Marzo

Ja mräkätre konkrekasionte tare krubäte nitre umbre ji ngwanka yekwe yebätä tätre ja di ngwen kukwe gare ietre ye driere ja mräkätre madai (Sal. 71:17, 18). Nitre umbre ji ngwanka konkrekasionte tä ja mräkätre mada kite ye ütiäte arato ñobätä ñan aune ye köböire konkrekasion tä bäri dite. Ye köböire ja mräkätre mada tätre konkrekasion dimike nemen keteitibe aune Ngöbö mike täte metre. Aune kukwe ye ütiäte kä krüte nete. Akwa rabai bäri ütiäte kä ja känenkäre yete, kukwe tare krubäte ye näire (Ezeq. 38:10-12; Miq. 5:5, 6). Aisete, nitre umbre ji ngwanka konkrekasionte tare nunkwe, mun ñaka tä kä denkä jai ja mräkätre mada kitakäre angwane, mun raba nuainne biare matare. Sribita krubäte nuaindre mäi konkrekasionte ye gare nunye. Akwa mä rabadre kä denkä braibe jai sribi ye nuainkäre, ne kwe kä rabadrete bäri mäi ja mräkätre mada kitakäre (Ecl. 3:1). Mäkwe nuaindi angwane mä täi kä denkä kukwe kwin nuainkäre jai aune ye köböire kukwe kwin rabai bare konkrekasionte ja känenkäre. w15 15/4 1:8-10

Biblia raba ni jökrä dimike ye gare nie. Akwa Biblia raba ni itire itire dimike krötö Ngöbö ken arato. Yekäre, nita ñäke Bibliabätä aune ja tötikebätä ye ngwane jata nemen ruin ño nie yebätä nikwe töbikadre. Kukwebätä nita ñäke ye ni raba mike ño täte yebätä nikwe töbikadre arato. Nikwe kukwe ye jökrä nuaindi angwane, Jehová täi blite nibe Biblia yebiti. Aune niara tä ni dimike ye tä nüke gare nie angwane, nita ja kete bäri kwin ben (Heb. 4:12; Sant. 1:23-25). Ñodre, Mateo 6:19, 20 yekänti Jesukwe niebare: “Munkwe ñan jändrän ütiäte kri ükakrö kabre jakrä kä nebtä”. Ne tä mike gare Jehová rabadre bäri ütiäte ni kräke jondron mada yebiti ta. ¿Nita ñäke kukwe yebätä angwane jata nemen ruin ño nie? Ni niena kukwe nieta ye mike täte angwane, ni käi juto Jehovabätä ye rabai gare nie. Akwa ni rabadre nüne jondron braibebiti aune ja töi mike kwatibe sribire bäri Ngöbö kräke ye rükadre gare nie angwane, ¿dre rabai bare? Ye ngwane rükai gare nie Jehová tä ni dimike mike nüke gare jai nikwe dre nuaindre krötakäre bäri niara ken. w15 15/4 3:3-5

Jehovakwe kukwe drie ye biani nuaindre nie. Niara tä ni mike tuin jai sribi muko kwe ye kwrere (1 Cor. 3:9; 1 Tes. 2:4). Ni täi käre kukwe driere angwane, nita dre ribere jai ye erere biain kwe nie yei nikwe tö ngwandre (Mat. 6:33). Ne madakäre, nita orare ie ye ererebätä kukwe nuaindi kwe ni kräke ye nikwe ngübadi bätärekä. Mäkwe ja di ngwan köbö kwatire kwatire ja ketakäre bäri Jehovabe. Kukwe tare raba mä kisete ye ngwane, mäkwe kukwe ye mika tuin jai krötakäre bäri Jehová ken. Mäkwe ñäkä aune ja tötika Bibliabätä, mäkwe kä dianka jai töbikakäre kukwe yebätä. Mäkwe ora käre aune mäkwe käre sribi nuain Jehová kräke. Mäkwe kukwe ye jökrä nuaindi angwane, Jehovakwe mä dimikai kukwe tare yebätä kä nengwane aune ja känenkäre yei mäkwe tö ngwan. w15 15/4 4:17, 18

Erametre ja ruin ütiäte nie ye köböite ja keta ñaka raba jäme jabe konkrekasionte. Nita ni mada mike tuin ngwarbe jai aune ja ruin bäri kwin nie ni madabätä angwane, ni raba kukwe nuainne abokän raba ni ye mike ja tare nike krubäte (Prov. 12:18). Biblia tä ni dimike ne kwe ja ñaka rabadre ruin ütiäte aune bäri kwin nie nitre madabätä. Ñodre, Proverbios 16:5 tä niere “ni jökrä ie ja ruin ütiäte ja brukwäte ye tuin käme krubäte Jehovai”. Aune Hechos 17:26 yekänti nieta Ngöbökwe ni itibe sribebare köböire ni kä jökräbiti tibien ye namani. Ye medenbätä ni raba niere ni jökrä ja erebe ñobätä ñan aune ni jökrä jatani Adán yekri. Erametre, nitre ruäre bä aune kwata bä ño, nüne kä medenkänti ye Ngöbökwe sribebare bäri ütiäte aune bäri kwin nütüdre ye ñaka metre. Yebätä nikwe ngwandretari jai: “¿Ti bäri ütiäte nitre mada kräke o nitre juta madate kräke ruin tie?”. Nita töbike kore angwane, ni raba Satana tuenmetre ja töi mike ñaka ja tarere aune ja kete jäme konkrekasionte (Juan 13:35). Akwa ni tö Satana ganaindi angwane, nikwe ja di ngwandre ne kwe ja ñaka rabadre ruin bäri ütiäte nie ni madabätä (Prov. 16:18). w15 15/5 2:8, 9

