbe hẹ nujijọ lọ.

Nawẹ mẹde dona yinuwa gbọn to whenuena e to baptẹm yí? (Luku 3:21, 22)

Baptẹm-yíyí Jesu tọn yin apajlẹ he Klistiani lẹ dona hodo to egbehe. E mọnukunnujẹemẹ dọ baptẹm-yíyí yin afọdide nujọnu tọn de, podọ ehe sọawuhia to walọ po nuyiwa etọn lẹ po mẹ. Enẹwutu, baptẹm-yitẹn lọ ma na yin otẹn fànfún didọ he ma sọgbe lẹ tọn, aihundida tọn, tọ̀lilẹ tọn, kavi walọ depope he na fẹayihasẹnamẹ sọn nujọnu-yinyin nuwiwa lọ tọn ji tọn gba; mọjanwẹ Klistiani yọyọ de ma na yinuwa taidi dọ e ko gbawhàn daho de wẹ nkọ do niyẹn. Dile etlẹ yindọ baptẹm-yíyí yin nujijọ ayajẹ tọn de, ayajẹ enẹ dona yin didohia to aliho yẹyi tọn de mẹ.

Nawẹ opli lẹ yìyì to gbesisọ mẹ po gbẹdido hẹ agun lọ po na gọalọna we nado hẹn klandowiwe towe hlan Jehovah di gbọn?

To whenue hiẹ ko yí baptẹm godo, naegbọn e na yin nujọnu na we nado tẹdo tito oplọn mẹdetiti tọn dagbe de go podọ nado nọ tindo mahẹ to lizọnyizọn lọ mẹ to gbesisọ mẹ?