Nitre dianinkä nänkäre kä kwinbiti yei Jehovakwe käbämikani niaratre nünain kärekäre kä kwinbiti. Aune oveja mada mada yei Jehovakwe käbämikani niaratre nünain kärekäre Kä tibienbätä. Ni jökrä rabai nüne kärekäre ye ngwane, kukwe tare ñaka rabaira jire ni ngwankäre ja tare nike (Juan 10:16; 17:3; 1 Cor. 15:53). Akwa kukwe keta kabre täbe ni mike ja tare nike ye gare Ngöböi. Ye nemen tare krubäte ie. Ñodre, nitre israelita nämene ja tare nike juta Egipto yekänti ye tuani kwe angwane namani tare krubäte ie nieta Bibliakwe (Is. 63:9). Kä nikani ta angwane nitre israelita namaninta templo ye üketeta ye ngwane, nitre ja mikaka niaratre rüere namani niaratre mike ja tare nike ye gani Jehovakwe. Niarakwe niebare nitre niara mikaka täte ye nuainta tare angwane, tä nemen tare krubäte ie aune ye abokän kise kriata niara okwäte kwrere (Zac. 2:8). Ni tare krubäte Jehovakwe, yebätä nita ja tare nike ye tä tuin ie angwane töta nemen ni dimikai. Monso chi tareta meyekwe ye kwrere niara tä ni tarere (Is. 49:15). ¿Ni raba ja ngwen ño Jehová erere? Kukwe ben nitre mada tä ja tuin ye erere rabadre bare nibätä angwane ja rabadre ruin ño nie ye nikwe bämikadre ja töite (Sal. 103:13, 14). w15 15/5 4:2

¿Nitre bobre täi käre Kä tibienbätä ai gäräbare Jesukwe? Ñakare. Kukwe yebiti niarakwe mikani gare nitre gobrainta Satanakwe ye täi käre nüne bobre. Akwa Kä Bä Nuäre yete ñaka nünain jire ye erere. Gobrantre tä kukwe blo nuainne aune töita ja aibebätä ye köböite nitre kwati krubäte tä nüne bobre. Nüna bobre ye niarakwe diainkä käbämikata kwe (Sal. 72:16). Jesukwe jondron ñan tuabare nuainbare yebiti tä bämike nie niara tö jondron nuain die kwe yebiti ni dimikakäre (Mat. 14:14-21). Aisete gwäune niarakwe kukwe ye nuaindi yei nita tö ngwen metre. Nita töbike kukwe yebätä angwane, ni tö kä diainkä jai aune ja nire nikwe yebiti ni mada dimikai (Sal. 45:1; 49:3). Erametre ni ñaka raba jondron ñan tuabare nuainne. Akwa ni raba blite nitre ben kukwe kwin käbämikata Bibliakwe yebätä. Metrere sribi ye tä ni kisete (Rom. 1:14, 15). w15 15/6 1:7, 10, 11

Ngöbö töi ño ye erere ni ja ketaka ben tä kukwe nuainne aune tä töbike. Ni tö ja ketai jankunu ben, aisete nita ja di ngwen ñaka kukwe blo nuain jire aune töbike kukwe kwin aibebätä (Sal. 24:3, 4; 51:6; Filip. 4:8). Erametre, ni ngite aune ruäre ngwane kukwe blo tä nüke ni töite ye gare Jehovai. Akwa ni ñaka tö niara tuai ulire, yebätä nita ja di ngwen kukwe blo diankakäre ja töite aune töbike kukwe kwin aibebätä (Gén. 6:5, 6). Nikwe orai käre Jehovai angwane, niarakwe ni dimikai ja tuin kukwe blo tä nüke ni töite yebe. Niarakwe üai deme biain nie aune ja di biain nie ne kwe nikwe ja ngwandre kwin. Dre kwin niara kräke ye erere ni tö nuain nikwe niedre ie orasionte. Ne madakäre, dre tuin blo ie nibätä abokän raba ni töi mike ja mike ngite ye ni raba ngwentari ie töi bobrebiti. w15 15/6 3:4, 5

“Mäkwe mrö bian tie matare” nikwe niedre ye ñan ai driebare Jesukwe nie. Ñakare aune “makwe mrö bian [...] nunye mtare” niedre nikwe yebrä driebare kwe nie. Kä África yekänti ni circuito tuabitikä kädekata Victor tä nuainne ño ye ani mike gare jai. Niara tä niere: “Tita debe bien Jehovai ñobätä ñan aune mrö tärä chi kwetadre nunye bätä ju ütiä biana tärä nunye yebätä nun ñaka ja töibikare. Ja mräkätre tare nunkwe tä jondron ye bien nunye. Akwa ja mräkätre kwati ye Ngöbökwe dimikadre näin jankunu ja käne kukwe tare yebiti ta ye tita ribere ie”. Mrö tärä ere nikwe, akwa ja mräkätre kwati abokän tä nüne bobre. Aune ruäre tätre ja tuin kukwe mada tare ben. Nikwe oradre niaratre kräke. Akwa ni raba jondron nuainne niaratre dimikakäre arato. Ñodre, jondron tärä nikwe ye nikwe biandre ietre. Ni raba ngwian bien ja töi jeñebiti sribi Ngöbökwe nuainta kä jökräbiti ye kräke arato. Nita ngwian bien ja töi jeñebiti ye tä ja mräkätre tä jondron ribere jai dimike ye gare nie (1 Juan 3:17). w15 15/6 5:4-6

Juta ükaninte Ngöbökwe Kä tibienbätä ye tä mekerabe kukwe keta kabre ükete bäri kwin. Isaías ni Ngöbö kukwe niekä käkwe kukwe ye mikani gare (Is. 60:17). Kukwe ükaninte ye gare monsotre bati Testiko ie o nitre tä krire kukwebätä yei, ñobätä ñan aune mikani gare ietre o ñäkäbare kwetre tärä aune täräkwata sribeta nikwe yebätä. Akwa kukwe ükaninte mrä ye ja mräkätre ie kukwe gare ye käkwe tuani. Rei Jesús yebiti Ngöbö tä juta ükaninte kwe jie ngwen ye gare metre niaratre ie. Ja mräkätre Ngöbö mikaka täte metre käkwe kukwe ye mikadre gare nie ye nikwe kukwe nuai angwane, ni rabai tö ngwen bäri Jehovai. Ni jökrä rabadre blite nitre madabe juta ükaninte Jehovakwe yebätä. Nitre kä nebätä töi käme ye ngätäite ja mräkätre kä jökräbiti tibien tä kä bä nuäre ja üaire yete nüne jäme aune keteitibe, ye abokän jondron ñan tuabare tä nemen bare. w15 15/7 1:12, 13

Rü Armagedón yebiti Jehová kä deme ye käikitaikä. Nitre kädekai “kabra” ye gaite. (Mat. 25:31-33, 46) Kukwe blo ñaka rabaira Kä tibienbätä aune nitre kwati krubäte ye rabaite nire. Dre dre köböra nemen bare nibira gare nie, ¿yebätä nikwe dre nuaindre? Apóstol Pedro mäträbare nibätä ne kwe nikwe ja ngwandre ño yebätä nikwe töbikadre. Ni rabadre ja ngwen kwin, Ngöbö tarere, ja ngwen metre Ngöböi, aune “köbö” Jehovakwe nibira no ye nikwe ngwandre törö jai. Pedro niebare arato: “Ti mräkätre tare tikwe, kukwe rakadikä jökrä kore, ye ngibiare ngäbti kisere kwärä munkwe nüna deme amne munkwe ñan ja mika ngite amne munkwe nüna jäme jabtä Ngöböbe amne ni mda mdabe” (2 Ped. 3:11, 12, 14). Ye medenbätä, nikwe Jehová mikadre täte akwa ñaka ja mritadre kukwe ngwarbe mikata täte yebe aune Jesukristo rei kä jäme bianka yekri nikwe ja mikadre käre. w15 15/7 2:17, 18

Nitre testiko Jehovakwe kwati krubäte tätre sribire ja dibiti Ju Ja Ükarakrö sribekäre kä jökräbiti tibien. Ju Ja Ükarakrö sribei ño ye tätre üai sribere, tätre ju ye sribere aune üketeta ye niaratre ñaka ütiä kärere. Ye köböire Ju Ja Ükarakrö sribebarera kwärike köbö kwatire kwatire te kä 15 nikanina ta yete. Täte jökrä Ju Ja Ükarakrö ye sribebarera 28,000 biti bäri. Biblia tä niere nirekwe jondron tärä bäri ye rabadre nitre mada kwe jondron ñaka krubäte ye dimike (2 Cor. 8:13-15). Ye medenbätä, juta ükaninte Jehovakwe ye tä Ju Ja Ükarakrö sribere ribeta medente yekänti, nitre Testiko tä ja töi jeñebiti sribire aune ni jökrä tä ngwian bien ja töi jeñebiti ye köböire sribeta. Aune ye köböire, Ju Ja Ükarakrö sribebare kwati krubäte konkrekasion kwe ngwian ñaka nämene krubäte ye kräke. w15 15/7 4:9-11

Kä krüte yebätä Jesukwe kukwe mikani gare ne kwe nitre tädre mokre ye aibe käkwe kä krütai rükaira ye gai. Ni Ngöbö mikaka täte tä ja ngwen mokre (Mat. 24:27, 42). Ye medenbätä, kukwe keta kabre niebare tä nemen bare ño ye nita tuin nemen bare kä 1914 yete ja känenkäre. Nita nüne nitre käme ngätäite kä krüte näire ye gare metre nie. Aune Jehovakwe köbö dianinanka jai niaratre gatekäre (Mat. 24:3). Nibira gare nie ye erere, ni tädre juto aune mokre jankunu. ¿Ñobätä? Kena, ñobätä ñan aune ni tö Kristo kukwei mikai täte. Aune ketebukäre, niarakwe kukwe mikani gare kä krüte yebätä niena nemen bare ye gare nie. ¿Ñobätä gare nie? Nita kukwe jökrä mike era jai ye ñan aibätä gare nie. Ñakare aune kukwe rabai bare niebare Bibliabätä niena nemen bare metre yebätä gare nie. w15 15/8 2:8, 9

¿Kä Bä Nuäre yete nikwe kä ngwain juto jabätä aune ja dükai? Jän. Ñobätä ñan aune Jehovakwe ni sribebare ne kwe ni töi rabadre nünanbätä kä jutobiti. Aune tä käbämike nie ni tö dre dre ie ye erere biain kwe nie (Ecl. 2:24). Akwa ja ketata Jehovabe ye mikata bäri ütiäte jai angwane jondron tä nikwe ye käita nemen bäri juto nibätä ye nikwe ngwandre törö jai. Aisete Kä Bä Nuäre yete nikwe ja dükai aune kä ngwain juto jabätä, akwa Jehová mikadre täte ye rabai bäri ütiäte. Ye medenbätä, nikwe nünandre ye erere kä nengwane aune sribi Ngöbökwe nuainbätä jondron kwin bianta nie yebätä nikwe ja töi mikadre metrere (Mat. 6:33, TNM). Kä Bä Nuäre yete nikwe nünain bäri kwin nita bämike ja töite yebiti ta. Nikwe ja mikadre juto biare kä nengwane ni tö nünain yete bämikakäre. w15 15/8 3:17, 18

Jesús nämene Kä tibienbätä ye ngwane, töi nämene metre. Akwa niara rün aune meye, etebatre bätä nitre mada mada nämene nüne niara bäre ye jökrä töi ñaka nämene metre. Ruäre ngwane nitre ja tötikaka kwe yei ja nämene nemen ruin bäri ütiäte nitre madabätä aune töi nämenentre ja aibebätä. Ñodre, köbö deu te Jesús murie keta jababare ye ngwane niaratre ye meden bäri ütiäte yebätä namanintre ñäke jai (Luc. 22:24). Akwa, ja känenkäre niaratre rabai ünä kukwe ja üairebiti aune rabai konkrekasion ükete keteitibe yei Jesús nämene tö ngwen. Ye medenbätä, köbö ye arabe te deu niebare kwe Jehovai rabadre nitre ja tötikaka kwe ye dimike nemen keteitibe niaratre nibu nämene keteitibe ye kwrere. Niarakwe niebare ie: “Tita ketetibe mabe, ye kwrere nitre tödekaka tibti [...] ye rabadre ketetibe” (Juan 17:21, 22). w15 15/9 1:10, 11

Pedro nänbare mrenbiti ta ye ngwane, ¿ñobätä kä jürä namanibätä? Biblia tä niere niarakwe ñaka nikrabare jankunu Jesubätä, ñakare aune okwä namani murie namani mate dite krubäte ñübe minimini yebätä (Mat. 14:24-32). Ye ngwane ñaka namani tödeke aune jatani niken nen mrente nguse. Murie namani mate dite krubäte ñübe minimini aune mren namani mate dite ye keta raba kukweta nemen ni kisete bätä ni nuateta abokän tä ni mike ja tare nike köbö kwatire kwatire te yebätä. Kukwe yebe ñaka tä nemen nuäre ja tuadre nie, akwa Jehová raba ni dimike kä ngwen nüke jai. Akwa nikwe ja töi mikai krubäte kukweta ni kisete yebätä angwane, Jehovakwe ni dimikai yei ni ñaka jatai tödeke. Ni jökrä bäsi raba kite ñaka tödeke. ¿Ñokänti gare nie? Ñobätä ñan aune Biblia tä niere tödeka ñaka ye abokän “kukwe kämekäme [...] te nita nibrente [drekebe ngwarbe, TNM]” meden gärätä (Heb. 12:1). Kukweta ni kisete yebätä nikwe ja töi mikai krubäte Pedro erere angwane, ni raba kite ñaka tödeke jankunu. Tödeka nikwe ye tä kukwe tare te, ¿ye ñokänti raba nemen gare nie? Rabadre gare nie yekäre ani kukwe keta kabre ngwantarita ne mike gare jai. w15 15/9 3:1, 6, 7

Ni iti käkwe jondron biandre nie ye ngwane, nita debe bienbätä ie ye nikwe ja di ngwandre bämike ie. Dre biandre kwe nie ye nikwe ngwandre jai yebiti ni raba bämike ie. Apóstol Santiago niebare Jehová tä jondron kwin keta kabre bien nie. Dre dre ribeta nikwe jai nünankäre aune kä ngwankäre juto jabätä ye jökrä Jehová tä bien nie. Aune yebätä nita debe bien krubäte ie. Ngöböta ni tarere krubäte ye tä nüke gare nie aune niara tare nikwe ye ni tö bämikai ie arato. ¿Ja ruin ye erere mäi? Nitre israelita yei Jehovakwe jondron kwin keta kabre biani. Nitre israelita nämene dre dre ribere nünankäre jai ye jökrä Jehovakwe biani ietre kä kwati krubäte nikani ta yete. Kukwe biani kwe ietre arato ne kwe dre nuaindre kwetre ye rabadre gare ietre (Deut. 4:7, 8). Ñodre, Kukwe Biani Ngöbökwe ye nämene niere niaratre rabadre “jondron gwä tain kena bäri kwin” ye bien Ngöböi (Éx. 23:19). Jehovakwe jondron kwin biandre jankunu ietre yei niaratre tö namani angwane, rabadre kukwei mike täte aune jondron bäri kwin bien ie. Yebiti bämikadre kwetre nämene debe bien Jehovai (Deut. 8:7-11). w15 15/9 5:5, 6

¿Jehová tä mä dimike ño ye raba tuin mäi? Ñodre, ja mräkätre aune ja ngwaitre ruäre ie nüke gare Jehovakwe niaratre dimikani ye köböire kukwe metre kwani ietre. Ja mräkätre aune ja ngwaitre mada abokän tä nütüre ni Testiko kukwe niebare gätäte yebiti Jehovakwe niaratre dimikani. O niaratre orasion nuainbare ye Ngöbökwe kani ngäbiti yebiti dimikani kwe ye raba niere. Ja mräkätre aune ja ngwaitre mada käkwe ja töi mikani kukwe den nuaindre jai sribikäre bäri Ngöbö kräke ye nuainkäre Ngöbökwe dimikani raba nemen ruin ietre. Ja mräkätre aune ja ngwaitre mada abokän raba niere sribi keteiti ñaka nämene niaratre mike nemen gätäbätä o kukwe driere ye tuanimetre kwetre ye ngwane, dre dre ribe nämene kwetre jai ye Jehovakwe biani ietre (Heb. 13:5). Nita ja kete kwin Jehovabe “ni brukwä kwin” ye tädre nikwe angwane, kukwe keta kabrebiti tä ni dimike ye jutuai nie. Ye abokän nikwe töbikadre kukwe kwin yebätä aune nikwe kukwe blo ye tuanemetre (2 Cor. 4:2). Jehová tä ni dimike ño ye ni tö tuai angwane, nikwe ja ketadre kwin ben. w15 15/10 1:17, 19

Nitre griego ruäre nikani Jerusalén fiesta Pascua ye nuainkäre nitre judío yebe. Jesukwe kukwe nuainbare templote ye jutuabare ietre angwane, niaratre töi namani ñan krütare. Aisete niaratre raba ja tuin Jesús ben aune blite ben o ñakare ye ngwanintari kwetre apóstol Felipe ie. Akwa Jesukwe ñaka niaratre kani ngäbiti. Nitre töi nämene Jesús dimikabätä aune ja mikai niarakri ye ñaka ai känä nämene kwe. Ñakare aune, niara nämene Jehovakwe kukwe biani nuaindre ie ye mike bäri ütiäte jai, ye abokän niara ja biandre murie ketadre ni ütiäre. Ye bitikäre, gwäune niara murie ketai ye ngwaninta törö kwe nitre ja tötikaka kwe yei aune nitre nänkä niara jiebiti ye tädre juto biare ja biankäre murie ketadre arato niebare kwe ietre. Aune niebare kwe ietre niaratre tädre juto biare ja biankäre murie ketadre angwane, Jehovakwe niaratre mikai tuin ütiäte jai aune ja nire kärekäre biain kwe ietre. Erametre, Felipe käkwe kukwe kwin ye mikani gare nitre griego yei (Juan 12:20-25). Jesús nämene Kä tibienbätä ye ngwane, ja töi mikani kwatibe kwe kukwe driere. Akwa yebiti ta nämene kä denkä jai jondron mada mada nuainkäre. w15 15/10 3:13, 14

Nitre ja tötikaka Jesube ye käre nämene ñäke jai niaratre meden bäri ütiäte yebätä ye jutuabare Jesús ie. Aisete bä kabre Jesús mäträbare bätärekä bätätre. Akwa käre niara nämene kä aune kä bäri kwin känene mäträkäre bätätre töi jämebiti (Mar. 9:33-37). Monsotre tare mäkwe, yebätä gare mäi mä rabadre niaratre töi ükete. Kukwe ñaka kwin nuaindre kwetre ye ngwane, ñobätä kukwe ye käme mä raba mike gare ietre. Akwa ¿ñaka mä kukwei mikadre täte kwetre ye ngwane mäkwe dre nuaindre? (Prov. 22:15.) Jesús dre nuainbare ye erere mäkwe nuain. Mäkwe jankunu jie ngwan, mäträ bätätre aune töi ükate bätärekä. Mäkwe kä aune kä bäri kwin känä niaratre töi ükatekäre töi jämebiti. Kä Sudáfrica yekänti, meri Testiko kädekata Elaine ye rün aune meye nämene töi ükete ño ye törö ie. Niara rabadre dre nuainne ye rün aune meye nämene käre niere ie. Ñodre, niara ñaka rün aune meye kukwei mikai täte angwane mikai ja ngie nuin kwetre ye nämene niere ie. Aune ye erere nämenentre nuainne. Akwa niaratre nämene mike ja ngie nuin ye ngwane ñobätä nämene nuainne ye käre nämene mike gare ie aune ñaka nämenentre nuainne rubune. Ye köböire nükani gare ie rün aune meye yekwe niara nämene tare krubäte. w15 15/11 1:5, 6

Ni ñaka tare Jehovakwe, ¿akräke dre tädre ja känenkäre ni kräke? Satana ngöbö käme krubäte ye köböite ni kä tibienbätä tädre ja gobraine jankunu kwärikwäri (2 Cor. 4:4; 1 Juan 5:19; Apoc. 12:9, 12). ¡Jondron kwin ñaka tädre jire ni kräke! Satana ja mikani Jehová rüere ye ngwane, Adán aune Eva mikani siba kwe ja mike Jehová rüere. Ngöbö ñan raba Gobrane kwin jondron jökrä sribebare kwe yebiti mikani gare kwe. Ne madakäre, niara bäri gobranka kwin Ngöbö ngwä mikani gare kwe (Gén. 3:1-5). Jehová ye abokän Ngöbö töbätä krubäte, yebätä Satana tuanimetre kwe ne kwe Satana gobranka kwin niebare kwe ye metre o ñakare ye bämikadre kwe. Akwa Satana aune nitre kä tibienbätä ñaka gobrane kwin ye namanina gare metre. w15 15/11 3:3, 4

Ni töi bobre angwane, kukwe niebare Jesukwe mäträkäre nibätä ne nikwe mikai täte: “Ngöbö Kukwei tä tikani abko mun tärä kukwe nuen abko krörö: Makwe ma mräkä tare amne ma rüe abkobtä makwe bätä ngwian [...]. Akwa ti abko bike niere krörö munye: Munkwe mun rüe tare amne nire nire tä näin kisere mun jiebti [...] ye abko kräke munkwe blita Ngöböbe. Munkwe nuendre kore ne ngwane, mun Rün tä kä käinbti sete, ye kwrere mun rabadi amne mun rabadi niara ngäbriänkäre era metre arato. [...], ñobtä ñan angwane mun Rün kä käinbti tä ñänä mike nüke käin ye abko tä trä ngitiekä jökrä ni käme kräke amne ni kuin kräke. Erere arato, tä ñü mike näkäen temen, ye abko ni nünanka metre niara ngwärekri kräke tä näkäen amne ni nünanka käme niara rüere kräke tä näkäen arato” (Mat. 5:43-45). Nitre ni Ngöbö mikaka täte rüe ye ja töi mikadre ño ni kräke, akwa ni rabadre niaratre tarere. Nita Jehová aune nitre mada tarere ye nikwe bämikadre kä jökrä ngwane. Nitre ruäre brukwä rabadre ni kräke o kukwe drieta nikwe ye ñaka kadre ngäbiti kwetre, akwa niaratre rabadre ja di ribere ye ngwane nikwe dimikadre. w15 15/11 4:17, 19, 20

Ni mikani blite yebiti ni Ngöbö mikaka täte tä Jehová käikitekä aune tä blite niarabätä nitre madabe. Kä nengwane ni mikani blite yebiti nita Biblia kwite aune nita nitre mada dimike Jehová mike gare jai. Biblia ye kwitanina mil kwati krubäte, aune ruäre kwitani metre ta mada mada ye ngwä. Ja mräkätre käkwe Biblia Traducción del Nuevo Mundo sribebare ye ngwane tö namani kwitai metre ta. Ye medenbätä ja töi mikani kwatibe kwetre kukwe ketamä nuainne. Kena, ja töi mikani kwetre Ngöbö kä ye mike ütiäte jai aune nämene bäbe tikani kukwe hebreo yebiti ye erere ja töi mikani tike kwetre (Mat. 6:9). Ketebukäre, ja töi mikani kwetre raba nemen nuainbare angwane, kukwe kwatire kwatire ye jökrä kwite. Ñaka rabadre nuäre kwitadre ye erere ngwane, dre dre nüke gare ye ererebätä ja töi mikani kwite kwetre. Aune ketamäkäre, ja töi mikani kwetre kukwe nuäre ñäkädrebätä aune nuäre nükadre gare ye tike (Neh. 8:8). w15 15/12 2:1, 2

Kukwe mika nämene gare trompeta yebiti ye ñaka nämene nüke gare nitre rükä yei angwane, niaratre dre nuaindre ye ñaka nämene nemen gare ietre. Nita blite ye ngwane kukwe ye erere tä nemen bare. Biblia tä niere nikwe blitadre kukwe nuäre rükadre gare yebiti. Nikwe ñaka blitadre ye erere angwane, nitre mada käkwe dre nuaindre ye ñaka raba nemen gare ietre o ni kukwe ñaka raba nüke gare ietre (1 Cor. 14:9). Nikwe blitadre merebe, akwa nikwe ja ngübadrebiti ne kwe nikwe ñaka ñäkädre tare nitre madai aune nikwe niaratre mikadre ütiäte jai. Käre Jesús nämene blite kukwe nuäre rükadre gare yebiti. Kukwe kädriebare kwe tä Mateo kapitulo 5 nemen 7 yekänti yebätä ani töbike. Kukwe ñaka ütiäte aune kukwe ribi ye niarakwe ñaka niebare nitre mada töi mikakäre ñan krütare. Kukwe niebare kwe yebiti ñaka ñäkäbare tare kwe nitre ie arato. Kukwe ütiäte krubäte mikani gare kwe nitre ie, akwa käre nämene mike gare kukwe nuäre rükadre gare yebiti. Ñodre, kukwe kädriebare kwe yete driebare kwe nitre ja tötikaka yei niaratre ñaka rabadre töbike krubäte dre kwetadre kwetre köbö kwatire kwatire te yebätä. Kukwe ye rabadre törö käre ietre, yekäre Jehová tä nukwä buke ño ye mikadre ñärärä kwetre niebare kwe ietre. Aune ye bitikäre ngwanintari kwe ietre: “Mun abko bäri ütiäte nukwä kräke, ¿se abko mun Rün käkwe ñan mrö biandre munye ya amarebti munta töbike krübäte dikaro se?” (Mat. 6:26). Kukwe nuäre rükadre gare yebiti Jesukwe niaratre dimikani aune kukwe ütiäte krubäte driebare kwe ietre ja töi kräke. w15 15/12 3:13, 14

¿Ja taredre ni ja mräkäre kwrere ye dre gärätä? Ye abokän ni mräkätre o ja ketamuko nikwe tareta ye meden gärätä (Juan 11:36). Aisete ni kristiano metre rabadre ja etebantre aune ja ngwaitre tarere ni ja mräkäre kwrere ye ñan ai gärätä. Ñakare aune ni abokän ja eteba metre ye erere (Mat. 23:8). Pablo niebare: “Ni ja etbare käta ja tarere, ye kwrere munkwe ja taredre kwärikwäri [...] munkwe ja mikadre bäri ütiäte jae kwärikwäri. Yebtä munkwe ja kitadre bäri” (Rom. 12:10). Kukwe ye tä mike gare ni rabadre ja mräkätre aune ja ngwaitre tarere krubäte. Nita ja tarere ni ja mräkäre kwrere aune ni kristiano tä ja tarere ye erere angwane, nikwe ja ketai kwin bätä ni täi keteitibe jabe. Ni tä nüne juta jene jene te akwa nitre kristiano metre ye kräke, ni jökrä Jehová mikaka täte ye tuin ja eteba aune ja ngwaitre ye erere ietre (Rom. 10:12). Ye medenbätä, ni jökrä tä ja tarere kwärikwäri ni ja etebare aune ja ngwaire metre ye erere, ñobätä ñan aune Jehová tä ye erere driere nie (1 Tes. 4:9). w16.01 1:5, 6

Jehová aune Jesús tare nikwe angwane, nikwe kukwe driedre aune diridre nitre mada ie kä jutobiti (Mat. 28:19, 20; Luc. 4:43). Jesús Ja Nire Biani Ngwainta Törö Jai ye käi näire, ¿ni raba kukwe ükete jai prekursor ausiliar ye nuainkäre ora 30 o 50? Ni brare Testiko kä 84 biti kän muko krütani yebätä töbike. Niara namanina umbre aune nämene bren yebätä ñaka raba prekursor ausiliar nuainne nütübare kwe. Akwa nitre prekursor nämene nüne niara ken ye käkwe ja töi mikani ngwen karote dimikakäre aune kä bäri kwin kukwe driekäre ye känänbare kwetre kukwe driekäre ie. Ye köböire sö krati te kukwe driebare kwe ora 30. ¿Ni raba nitre ruäre konkrekasionte dimike prekursor ausiliar nuainne sö marzo o abril yete? Erametre, ni jökrä ñaka raba sribi prekursor nuainne. Akwa ni raba kä aune ni die yebiti sribire bäri Jehová kräke. w16.01 2:7, 11

Nitre dianinkä nänkäre kä kwinbiti täbe Kä tibienbätä ye jökrä kä ñaka gare oveja mada mada ie, ¿se ñobätä mada rabadre niere ietre: “Nun tö näin munbe”? Biblia tä niere “nitre brare ni jätä” ye käkwe ja ketaite dän ni “judiokwe” yebätä aune niedi kwetre: “Nun tö näin munbe, ñobätä ñan aune Ngöböta munbe kukwe nuani nunkwe”. Nibira gare nie ye erere, bersikulo ye tä blite ni “judío” yebätä, akwa ye bitikäre tä “mun” niere. Aisete ni “judío” ye abokän ñaka tä ni itibe bämike, ñakare aune tä nitre braibe dianinkä nänkäre kä kwinbiti ye jökrä bämike. Oveja mada mada yei kukwe ye gare, yebätä raba niere niaratre “näin” nitre braibe dianinkä nänkäre kä kwinbiti yebe, ye abokän tätre gwairebe nitre braibe yebe Jehová mike täte meden gärätä. Nitre dianinkä nänkäre kä kwinbiti ye jökrä kädekata ño rabadre gare nie ne kwe ni rikadre itire itire jiebiti ye ni ñaka ribere jai. ¿Ñobätä? Ñobätä ñan aune Biblia tä niere ni rabadre näin Jesús aibe jiebiti (Mat. 23:10). w16.01 4:4

Nita därere nememe nita krüte ye ngwane, ni taredre ye nita ribere bäri jai. Ja ketamuko kwin käkwe ni taredre ye nita ribere jai, akwa kukwe nuäre nuäre niedre kwe nie ni töi mikakäre jabätä ye ñan ai ribeta nikwe jai. Akwa metrere ni rabadre ja ketamuko Ngöbökwe aune ni taredre kwe ye nita ribere jai. Nitre kwati tä nütüre kukwe ye ñaka raba nemen bare. Akwa ni abokän ie gare metre ni raba nemen ja ketamuko Jehovakwe. ¿Ñokänti gare nie? Gare nie ñobätä ñan aune Biblia tä blite nitre namani ja ketamuko Ngöbökwe yebätä. Nikwe töbikadre nitre yebätä aune nikwe ja ngwandre niaratre erere ye bäri kwin. ¿Ñobätä? Ñobätä ñan aune ja ketadre Ngöböbe ye bäri ütiäte. Abrahán kukwe kwin bämikani yebätä nibike blite kukwe ja tötikara nekänti (Sant. 2:23). Niara namani ja ketamuko Ngöbökwe ñobätä ñan aune nämene tödeke Ngöböi. Ye medenbätä Biblia tä niere niara ye abokän “nitre tödekaka [...] ye jökrä rüne” (Rom. 4:11, TNM). w16.02 1:1, 2

Nitre nämene reire Judá käkwe ja ngwani bäri käme krubäte ye erere Ezequías rün ja ngwani arato, akwa Ezequías abokän käkwe ja ngwani rei bäri kwin (2 Rey. 18:6). ¿Ñobätä ja ngwani kwe rei kwin krubäte? Ñobätä ñan aune niarakwe ñaka ja töi mikani ja ngwen rün erere. Niarakwe ja töi mikani nitre Jehová kukwei niekä käkwe kukwe niebare mäträkärebätä aune töi ükatekäre ye mike täte, ñodre, Isaías, Miqueas aune Oseas. Mäträbarebätä ye köböire rünkwe jondron blo keta kabre nuainbare ye ükaninte kwe. Templo ükaninteta kwe, nitre juta yete ja mikani ngite yebätä Jehovakwe ngite juandre tabiti ribebare kwe ie aune jondron sribebare ngöböre nämene juta ye jökrä känti ye juani ngwarbe kwe (2 Crón. 29:1-11, 18-24; 31:1). Ye bitikäre, rei iti tö namani Jerusalén gaite ye ngwane, Ezequías nämene tödeke krubäte aune kä jürä ñaka nämenebätä ye bämikani kwe. Ne madakäre, Jehovakwe nitre juta yete kriemikai ie niaratre rabadre tö ngwen niebare kwe ietre (2 Crón. 32:7, 8). Bati niara ie ja namani ruin bäri ütiäte, akwa Jehovakwe mäträbarebätä ye ngwane kukwe ye mikani täte kwe aune ja töi mikaninta bobre kwe (2 Crón. 32:24-26). Nibira gare nie ye erere, Ezequías mräkätre ja ngwani käme akwa ye erere niarakwe ñaka ja ngwani. Niara nämene ja kete kwin Jehovabe ye bämikani kwe. Erametre, niarakwe ja ngwani kwin krubäte ye erere ni jökrä rabadre ja ngwen. w16.02 2:11

Ni töi kwin ni mada kräke nikwe bämikadre ye raba ni dimike ja ngwen metre Jehová aune nitre madai arato. Ñodre, töbike kukwe nebätä ni Testiko käkwe kukwe blo nuaindre ye tädre gare metre mäi. Ye ngwane ni ye mä mräkä o ja ketamuko mäkwe, yebätä mä törbadre ja ngwain metre ie raba ruin nunye. Akwa mäkwe ja ngwandre metre Jehovai ye bäri ütiäte gare mäi. ¿Mäkwe dre nuaindre? Mäkwe ja ngwan Natán erere. Mäkwe Jehová kukwei mika täte aune mäkwe ja töi mika kwin ja mräkätre o ja ngwaitre kräke. Ja di kärädre biarebe kwe nitre umbre ji ngwanka konkrekasionte yei mäkwe nie ie. Niarakwe ñaka blitadre nitre umbre ji ngwanka yebe angwane, mäkwe nuaindre. Ye köböire mäkwe ja ngwain metre Jehovai. Aune mäkwe ja töi mikai kwin ja mräkä o ja ngwai kräke arato, ñobätä ñan aune töi jämebiti nitre umbre ji ngwanka ye käkwe töi ükaite bätä dimikai kwetre ja keteta kwin Jehovabe (Lev. 5:1). w16.02 4:14

“Ngöbö mikadre täte” nieta, ¿ye abokän dre dre gärätä? Ye abokän mätä sribire gwairebe konkrekasion mäkwe yebe, ñodre, mätä niken gätäbätä aune kukwe driere. Akwa kukwe ruäre abokän mätä nuainne kaibe, ñodre mätä orare Jehovai aune ja tötike Bibliabätä ye gärätä arato. Nire tä ja denkä mento Jehová kräke ye tä kukwe ye nuainne kä jutobiti aune ñaka tä nuainne ribeta ie yebätä. Ja namani ruin ño David ie ye erere jata nemen ruin ie, niarakwe niebare: “Ngöbö tikwe, mä tö dre nuain, tita nuainne ye tä kä mike juto tibätä, aune kukwe mäkwe ye tä ti brukwäte” (Sal. 40:8). Mäkwe ja diainkä mento Jehová kräke aune mä ja ngökai ñöte ye ngwane, mä rabai ja kete akwle ben bätä mäkwe dre nuaindi ye ererebätä kukwe ükaite kwe mäbe. Aisete mäkwe dre nuaindi Jehová kräke ye mäkwe ñaka nuaindi mä rün aune mä meye o nitre mada käkwe nuaindi ye aibätä. Kä nengwane mäkwe ja ngwain kwin deme aune mäkwe Ngöbö mikai täte, yebiti mäkwe bämikai kukwe ye metre mä kräke aune Ngöbökwe kukwe ükaninte ye mä tö mikai ütiäte jai. w16.03 2:10, 12, 15

Kukwe biani Ngöbökwe Moisés ie ye käkwe nitre israelita kriemikani ne kwe ñaka rabadre nemen kämekäme ni madabe. Ngöbökwe kukwe kwin mikadre nemen bare nitre israelita kräke ie tö namanintre angwane, kukwe ja jie ngwankäre biani Jehovakwe ietre ye rabadre mike täte. Niaratre ñaka Ngöbö kukwei mikadre täte angwane, ja tare nikadre kwetre kukwe tare krubäte kisete (Deut. 28:1, 2, 15). Akwa kukwe madabätä Ngöbökwe kukwe mrä biandre ja jie ngwankäre nitre israelita ie ye nämenentre ribere jai. Kukwe biani Ngöbökwe Moisés ie ye käkwe niaratre mikani juto Mesías, Jesukristo rükadre ye känenkri. Kukwe biani Ngöbökwe Moisés ie yekwe mikaninta törö ietre niaratre abokän ngite. Aune niaratre dimikani kwe mike nüke gare jai Jesús ni kökanintari ye nämenentre ribere jai, ye abokän jondron biandre kukwadre ye ñaka tädre käme ne kwe rabadre ja mika ngite ye denkä kärekäre (Gál. 3:19; Heb. 10:1-10). Ne madakäre, kukwe biani Ngöbökwe ye käkwe nitre ja mräkäre yekri Mesías jatadre ye kriemikani. Aune kukwe biani Ngöbökwe ye köböire, Mesías nükani ye namani gare nitre israelita ie. Ye medenbätä, Biblia tä niere kukwe Biani Ngöbökwe Moisés ie ye namani niaratre “jie ngwiankäre” kä braibe te abokän nikani niaratre ngwena Kristo kokwäre. w16.03 4:6, 7